Μετά την Γροιλανδία που στην πρώτη του θητεία ήθελε να «νοικιάσει» και τώρα απειλούσε με «κατάληψη», σειρά έχουν οι «ενοικιάσεις» στον Καύκασο. Είναι το … επιχειρηματικό μοντέλο της εξωτερικής πολιτικής Τραμπ, ο οποίος θεωρεί ότι οι μπίζνες είναι υπεράνω της γεωπολιτικής, της διπλωματίας και των πολέμων ως εργαλείου της πολιτικής με άλλα μέσα. Δεν θα πρέπει να εκπλαγεί κανείς εάν ένα τέτοιο «μπίζνες πλαν» κάποια στιγμή προταθεί και για τα ελληνοτουρκικά. Προς όφελος βέβαια του «φίλου» του, Ερντογάν.
Οπως προς όφελος της Τουρκίας και του στενού πλέον συμμάχου της, στον Νότιο Καύκασο, Αζερμπαϊτζάν, εάν τελικώς υλοποιηθεί, θα αποβεί και η «ενοικίαση» του στρατηγικής σημασίας «Διαδρόμου του Ζανγκεζούρ». Μιας λωρίδας γης, μόλις 43 χιλιομέτρων, στα σύνορα Αρμενίας – Τουρκίας.
Σήμερα, αυτή η ζώνη ανήκει στην Αρμενία. Ωστόσο, το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο κέρδισε δύο πολέμους με τη στήριξη της Τουρκίας, απαιτεί να του δοθεί ως «λάφυρο» για τις ήττες της Αρμενίας. Η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι «νοικιάζοντας» τον «Διάδρομο» – και – σε αμερικανικές εταιρείες, θα καταλαγιάσουν οι διενέξεις. Η δε Αρμενία τυπικώς θα διατηρήσει την περιοχή στην εθνική επικράτειά της. Τυπικώς, γιατί ουσιαστικά, είναι αμφίβολο εάν θα ασκεί εθνική κυριαρχία.
Δεν είναι τυχαίο ότι την πρόταση στο τραπέζι έριξε ο Αμερικανός πρέσβης στην Αγκυρα, «εκλεκτός» του Τραμπ, ο οποίος πάντως ακόμα και εντός των ΗΠΑ δέχεται τα βέλη των επικρίσεων για φιλοτουρκική στάση. Το σχέδιο της Ουάσιγκτον έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Ρωσία, η οποία παραδοσιακά θεωρεί τον Καύκασο «εγγύς αυλή» της, είναι εγκλωβισμένη στο ουκρανικό μέτωπο. Κάτι που τα αμερικανικά επιτελεία θεωρούν ως χρυσή ευκαιρία για να μπουν σφήνα οι ΗΠΑ στα «χωράφια» της Ρωσίας. Παρά ταύτα, είναι πολύ νωρίς για τέτοιες προβλέψεις.
Το μεγάλο αμερικανικό στοίχημα στον Καύκασο
Σύμφωνα με τους Forbes, οι ΗΠΑ προβαίνουν σε μια υψηλού ρίσκου κίνηση, η οποία εάν πετύχει, μπορεί να αναδιαμορφώσει ριζικά τις ροές ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή της Ευρασία. Η φιλόδοξη πρότασή τους είναι να «νοικιάσουν» τον «Διάδρομο Ζανγκεζούρ». Το ερώτημα είναι εάν κάτι τέτοιο θα συμβάλλει στην εξομάλυνση της κατάστασης στην περιοχή, ιδιαίτερα εξαιτίας της ασφυγκτικής μέγγενης που σφίγγουν στην Αρμενία οι Τουρκία – Αζερμπαϊτζάν, ή θα αποτελέσει νέα εστία έντασης.
Ο «Διάδρομος Ζανγκεζού
Η πρωτοβουλία αντικατοπτρίζει απόψεις στην Ουάσιγκτον, σύμφωνα με τις οποίες υπάρχει κενό ισχύος στο Νότιο Καύκασο, διότι η επιρροή που παραδοσιακά είχε η Ρωσία έχει υποχωρήσει. Ταυτόχρονα, κατ’ αυτό τον τρόπο η Ουάσινγκτον επιδιώκει να απομακρύνει κι’ άλλο την Ευρώπη από τη Ρωσία, ειδικά στον τομέα του ενεργειακού εφοδιασμού της, και να μπει σφήνα στην επιρροή της Μόσχας, του Πεκίνου και της Τεχεράνης στο σημαντικό διαμετακομιστικό σταυροδρόμι – δρόμο εμπορίου, στον Καύκασο. Αυτό εξηγεί γιατί ευρωπαϊκές πρωτεύουσες στηρίζουν διακριτικά την αμερικανική πρωτοβουλία, παρά τις επιφυλάξεις που εκφράζονται λόγω της έντασης στην περιοχή.
Ο Αμερικανός πρέσβης στην Τουρκία
Πάντως, ενδεχόμενη επιτυχία του αμερικανικού εγχειρήματος, αυτής της γεωπολιτικής – οικονομικής «επένδυσης», θα καταστήσει την Τουρκία σημαντικό κόμβο (ενεργειακό και εμπορικό) με απευθείας πρόσβαση στα «τουρκογενή κράτη» της Κεντρικής Ασίας, προσφέροντάς της έσοδα δεκάδων δις. δολαρίων έως το 2030.
Οπως επισημαίνει το αμερικανικό περιοδικό, Foreign Affairs, σήμερα, ο Καύκασος και η Κεντρική Ασία παραμένουν εκτός του σκληρού πυρήνα των αμερικανικών συμφερόντων, ιδίως υπό το πρίσμα της στροφής της Ουάσινγκτον προς την κατεύθυνση του Ειρηνικού – Ινδικού και της εμφανούς ροπής του Ντόναλντ Τραμπ να αποδέχεται την ύπαρξη και δημιουργία σφαιρών επιρροής από τις μεγάλες δυνάμεις.
Παρά ταύτα, η κυβέρνηση Τραμπ δείχνει κάποια προσοχή στην περιοχή. Ενδεικτικά, εν μέσω των πρόσφατων διαπραγματεύσεων Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τομ Μπαράκ, πρότεινε να αναλάβει μια αμερικανική ιδιωτική εταιρεία τη διαχείριση του δρόμου που συνδέει το Αζερμπαϊτζάν με τον αποκομμένο θύλακα του Ναχιτσεβάν, μέσω αρμενικού εδάφους. Η ιδέα μιας τρίτης πλευράς (ΗΠΑ) για τη διαχείριση αυτής της διαδρομής είχε συζητηθεί και στο παρελθόν, αλλά ήταν η πρώτη φορά που Αμερικανός διπλωμάτης πρότεινε επίσημα την εμπλοκή της Ουάσινγκτον.
Μια πιο ολοκληρωμένη στρατηγική εκ μέρους των ΗΠΑ σε αυτή την περιφέρεια, σημειώνει το Foreign Affairs, θα έδινε τη δυνατότητα στις ΗΠΑ να αποκτήσουν πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους και να αποκόψουν τους γεωπολιτικούς ανταγωνιστές τους, χωρίς να δεσμευθούν υπερβολικά. Είναι απίθανο, βέβαια, να παίξουν κεντρικό ρόλο στη μεταμόρφωση της ενδοευρασιατικής περιοχής. Ωστόσο, μπορούν —και οφείλουν— να ενθαρρύνουν την ΕΕ, την Τουρκία και άλλους συμμάχους και εταίρους να διατηρήσουν ενεργή παρουσία στην περιοχή. Επιπλέον, η Ουάσινγκτον μπορεί να δώσει νέα ώθηση σε ήδη υφιστάμενες διεργασίες που συντελούνται στην περιοχή.
Αζερμπαϊτζάν – Αρμενία
Στην πραγματικότητα, κατά τους Forbes, το σχέδιο δεν είναι απλώς ένα μεγάλο έργο υποδομών, αλλά ένα crash test των ικανοτήτων της αμερικανικής διπλωματίας σε έναν ολοένα πιο πολυπολικό κόσμο. Μια επιτυχία της θα αποδείξει την ικανότητα της Ουάσινγκτον να προσφέρει λύσεις και οικονομικά κέρδη. Μια αποτυχία της, αντίθετα, θα σηματοδοτήσει τη μείωση της επιρροής των ΗΠΑ σε περιοχές – μήλον έριδος αρκετών δυνάμεων. Το αποτέλεσμα θα δείξει αν τα οικονομικά κίνητρα μπορούν να υπερκεράσουν ιστορικές αντιπαραθέσεις στον Νότιο Καύκασο.
Ομως, συνεχίζει, το βασικό εμπόδιο είναι ότι το Αζερμπαϊτζάν απαιτεί να είναι δικός του ο διάδρομος, ως «λάφυρο» της νίκης του το 2023. Η Αρμενία από την πλευρά της αρνείται κατηγορηματικά να εκχωρήσει την εθνική κυριαρχία της σε μια περιοχή που θεωρεί ζωτικής σημασίας.
Ωστόσο, με την πρότασή τους για «ενοικίαση» της ζώνης, οι ΗΠΑ θέλουν να δείξουν ότι προσφέρουν εγγυήσεις (!) τόσο στο Μπακού, όσο και στο Ερεβάν, το οποίο θα διατηρήσει τυπικά την κυριαρχία του στην περιοχή. Το γεγονός, επίσης, ότι θα δοθούν στην Αρμενία 2,5 δισ. δολάρια από το Ταμείο Ανάπτυξης της ΕΕ, αποτελεί κίνητρο για συμβιβασμό, υπό την προϋπόθεση ότι τα ζητήματα εθνικής κυριαρχίας θα αντιμετωπιστούν δεόντως.
Νωρίς για προβλέψεις
Όλες αυτές οι εξελίξεις δεν σημαίνουν ότι η Ρωσία θα χάσει τον έλεγχο μιας περιοχής που θεωρεί σφαίρα επιρροής της, σχολιάζει το Foreign Affairs,. Η γεωγραφική εγγύτητα, οι διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ των ελίτ και οι κληρονομιές της ρωσικής αυτοκρατορίας και της ΕΣΣΔ, καθιστούν σημαντική τη ρωσική επιρροή.
Οι περισσότεροι ηγέτες της περιοχής επιδιώκουν να έχουν καλές σχέσεις με τη Μόσχα. Αλλωστε, πολλοί επωφελήθηκαν από τις προσπάθειες της Ρωσίας να παρακάμψει τις κυρώσεις. Κάτι που φαίνεται, άλλωστε, από το γεγονός ότι ΗΠΑ και ΕΕ έχουν επιβάλει κυρώσεις σε δεκάδες εταιρείες χωρών της περιοχής για αποστολές προϊόντων διπλής χρήσης προς τη Ρωσία. Εκτός αυτού, σε πολλά μετασοβιετικά κράτη, τα εμβάσματα μεταναστών εργατών παραμένουν βασική πηγή εσόδων.
Ο «Διάδρομος Βορρά – Νότου»
Η πολιτική επιρροή της Ρωσίας εξακολουθεί να υφίσταται. Ο Πούτιν συναντά τακτικά τους ηγέτες των χωρών της πρώην ΕΣΣΔ. Η Ρωσία συμμετέχει επίσης στα νέα έργα μεταφορών και μπορεί ακόμη και να επωφελείται. Ενδεικτικά, το Καζακστάν υπέγραψε τον Ιούνιο συμφωνία με τη Rosatom για τον πρώτο πυρηνικό σταθμό της χώρας. Συμμετέχει ακόμα στον «Διάδρομο Βορρά–Νότου», που τη συνδέει με τον Ινδικό Ωκεανό μέσω Αζερμπαϊτζάν, Ιράν και Ινδίας. Χώρες που, ως γνωστόν, δεν έχουν υϊοθετήσεις τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Εκτός των παραπάνω, η νοοτροπία που φαίνεται ότι διακατέχει πολλές από τις χώρες της περιοχής, είναι η εξής: Αντί να τεθούν υπέρ ή κατά της μιας ή της άλλης πλευράς στην αντιπαράθεση Ρωσίας – Δύσης, προσπαθούν να κερδίσουν από τον ανταγωνισμό τους.
Καταλύτης το Ναγκόρνο Καραμπάχ
Ωστόσο, ρίχνοντας το βάρος της στην Ουκρανία, η Ρωσία άφησε ένα κενό εξουσίας στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Γεγονός που αύξησε την αστάθεια και τις συγκρούσεις. Το φθινόπωρο του 2022, οι αντιπαραθέσεις Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν, καθώς και Κιργιζίας – Τατζικιστάν, οξύνθηκαν απότομα. Ανέκαθεν, η Ρωσία διαδραμάτιζε καίριο ρόλο στην αποτροπή αυτών των συγκρούσεων, αλλά δεν ήταν πλέον σε θέση να επιτελέσει αυτόν τον ρόλο.
Η κατάσταση στον Νότιο Καύκασο αποδείχθηκε ακόμη πιο εκρηκτική απ’ ό,τι στα σύνορα Κιργιζίας–Τατζικιστάν. Τελικά, το Μπακού ανέκτησε πλήρως τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Το μεγαλύτερο μέρος του αρμενικού πληθυσμού αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει.
Αυτή η φωτογραφία εκφράζει ακριβώς το ιστορικό χάσμα μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Aρμενίας. Με τον Νικόλ Πασινιάν σε πρώτο πλάνο να μην γυρίζει καν να κοιτάξει τον Ιλχάμ Αλίιεφ που στο πρόσωπό του διαγράφεται ένα σαρδόνιο χαμόγελο.
Η πτώση του Ναγκόρνο Καραμπάχ αναδιαμόρφωσε ριζικά το γεωπολιτικό τοπίο της περιοχής. Οι ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις αποχώρησαν από τη ζώνη των συγκρούσεων, ενώ το Μπακού και το Ερεβάν ξεκίνησαν μια δύσκολη διαδικασία εξεύρεσης ειρηνικής λύσης. Αντιπροσωπείες της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν έχουν συναντηθεί αρκετές φορές, και τον Μάρτιο ανακοίνωσαν ότι συμφώνησαν στο κείμενο συνθήκης ειρήνης που προβλέπει εξομάλυνση των σχέσεων και την επίλυση των εδαφικών διαφορών.
Προβλέπεται επίσης η αποχώρηση όλων των ξένων ειρηνευτικών δυνάμεων, αποκλείοντας έτσι την εκ νέου ανάπτυξη ρωσικών στρατευμάτων. Αν και η συμφωνία δεν έχει υπογραφεί ακόμα και τα δεδομένα ενδέχεται να αλλάξουν, υπάρχει πρόοδος. Η ουσία είναι, όμως, ότι οι διαπραγματεύσεις τόσο μεταξύ Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν όσο και Κιργιζίας – Τατζικιστάν διεξάγονται χωρίς συμμετοχή της Μόσχας.
Νέοι «παίκτες»
Ο πόλεμος στην Ουκρανία άνοιξε τον δρόμο σε άλλες δυνάμεις να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο στην περιοχή που παραδοσιακά θεωρούταν ρωσική σφαίρα επιρροής. Μάλιστα, οι περισσότερες από αυτές διατηρούν καλές σχέσεις με τη Μόσχα. Επιπλέον, η ολοένα μεγαλύτερη κινητικότητα προς την κατεύθυνση της οικονομικής – εμπορικής διασύνδεσης της «εσωτερικής Ευρασίας» (σ.σ. Καύκασος, Κεντρική Ασία) με τον υπόλοιπο κόσμο, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη ανεξαρτησία των μικρών κρατών.
Ενδεικτικά, η Αρμενία προσπαθεί να απεξαρτηθεί από τον ρωσικό οπλισμό, κάνοντας εξοπλιστικές αγορές από τη Γαλλία και την Ινδία, σε αντιστάθμισμα της πακιστανικής υποστήριξης προς το Αζερμπαϊτζάν. Μόνο το 2022–2023, το Ερεβάν προμηθεύτηκε ινδικά όπλα αξίας 1,5 δισ. δολαρίων.
Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επενδύουν σε πράσινη ενέργεια και γεωργία στο Αζερμπαϊτζάν, ενώ τον Ιανουάριο, εταιρεία από τα Εμιράτα πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη επένδυση σε ακίνητα στην ιστορία της Γεωργίας. Η ΕΕ, που το 2022 υιοθέτησε τους πρώτους στρατηγικούς στόχους της για την Κεντρική Ασία, έχει γίνει ο μεγαλύτερος εξωτερικός επενδυτής στην περιοχή.
Η Κίνα
Ομως, ο πιο εμφανής παίκτης εκτός Ρωσίας, ιδιαίτερα στην Κεντρική Ασία, είναι η Κίνα, η αυξανόμενη παρουσία της οποίας ανησυχεί την Ουάσινγκτον.
Ο όγκος εμπορίου Κίνας – χωρών της Κεντρικής Ασίας αυξήθηκε από 89,4 δισ. δολάρια το 2023 σε 94,8 δισ. το 2024. Υπερδιπλάσιος από τον αντίστοιχο με τη Ρωσία. Η Κίνα επενδύει σε βασικές υποδομές: αγωγούς φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν, σιδηροδρομική γραμμή από το Κασγκάρ (νοτιοδυτικό Σιντζιάνγκ – Κίνα) έως το Αντιτζάν (Ουζμπεκιστάν).
Πέρυσι, η κοινοπραξία Κίνας – Σιγκαπούρης κέρδισε τον διαγωνισμό για το λιμάνι στην Ανάκλια της Γεωργίας, αφού ακυρώθηκε το συμβόλαιο με την κοινοπραξία ΗΠΑ – Γεωργίας. Το λιμάνι της Ανάκλιας (σ.σ. έξοδος στη Μαύρη Θάλασσα) ενισχύει τη γεωργιανή οικονομική ανεξαρτησία.
Η Κίνα επεκτείνει διακριτικά και την παρουσία της και στον τομέα της άμυνας – ασφάλειας. Ενδεικτικά, κυρίως στο Τατζικιστάν, η κινεζική Αστυνομία ανέπτυξε δυνάμεις στα σύνορα με το Αφγανιστάν. Πουλάει επίσης οπλισμό, ενώ διεξάγει κοινές στρατιωτικές ασκήσεις. Οι υπόλοιπες χώρες της Κεντρικής Ασίας έχουν υπογράψει συμφωνίες για προμήθεια κινεζικών συστημάτων αεράμυνας. Το Ουζμπεκιστάν βρίσκεται κοντά σε συμφωνία για αγορά μαχητικών αεροσκαφών κινεζοπακιστανικής παραγωγής.
Η Τουρκία
Άλλος σημαντικός παίκτης στην περιοχή είναι η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ. Με δική της πρωτοβουλία, ο Οργανισμός Τουρκικών Κρατών, που ξεκίνησε ως ένα πολιτιστικό πρότζεκτ, προωθεί πλέον την ενεργειακή συνεργασία στην Κασπία, με έργα όπως εξαγωγή τουρκμενικού αερίου προς Ευρώπη και επενδύσεις σε υποδομές.
Η συμβολή της Τουρκίας στον εκσυγχρονισμό του στρατού του Αζερμπαϊτζάν υπήρξε καθοριστική στις νίκες του επί της Αρμενίας το 2020 και το 2023. Σε αυτά τα πρότυπα του ΝΑΤΟ και των επιτυχιών του Αζερμπαϊτζάν, κι άλλες χώρες εξετάζουν παρόμοιες δομικές αλλαγές στις Ενοπλες Δυνάμεις τους.
Για πολλές χώρες, η επιτυχία του Αζερμπαϊτζάν αποτέλεσε σημαντικό κίνητρο για τουρκικά οπλικά συστήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι χώρες της Κεντρικής Ασίας (εκτός Τατζικιστάν) έχουν προμηθευτεί drones από την Τουρκία, ενώ η γνωστή τουρκική εταιρεία κατασκευής τους, Baykar, συμφώνησε να ανοίξει εργοστάσιο στο Καζακστάν. Παράλληλα, η Τουρκία εκπαιδεύει στρατιωτικούς τους, πραγματοποιεί κοινές ασκήσεις και έχει στη διάθεσή τους στρατιωτικούς συμβούλους.
Ακόμη και στην Αρμενία, παρά το γνωστό παρελθόν της με την Τουρκία, δεν λείπουν κάποιοι πολιτικοί παράγοντες που κάνουν λόγο για ενδεχόμενη στρατιωτική συνεργασία με την Τουρκία. Το άνοιγμα των συνόρων των δύο χωρών, η αύξηση των τουρκικών επενδύσεων και η εξομάλυνση των σχέσεων, θα ενίσχυαν σημαντικά την τουρκική επιρροή στον Νότιο Καύκασο.
Ίσως γι’ αυτό η Μόσχα τελευταία έχει έρθει σε ρήξη τόσο με τον Αλίεφ (σ.σ. πρόεδρος Αζερμπαϊτζάν), όσο και με τον Πασινιάν (σ.σ. πρόεδρος Αρμενίας – με φόντο τις καταγγελίες κατά της Μόσχας ότι υποστηρίζει πραξικόπημα ανατροπής του).
Δρόμοι εμπορίου και ενέργειας
Η σταδιακή ένταξη της «εσωτερικής Ευρασίας» στις παγκόσμιες αγορές μέσω νέων εμπορικών και μεταφορικών διαδρομών, δημιουργεί προϋποθέσεις για μεγάλες αλλαγές
Όπως οι αγωγοί Μπακού–Τιφλίδα–Τσεϊχάν και Μπακού–Τιφλίδα–Ερζερούμ έφεραν στην περιοχή μεγάλους Δυτικούς ενεργειακούς κολοσσούς, τη δεκαετία του 2000, έτσι και τα έργα διασύνδεσης Ανατολής – Δύσης την τελευταία δεκαετία καθιστούν τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία διαμετακομιστικό σταθμό και πηγή εσόδων.
Οι βόρειος, μεσαίος και ωκεάνιος δρόμοι
Η πιο φιλόδοξη νέα πρωτοβουλία είναι ο «Μεσαίος Διάδρομος» (Middle Corridor). Είναι ανοικτός από το 2013 (Αζερμπαϊτζάν – Γεωργία – Καζακστάν) και συνδέει την Κίνα με την Ευρώπη μέσω Καζακστάν, Κασπίας και Καυκάσου. Αν και καθυστέρησε λόγω έλλειψης υποδομών και διαφωνιών μεταξύ των εμπλεκομένων χωρών, μετά τις κυρώσεις που επεβλήθησαν κατά της Ρωσίας, το 2022, ο «Βόρειος Διάδρομος» (σ.σ. μέσω Ρωσίας) έχασε έδαφος, ενώ ο «Μεσαίος» κέρδισε. Σύμφωνα με την Τράπεζα Ανάπτυξης της Ασίας, οι σιδηροδρομικές μεταφορές από τον «Μεσαίο Διάδρομο» αυξήθηκαν κατά 33 φορές (!) μεταξύ 2023 και 2024, ενώ στα λιμάνια της Κασπίας αυξήθηκαν τα φορτία κατά 21%.
Σε όλα αυτά, να προστεθούν και οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, αλλά και η προσέλκυση επενδύσεων από το Αφγανιστάν, υπό τους Ταλιμπάν, καθώς και η μακροπρόθεσμη αβεβαιότητα γύρω από τη Ρωσία. Γεγονότα που ενισχύουν περαιτέρω το διεθνές ενδιαφέρον γύρω για τον «Μεσαίο Διάδρομο».
Ο «Διάδρομος Ζανγκεζούρ»
Πάντως, σύμφωνα με τους Forbes, ενδεχόμενη επιτυχία του αμερικανικού σχεδίου, θα αναδιαμορφώσει δραστικά τις περιφερειακές ισορροπίες. Το Ιράν κινδυνεύει να χάσει το 20–30% των μεταφορών μέσω του εδάφους του. Ανάμεσα στα άλλα και τη διέλευση 43.000 τουρκικών νταλικών ετησίως προς την Κεντρική Ασία. Η Ρωσία θα μπορούσε να χάσει έσοδα ύψους 10–20 δισ. δολαρίων μέσα σε μία δεκαετία και να μειωθούν κατά 10–15% οι ενεργειακοί πόροι της προς την ευρωπαϊκή αγορά.
Αντίθετα, για τους «επενδυτές», τα εκτιμώμενα οικονομικά οφέλη είναι αρκετά σημαντικά. Κατά υπολογισμούς της Παγκόσμιας Τράπεζας, από τις μεταφορές μέσω του Διαδρόμου τα έσοδα υπολογίζονται στα 50–100 δισ. δολάρια ετησίως έως το 2027. Ταυτόχρονα, μειώνεται σημαντικά ο χρόνος μεταφορών μεταξύ Ευρώπης και Ασίας κατά 12–15 ημέρες σε σχέση με άλλους υπάρχοντες δρόμους εμπορίου. Εκτιμάται ότι ετησίως θα εξοικονομούνται περί τα 20–30 δισ. δολάρια. Επιπλέον, η εξομάλυνση στις σχέσεις Αρμενίας – Τουρκίας θα μπορούσε να ενισχύσει την πρόσβαση στα ενεργειακά αποθέματα της Κασπίας, μειώνοντας το κόστος εισαγωγών για ενεργειακούς κολοσσούς, όπως η BP, κατά 10–15%.
Μέσω του διαδρόμου Ζανγκεζούρ, το Αζερμπαϊτζάν θα αυξήσει σημαντικά τις συνολικές εξαγωγές του και του πετρελαίου του. Ως γνωστόν, μέσω του «Νότιου Διαδρόμου Ενέργειας», το Αζερμπαϊτζάν διέθεσε στην Ευρώπη 12 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το 2023, και αναμένεται να φτάσει τα 20 δισ. μέχρι το 2027, σύμφωνα με το Μνημόνιο Συνεργασίας ΕΕ-Αζερμπαϊτζάν, το 2022. Το Καζακστάν επίσης σχεδιάζει να αυξήσει τις μεταφορές πετρελαίου μέσω Αζερμπαϊτζάν. Σύμφωνα με προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (World Energy Outlook 2025), έως το 2030 η Ευρώπη θα χρειαστεί επιπλέον 20 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από πηγές εκτός Ρωσίας.https://neostrategy.gr/
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου