Τον 6ο αιώνα π.Χ., οι στρατοί της Βαβυλώνας κατέστρεψαν την Ιερουσαλήμ και το Βασίλειο του Ιούδα. Γκρέμισαν τα τείχη της πόλης, έκαψαν τους ναούς και κατέστρεψαν κάθε άτομο που προσπάθησε να διαφύγει. Οι λίγοι επιζώντες σύρθηκαν έξω από την πατρίδα τους και αναγκάστηκαν να ζήσουν στη Βαβυλώνα ως υποτελείς των ανδρών που έσφαξαν τα παιδιά τους.
Κι όμως, όταν οι Εβραίοι στην εξορία κέρδισαν την ελευθερία τους, οι περισσότεροι από αυτούς δεν έφυγαν. Έμειναν στη Βαβυλώνα – και διατήρησαν μια ακμάζουσα κοινότητα που διήρκεσε για περισσότερα από 2.000 χρόνια.
Είναι μια από τις πιο περίεργες στιγμές στην ανθρώπινη ιστορία. Αυτοί οι άνθρωποι δέχτηκαν βαναυσότητα από έναν στρατό εισβολής. Τους έμαθαν να μισούν τόσο μοχθηρά που, για εκατοντάδες χρόνια, η λέξη «Βαβυλώνα», για τους Εβραίους, ήταν συνώνυμη με το κακό. Αλλά οι περισσότεροι επέλεξαν να μείνουν εκεί με τους απαγωγείς τους, ζώντας δίπλα-δίπλα με τους άνδρες που είχαν κάνει τη ζωή τους μίζερη.
Γιατί δεν έφυγαν; Είναι ένα ερώτημα που ταλανίζει τόσο ιστορικούς όσο και θεολόγους. αλλά μερικά έγγραφα που αποκαλύφθηκαν πρόσφατα έριξαν λίγο φως στο πώς η Βαβυλώνα δημιούργησε μια εβραϊκή κοινότητα που εξακολουθεί να ζει σήμερα
Οι πινακίδες Al-Yahudu είναι μια συλλογή από περίπου 200 πήλινες πινακίδες από τον έκτο και τον πέμπτο αιώνα π.Χ. που τεκμηριώνουν την εξόριστη Ιουδαϊκή κοινότητα στη Βαβυλωνία. ( CC BY-SA 4.0 )
Περισσότερα από μια Βιβλική ιστορία
Δεν μιλάμε μόνο για μια ιστορία εδώ. Χωρίς αμφιβολία, αυτό συνέβη πραγματικά. Οι Βαβυλώνιοι άφησαν επίσης αρχεία του πολέμου τους με τον Ιούδα, και η εκδοχή τους υποστηρίζει αρκετά καλά όλα όσα είπαν οι Ισραηλίτες.
Ακόμη και η βαβυλωνιακή πλευρά της ιστορίας δεν τα βάφει καλύτερα. Αυτός ήταν ένας πόλεμος από μια διαφορετική εποχή. Η μόνη δικαιολογία που έδωσαν οι Βαβυλώνιοι για την καταστροφή ενός ολόκληρου έθνους ήταν, με τα δικά τους λόγια, ότι υπήρχε «πολλή λεηλασία» και «βαρύς φόρος τιμής» που έπρεπε να κερδίσει από τη σφαγή ενός ολόκληρου έθνους ανθρώπων.
Οι κατακτήσεις τους ήταν βάναυσες. Ο Ναβουχοδονόσορ Β' , ο Βασιλιάς της Βαβυλώνας, κατέστρεψε ολοσχερώς τις πόλεις που κατέκτησε. Καυχιόταν, αφού νίκησε την Αίγυπτο, ότι «ούτε ένας άνθρωπος δεν γλίτωσε» από την επίθεση του και τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι δεν υπερέβαλλε. Με βάση τα ερείπια που άφησε πίσω του, άφησε τις χώρες που κατέκτησε εντελώς άγονες. Οι επιζώντες σύρθηκαν στη χώρα του και η καμένη γη που κάποτε ήταν το σπίτι τους έμεινε άδεια και έρημη.Οι Ισραηλίτες δεν είχαν κανένα λόγο να συγχωρήσουν τους επιτιθέμενούς τους. Δεν τους είχαν προκαλέσει. μόλις είχαν λεηλατηθεί και σφαγιαστεί για το κέρδος. Κι όμως, έμαθαν να ζουν μαζί τους.
Ο πίνακας του René-Antoine Houasse του 1676 Ναβουχοδονόσορας Παραγγέλνει στους υπηκόους σας την κατασκευή των Κρεμαστών Κήπων της Βαβυλώνας. ( Δημόσιος τομέας )
Al-Yahudu: Η «Judahtown» της Βαβυλώνας
Χιλιάδες Εβραίοι ανασύρθηκαν από τα σπίτια τους και αναγκάστηκαν να ζήσουν στη Βαβυλώνα. Ήταν σκουπίδια σε όλη τη χώρα, ωθήθηκαν σε δεκάδες διαφορετικές κοινότητες σε όλο το βασίλειο. Από όλα, όμως, αυτή που καταλαβαίνουμε καλύτερα σε μια πόλη που ονομάζεται Al-Yahudu – ή, όπως θα μεταφραζόταν χονδρικά: « Judahtown ».
Το Judahtown θα ήταν πολύ σαν μια σύγχρονη Chinatown, ή ίσως σαν μια εβραϊκή γειτονιά στη Νέα Υόρκη του 19ου αιώνα . Εκεί ζούσαν Βαβυλώνιοι, και συνήθως ήταν υπεύθυνοι, αλλά ο τόπος ήταν γεμάτος από Εβραίους ομογενείς.
Οι Εβραίοι, όμως, δεν ήταν σκλάβοι. Εκτός από τον περιορισμό ότι δεν μπορούσαν να φύγουν από τη Βαβυλώνα, μοιράζονταν τα περισσότερα από τα ίδια δικαιώματα με τους ηγεμόνες τους. Θα μπορούσαν να κατέχουν περιουσία, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πλούτο και, αν τα κατάφερναν αρκετά καλά, θα μπορούσαν ακόμη και να γίνουν βασιλικοί αξιωματούχοι. επετράπη να διατηρήσουν τον πολιτισμό τους, επίσης. Είχαν μια ακμάζουσα κοινότητα που επικοινωνούσε τόσο στα εβραϊκά όσο και στα βαβυλωνιακά ακκαδικά. Κράτησαν τη θρησκεία τους ζωντανή. Πολλοί έδωσαν στα παιδιά τους ονόματα που ξεκινούσαν με τα γράμματα «Ya» ως αναφορά στο «Γιαχβέ», και οι Βαβυλώνιοι δεν έκαναν τίποτα για να τους αποθαρρύνουν.
Είναι δύσκολο να τυλίξεις το μυαλό σου, αλλά οι Βαβυλώνιοι είχαν διαφορετική ηθική αίσθηση από τη δική μας. Μπορεί να ήταν κατακτητές και μπορεί να ήταν δολοφόνοι, αλλά όταν τελείωσε η μάχη, δεν ήταν σκληροί. Σχεδόν αντιμετώπισαν τους νέους αιχμαλώτους τους σαν επίτιμους καλεσμένους.
Οι Τρεις Εβραίοι που φέρθηκαν ενώπιον του Ναβουχοδονόσορ από τον Philip Galle, Ολλανδία 1565. ( Public Domain )
Ειδική μεταχείριση
Αν μη τι άλλο, οι Εβραίοι είχαν καλύτερη μεταχείριση από τους περισσότερους. Τα περισσότερα από τα έθνη που κατέκτησε η Βαβυλώνα συντρίφθηκαν τόσο άσχημα που δεν άφησαν σημάδια ζωής για χρόνια. Οι μόνοι άνθρωποι που φαινόταν να συνεχίζουν να ζουν στις πατρίδες τους και να συναλλάσσονται με τους γείτονές τους ήταν οι Εβραίοι στο βόρειο κρατίδιο του Ιούδα, Μπέντζαμιν . Για οποιονδήποτε λόγο, φαίνεται ότι τους επετράπη να μείνουν στην πατρίδα τους μετά τη Βαβυλωνιακή εισβολή.Ο βασιλιάς Ιωαχίν, ο βασιλιάς του Ιούδα, έλαβε μια τιμητική έδρα στη Βαβυλώνα και του δόθηκε μηνιαίο επίδομα σιτηρών και λαδιού. Οι σφηνοειδείς πινακίδες που βρέθηκαν στη Βαβυλώνα δείχνουν ότι ο Ναβουχοδονόσορ φρόντισε να του έδιναν λάδι και κριθάρι απευθείας από τις βασιλικές αποθήκες και μάλιστα προμήθευε την οικογένεια του Ιωαχίν και τους άνδρες του.
Λεπτομέρεια ενός κυλίνδρου από τερακότα του Ναβουχοδονόσορα Β', που καταγράφει τα έργα οικοδομής και ανοικοδόμησης στη Βαβυλώνα. 604–562 π.Χ. Από τη Βαβυλώνα του Ιράκ, που στεγάζεται στο Βρετανικό Μουσείο. ( CC BY-SA 4.0 )
Μερικοί από τους Εβραίους που ζούσαν ως ομογενείς πλούτισαν. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν ταμπλέτες που απαριθμούν συμβόλαια γης, αγορές και άλλες άψογες μικρές διοικητικές λεπτομέρειες που υπαινίσσονται μερικές απίστευτες ιστορίες. Μέσα σε λίγα χρόνια από την κατάκτησή τους, μερικοί από τους Εβραίους που ζούσαν στη Βαβυλώνα είχαν ήδη κερδίσει αρκετά για να αγοράσουν τεράστιες εκτάσεις γης ή να συγκαταλέγονται στην ελίτ.
Μερικοί ανέβηκαν τόσο ψηλά που συγκαταλέγονταν στους πιο ισχυρούς ανθρώπους στη Βαβυλώνα. Υπάρχουν αρχεία για Εβραίους στη Βαβυλώνα που εργάζονταν ως βασιλικοί έμποροι, αυλικοί , ακόμη και αξιωματούχοι που υπηρέτησαν απευθείας τον βασιλιά.
Οι 80.000 που έμειναν
Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε Εβραίος στη Βαβυλώνα ζούσε στον παράδεισο. Οι περισσότεροι ήταν φτωχοί. Συνήθως, ήταν αγρότες που πάλευαν να θρέψουν τις οικογένειές τους μέσω βαρέων φόρων από το κράτος. Στη Βαβυλώνα, όμως, είχαν την ευκαιρία. Είχαν τον τρόπο να ανέβουν στην κορυφή, ακόμα κι αν οι περισσότεροι δεν τα κατάφερναν.
Ίσως γι' αυτό έμειναν. Περίπου εξήντα χρόνια μετά την έναρξη της βαβυλωνιακής εξορίας, οι Εβραίοι ελευθερώθηκαν. Η Περσική Αυτοκρατορία νίκησε τη Βαβυλώνα και επέτρεψε στους Εβραίους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Περίπου 40.000 άνθρωποι δέχτηκαν την προσφορά και πήγαν σπίτι τους – αλλά άλλοι 80.000 έμειναν πίσω στη Βαβυλώνα.
Τόσοι πολλοί άνθρωποι αποφάσισαν να μείνουν που οι Εβραίοι που ζούσαν στη Βαβυλώνα έγιναν μια από τις μεγαλύτερες διασπορικές κοινότητες στον πλανήτη. Μέσα σε εξήντα χρόνια, είχαν μάθει να ζουν με τους κατακτητές τους αρκετά άνετα που δεν ήθελαν να φύγουν, παρόλο που οι Πέρσες ήταν πρόθυμοι να τους δώσουν μια μικρή περιουσία για να πάρουν σπίτι τους.
Και αυτή η κοινότητα έζησε για χιλιάδες χρόνια . Ακόμη και το 1950, όταν ιδρύθηκε το κράτος του Ισραήλ, υπήρχαν ακόμη Εβραίοι που ζούσαν στη Μέση Ανατολή, κατάγονταν από βαβυλωνιακές κοινότητες όπως ο Αλ-Γιαχούντου.
Ίσως, μετά από εξήντα χρόνια αιχμαλωσίας, ήταν πολύ δύσκολο να επιστρέψω. Μετά από εξήντα χρόνια δίπλα στα ποτάμια της Βαβυλώνας, ξέχασαν την Ιερουσαλήμ. Οι περισσότεροι από αυτούς αφομοιώθηκαν τόσο καλά στη νέα τους ζωή που δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι θα ζούσαν πουθενά αλλού.
Κορυφαία εικόνα: Το κάψιμο της Ιερουσαλήμ από τον στρατό του Ναβουχοδονόσορα (1630-1660) ( Wikimedia Commons )
Του Μαρκ Όλιβερ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου