Τον κεντρικό ρόλο να προωθήσει το «ειρηνευτικό» σχέδιο Τραμπ και τις όποιες «εγγυήσεις ασφαλείας» δοθούν στην Ουκρανία μετά τη λήξη του πολέμου, έχει αναλάβει ο Μάρκο Ρούμπιο.
Ο άλλοτε γερουσιαστής – «γεράκι» αποκαλούσε τον Βλαντίμιρ Πούτιν «γκάνγκστερ», «εγκληματία πολέμου» και «σφαγέα». Σήμερα, ως υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Τραμπ, έχει μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή: Να διαμορφώσει σχέδιο εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία μαζί με τους Ευρωπαίους, και να διαπραγματευτεί πάνω σε αυτό με τη Μόσχα και το Κίεβο.
Κατά τους New York Times, η αποστολή του Ρούμπιο είναι από δύσκολη έως σχεδόν αδύνατη. Κι’ αυτό γιατί πρέπει να συμβιβάσει την θέση του Λευκού Οίκου που δεν θέλει να στείλει αμερικανικά στρατεύματα επί ουκρανικού εδάφους, και ταυτόχρονα να πείσει τον Ζελένσκι ότι οι ΗΠΑ θα προσφέρουν ουσιαστική «ασφάλεια» σε περίπτωση κατάρρευσης της ειρήνης και ξεσπάσματος ενός νέου πολέμου.
Ποια είναι η αποστολή του Ρούμπιο
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών θα είναι ο επικεφαλής των «ευαίσθητων διπλωματικών διαβουλεύσεων» με τους συμβούλους Εθνικής Ασφαλείας μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών και της Ουκρανίας. Βασικό αντικείμενο της ατζέντας είναι «τι εγγυήσεις ασφαλείας είναι δυνατόν να δοθούν» στο Κίεβο. Κάτι που πρέπει να διαμορφωθεί προτού γίνει η φημολογούμενη συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι.
Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες περιμένουν από την Ουάσιγκτον έναν αξιόπιστο μηχανισμό αποτροπής, ακόμη κι αν αυτός δεν φέρει τη σημαία του ΝΑΤΟ. Ο Ρούμπιο πρέπει να αποδείξει ότι το παρορμητικό στυλ του Τραμπ δεν σημαίνει ότι αποφεύγει να δεσμευθεί έναντι των συμμάχων των ΗΠΑ, ακόμα και «εκτός του Αρθρου 5» του ΝΑΤΟ.
Την ίδια στιγμή η Μόσχα απαιτεί να συμμετάσχει στην εκπόνηση του οποιουδήποτε σχεδίου ασφαλείας, γεγονός που περιπλέκει τα πράγματα. Στο μεταξύ, η Ρωσία ροκανίζει χρόνο, ενισχύοντας παράλληλα τις θέσεις της στο μέτωπο και προωθώντας περαιτέρω τις δυνάμεις της.
Ο ρόλος που έχει αναλάβει ο Μάρκο Ρούμπιο είναι ίσως ο πιο σημαντικός στην καριέρα του. Από το έαν θα καταφέρει να παντρέψει τις πολιτικές Τραμπ με πραγματικές εγγυήσεις για το Κίεβο, εξαρτάται όχι μόνο η τύχη μιας πιθανής συμφωνίας ειρήνης, αλλά και η εμπιστοσύνη της Ευρώπης σε ένα νέο σύστημα ασφάλειας «χωρίς το ΝΑΤΟ, αλλά με τις ΗΠΑ μέσα».
Οι Ευρωπαίοι, σύμφωνα με τους NYT, βλέπουν θετικά την τοποθέτηση του Ρούμπιο γι’ αυτή την αποστολή. Τον θεωρούν ως τον πιο ικανό. Αυτόν που μπορεί να προτείνει μια λύση η οποία πραγματικά θα λειτουργήσει. Από τη μεριά της, η «συμμαχία των προθύμων» στην Ευρώπη, ναι μεν γνωρίζει ότι οι ΗΠΑ δεν θέλουν να στείλουν χερσαίες δυνάμεις στην Ουκρανία, αλλά ζητούν υποστήριξη, ιδίως στον τομέα της συγκέντρωσης πληροφοριών, επειδή δεν έχουν ουσιαστικές δυνατότητες σε αυτόν τον τομέα.
Από «γεράκι» στο «Πρώτα η Αμερική»
Στην περίοδο που ήταν γερουσιαστής, ο Μάρκο Ρούμπιο υπήρξε σφοδρός επικριτής κάθε «κατευναστικής» γραμμής απέναντι στη Μόσχα. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, προσαρμόστηκε στη γραμμή Τραμπ. Αμερικανικοί υψηλόβαθμοι κυβερνητικοί κύκλοι τονίζουν ότι ο Ρούμπιο μετέχει ή και γνωρίζει τα πάντα σχετικά με τις σημαντικότερες διεθνείς επαφές του Αμερικανού προέδρου, ενώ απολαμβάνει την αυξανόμενη εμπιστοσύνη του Τραμπ.
Σε αντίθεση με τους ειδικούς απεσταλμένους του Τραμπ, οι οποίοι δεν διαθέτουν διπλωματική εμπειρία, ο Ρούμπιο επί δεκαετίες βρίσκεται στο μετερίζι της εξωτερικής πολιτικής και της εθνικής ασφάλειας. Η αφοσίωσή του στον πρόεδρο και η προθυμία του να τον προστατεύει από τα χτυπήματα, του εξασφάλισαν διευρυμένες αρμοδιότητες. Εκτός από υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, είναι ταυτόχρονα επικεφαλής της USAID και ασκεί καθήκοντα «φύλακα» του Εθνικού Αρχείου.
Ο Ρούμπιο με τον σταυρό στο μέτωπο, ευχόμενος στους Χριστιανούς των ΗΠ
Η … μετάλλαξη του Ρούμπιο είναι εμφανής και στη δημόσια ρητορική του. Ενδεικτικά, μιλώντας στο Κογκρέσο, τον Μάιο, ο Ρούμπιο δήλωσε: «Δεν θα μπορέσουμε να τερματίσουμε τον πόλεμο χωρίς να συζητήσουμε με τον κύριο Πούτιν». Ερωτηθείς, επίσης, για το θέμα των «εγκλημάτων πολέμου», απάντησε: «Εγκλήματα πολέμου, χωρίς αμφιβολία, διαπράχθηκαν. Και ποιος φέρει την ευθύνη; Η ώρα και ο τόπος για να αποδοθούν οι ευθύνες θα έρθουν. Αλλά τώρα η αποστολή μας είναι να τελειώσει ο πόλεμος».
Το «αγκάθι» των εγγυήσεων ασφαλείας
Η ιδέα των εγγυήσεων καλύπτει ένα ευρύ φάσμα. Μεταξύ άλλων, εξετάζονται τα εξής:
-Δέσμευση των ΗΠΑ να παρέχουν αεροπορική κάλυψη σε επιχειρήσεις υπό ευρωπαϊκή διοίκηση, εάν οι ρωσικές δυνάμεις ξαναρχίσουν την επίθεση,
-Συστηματική συνδρομή από τις αμερικανικές Υπηρεσίες συγκέντρωσης πληροφοριών (intelligence, surveillance, reconnaissance) για όλες τις αποστολές που θα διεξάγονται στην Ουκρανία,
–Αξιοποίηση των δυνατοτήτων του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ ώστε να εμποδίστεί η Ρωσία να ανακτήσει την κυριαρχία στη Μαύρη Θάλασσα και να διασφαλιστεί ο έλεγχος της πρόσβασης στον Δούναβη,
-Να εγκριθούν από Κογκρέσο οι δεσμεύσεις της Ουάσιγκτον, εφόσον κάτι τέτοιο απαιτείται, προκειμένου οι εγγυήσεις να καταστούν νομικά δεσμευτικές.
Αδύναμα σημεία
Οι Ευρωπαίοι της «συμμαχίας των προθύμων», ζητούν από την Ουάσιγκτον να ισχύσει «κάτι σαν το άρθρο 5» του ΝΑΤΟ για την Ουκρανία. Σύμφωνα με αυτό, οποία επίθεση εναντίον ενόςκράτυς – μέλους του Οργανισμού, θεωρείται επίθεση εναντίον όλων.
Ακριβώς εδώ όμως μπαίνουν στη μέση αρκετοί θεμελιώδεις περιορισμοί:
–Μη αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων επί ουκρανικού εδάφους. Ο Τραμπ αποκλείει κατηγορηματικά την αποστολή αμερικανικών δυνάμεων στη ζώνη των μαχών. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε μέτρα τύπου «άρθρου 5» πρέπει να διατυπωθούν έτσι ώστε να αφορούν μόνο τη χρήση αεροπορίας, ναυτικού, πληροφοριών και γενικότερης υποστήριξης, χωρίς όμως την άμεση παρουσία αμερικανικών χερσαίων δυνάμεων.
–Το ΝΑΤΟ εκτός κάδρου. Ο Λευκός Οίκος επιμένει ότι δεν μπορεί να γίνεται λόγος για «ομπρέλα του ΝΑΤΟ». Συνεπώς, η όποια συμφωνία για εγγυήσεις, θα πρέπει να εφεύρει ένα νέο νομικό περίβλημα, με σαφή δέσμη μέτρων αντίδρασης και μηχανισμό επικύρωσης των δεσμεύσεων, συμπεριλαμβανομένης πιθανής ψηφοφορίας στο Κογκρέσο.
Διστάζουν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες
–Διστακτική πολιτική και κοινή γνώμη στην Ευρώπη. Ακόμη κι αν Παρίσι, Βερολίνο και Λονδίνο είναι έτοιμα να «βάλουν την μπότα στο έδαφος», οι κοινωνίες της Ευρώπης είναι εξαιρετικά επιφυλακτικές. Ακόμη κι αν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες πουν “είμαστε έτοιμοι”, σε ορισμένες χώρες αυτό θα αποδειχθεί πολύ δύσκολο. Ειδικά αν οι εγγυήσεις ασφαλείας του Τραμπ ή οι προτάσεις Ρούμπιο είναι πιο … αδύναμες απ’ όσο θα ήθελαν οι Ευρωπαίοι».
Ως γνωστόν η πλειονότητα των Γερμανών τάσσεται κατά της αποστολής στρατιωτών στην Ουκρανία. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της «web.de», το 51% των ερωτηθέντων δήλωσαν αντίθετοι στη συμμετοχή της Γερμανίας σε ειρηνευτική αποστολή στην Ουκρανία. Το 36% των συμμετεχόντων θεωρούν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν σκόπιμο. Η αντίθεση εκφράζεται ιδιαίτερα έντονα μεταξύ των υποστηρικτών του κόμματος BSW (σ.σ. Λογική και Δικαιοσύνη – Ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 από μέλη της Αριστεράς με επικεφαλής την Ζάρα Βάγκενκνεχτ), εκ των οποίων το 92% απορρίπτει μια τέτοια ανάπτυξη. Αντιθέτως, τη μεγαλύτερη υποστήριξη καταγράφει το εκλογικό σώμα των Πρασίνων, όπου το 77% τάσσεται υπέρ της αποστολής γερμανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία.
Αντίστοιχη είναι η κατάσταση στην Ιταλία και σε άλλες χώρες της ΕΕ. Ενδεικτική είναι η δήλωση του αντιπροέδρου της ιταλικής κυβέρνησης, Ματέο Σαλβίνι, που προκάλεσε διπλωματική ένταση μεταξύ Ρώμης – Παρισίων. Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο ανάπτυξης Ιταλών στρατιωτικών στην Ουκρανία, αν σταματήσουν οι εχθροπραξίες, κάτι που σχεδιάζουν να κάνουν η Γαλλία και η Βρετανία, ο Μ. Σαλβίνι απάντησε πως, αφού το θέλει τόσο ο Εμανουέλ Μακρόν, «μπορεί να πάει αυτός», βάζοντας κράνος και παίρνοντας τουφέκι.
Εγγυήσεις ασφαλείας: 4 σενάρια
Σύμφωνα με τους Times, εξετάζονται τα εξής σενάρια:
1. «Ευρωπαϊκή μπότα στο έδαφος», με αμερικανική κάλυψη
Εκπαίδευση Ουκρανών στρατιωτικών επί ουκρανικού εδάφους. Βέβαια, και πριν, τα τελευταία χρόνια, πάμπολλοι Ουκρανοί στρατιωτικοί εκπαιδεύτηκαν από τους Δυτικούς «συμβούλους» (σ.σ. και στην Ελλάδα).
Στην προκειμένη, η Βρετανία και η Γαλλία θα στείλουν χιλιάδες στρατιώτες στην Ουκρανία για την εκπαίδευση των Ενόπλων Δυνάμεών της στη σχετικά ασφαλή δυτική περιοχή της χώρας, κοντά στο Λβιβ. Η αποστολή θα συντονίζεται από κέντρο διοίκησης που θα δημιουργηθεί στο Κίεβο και θα ηγείται Βρετανός αξιωματικός με βαθμό υποστράτηγου.
Οι δυνάμεις αυτές θα περιλαμβάνουν έμψυχο προσωπικό υπό μορφή στρατιωτικών «συμβούλων», ενώ ταυτόχρονα θα παρέχεται λογιστική υποστήριξη, η Ευρώπη θα προμηθεύει τη χώρα με οπλισμό (ευρωπαϊκό, αλλά σε πολύ μεγάλο βαθμό και αμερικανικό, τον οποίον θα πληρώνουν οι Ευρωπαίοι πολίτες), καθώς και εκπαίδευση για την ανασυγκρότηση και αναδιοργάνωση των ΕΔ της Ουκρανίας. Η παρουσία ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην ουκρανική επικράτεια θα λειτουργεί ως μήνυμα ότι σε περίπτωση νέας σύγκρουσης Ρωσίας – Ουκρανίας, μπορεί να ξεσπάσει ένας γενικευμένος – απευθείας – πόλεμος μεταξύ Δύσης – Ρωσίας.
Η συμμαχία αυτή θα εποπτεύει τον εναέριο χώρο της Ουκρανίας, αναπτύσσοντας ακόμα και μαχητικά αεροσκάφη, Typhoon ή F-35, πάνω από την Ουκρανία. Να σημειωθεί ότι εποπτεία του ουκρανικού εναέριου χώρου έκαναν οι ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες και την τελευταία τριέτια του πολέμου, αλλά από τον εναέριο χώρο γειτονικών χωρών, χωρίς τα αεροσκάφη να εισέρχονται στον ουκρανικό εναέριο χώρο. Εάν τώρα αλλάξουν τα σχέδια, το σημείο αυτό θα είναι εστία σοβαρών τριβών μεταξύ Μόσχας και Δύσης.
Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συνεισφέρουν τόσο στρατιωτικά όσο και σε επίπεδο συλλογής πληροφοριών σχετικά με τις κινήσεις των ρωσικών ΕΔ, να συνεχίσουν να παρέχουν στην Ουκρανία συστήματα αεράμυνας, δεδομένων για πιθανές παραβιάσεις, καθώς και να αναπτύξουν αεροπορικές δυνάμεις τους σε γειτονικές χώρες.
2. Μόνο αεροπορική κάλυψη
Βάσει αυτού του σενερίου, οι ΗΠΑ θα παρέχουν περιορισμένες εγγυήσεις ασφαλείας. Γεγονός που πιθανώς θα ενισχύσει τους δισταγμούς στην Ευρώπη για να στείλει στρατεύματα εντός στο ουκρανικό έδαφος.
Σε αυτή την περίπτωση, η «συμμαχία των προθύμων» θα περιοριστεί στην εναέρια εποπτεία στα σύνορα Ουκρανίας – Ρωσίας, όπως αυτά διαμορφωθούν όταν υπάρξει συμφωνία ειρήνης. Εάν παραβιάζονται τα σύνορα απότη Ρωσία, θα της επιβάλλονται νέες κυρώσεις.
Μία από τις επιλογές θα ήταν και η επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, αν και αυτό θα αποτελούσε μια μακροπρόθεσμη δέσμευση, που απαιτεί μεγάλο αριθμό αεροσκαφών. Το κρίσιμο ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι Δυτικές ηγεσίες είναι ποιοι θα είναι οι κανόνες εμπλοκής εάν κάποιο αεροσκάφος δεχθεί επίθεση. Θα πλήξουν στόχους στο έδαφος της Ρωσίας;
3. Εγγυήσεις … τύπου Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Ουίτκοφ, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ μπορεί να επεκτείνουν την «προστασία βάσει του Άρθρου 5», χωρίς ωστόσο να αποκαλύψει λεπτομέρειες. Εάν όλες οι Δυτικές χώρες που θα εμπλακούν στην Ουκρανία υπογράψουν μια συμφωνία δέσμευσης βασισμένης στο πλαίσιο εγγυήσεων ασφαλείας … τύπου Αρθρου 5, ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να είναι λειτουργικό.
Τους Τραμπ και Πούτιν, στο Συνεδριακό Κέντρο Arctic Warrior, στην Αλάσκα, πλαισίωναν οι υπουργοί Εξωτερικών Ρωσίας και ΗΠΑ, Σεργκέϊ Λαβρόφ και Μάρκο Ρούμπιο, ο ειδικός Απεσταλμένος του προέδρου των ΗΠΑ, Στίβεν Γουίτκοφ, και ο βοηθός προέδρου της Ρωσίας, Γιούρι Ουσάκοφ
4. Μοντέλο Ιαπωνίας – Νότιας Κορέας
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, σε συνέντευξή του στο Fox News πρότεινε για την Ουκρανία να ληφθούν ως πρότυπο οι σχέσεις των ΗΠΑ με τη Νότια Κορέα ή την Ιαπωνία. «Κάθε κυρίαρχο κράτος στον κόσμο έχει το δικαίωμα να συνάπτει συμμαχίες ασφάλειας με άλλα κράτη», είπε, προσθέτοντας ότι ο Τραμπ εξασφάλισε την υπόσχεση από όλες τις πλευρές, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, ότι «η Ουκρανία, μετά τη λήξη της σύγκρουσης, έχει το δικαίωμα να συνάπτει συμφωνίες ασφαλείας με άλλα κράτη».
Οι σχέσεις ΗΠΑ – Ιαπωνίας βασίζονται στη Συνθήκη Αμοιβαίας Συνεργασίας και Ασφάλειας, που υπεγράφη το 1960 και δεσμεύει τις ΗΠΑ να υπερασπιστούν την Ιαπωνία. Η συνθήκη επιτρέπει επίσης την εγκατάσταση αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων στο ιαπωνικό έδαφος. Παρόμοια είναι η Συνθήκη Αμοιβαίας Άμυνας ΗΠΑ – Νότιας Κορέας, του 1953, που προβλέπει αμοιβαία συνδρομή σε περίπτωση επίθεσης εναντίον μίας εκ των δύο.
Τι μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη
Πέρα από συνθηματολογία, πάντως, οι εγγυήσεις μπορούν να κινηθούν σε τέσσερα επίπεδα:
-Αεροπορική κάλυψη κατόπιν αιτήματος. Κάτι που προϋποθέτει ξεκάθαρους όρους για το πότε οι σύμμαχοι των ΗΠΑ θα ενεργοποιούν την «αεροπορική – αντιαεροπορική ομπρέλα» για να αντιμετωπίσουν επιθέσεις κατά της Ουκρανίας.
-Ουσιαστική και σε βάθος ενσωμάτωση του συστήματος συλλογής και διαμοιράσματος των πληροφοριών, συνεχής ροή ISR, κοινά κέντρα ανάλυσης πληροφοριών, κοινές αποστολές σε επίπεδο κυβερνοπολέμου και ηλεκτρονικής κατασκοπείας.
-Μαύρη Θάλασσα και Δούναβης. Μόνιμη παρουσία ναυτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στα διεθνή ύδατα και απόσπαση του ελέγχου του διαδρόμου του Δούναβη από τη Ρωσία.
-Νομική διάσταση. Σαφής διαδικασία επικύρωσης που μετατρέπει τις πολιτικές υποσχέσεις σε νομικές δεσμεύσεις, καθώς και καθεστώς επαλήθευσής της. Πάντως, η πολιτική της Ουάσιγκτον, και η ανάγκη συμμετοχής του Κογκρέσου σε διαδικασίες επικύρωσης κάθε φορά, σημαίνουν εσωτερικά πολιτικά παζάρια. Γεγονός προβληματικό. https://neostrategy.gr/
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου