Άνθρωπος Είμαι Κι Εγώ Στο Κάτω-Κάτω
Ό,τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με πόνο. Και ό,τι αρχίζει ιδεαλιστικό συνηθίζει να τελειώνει ντεκαφεϊνέ. Πώς γίνεται αυτό; Λοιπόν... μια απορία που υπάρχει σε κύκλους της ΕΕ και του ΟΗΕ είναι: γιατί τόσα λεφτά πεταμένα; Είναι αλήθεια ότι διάφορα δυτικά προγράμματα διοχετεύουν κάθε χρόνο δισεκατομμύρια δολάρια για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα των αναπτυσσόμενων χωρών. Είναι εξίσου αλήθεια ότι τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα των προγραμμάτων αυτών είναι πενιχρά. Κάτι που μας φέρνει στο θέμα των ΜΚΟ, καθότι τα προγράμματα των δυτικών οργανισμών και του ΟΗΕ δουλεύουν κυρίως με τοπικές ΜΚΟ:
Τρύπες στο Νερό
Η εικόνα που έχω σχηματίσει είναι ότι υπάρχουν τριών λογιών ζώα στον κόσμο των ΜΚΟ: (1) Κάποιες είναι απάτη. Οι χορηγίες τελικά καταλήγουν σε τράπεζες της Ελβετίας και της Σιγκαπούρης, ή αυτό που παρουσιάζεται ως ΜΚΟ είναι, ουσιαστικά, μια παρέα. Κι ο χορηγός τελικά πληρώνει τη διαβίωση, τα έξοδα και τα ψώνια αυτής της παρέας. Πιστεύω ότι το ποσοστό αυτών των ΜΚΟ είναι σχετικά μικρό. (2) Κάποιες είναι ηρωικές. Τα μέλη τους είναι αφοσιωμένα στο έργο τους, και είναι ικανά να θυσιάσουν τα πάντα για τον στόχο της οργάνωσης. Πιστεύω όμως ότι κι αυτονών το ποσοστό είναι μικρό. (3) Υπάρχει και η μεγάλη θάλασσα των ΜΚΟ εκεί έξω, που δεν ανήκουν ούτε στην 1η ούτε στη 2η κατηγορία. Εδώ είναι η συντριπτική πλειοψηφία. Οι οργανώσεις αυτές ξεκινάνε για να βοηθήσουν εκεί όπου υπάρχει ανάγκη (στους πρόσφυγες, στα ορφανά, στα απειλούμενα είδη, στους αλκοολικούς, στο τοπικό δάσος κ.α.), και πράγματι, κατά τα αρχικά τους βήματα, κάνουν σημαντική δουλειά. Στην πορεία όμως τα πράγματα αλλάζουν. Οι ΜΚΟ παύουν να είναι κάτι αφοσιωμένο στην υπηρεσία ενός σκοπού και μετατρέπονται σε κάτι του οποίου η ύπαρξη δεν είναι εντελώς ασύμβατη με την ευμάρεια του σκοπού. Ας το εξηγήσω πώς γίνεται:
Πίσω από κάθε τέτοια ΜΚΟ είναι κάποιοι άνθρωποι που ξεκινάνε με ιδεαλισμό και αυταπάρνηση. Βάζουν χρήματα από την τσέπη τους, δουλεύουν αμέτρητες ώρες και τους χάνουν από τα σπίτια τους. Σε κάποια στιγμή όμως κουράζονται. Έχουν και μια προσωπική ζωή, μια οικογένεια, ένα μαγαζί, δεν είναι δυνατόν να τα θυσιάζουν συνεχώς ούτε να λείπουν όλα τα απογεύματα ούτε μόνιμα να βάζουν χρήματα από την τσέπη τους. Άνθρωποι είναι κι αυτοί στο κάτω-κάτω. Οπότε μεταμορφώνονται και μαθαίνουν την υψηλή τέχνη του να υποβάλουν πειστικές αιτήσεις χρηματοδότησης σε οργανισμούς (ή ιδιώτες). Αιτήσεις που ζητάνε χρήματα και υπόσχονται κάποιο αποτέλεσμα, διατυπωμένες με τον σωστό τρόπο ώστε οι ΜΚΟ να μπορούν να λένε ότι κατάφεραν τον στόχο τους – όχι να καταφέρουν τον στόχο τους, αλλά να μπορούν να το λένε. Στη ζωή υπάρχει αβυσσαλέα διαφορά ανάμεσα από το «έκανα το Χ» και το «μπορώ να λέω ότι έκανα το Χ». Είναι λίγο σαν τους Έλληνες πολιτικούς. Διαχρονικά, η πλειοψηφία τους δεν ξέρει να κάνει δουλειά, να φέρνει αποτελέσματα, διότι συγχέει το «κάνω έργο» με το «μπορώ να λέω στους δημοσιογράφους ότι κάνω έργο»:
–Κύριε υπουργέ, δεν κάνατε τίποτα για τις εξαγωγές!
–Αστειεύεστε, εμείς δεν κάναμε τίποτα για τις εξαγωγές; Εμείς ιδρύσαμε τον ειδικό φορέα ΧΥΖ με αντικείμενο τη μελέτη & στοχευμένη τόνωση των εξαγωγών!
To θεωρεί απάντηση αυτό. Κι ο δημοσιογράφος δεν ξέρει (ή δεν θέλει) να τον στριμώξει... Στον κόσμο των ΜΚΟ, το θέμα δουλεύει αλλιώς. Μια τοπική οργάνωση υποβάλλει αίτηση στην ΕΕ (ή στον ΟΗΕ ή στην κυβέρνηση της Ιαπωνίας ή σε έναν πλούσιο ιδιώτη) για τα παιδιά του δρόμου στην Παραγουάη. Τα παιδιά του δρόμου είναι πονεμένη ιστορία, τα περισσότερα καταλήγουν αργά ή γρήγορα στο έγκλημα, τα ναρκωτικά, τη σκλαβοποίηση, την πορνεία, τη στρατολόγηση, τον πρόωρο θάνατο. Η ΜΚΟ ζητά 20.000 χιλιάδες ευρώ με σκοπό εντός εξαμήνου να πάρει 30 παιδιά από τους δρόμους της Ασουνσιόν, να τους προσφέρει στέγαση και διατροφή, καθώς και σχολική εκπαίδευση ώστε να μάθουν κάποια τέχνη, να γίνουν μοδίστρες, λογίστριες, μηχανικοί αυτοκινήτων, να ζήσουν μια αξιοπρεπή ζωή. Η ΕΕ ζητά βιογραφικά, ιστορικά, συστάσεις, και τελικώς εγκρίνει την αίτηση: 20.000 ευρώ σε δόσεις, με υποβολή μηνιαίων αναφορών για την πρόοδο του πρότζεκτ. Η ΜΚΟ χτίζει ένα σχολείο, έναν χώρο στέγασης, ό,τι άλλο χρειάζεται, και με το τέλος του εξαμήνου 30 παιδιά έχουν φύγει από τους δρόμους της Ασουνσιόν. Η ΕΕ είναι χαρούμενη, μπορεί να λέει ότι διέθεσε άλλα 20.000 ευρώ για την καταπολέμηση της φτώχειας στον Τρίτο Κόσμο (όλες οι κυβερνήσεις, οι μεγάλοι οργανισμοί και οι μεγάλες επιχειρήσεις θέλουν να παρουσιάζουν και φιλανθρωπικό έργο)• η ΜΚΟ είναι χαρούμενη, μπορεί να λέει ότι έφερε σε πέρας με επιτυχία ένα ακόμη πρότζεκτ• 30 παιδιά που προηγουμένως ζητιάνευαν στους δρόμους της Ασουνσιόν, τώρα ζούνε στον χώρο στέγασης της ΜΚΟ και μαθαίνουν γράμματα στα θρανία της.
Και κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, από αυτά τα 30 παιδιά, τα 28 αργά ή γρήγορα επιστρέφουν στον δρόμο.
Διότι δεν είναι απλό να πάρεις ένα παιδί από τη ζητιανειά και να του δώσεις μια ζωή. Ο δρόμος δεν είναι μόνο το επάγγελμά του, είναι επίσης και το σπίτι του, οι φίλοι του, η οικογένειά του. Δεν αρκεί μόνο να του φτιάξεις ένα σχολείο, μια γωνιά να κοιμάται και να του εξασφαλίσεις το φαγητό, πρέπει επίσης να του δώσεις την ατμόσφαιρα ενός καινούργιου σπιτιού, την αίσθηση του ανήκειν, τη μαγκιά κάποιων καινούργιων φίλων. Ειδάλλως, αργά ή γρήγορα ο δρόμος θα το καλέσει και θα το χάσεις. Η καρδιά του έχει παραμείνει στη μαγκιά των παλιών φίλων.
Αυτές όμως είναι αγραφειοκρατικοποίητες παράμετροι. Δεν μπορείς να τις υποσχεθείς και να τις συμπεριλάβεις σε μια αίτηση. Μπορείς να αναφέρεις συστηματικά τη σχολική απόδοση του παιδιού, όχι όμως και την αίσθηση του ανήκειν που έχει για το καινούργιο περιβάλλον. Και το πιο σημαντικό, πρέπει να δουλέψεις ΠΟΛΥ για να τις χτίσεις. Να περάσεις αμέτρητες ώρες με το παιδί – δεν είναι θέμα εξαμήνου, είναι θέμα πολλών χρόνων. Όμως να κάνεις μια τέτοια δουλειά είναι αδύνατο αν έχεις και μια προσωπική ζωή, ένα μαγαζί, μια οικογένεια, άνθρωπος είσαι κι εσύ στο κάτω-κάτω... Οπότε, στο φινάλε, το πρότζεκτ καταλήγει μια τρύπα στο νερό και τα λεφτά πετιούνται: όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν.
Πρακτικά μιλώντας, ένας γενικός κανόνας (πολύ γενικός, μην τον δέσετε κόμπο) είναι ότι τα περισσότερα χρήματα που δίνετε σε μια ΜΚΟ πηγαίνουν όχι για να βοηθήσουν τον διακηρυγμένο στόχο της – πρόσφυγες, παιδιά του δρόμου, απειλούμενα είδη κ.λπ. – αλλά για τη διαιώνιση της ύπαρξής της μέσω έργων και παρεμβάσεων που δεν αλλάζουν και πολλά στον κόσμο. Από τα 10 ευρώ που δίνετε, το 1 μόνο θα κάνει τον κόσμο λίγο καλύτερο• το 1 μόνο θα συμβάλει ώστε μια μελλοντική λογίστρια ή ένας μελλοντικός μηχανικός να σκέφτεται με ευγνωμοσύνη τους ανώνυμους ευεργέτες που βοήθησαν να φύγει από τους δρόμους και να αποκτήσει μια αξιοπρεπή ζωή. Τα υπόλοιπα 9 ευρώ θα γίνουν μελάνια για εκτυπωτές, βενζίνη για μετακινήσεις, αναποτελεσματικά σεμινάρια και εργαστήρια κ.λπ., ώστε να διαιωνίζεται η ύπαρξη της ΜΚΟ. Δεν είναι εντελώς ασύμβατη η ύπαρξή της με την ευμάρεια του στόχου της, όμως δεν ταυτίζονται κιόλας. Με την πάροδο των ετών, η ΜΚΟ σχετίζεται με τον διακηρυγμένο στόχο της όπως ο κροκόδειλος με το πουλάκι που του καθαρίζει το στόμα από τις βδέλλες: περιφερειακά αλληλοβοηθειούνται μεν, δεν είναι εντελώς ασύμβατη η ευμάρεια του ενός με την ευμάρεια του άλλου, όμως δεν παύει ο καθένας να είναι για τον εαυτό του και για τους δικούς του σκοπούς. Και ο πρωταρχικός σκοπός μιας ΜΚΟ είναι η διαιώνιση της ύπαρξής της – να πληρώνονται οι λογαριασμοί, το ενοίκιο, να τυπώνονται οι μπροσούρες, να μην κλείσει το μαγαζί.
Είχα διαβάσει παλιά μια έρευνα για τη χρήση της λέξης επαναστατικός –ή –ό κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Από μνήμης: στην αρχή, η λέξη επαναστατικός σήμαινε κάτι που αναφερόταν στους πολιτικούς στόχους της Επανάστασης. Π.χ. μια επαναστατική πρόταση μπορούσε να είναι μια πρόταση για την κατάργηση των προνομίων της αριστοκρατίας, τον συνταγματικό περιορισμό της μοναρχίας κ.λπ. Στην αρχή αυτό. Από ένα σημείο και μετά, η λέξη επαναστατικός άρχισε να σημαίνει κάτι που αναφερόταν στην ίδια την Επανάσταση και την επιβίωσή της. Π.χ. επαναστατική πράξη = πράξη που συμμορφώνεται με τις εντολές της Επιτροπής Δημόσιας Ασφάλειας. Από εκεί που η λέξη σήμαινε κάτι υπέρ ενός πολιτικού στόχου, το περιεχόμενό της άλλαξε κατά την πορεία και κατέληξε να σημαίνει κάτι που βοηθά το μαγαζί να μην κλείσει. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την πλειοψηφία των ΜΚΟ. Και ο λόγος που τις ενισχύετε είναι επειδή η διαιώνιση της ύπαρξής τους δεν είναι εντελώς ασύμβατη με τους διακηρυγμένους στόχους τους.
Όμως τι γίνεται με τις λίγες ηρωικές ΜΚΟ της κατηγορίας (2) που ανέφερα πιο πάνω, αυτές που πραγματικά κάνουν δουλειά; Πώς μπορεί κάποιος να τις εντοπίσει; Ένας άλλος πρακτικός κανόνας εδώ είναι ότι οι ηρωικές ΜΚΟ έχουν ανθρώπους ταγμένους. Ανθρώπους που διαλύουν την προσωπική και οικογενειακή τους ζωή στην υπηρεσία κάποιου σκοπού (κάποιοι ρισκάρουν ακόμα και το κεφάλι τους). Έτσι θα τις εντοπίσετε. Το αντίθετο του ταγμένου είναι το άνθρωπος είμαι κι εγώ στο κάτω-κάτω (έχω και μια προσωπική ζωή, μια οικογένεια, μια δουλειά, δεν μπορώ να τα θυσιάσω κ.λπ.). Εκεί παίζεται το παιχνίδι, αυτός είναι ο λόγος που πολλοί ιδεαλιστές και καλοπροαίρετοι καταλήγουν τελικά να κάνουν τρύπες στο νερό. Χωρίς έναν βασικό πυρήνα ταγμένων δεν γίνεται τίποτα, ο κόσμος δεν αλλάζει ούτε με γραφειοκράτες ούτε με 8ωρη εργασία ούτε με απασχόληση στον ελεύθερο χρόνο. Άμα άνθρωπος είσαι κι εσύ στο κάτω-κάτω... δεν αλλάζεις τον κόσμο. Οπότε, αν θέλετε να νιώθετε ότι τα χρήματα που προσφέρετε (ή έστω τα περισσότερα) πηγαίνουν πράγματι υπέρ κάποιου ευγενούς σκοπού, ψάξτε να βρείτε ΜΚΟ με ανθρώπους ταγμένους.
Ουσιαστικά, οι ταγμένοι είναι ήρωες που θυσιάζονται για όλους εμάς. Το θέμα είναι επίσης ότι θυσιάζουν και την οικογένειά τους, την περιουσία τους, όλα. Δεν θέλετε να παντρευτείτε έναν ταγμένο, δεν θα το χαρείτε καθόλου (ή, εναλλακτικά, θα το χαρείτε πολύ). Πάντως, δεν υπάρχει ισχυρότερη δύναμη στον κόσμο από αυτούς. Μετακινούν βουνά. http://ironprison.blogspot.com
Τρύπες στο Νερό
Η εικόνα που έχω σχηματίσει είναι ότι υπάρχουν τριών λογιών ζώα στον κόσμο των ΜΚΟ: (1) Κάποιες είναι απάτη. Οι χορηγίες τελικά καταλήγουν σε τράπεζες της Ελβετίας και της Σιγκαπούρης, ή αυτό που παρουσιάζεται ως ΜΚΟ είναι, ουσιαστικά, μια παρέα. Κι ο χορηγός τελικά πληρώνει τη διαβίωση, τα έξοδα και τα ψώνια αυτής της παρέας. Πιστεύω ότι το ποσοστό αυτών των ΜΚΟ είναι σχετικά μικρό. (2) Κάποιες είναι ηρωικές. Τα μέλη τους είναι αφοσιωμένα στο έργο τους, και είναι ικανά να θυσιάσουν τα πάντα για τον στόχο της οργάνωσης. Πιστεύω όμως ότι κι αυτονών το ποσοστό είναι μικρό. (3) Υπάρχει και η μεγάλη θάλασσα των ΜΚΟ εκεί έξω, που δεν ανήκουν ούτε στην 1η ούτε στη 2η κατηγορία. Εδώ είναι η συντριπτική πλειοψηφία. Οι οργανώσεις αυτές ξεκινάνε για να βοηθήσουν εκεί όπου υπάρχει ανάγκη (στους πρόσφυγες, στα ορφανά, στα απειλούμενα είδη, στους αλκοολικούς, στο τοπικό δάσος κ.α.), και πράγματι, κατά τα αρχικά τους βήματα, κάνουν σημαντική δουλειά. Στην πορεία όμως τα πράγματα αλλάζουν. Οι ΜΚΟ παύουν να είναι κάτι αφοσιωμένο στην υπηρεσία ενός σκοπού και μετατρέπονται σε κάτι του οποίου η ύπαρξη δεν είναι εντελώς ασύμβατη με την ευμάρεια του σκοπού. Ας το εξηγήσω πώς γίνεται:
Πίσω από κάθε τέτοια ΜΚΟ είναι κάποιοι άνθρωποι που ξεκινάνε με ιδεαλισμό και αυταπάρνηση. Βάζουν χρήματα από την τσέπη τους, δουλεύουν αμέτρητες ώρες και τους χάνουν από τα σπίτια τους. Σε κάποια στιγμή όμως κουράζονται. Έχουν και μια προσωπική ζωή, μια οικογένεια, ένα μαγαζί, δεν είναι δυνατόν να τα θυσιάζουν συνεχώς ούτε να λείπουν όλα τα απογεύματα ούτε μόνιμα να βάζουν χρήματα από την τσέπη τους. Άνθρωποι είναι κι αυτοί στο κάτω-κάτω. Οπότε μεταμορφώνονται και μαθαίνουν την υψηλή τέχνη του να υποβάλουν πειστικές αιτήσεις χρηματοδότησης σε οργανισμούς (ή ιδιώτες). Αιτήσεις που ζητάνε χρήματα και υπόσχονται κάποιο αποτέλεσμα, διατυπωμένες με τον σωστό τρόπο ώστε οι ΜΚΟ να μπορούν να λένε ότι κατάφεραν τον στόχο τους – όχι να καταφέρουν τον στόχο τους, αλλά να μπορούν να το λένε. Στη ζωή υπάρχει αβυσσαλέα διαφορά ανάμεσα από το «έκανα το Χ» και το «μπορώ να λέω ότι έκανα το Χ». Είναι λίγο σαν τους Έλληνες πολιτικούς. Διαχρονικά, η πλειοψηφία τους δεν ξέρει να κάνει δουλειά, να φέρνει αποτελέσματα, διότι συγχέει το «κάνω έργο» με το «μπορώ να λέω στους δημοσιογράφους ότι κάνω έργο»:
–Κύριε υπουργέ, δεν κάνατε τίποτα για τις εξαγωγές!
–Αστειεύεστε, εμείς δεν κάναμε τίποτα για τις εξαγωγές; Εμείς ιδρύσαμε τον ειδικό φορέα ΧΥΖ με αντικείμενο τη μελέτη & στοχευμένη τόνωση των εξαγωγών!
To θεωρεί απάντηση αυτό. Κι ο δημοσιογράφος δεν ξέρει (ή δεν θέλει) να τον στριμώξει... Στον κόσμο των ΜΚΟ, το θέμα δουλεύει αλλιώς. Μια τοπική οργάνωση υποβάλλει αίτηση στην ΕΕ (ή στον ΟΗΕ ή στην κυβέρνηση της Ιαπωνίας ή σε έναν πλούσιο ιδιώτη) για τα παιδιά του δρόμου στην Παραγουάη. Τα παιδιά του δρόμου είναι πονεμένη ιστορία, τα περισσότερα καταλήγουν αργά ή γρήγορα στο έγκλημα, τα ναρκωτικά, τη σκλαβοποίηση, την πορνεία, τη στρατολόγηση, τον πρόωρο θάνατο. Η ΜΚΟ ζητά 20.000 χιλιάδες ευρώ με σκοπό εντός εξαμήνου να πάρει 30 παιδιά από τους δρόμους της Ασουνσιόν, να τους προσφέρει στέγαση και διατροφή, καθώς και σχολική εκπαίδευση ώστε να μάθουν κάποια τέχνη, να γίνουν μοδίστρες, λογίστριες, μηχανικοί αυτοκινήτων, να ζήσουν μια αξιοπρεπή ζωή. Η ΕΕ ζητά βιογραφικά, ιστορικά, συστάσεις, και τελικώς εγκρίνει την αίτηση: 20.000 ευρώ σε δόσεις, με υποβολή μηνιαίων αναφορών για την πρόοδο του πρότζεκτ. Η ΜΚΟ χτίζει ένα σχολείο, έναν χώρο στέγασης, ό,τι άλλο χρειάζεται, και με το τέλος του εξαμήνου 30 παιδιά έχουν φύγει από τους δρόμους της Ασουνσιόν. Η ΕΕ είναι χαρούμενη, μπορεί να λέει ότι διέθεσε άλλα 20.000 ευρώ για την καταπολέμηση της φτώχειας στον Τρίτο Κόσμο (όλες οι κυβερνήσεις, οι μεγάλοι οργανισμοί και οι μεγάλες επιχειρήσεις θέλουν να παρουσιάζουν και φιλανθρωπικό έργο)• η ΜΚΟ είναι χαρούμενη, μπορεί να λέει ότι έφερε σε πέρας με επιτυχία ένα ακόμη πρότζεκτ• 30 παιδιά που προηγουμένως ζητιάνευαν στους δρόμους της Ασουνσιόν, τώρα ζούνε στον χώρο στέγασης της ΜΚΟ και μαθαίνουν γράμματα στα θρανία της.
Και κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, από αυτά τα 30 παιδιά, τα 28 αργά ή γρήγορα επιστρέφουν στον δρόμο.
Διότι δεν είναι απλό να πάρεις ένα παιδί από τη ζητιανειά και να του δώσεις μια ζωή. Ο δρόμος δεν είναι μόνο το επάγγελμά του, είναι επίσης και το σπίτι του, οι φίλοι του, η οικογένειά του. Δεν αρκεί μόνο να του φτιάξεις ένα σχολείο, μια γωνιά να κοιμάται και να του εξασφαλίσεις το φαγητό, πρέπει επίσης να του δώσεις την ατμόσφαιρα ενός καινούργιου σπιτιού, την αίσθηση του ανήκειν, τη μαγκιά κάποιων καινούργιων φίλων. Ειδάλλως, αργά ή γρήγορα ο δρόμος θα το καλέσει και θα το χάσεις. Η καρδιά του έχει παραμείνει στη μαγκιά των παλιών φίλων.
Αυτές όμως είναι αγραφειοκρατικοποίητες παράμετροι. Δεν μπορείς να τις υποσχεθείς και να τις συμπεριλάβεις σε μια αίτηση. Μπορείς να αναφέρεις συστηματικά τη σχολική απόδοση του παιδιού, όχι όμως και την αίσθηση του ανήκειν που έχει για το καινούργιο περιβάλλον. Και το πιο σημαντικό, πρέπει να δουλέψεις ΠΟΛΥ για να τις χτίσεις. Να περάσεις αμέτρητες ώρες με το παιδί – δεν είναι θέμα εξαμήνου, είναι θέμα πολλών χρόνων. Όμως να κάνεις μια τέτοια δουλειά είναι αδύνατο αν έχεις και μια προσωπική ζωή, ένα μαγαζί, μια οικογένεια, άνθρωπος είσαι κι εσύ στο κάτω-κάτω... Οπότε, στο φινάλε, το πρότζεκτ καταλήγει μια τρύπα στο νερό και τα λεφτά πετιούνται: όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν.
Πρακτικά μιλώντας, ένας γενικός κανόνας (πολύ γενικός, μην τον δέσετε κόμπο) είναι ότι τα περισσότερα χρήματα που δίνετε σε μια ΜΚΟ πηγαίνουν όχι για να βοηθήσουν τον διακηρυγμένο στόχο της – πρόσφυγες, παιδιά του δρόμου, απειλούμενα είδη κ.λπ. – αλλά για τη διαιώνιση της ύπαρξής της μέσω έργων και παρεμβάσεων που δεν αλλάζουν και πολλά στον κόσμο. Από τα 10 ευρώ που δίνετε, το 1 μόνο θα κάνει τον κόσμο λίγο καλύτερο• το 1 μόνο θα συμβάλει ώστε μια μελλοντική λογίστρια ή ένας μελλοντικός μηχανικός να σκέφτεται με ευγνωμοσύνη τους ανώνυμους ευεργέτες που βοήθησαν να φύγει από τους δρόμους και να αποκτήσει μια αξιοπρεπή ζωή. Τα υπόλοιπα 9 ευρώ θα γίνουν μελάνια για εκτυπωτές, βενζίνη για μετακινήσεις, αναποτελεσματικά σεμινάρια και εργαστήρια κ.λπ., ώστε να διαιωνίζεται η ύπαρξη της ΜΚΟ. Δεν είναι εντελώς ασύμβατη η ύπαρξή της με την ευμάρεια του στόχου της, όμως δεν ταυτίζονται κιόλας. Με την πάροδο των ετών, η ΜΚΟ σχετίζεται με τον διακηρυγμένο στόχο της όπως ο κροκόδειλος με το πουλάκι που του καθαρίζει το στόμα από τις βδέλλες: περιφερειακά αλληλοβοηθειούνται μεν, δεν είναι εντελώς ασύμβατη η ευμάρεια του ενός με την ευμάρεια του άλλου, όμως δεν παύει ο καθένας να είναι για τον εαυτό του και για τους δικούς του σκοπούς. Και ο πρωταρχικός σκοπός μιας ΜΚΟ είναι η διαιώνιση της ύπαρξής της – να πληρώνονται οι λογαριασμοί, το ενοίκιο, να τυπώνονται οι μπροσούρες, να μην κλείσει το μαγαζί.
Είχα διαβάσει παλιά μια έρευνα για τη χρήση της λέξης επαναστατικός –ή –ό κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Από μνήμης: στην αρχή, η λέξη επαναστατικός σήμαινε κάτι που αναφερόταν στους πολιτικούς στόχους της Επανάστασης. Π.χ. μια επαναστατική πρόταση μπορούσε να είναι μια πρόταση για την κατάργηση των προνομίων της αριστοκρατίας, τον συνταγματικό περιορισμό της μοναρχίας κ.λπ. Στην αρχή αυτό. Από ένα σημείο και μετά, η λέξη επαναστατικός άρχισε να σημαίνει κάτι που αναφερόταν στην ίδια την Επανάσταση και την επιβίωσή της. Π.χ. επαναστατική πράξη = πράξη που συμμορφώνεται με τις εντολές της Επιτροπής Δημόσιας Ασφάλειας. Από εκεί που η λέξη σήμαινε κάτι υπέρ ενός πολιτικού στόχου, το περιεχόμενό της άλλαξε κατά την πορεία και κατέληξε να σημαίνει κάτι που βοηθά το μαγαζί να μην κλείσει. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την πλειοψηφία των ΜΚΟ. Και ο λόγος που τις ενισχύετε είναι επειδή η διαιώνιση της ύπαρξής τους δεν είναι εντελώς ασύμβατη με τους διακηρυγμένους στόχους τους.
Όμως τι γίνεται με τις λίγες ηρωικές ΜΚΟ της κατηγορίας (2) που ανέφερα πιο πάνω, αυτές που πραγματικά κάνουν δουλειά; Πώς μπορεί κάποιος να τις εντοπίσει; Ένας άλλος πρακτικός κανόνας εδώ είναι ότι οι ηρωικές ΜΚΟ έχουν ανθρώπους ταγμένους. Ανθρώπους που διαλύουν την προσωπική και οικογενειακή τους ζωή στην υπηρεσία κάποιου σκοπού (κάποιοι ρισκάρουν ακόμα και το κεφάλι τους). Έτσι θα τις εντοπίσετε. Το αντίθετο του ταγμένου είναι το άνθρωπος είμαι κι εγώ στο κάτω-κάτω (έχω και μια προσωπική ζωή, μια οικογένεια, μια δουλειά, δεν μπορώ να τα θυσιάσω κ.λπ.). Εκεί παίζεται το παιχνίδι, αυτός είναι ο λόγος που πολλοί ιδεαλιστές και καλοπροαίρετοι καταλήγουν τελικά να κάνουν τρύπες στο νερό. Χωρίς έναν βασικό πυρήνα ταγμένων δεν γίνεται τίποτα, ο κόσμος δεν αλλάζει ούτε με γραφειοκράτες ούτε με 8ωρη εργασία ούτε με απασχόληση στον ελεύθερο χρόνο. Άμα άνθρωπος είσαι κι εσύ στο κάτω-κάτω... δεν αλλάζεις τον κόσμο. Οπότε, αν θέλετε να νιώθετε ότι τα χρήματα που προσφέρετε (ή έστω τα περισσότερα) πηγαίνουν πράγματι υπέρ κάποιου ευγενούς σκοπού, ψάξτε να βρείτε ΜΚΟ με ανθρώπους ταγμένους.
Ουσιαστικά, οι ταγμένοι είναι ήρωες που θυσιάζονται για όλους εμάς. Το θέμα είναι επίσης ότι θυσιάζουν και την οικογένειά τους, την περιουσία τους, όλα. Δεν θέλετε να παντρευτείτε έναν ταγμένο, δεν θα το χαρείτε καθόλου (ή, εναλλακτικά, θα το χαρείτε πολύ). Πάντως, δεν υπάρχει ισχυρότερη δύναμη στον κόσμο από αυτούς. Μετακινούν βουνά. http://ironprison.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου