300 χρόνια από την ίδρυση της Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας
Συμπληρώθηκαν φέτος 300 χρόνια από την ίδρυση της Grand Lodge of England. Το 1717 τέσσερις αγγλικές μασονικές στοές συνενώθηκαν και αποτέλεσαν την «Μεγάλη Στοά του Λονδίνου και του Ουεστμίνστερ» που αργότερα ονομάστηκε «Μεγάλη Στοά της Αγγλίας«. Το γεγονός ήταν πολύ μεγάλης σημασίας για το τεκτονικό κίνημα που τότε άρχισε να εξαπλώνεται ραγδαία σε όλον τον κόσμο. Οι καταιγιστικές εξελίξεις στα τέλη του 18ου αιώνα (Αμερικανική, Ελληνική, Γαλλική Επανάσταση) σχετίζονται απολύτως με τον τεκτονισμό, παρόλο που η έλλειψη τεκμηρίων αφήνει σοβαρά κενά στην ερμηνεία του «ποιος, γιατί και ενάντια σε ποιον έδρασε» και παρόλο που οι Επαναστάσεις αυτές δεν είναι απαραίτητα ομοιογενείς. Γιατί συνέβη αυτό; Δεν είναι ενιαίος και με κοινό στόχο ο Τεκτονισμός;
Παρόλο που ο Τεκτονισμός εκφράζει αξίες πανανθρώπινες και όχι μερικές, ανταγωνισμός και διαμάχη υπήρχε όχι μόνο μεταξύ εθνικών τεκτόνων, αλλά και μεταξύ στοών στην ίδια επικράτεια. Ευδιάκριτο είναι και το αντίθετο. Η συνεργασία μεταξύ στοών διαφορετικών εθνών. Στην περίπτωση αυτή τίθεται έντονα θέμα αρχηγικής δομής και κεντρικής διοίκησης. Η συνένωση του 1717 στην Αγγλία είχε καίρια σημασία και έγινε προκειμένου να υλοποιήσει ο συγκεκριμένος αγγλόφωνος τεκτονισμός έναν ευρύτερο στόχο. Το 1723 δημοσιεύονται για πρώτη φορά «Τα Συντάγματα των Ελευθεροτεκτόνων» από τον πάστορα της Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας, τον Σκώτο James Anderson. Αφιερώνονται στον δούκα του Μόνταγκιου που έγινε Μέγας Διδάσκαλος το 1721. Στις αρχές του 18ου αιώνα μια διευρυμένη μασονία αποκτά «μητρική στοά». Αποκτά ένα πιο ανοιχτό και πιο αναγνωρίσιμο πρόσωπο στο πλατύ κοινό, αφού επίλεκτα μέλη της κοινωνίας εμφανίζονται ως τέκτονες. Αποκτά και κανόνες που προσπαθούν να ενοποιήσουν τις διαφορετικές τάσεις και να εντάξουν τις διαφορετικές στοές σ’ ένα πλαίσιο «κανονικότητας».
«Τα Συντάγματα των Ελευθέρων Τεκτόνων» – Λονδίνο, 1723 μ.Χ., ή 5723 σύμφωνα με την μασονική χρονολόγηση
Το 1734 τα «Συντάγματα» επαναδημοσιεύονται από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο στην Αμερική. Περιλαμβάνουν «ιστορία, καθήκοντα, κανόνες της πιο αρχαίας και αξιοσέβαστης αδελφότητας«. Ως ιστορικό πλαίσιο αναφέρεται μέρος της Π. Διαθήκης και της Ελληνορωμαϊκής ιστορίας. Ο Θεός είναι ο «Μέγας Αρχιτέκτονας του Σύμπαντος» που δημιουργεί τον πρώτο άνθρωπο, τον Αδάμ, ενώ οι μεγάλοι τέκτονες δημιουργούν την Κιβωτό του Νώε, τις αιγυπτιακές Πυραμίδες, τον Ναό του Σολομώντα, τον Παρθενώνα και όλα τα μεγάλα και θαυμαστά κατασκευάσματα. Ο Χριστός αναφέρεται ως «ο Μεσσίας του Θεού και Μέγας Αρχιτέκτονας της Εκκλησίας». Οι Μωαμεθανοί αναφέρονται ως εκείνοι που θέλουν μόνο να αλλάξουν τον κόσμο με φωτιά και σπαθί, αντί με τέχνη και επιστήμη. Το ιστορικό πλαίσιο δηλώνει ότι ο ελευθεροτέκτονας πρέπει να πιστεύει στον Θεό και να τηρεί τον ηθικό νόμο. Ρητά διευκρινίζεται ότι ένας ελευθεροτέκτονας δεν μπορεί να είναι άθεος ή ελευθέρων ηθών (libertine). Το κείμενο επικεντρώνεται σε μιαν αγγλοκεντρική μασονική ιστορία με αναφορά σε «Συντάγματα» των αγγλικών στοών από τον 10ο αιώνα.
Το τέθριππο άρμα του θεού Ήλιου, το πυθαγόρειο τρίγωνο, η αναφώνηση του Αρχιμήδη πλαισιώνουν την παράδοση των μασονικών Συνταγμάτων μαζί με τον διαβήτη από τον δούκα του Montagu στον δούκα του Wharton
Από το σημείο αυτό τα πράγματα δυσκολεύουν, γιατί τα ερωτήματα ως προς την ταυτότητα και τον πραγματικό στόχο της μασονίας δεν μπορούν να απαντηθούν με βεβαιότητα. Η ίδρυση της Ενωμένης Μεγάλης Στοάς του Λονδίνου και του Westminster συμπίπτει με την ανάληψη της βρετανικής εξουσίας από τον γερμανικό οίκο του Ανόβερου. Με πράξη της Βρετανικής Βουλής του 1701 μόνον προτεστάντες μπορούσαν να γίνουν βασιλείς της Αγγλίας και της Ιρλανδίας. Το κίνημα των Ιακωβιτών προσπαθούσε να επαναφέρει στον θρόνο τους ρωμαιοκαθολικούς Stuart. Η μασονία είχε παρασκηνιακό πολιτικό ρόλο. Κάνοντας μια πράξη πολιτικής συμμαχίας, ο πρώτος βασιλιάς του Ανόβερου Γεώργιος Α΄, έχρισε τον Ιακωβίτη Philip Wharton Α΄ δούκα του Wharton. Ο δούκας του Wharton έγινε Μέγας Διδάσκαλος της Ενωμένης Μεγάλης Στοάς το 1723 και απεικονίζεται στο βιβλίο του Anderson (στην γκραβούρα του John Pine) να παραλαμβάνει τα Συντάγματα των Ελευθεροτεκτόνων από τον δούκα του Montagu. Είναι άραγε -στην περίπτωση του Philip Wharton- αυτή η πλήρης ερμηνεία της σχέσης μιας ενωμένης μασονίας με τον βρετανικό θρόνο;
Ο 18ος αιώνας αποτελεί την κορύφωση του διαφωτισμού, τα επίλεκτα μέλη του οποίου είναι μασόνοι. Ως μέλη του τεκτονισμού εμφανίζονται οι διανοητές, οι καλλιτέχνες, οι αριστοκράτες, οι βασιλείς και ηγεμόνες. Η Μεγάλη Στοά προσπάθησε και ως ένα σημείο τα κατάφερε, να γίνει συνώνυμη με την έννοια της βασικής «ηθικής αδελφότητας». Δεν ήταν η μοναδική. Αυτό που δημιουργεί μεγαλύτερη σύγχυση είναι το γεγονός ότι η μασονία, πέρα από τα απόκρυφα και δικά της συμβολικά στοιχεία, φαίνεται να λειτουργεί ως προθάλαμος πληθώρας μυστικών εταιρειών που διατυπώνουν στόχους περισσότερο συγκεκριμένους ως προς την πολιτική πρακτική. «Ανεκτικότητα, Ισότητα, Δημοκρατία» είναι όροι που προωθήθηκαν ιδιαίτερα από τους τέκτονες, ανεξάρτητα από τον πραγματικό στόχο που αυτοί υπηρέτησαν. Τεκτονισμός υπήρχε ανέκαθεν, όμως η μεγάλη άνθιση του 18ου αιώνα έφερε στο προσκήνιο και μια τεκτονική ιστορία που ελέγχεται ως προς την ορθότητά της. Μύθοι και θρύλοι κλήθηκαν να αποδείξουν την μια ή την άλλη ταυτότητα της μασονίας, παρότι ο σφοδρός πόλεμος μεταξύ των μασόνων δείχνει καθαρά δυο αντίθετες και απολύτως συγκρουόμενες τάσεις που εδράζονται σε ομοειδή στοιχεία: στην μεταφυσική, στην θεοσοφία, στην οντολογία.
Τμήμα της σημερινής κορνίζας γύρω από την οροφή της κεντρικής αίθουσας στην Μεγάλη Στοά της Αγγλίας (bookandacuppa.blogspot). Η πλευρική κορνίζα απεικονίζει ιστορικές παραστάσεις και σύμβολα από την εβραϊκή, την ελληνική, την χριστιανική και την αγγλική ιστορία καθώς και τις απαιτούμενες αρετές του τέκτονα (βλ. εδώ
Τμήμα της σημερινής κορνίζας γύρω από την οροφή της κεντρικής αίθουσας στην Μεγάλη Στοά της Αγγλίας (bookandacuppa.blogspot). Η πλευρική κορνίζα απεικονίζει ιστορικές παραστάσεις και σύμβολα από την εβραϊκή, την ελληνική, την χριστιανική και την αγγλική ιστορία καθώς και τις απαιτούμενες αρετές του τέκτονα (βλ. εδώ
Ως προς την σημερινή κοινωνία, η διεθνής μασονία διαφημίζει έντονα το ανθρωπιστικό της πρόσωπο και γιορτάζει τα 300 χρόνια από την ίδρυση της Μεγάλης Στοάς. Πάνω από 4000 μασόνοι εκπροσώπησαν 136 Μεγάλες Στοές από όλον τον κόσμο και έλαβαν μέρος σε μια φαντασμαγορική τελετή στις 31-10-2017 στο Royal Albert Hall του Λονδίνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου