ΕΥΔΑΙΜΟΝ ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ,ΤΟ Δ ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΤΟ ΕΥΨΥΧΟΝ ΚΡΙΝΟΜΕΝ...…

[Το μπλόγκ δημιουργήθηκε εξ αρχής,γιά να εξυπηρετεί,την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και την ελευθερία του λόγου...υπό το κράτος αυτού επιλέγω με σεβασμό για τους αναγνώστες μου ,άρθρα που καλύπτουν κάθε διάθεση και τομέα έρευνας...άρθρα που κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο κι αντιπροσωπεύουν κάθε άποψη και με τά οποία δεν συμφωνώ απαραίτητα.....Τά σχόλια είναι ελεύθερα...διαγράφονται μόνο τά υβριστικά και οσα υπερβαίνουν τά όρια κοσμιότητας και σεβασμού..Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές..]




Πέμπτη 31 Μαΐου 2012

Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ

Η Άγνωστη Ψυχοθεραπευτική Τέχνη του Ηράκλειτου



Η Άγνωστη Ψυχοθεραπευτική Τέχνη του Ηράκλειτου,Ηράκλειτος, κοινωνία, Φιλοσοφία, ψυχή, ψυχοθεραπεία, Ψυχολογία
Η Άγνωστη Ψυχοθεραπευτική Τέχνη του Ηράκλειτου.
Ο Νόμος της Εναντιοδρομίας, η Άγνωστη Ψυχοθεραπευτική Τέχνη του Ηράκλειτου που μπορεί να θεραπεύσει τη Δυσαρμονία που βασιλευει στον Ψυχικό μας Κόσμο αλλά και στην Κοινωνία.

«Τα σύνορα της ψυχής δε θα τα βρείς, όποιον δρόμο κι αν ακολουθήσεις, τόσο βάθος έχει η ουσία της.»
Ηράκλειτος , απόσπ. 45

Σε μια τόσο σύντομη φράση, όπως η παραπάνω, ο μεγάλος Εφέσιος φιλόσοφος Ηράκλειτος – ο αποκαλούμενος σκοτεινός φιλόσοφος του αρχαίου Ελληνικού πνεύματος – μπόρεσε να συλλάβει την αλήθεια για την ανθρώπινη ψυχή, διατυπώνοντάς την με μια απέριττη αλλά και συγκλονιστική σαφήνεια.
Ο Ηράκλειτος κατέχει μια ξεχωριστή θέση όχι μόνο στην αρχαία Ελληνική φιλοσοφία, αλλά και στο χώρο της -γιουνγκιανής κυρίως– ψυχοθεραπείας , αφού η ηρακλειτική φιλοσοφία επηρέασε φανερά τον Ελβετό ψυχίατρο και μύστη της ψυχολογίας , Carl G.Jung. Ο Jung ενσωμάτωσε στο φιλοσοφικό του σύστημα αλλά και στις μεθόδους ψυχοθεραπείας που εφάρμοσε, τον περίφημο Νόμο της Εναντιοδρομίας ο οποίος βασίζεται στη φιλοσοφία του Ηράκλειτου περί αρμονίας των αντιθέτων.
Ο Jung απέδωσε την έμπνευση και τη φιλοσοφική σύλληψη αυτού του Νόμου στον ίδιο τον Ηράκλειτο, ο οποίος πρώτος μίλησε για την επιτακτική ανάγκη της συνένωσης των αντιθέτων,τόσο μέσα στη Φύση όσο και μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο. Πάνω σε αυτή την ηρακλειτική αρχή, ο Jung προσπαθούσε πάντα –στη διάρκεια της ψυχοθεραπευτικής του πορείας-να απλώσει μια γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα σε δύο φαινομενικά αντίθετα στοιχεία στην προσωπικότητα των εκάστοτε ασθενών του: στο συνειδητό από τη μία (με την ορθολογική σκέψη και τον κριτικό νου)και το ασυνείδητο από την άλλη (με όλες τις αρχέγονες και ατιθάσευτες ενέργειες του.)
Aυτή η συνύπαρξη συνειδητού και ασυνείδητου, με τις εκ διαμέτρου αντίθετες δυνάμεις τους, ήταν για τον Jung το κλειδί της ψυχικής ισορροπίας κάθε ανθρώπου, όπως ακριβώς για τον Ηράκλειτο η θαυμαστή τάξη και λειτουργίας του Σύμπαντος βασιζόταν στην αρμονία των αντίθετων στοιχείων μέσα στη Φύση: μέρα και νύχτα, φως και σκοτάδι, ζέστη και κρύο, χειμώνας και καλοκαίρι.


Η ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ

Για τον Jung, ο Νόμος της Εναντιοδρομίας είναι ο πιο σοφός ψυχολογικός νόμος, αφού εξυπηρετεί την πορεία του ανθρώπου προς την αυτοπραγμάτωσή του, μέσα από τον επαναπροσδιορισμό και την εκ νέου νοηματοδότηση της ζωής του. Σύμφωνα με το Νόμο της Εναντιοδρομίας, όταν μία ενεργειακή ροή, ένα ψυχικό δυναμικό αναπτυχθεί μονομερώς και παγιωθεί ως τρόπος ή στάση ζωής – χωρίς τη συμπλήρωση του αντιθέτου του- θα φτάσει στο ανώτατο σημείο ανάπτυξης και εκδήλωσης και μετά θα ακολουθήσει μία διαμετρικά αντίθετη πορεία από την αρχική, για να μπορέσει η εκδηλωθείσα ψυχική ενέργεια να συμπεριλάβει και να αφομοιώσει το αντίθετό της, που μέχρι τότε είχε παραμεληθεί. Ο Jung είχε πεί πως κάθε ενέργεια έχει πάντα δύο πόλους. Σκοπός λοιπόν της Εναντιοδρομίας είναι η ισορροπία των δύο αυτών αντίθετων πόλων. Για παράδειγμα, όταν κάποιος έχει εκφράσει μια μονοδιάστατη σεξουαλική ζωή, βασισμένη στο έντονο ερωτικό πάθος, την ηδονή, τη συναισθηματική έξαψη και την ενστικτώδη διέγερση , σε βάρος όμως της πνευματικότητας του και της συλλογικής διάστασης της ψυχής του (που περιλαμβάνει τις ανάγκες και των άλλων ανθρώπων, συντρόφων – ερωτικών και μη), με άξονα ικανοποίησης μόνο τη δική του ατομική ψυχή και τις εγωκεντρικές, ναρκισσιστικές της ανάγκες, τότε θα έρθει κάποια στιγμή στη ζωή αυτού του ατόμου, είτε ένα «απροσδόκητο», συνταρακτικό γεγονός (με τη μορφή ενός σοβαρού ατυχήματος ή μιας καταλυτικής «ατυχίας»), είτε ένα «ανεξήγητο», αλλά επίμονο σύμπτωμα (ψυχοσωματικό ή οργανικό), είτε μία παρατεταμένη, βαθιά μελαγχολία, ή ακόμα μια τυραννική ιδεοληψία (φοβίες που πρίν δεν υπήρχαν και μοιαζουν ακατανόητες, έντονες υποχονδριακές τάσεις καί ιδεοψυχαναγκαστικές-καταναγκαστικές συμπεριφορές), που θα εκδηλωθούν ως μία κρίσιμη και αποφασιστική καμπή, μια σχεδόν οριακή κατάσταση-ανάμεσα στην κατάρρευση και την ανύψωση-, μια ισορροπία σε τεντωμένο σχοινί, ώστε να μπορέσει η μέχρι τότε μονομερής και εγωκεντρική έκφραση της σεξουαλικότητας να μεταστοιχειωθεί στο συναισθηματικό μοίρασμα με τον άλλον και στην αναγνώριση μιας πνευματικής,ανώτερης διάστασης στη ψυχή του ίδιου του ατόμου, που μέχρι τότε παρέμενε ανεκδίπλωτη.

Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ

Η πορεία της ανθρώπινης σεξουαλικότητας για τον Jung, είναι μία τέλεια εφαρμογή του Νόμου της Εναντιοδρομίας: Ξεκινάει δυναμικά και ορμητικά μέσα στα ένστικτα και τα πάθη, φτάνει σε ανώτατα επίπεδα κορύφωσης, διέγερσης και πλήρωσης για να ακολουθήσει στη μέση περίπου ηλικία (το χρονικό σημείο όπου εμφανίζεται η Εναντιοδρομία) μια σταδιακά, καθοδική πορεία. Τα ένστικτα και οι ορμές υποχωρούν για να εισέλθουν πιο πνευματικά και ψυχικά στοιχεία. Κάποιος που δε θα λάβει υπ’όψιν του την εκδήλωση του Νόμου της Εναντιοδρομίας, θα οδηγηθεί σύμφωνα με τον Jung, σε σεξουαλικές νευρώσεις και συναισθηματικές διαταραχές, η σοβαρότητα των οποίων θα εξαρτηθεί από την μέχρι τότε ζωή του ατόμου. Ο Νόμος της Εναντιοδρομίας, έχει τις δικές του συνέπειες. Μια ζωή στραμμένη αποκλειστικά στη σεξουαλικότητα και τον αισθησιασμό, θα φέρει αρχικά ίσως ηδονή και ικανοποίηση, αργότερα όμως σεξουαλικές δυσλειτουργίες και κατάθλιψη. Βέβαια, η Εναντιοδρομία, μπορεί να ισχύσει και στην αντίθετη περίπτωση:
Κάποιος που ζει μια αποστειρωμένη – συναισθηματικά, ερωτικά και σεξουαλικά – πνευματική ζωή, προς χάριν της διανόησης και σε βάρος της σεξουαλικής και της υλιστικής του πλευράς, να νιώσει- σε κάποια αναπάντεχη φάση της ζωής του- ένα πρωτόγνωρο, ερωτικό πάθος, τόσο έντονο και παράφορο, που να τον εκτρέψει τελείως από την μέχρι τότε πνευματική και ήρεμη πορεία της ζωής του. Ή πάλι μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα ανίας, κατάθλιψης, συναισθηματικού κενού, που θα του υπενθυμίζουν πάντα ότι ένα κομμάτι του εαυτού του – λιγότερο πνευματικό αλλά εξίσου σημαντικό έχει μείνει ανέκφραστο και ανολοκλήρωτο.

Ο ΑΝΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ

Ο ίδιος Jung ανέφερε ως «τυπικό παράδειγμα Εναντιοδρομίας» την περίπτωση ενός ασθενή του, ο οποίος κατάφερε να γίνει ένας αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας με πάρα πολλά λεφτά. Ζούσε μόνο για τη δουλειά του. Όλο του το είναι είχε αναπτυχθεί προς την κατεύθυνση της υλικής μόνο δημιουργίας με τα πολλά χρήματα, τα πολλά ταξίδια, τα πολυτελή σπίτια και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Όταν αυτός ο άνθρωπος αποφάσισε κάποια στιγμή να ξεκουραστεί από αυτόν τον τρόπο ζωής, και να ζήσει πιο ήρεμα, έπεσε σε μια κατάσταση παρατεταμένου άγχους, με επίμονες σωματικές ενοχλήσεις. Αποφάσισε να ξαναγυρίσει στον γνώριμο τρόπο ζωής, με τις συνεχείς ασχολίες, αλλά τα πράγματα χειροτέρεψαν καθώς ο επιχειρηματίας δεν είχε πλέον την παραμικρή διάθεση να εργαστεί, να βγάζει λεφτά ή να ταξιδεύει. Άρχισε να εμφανίζει έντονες υποχονδριακές κρίσεις και καταθλιπτικά συμπτώματα. Κατά τον Jung, όλα αυτά ήταν εκδηλώσεις του Νόμου της Εναντιοδρομίας, αφού ο άνθρωπος αυτός είχε παραμελήσει βαθύτερες ανάγκες του ευατού του και του σώματός του, για να πετύχει μόνο σε ένα καθαρά εξωτερικό, υλικό επίπεδο. Η υποχονδρία και η κατάθλιψη ήταν το μήνυμα να αρχίσει να στρέφει το ενδιαφέρον του από την εξωτερική εικόνα του εαυτού του προς τις πιο εσωτερικές πτυχές της προσωπικότητάς του. Η Εναντιοδρομία ζητάει αυτό ακριβώς : ίση μεταχείριση και της πνευματικής και της υλικής μας πλευράς. Να μη ζούμε μόνο ούτε μέσα στο σώμα, αλλά ούτε και έξω από αυτό.


Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ

Πέρα όμως από τις ατομικές περιπτώσεις του καθενός από εμάς, η Εναντιοδρομία μπορεί να εκδηλωθεί και σε κοινωνικό επίπεδο, ως το ψυχικό αντιστάθμισμα απέναντι στην κυρίαρχη τάση που επικρατεί σε έναν πολιτισμό.
Αν για παράδειγμα, η κυρίαρχη τάση σε μια κοινωνία είναι μια ψευδεπίγραφη κατάκτηση λογικής καί συνείδησης, και υλικής μονάχα δημιουργίας, με τη μορφή του πλουτισμού και μιας στείρας-απονεκρωμένης συναισθηματικά- τεχνολογικής εξέλιξης, τότε η Εναντιοδρομία θα εκδηλωθεί ως μια παράλογη, ασυνείδητη, μαζική καταστροφή, ως μοναξιά, απομόνωση και απειλή για την ασφάλεια του πολιτισμού και τη λειτουργία της κοινωνίας. Ο Jung είχε πεί πως σε κοινωνικό επίπεδο η Εναντιοδρομία μπορεί να προσλάβει μια τόσο βίαιη και απειλητική μορφή έκφρασης, ώστε να μπορέσει να αφυπνίσει όσο το δυνατό περισσότερες συνειδήσεις. Μπορεί να πάρει ακόμα και την μορφή ενός πολέμου-«ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων» είχε πεί ο Ηράκλειτος. Από τον πόλεμο ξεκινούν όλα. Τίποτα δεν κερδίζεται χωρίς μάχη.
Τα  γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008 στην Ελλάδα, με τις λεηλασίες και τις καταστροφές σε μαγαζιά και αυτοκίνητα, είναι σαφείς εκδηλώσεις του Νόμου της Εναντιοδρομίας σε κοινωνικό πλέον επίπεδο. Όσοι χαρακτήρισαν αυτές τις πραγματικά βίαιες συμπεριφορές ως «βανδαλισμούς των οργισμένων νέων απέναντι στην οικονομική κρίση και την διάβρωση των θεσμών», απλώς αναπαρήγαγαν μια ερμηνεία ευρείας κατανάλωσης. Η οργή δεν είναι τόσο απέναντι στην οικονομική κρίση (στην ψυχανάλυση άλλωστε όπως και στην γιουνγκιανή ψυχολογία τα χρήματα και κάθε τι που σχετίζεται με αυτά είναι συμβολισμοί των βαθύτερων, συναισθηματικών αναγκών μας) όσο απέναντι στην κρίση των σχέσεων μας με την Φύση, με τους άλλους και κυρίως με τις ανώτερες πνευματικές μας ανάγκες- η εκπλήρωση των οποίων θα μπορέσει να δώσει το πολυπόθητο νόημα στη ζωή μας. Η διαρκής αύξηση των ψυχικών διαταραχών δεν είναι τυχαία. Ο σημερινός άνθρωπος έχει περιέλθει σε τέτοια κατάσταση μονοδιάστατης ανάπτυξης καί επιβίωσης που μοιάζει πραγματικά να «προκαλεί την τύχη του» (Jung). Η μοναξιά, το άγχος, η απομόνωση των ανθρώπων, η αύξηση της κατάθλιψης και των ψυχοσωματικών παθήσεων παγκοσμίως, είναι επίσης εκδηλώσεις του Νόμου της Εναντιοδρομίας απέναντι σε μια εποχή πλούσιας τεχνολογικά και υλικά αλλά πολύ φτωχής σε συναισθηματικές αποχρώσεις που χαρακτηρίζονται από μια λεπτοφυή πνευματικότητα. Ειδικά στην σύγχρονη εποχή που ζούμε και στο επίπεδο που βρίσκεται ο σημερινός πολιτισμός, ο άνθρωπος μοιάζει πιο διχασμένος, πιο διασπασμένος από ποτέ. «Η Ηρακλειτική αρμονία των αντιθέτων δείχνει να έχει διαταραχθεί σοβαρά» όπως σημειώνει εύστοχα ο Γιάννης Γεωργακόπουλος. Και όταν η αρμονία των αντιθέτων διαταράσσεται, η εύθραυστη ψυχική ισορροπία κλονίζεται και καταρρέει. Κανένας πολιτισμός δεν μπορεί να είναι βιώσιμος όταν ανπτύσσεται προς μία μόνο κατεύθυνση.



ΑΠΟΔΙΚΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

Η Αναλυτική Ψυχολογία του Jung είχε ενσωματώσει στις ψυχοθεραπευτικές μεθόδους της την τεράστια θεραπευτική αξία του Ηρακλειτικού Νόμου της Εναντιοδρομίας: ότι είναι χρήσιμο για τον άνθρωπο και τον εξυπηρετεί στην αυγή της ζωής του, θα πάψει να τον εξυπηρετεί το απομεσήμερο και πολύ περισσότερο στο σούρουπο του γήϊνου ταξιδιού του. Αναλύοντας κατ’αυτόν τον τρόπο την Εναντιοδρομία, ο Jung μπόρεσε να επινοήσει διαφορετικές θεραπευτικές τεχνικές και να τις προσαρμόσει ανάλογα με το ηλικιακό στάδιο των ασθενών του, ώστε να καλύπτει τις ασυνείδητες κάθε φορά ανάγκες τους και επιθυμίες τους. Με την Εναντιοδρομία, η χρησιμότητα των εμπειριών του παρελθόντος μεταστοιχειώνεται σε σοφία των αναγκών του παρόντος. Ο άνθρωπος τότε δεν έχει ανάγκη να ξαναζήσει ότι έζησε, εμμένοντας πεισματικά σε έναν ξεπερασμένο και άκαμπτο τρόπο ζωής, αλλά αποφασίζει να προχωρήσει συνειδητά μπροστά, συνθέτοντας ξανά τη ζωή του. Με όσα ειπώθηκαν παραπάνω, γίνεται πλέον πιο σαφής η ανεκτίμητη αξία που έχει η κατανόηση και η αποκρυπτογράφηση του Νόμου της Εναντιοδρομίας στην ψυχοθεραπεία. Η αποκωδικοποίηση των απρόσμενων γεγονότων της ζωής και των ψυχοσωματικών διαταραχών, αλλά και των ακραίων ακόμα κοινωνικών φαινομένων, βοηθούν τον άνθρωπο να αποκτήσει μια άλλη οπτική απέναντι σε ότι του συμβαίνει και σε ότι παρατηρεί, ώστε να μπορέσει τελικά να συνενώσει όλα τα διασπασμένα στοιχεία μέσα του και να κατανοήσει πως η ψυχική του υγεία βρίσκεται στην ένωση των αντιθέτων και όχι στο βίαιο διαχωρισμό τους.

Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Ο Νόμος της Εναντιοδρομίας βρίσκεται πολύ κοντά στον άλλο κορυφαίο Νόμο, το Νόμο της Ενότητας : όλα ξεκινούν από την ίδια Ανώτερη Πηγή, επομένως και τα «αντίθετα» συνδέονται, ενώνονται μεταξύ τους και δεν διαχωρίζονται: «από όλα το ένα κι από το ένα τα πάντα» (Ηράκλειτος, απ.10). Ακόμα και οι δυσάρεστες, οι επώδυνες εμπειρίες που βιώνουμε, μας συμβαίνουν πάντα για έναν ανώτερο σκοπό. Το κακό δε βρίσκεται απέναντι από το καλό, αλλά ακριβώς δίπλα. Τα δυσάρεστα γεγονότα της ζωής δεν είναι οι αντίθετοι πόλοι των ευχάριστων καταστάσεων, αλλά το απαραίτητο συμπλήρωμά τους, ώστε να κατανοήσουμε τον ανώτερο προορισμό του γήϊνου ταξιδιού μας (Εναντιοδρομία) και να ενωθούμε με τον διχασμένο εαυτό μας, με τους συναθρώπους μας, και τελικά με την ίδια τη Ζωή (Νόμος της Ενότητας). Ο Νόμος της Εναντιοδρομίας όπως και ο Νόμος της Ενότητας δεν είναι μια ακόμα μεταφυσική προσέγγιση.Είναι ένας πραγματικός, ψυχολογικός Νόμος, που προάγει την αυτογνωσία και κατ’επέκταση τη ψυχική υγεία του ανθρώπου και αποτελεί αληθινό κλειδί γνώσης που ανοίγει τις πόρτες στην ιδιαίτερη και λεπτή τέχνη της ψυχοθεραπείας.

Αναφορές:
Carl G. Jung, Δυο Δοκίμια στην Αναλυτική Ψυχολογία, Ιάμβλιχος
Carl G. Jung, Βασικές Αρχές Ψυχοθεραπείας, Επίκουρος
Γιάννης Φ. Γεωργακόπουλος, Ηράκλειτος ο Εφέσιος, ΔΙΟΝ


Πηγή: του Ευάγγελου Κουσιάδη, kousiadis.gr
Συμβούλου Ψυχικής Υγείας
(Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΑΒΑΤΟΝ- Ιούνιος 2009)
Γερασιμος ΠολίτηςΤρέλα είναι απλά μια άλλη μορφή της συνείδησης

Τετάρτη 30 Μαΐου 2012

ΔΙΑΥΓΕΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ

Διαύγεια Πνευματικής Ζωής.


Το σύνηθες σφάλμα της Εκκλησιαστικής Ποιμαντικής.
Άν οι πνευματικοί πατέρες δεν συγκαταβαίνουν
με αγάπη, ταπείνωση και σεβασμό
στις ανθρώπινες αδυναμίες
δεν μπορούν να κρατήσουν κοντά τους
τα "δύσκολα" παιδιά του Θεού.

Η παρουσία του Χριστού στη ζωή μας είναι χαρά. Παρόλο που η πνευματική πορεία γίνεται μέσα σε ασκητικά πλαίσια η άσκηση αυτή δεν είναι καταπιεστική αλλά σταυροαναστάσιμη.
Ο πνευματικός πατέρας επικοινωνεί με τον πιστό και τον νουθετεί στα πλαίσια της ασκητικής θεολογίας. Στόχος του είναι να διευκολύνει την ομαλή ένταξη του πιστού στο ζωντανό Σώμα του Χριστού που είναι η Εκκλησία. Ερμηνεύει και αξιολογεί τη συμπεριφορά του με βάση τα πνευματικά κριτήρια. Θέλει να τον βοηθήσει να προσαρμόσει την καθημερινότητά του στα ασκητικά δεδομένα που βίωσαν και δίδαξαν οι άγιοι πατέρες της εκκλησίας. Τον προτρέπει να υπακούει στο θέλημα του Θεού, να αποφεύγει την αμαρτία, να αντιμετωπίζει τις αντιξοότητες της ζωής με υπομονή και τις προκλητικές συμπεριφορές των άλλων με αγάπη, να συμμετέχει στις ακολουθίες της Εκκλησίας, να νηστεύει, να προσεύχεται κλπ.
Το πρόβλημα αναδύεται όταν ο χριστιανός για να συμμορθωθεί στις προσδοκίες του πνευματικού του πατέρα αναγκάζεται να παραβιάσει τις ψυχολογικές του δυνατότητες.
Σύμφωνα με την επικρατούσα ποιμαντική θεώρηση ο άνθρωπος διαθέτει σε κάθε περίσταση τη δυνατότητα να υπακούει στο θέλημα του Θεού ανεξάρτητα από τις βιωματικές και ψυχοσυναισθηματικές του προϋποθέσεις. Είναι ελεύθερος να επιλέγει αυτό που είναι θεάρεστο χωρίς να περιορίζεται από νευρωσικά συμπλέγματα, ψυχικά τραύματα και άλλους ενδοπροσωπικούς περιορισμούς. Οι υποσυνείδητες ανάγκες, οι εσωτερικές συγκρούσεις, οι καταθλιπτικές τάσεις, οι φοβίες, οι ψυχαναγκασμοί, οι εξαρτήσεις είναι απλά πάθη που ο πιστός μπορεί και πρέπει να ξεριζώσει με τη δύναμη της θέλησής του και τη βοήθεια της Θείας Χάρης. Οι χριστιανοί που δεν διαθέτουν τις ψυχολογικές προϋποθέσεις για να προχωρήσουν πνευματικά χρεώνονται με την ευθύνη της κακής προαίρεσης ή της αδύνατης πίστης.
Η αμαρτία δεν χρεώνεται στις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης και των αρνητικών επιδράσεων του περιβάλλοντος αλλά θεωρείται αποτέλεσμα ελεύθερης, συνειδητής επιλογής. Ο Πνευματικός Πατέρας αντί να συμπάσχει με αγάπη και ταπείνωση κατανοώντας τη δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει ο ποιμενόμενος αξιολογεί την ποιότητα της συμπεριφοράς του σύμφωνα με τον ηθικό κώδικα της Εκκλησίας. Τον θεωρεί υπεύθυνο για τις αδυναμίες του και ένοχο για τα λάθη του. Και ενώ δεν τον κατακρίνει τον προτρέπει να κάνει αυτό ακριβώς που στη συγκεκριμένη στιγμή ή περίοδο της ζωής του, τού είναι αδύνατο ... "το θέλημα του Θεού".
Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι η άμεση δυνατότητα του εξομολογούμενου να εφαρμόσει το θέλημα του Θεού έτσι όπως αυτό εκφράζεται σε κάθε περίπτωση από τον πνευματικό του πατέρα. Όποιος θέλει μπορεί να σωθεί με προσωπικό αγώνα, προσευχή και υπακοή. Η δυνατότητα της σωτηρίας ανάγεται στην προαίρεση του πιστού. Ο χριστιανός μπορεί να σωθεί με τη βοήθεια της Χάρης του Θεού εφόσον επιλέγει συνειδητά να σωθεί. Η ευθύνη του ανθρώπου ανάγεται στις συνειδητές προσπάθειες που μπορεί να κάνει για να αλλάξει τον εαυτό του. Σαν να εξαρτάται ολοκληρωτικά από το συνειδητό και ελεγχόμενο κομμάτι του ψυχισμού του η σωτηρία του. Με έμμεσο τρόπο είναι σαν να υιοθετείται η αιρετική άποψη ότι ο άνθρωπος διαθέτει δυνατότητα αυτο-σωτηρίας. Σύμφωνα με μια τέτοια μυωπική θεώρηση αρκεί να έχεις συνειδητά αγαθή προαίρεση για να μπορέσεις να έλξεις εδώ και τώρα τη Θεία Χάρη και να βαδίσεις τον καλό δρόμο της σωτηρίας.
Η διάδοση και η επικράτηση της άποψης ότι ο άνθρωπος επιλέγει ελεύθερα τις συμπεριφορές του υπηρετεί και συντηρεί έμμεσα την ψευδαίσθηση της κοινωνικής και "θείας" δικαιοσύνης. Είναι μια υπεραπλουστευτική ερμηνευτική προσέγγιση του βάθους και του μυστηρίου που διέπει την ανθρώπινη ζωή.
Η Εκκλησία κομίζει το μήνυμα του μυστηριακού βάθος του ανθρωπίνου προσώπου. Με τις ιερές ακολουθίες και την νηπτική της θεολογία αφυπνίζει τις λανθάνουσες πνευματικές δυνατότητες του ανθρώπου με τρόπο υπερ-μετα-γνωστικό (νηστεία, μετάνοιες, πίστη, ιερά μυστήρια, εικόνες, λιβάνι, βυζαντινές ψαλμωδίες). Είναι όμως παράδοξο ότι συχνά επιμένει να εξαντλεί την ποιμαντική της σε γνωστικά μηνύματα και έλλογες προτροπές. Ο πνευματικός από μυσταγωγός της χάριτος εκπίπτει σε σύμβουλο ηθικών συμπεριφορών. Αντί να μεταμορφώνει τον πιστό με την πνευματική του ακτινοβολία επιχειρεί να τον αλλάξει με συμβουλές. Επειδή είναι ο ίδιος μακριά από τον ζωντανό Θεό, δεν ακτινοβολεί τη Χάρη Του και δεν φανερώνει την Αγάπη Του. Αντί να λειτουργεί το μυστήριο της Αγάπης με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος προτρέπει τον πιστό με ορθολογιστικά επιχειρήματα να υπερβεί τις ψυχολογικές και πνευματικές του δυνατότητες.
Υπάρχει άνθρωπος με κακή προαίρεση; Υπάρχει άνθρωπος που δεν θέλει τη σωτηρία του; Και αν δεν θέλει να σωθεί αυτό δεν οφείλεται σε πνευματική άγνοια;. Και αν δεν θέλει να σωθεί αυτό δεν σημαίνει ότι οι εμπειρίες της αμαρτίας έχουν διαστρέψει τα κίνητρά του; Πως είναι δυνατόν να έχει κάποιος τη δυνατότητα να γνωρίσει τον αληθινό, ζωντανό, παντοδύναμο Θεό της Αγάπης και να το αποφεύγει; Πως είναι δυνατόν να αποστρέφεται τη γεύση της χάρης και τη χαρά των ουρανών;
Ο άνθρωπος δεν επιλέγει ελεύθερα τη συμπεριφορά του από ένα απέραντο ρεπερτόριο δυνατοτήτων. Δεν επιλέγει ελεύθερα κάθε στιγμή αυτό που θέλει να κάνει. Τις περισσότερες φορές δεν κάνει αυτό που θέλει αλλά αυτό που μπορεί να θέλει. Θα επέλεγε ελεύθερα αν διάλεγε ανάμεσα σε δύο διαφορετικές εξίσου δυνατές συμπεριφορές. Μπορεί να διαλέξει αν προτιμά τον καφέ του γλυκό ή μέτριο, με γάλα ή χωρίς, μπορεί να διαλέξει ποιο από δύο αυτοκίνητα θα αγοράσει όταν έχουν την ίδια τιμή.
Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις και ιδιαίτερα όταν πρόκειται για σημαντικά ζητήματα ή ελευθερία επιλογής είναι περισσότερο μύθος παρά πραγματικότητα.
Η επαγγελματική σταδιοδρομία που θα ακολουθήσει κάποιος για παράδειγμα δεν εξαρτάται από την επιθυμία του αλλά από τις εσωτερικές του δυνατότητες και τις εξωτερικές συνθήκες.
Πόσες πιθανότητες έχει να κάνει μεταπτυχιακές σπουδές ένα παιδί που γεννιέται με νοητική υστέρηση ή ένα παιδί με ιδιαίτερες ευαισθησίες και χαμηλές αντοχές που ζει σε μια φτωχή οικογένεια με γονείς που παρουσιάζουν συναισθηματικές διαταραχές; Πόσο δύσκολο είναι ένας φτωχός και εσωστρεφής νέος που δεν ανταποκρίνεται στα κριτήρια της σύγχρονης αισθητικής να συνάψει ερωτική σχέση με την όμορφη, άνετη και ευκατάστατη κοπέλα με την οποία είναι ερωτευμένος;
Η Αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος σε κάθε του επιλογή είναι τόσο ελεύθερος όσο του το επιτρέπουν οι εσωτερικές του δυνατότητες και οι αντικειμενικές, περιβαλλοντικές συνθήκες.
Τίποτε ουσιαστικό και πολύ σημαντικό για τη ζωή μας δεν το έχουμε επιλέξει ελεύθερα.Δεν επιλέξαμε: να γεννηθούμε ως άνθρωποι στον πλανήτη γη, δεν επιλέξαμε τους γονείς μας, τη χώρα μας, την ιστορική περίοδο που θα ζήσουμε, τον πολιτισμό, τα ήθη, το οικονομικό επίπεδο της μικροκοινωνίας και της οικογένειάς μας, τις προσωπικότητες των γονιών, τους δασκάλους, τους συμμαθητές, τους φίλους της παιδικής ηλικίας.
Δεν διαλέξαμε τη μορφή μας, τις βιολογικές μας αντοχές και δυνατότητες, τις πρώτες μας εμπειρίες...
.
Αυτό που είμαστε δεν είναι δικό μας δημιούργημα. Συναντάμε αδιαλείπτως τον εαυτό μας και είμαστε αναγκασμένοι κάθε στιγμή να διαπραγματευόμαστε μαζί του. Συναισθανόμαστε ανάγκες, θλίψεις, φόβους, ανασφάλειες, επιθυμίες, και συνειδητοποιούμε σκέψεις, ιδέες και έννοιες που προκύπτούν μέσα μας. Μορφώνονται μέσα μας απόψεις και συνδιαλλασσόμαστε μαζί τους όπως και με τα πρόσωπα με τα οποία επικοινωνούμε.
Δεν διαλέγουμε το DNA μας, τις ιδιαιτερότητες του εγκεφάλου μας, των ορμονικών μας λειτουργιών, τις προδιαθέσεις μας για σωματικές ασθένειες ή ψυχολογικές διαταραχές, τους ρυθμούς της σωματικής και ψυχικής μας ανάπτυξης και ωρίμανσης, τη μορφολογία του σώματός μας.
Μόνο ο Θεός γνωρίζει το πόσο και το γιατί είναι διαφορετικός σε υπαρξιακό και πνευματικό επίπεδο ο δικαστής από τον κατηγορούμενο, ο γιατρός από τον ασθενή, ο πρωθυπουργός από τον απλό πολίτη, ο πλούσιος από το φτωχό, ο ωραίος από τον άσχημο, ο έξυπνος από τον καθυστερημένο, ο χρήστης ναρκωτικών από τον συντηρητικό γονιό του.
Χρειαζόμαστε τους διπολικούς, αξιολογικούς χαρακτηρισμούς για να κρατήσουμε όρθιες τις συμβατικές, κοινωνικές και ηθικές μας δομές. Οι διαφορετικοί και οι αμφισβητίες στιγματίζονται ως προβληματικοί και σπρώχνονται στο περιθώριο. Οι ευυπόληπτοι και επιτυχημένοι ως έχοντες εξουσία προσπαθούν να επανεντάξουν τους "προβληματκούς" για να προστατέψουν το σύστημα και να καθησυχάσουν τη συνείδησή τους.
Ποια είναι η φύση της καλής και της κακής προαίρεσης; Ποιες είναι οι ρίζες της αμαρτωλής επιλογής; Γιατί η υπακοή είναι ευκολότερη για έναν πιστό από ότι για ένα άλλο; Τι είναι επιτέλους ο καλός άνθρωπος, το καλό συγκροτημένο υπεύθυνο και πνευματικό παιδί; Τι είναι αυτό που σπρώχνει κάποιον στην αντιδραστικότητα και την ανυπακοή; Τι είναι αυτό που σπρώχνει κάποιον στην πορνεία και τι είναι αυτό που του δίνει τη δυνατότητα να κάνει εγκράτεια;
Τι είναι αυτό που προσδιορίζει το αν θα πηγαίνω στην Εκκλησία ή στο μπαράκι; Τι είναι αυτό που με κάνει να προβάλλω τα θετικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μου και τι να τα αποκρύπτω; Τι με κάνει να αποδέχομαι τις δογματικές αλήθειες και τι να τις αμφισβητώ; Τι με σπρώχνει στη νηστεία και τι στη βουλιμία; Γιατί ο διπλανός μου συγκεντρώνεται στα δρώμενα της εκκλησιαστικής ακολουθίας και το δικό μου μυαλό πετάει σε χίλια δυο ασήμαντα και ανόητα πράγματα; Γιατί κάποιος μπορεί να προσφέρει με χαρά αγάπη στους συνανθρώπους του και κάποιος άλλος τα θέλει όλα για τον εαυτό του;
Πόση φτώχεια, εθελοτυφλία και εμπάθεια κρύβεται πίσω από τον πρόχειρο διαχωρισμό των ανθρώπων σε καλούς και κακούς, αμαρτωλούς και αγίους, πνευματικούς και κοσμικούς, σωσμένους και απολεσμένους, σε αξιόλογους και ασήμαντους;
Οι ανθρωπιστικές επιστήμες ρίχνοντας φως στα κίνητρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς υποδεικνύει ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες γενετικοί, βιολογικοί, ψυχολογικοί και περιβαλλοντικοί που επηρεάζουν τη δυνατότητα της ελεύθερης επιλογής. Ενώ για την ποιμαντική θεολογία αρκεί να θέλει κανείς να εφαρμόσει το θέλημα του Θεού στη ζωή του και τότε μπορεί να το κάνει.
Η καλή προαίρεση όμως δεν είναι αρκετή για να βοηθήσει τον πιστό να εφαρμόζει σε κάθε περίσταση το θέλημα του Θεού. Άλλωστε η Χάρη του Θεού σπάνια γίνεται τόσο αισθητή ώστε να προσδιορίζει με τη δυναμική της την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Καλή προαίρεση δεν είναι η πρακτική δυνατότητα αποφυγής της αμαρτίας και ορθροπραξίας.
Καλή προαίρεση είναι η πνευματική φλόγα που διατηρείται άσβεστη μέσα στον άνθρωπο ως διάθεση κοινωνίας με τον Θεό. Η καλή προαίρεση υπάρχει ως ροπή, διάθεση, τάση, έφεση, κλίση προς την υπακοή στο Θείο θέλημα, προς την Αγάπη του Θεού και του συνανθρώπου. Είναι ένας θείος σπόρος, δώρο από το Θεό ίσως η ίδια η εικόνα του Θεού η οποία δεν μπορεί να σβηστεί από καμιά εγκόσμια συνθήκη. Αυτό το φως της θείας εικόνας ενεργεί μυστικά και φανερώνεται εκτάκτως κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες και ιδιαίτερα σε κρίσιμες περιστάσεις.
Ο άνθρωπος της καλής προαίρεσης δεν είναι ο "καλός" χριστιανός ο οποίος παρουσιάζει ένα σύνολο ευπρεπών και καταξιωμένων θεσμικά κοινωνικών συμπεριφορών. Ο άνθρωπος της καλής προαίρεσης δεν είναι ο τυπικός χριστιανός της αυτοδικαίωσης ο οποίος προσπαθεί να αυτοπροστατεύεται εντάσσοντας τον εαυτό του με το ζόρι στα πλαίσια της εκκλησιαστικής ηθικής. Ο άνθρωπος της καλής προαίρεσης δεν είναι αυτός που μπορεί να ελέγχει τις παρορμήσεις του και να υποτάσσεται σε καθωσπρεπικά μοντέλα συμπεριφοράς. Ο άνθρωπος της καλής προαίρεσης δεν αποζητά την αναγνώριση και το σεβασμό των άλλων μέσα από την υποταγή του στις απαιτήσεις κοινωνικών και ηθικών κανόνων.
Ο άνθρωπος της καλής προαίρεσης ζει ελεύθερα την κάθε στιγμή. Είναι αληθινός με τον εαυτό του και τους άλλους και δεν προσπαθεί να εξαπατήσει το Θεό για να σωθεί. Αναγνωρίζει τα λάθη και τις αδυναμίες του και οδηγείται από την ίδια του τη ζωή και από την ζωντανή προσωπική του σχέση με το Θεό και όχι από αφηρημένα, θεωρητικά, θρησκευτικά στερεότυπα. Το βασικό του κίνητρο δεν είναι να κατοχυρώσει πνευματικά το εγώ του ώστε να μειώσει την υπαρξιακή του αγωνία και ανασφάλεια.
Όταν υπακούει στο θείο θέλημα το κάνει από αγάπη για τον Θεό και όχι από ανάγκη να στηρίξει τον εαυτό του. Όταν επιμένει να υπακούει τον Θεό ενώ είναι πνευματικά στεγνός το κάνει γιατί ποθεί τον Θεό και όχι επειδή ωφελιμιστικά και ψυχαναγκαστικά καταπιέζει τον εαυτό του. Όταν δεν υπακούει στο θέλημα του Θεού το κάνει γιατί έχει απομακρυνθεί υπαρξιακά από τον ζωντανό πνευματικό ορίζοντα του Θεού και δεν λειτουργείται στην καρδιά του το μυστήριο της Θείας παρουσίας. Δεν υπακούει όταν δεν ακούει μέσα του το Λόγο της θείας Αγάπης, όταν έχει αποξενωθεί από την Αγάπη. Σε μερικές περιπτώσεις η ανυπακοή μπορεί να είναι από υπαρξιακή άποψη ορθή στάση διότι ενώ οδηγεί στην αμαρτία διασώζει την αυθεντικότητα, την αληθινότητα και την ιερότητα της προσωπικής σχέσης με την Αλήθεια.
Όταν ο άνθρωπος ενώ βρίσκεται μακριά από τον ορίζοντα της θείας αγάπης συνεχίζει να υπακούει με εξωτερικό, επιφανειακό, μηχανικό τρόπο στο θέλημα του Θεού, το οποίο πλέον βιώνει ως εξωτερική επιταγή, τότε διαταράσσει τη σχέση του με την Αλήθεια. Τραυματίζεται μέσα του η αληθινότητα ως τρόπος υγιούς, εσωτερικής λειτουργίας. Καθώς συνεχίζει να υπακούει στα θρησκευτικά σχήματα χωρίς υπαρξιακή εγρήγορση και πνευματική λαχτάρα, μαραίνεται και αλλοιώνεται η σχέση του με τον Θεό και την Αλήθεια. Αυτό που κατορθώνει δεν είναι φωτισμός αλλά νεύρωση.

Η Αρετή δεν κατορθώνεται με τη βίαιη και ψυχαναγκαστική αποφυγή της αμαρτίας. Η αρετή είναι η φυσική αντανάκλαση της ταπείνωσης, είναι το άλως της ταπείνωσης. Είναι καρπός της αβίαστης συντριβής του εγωκεντρισμού μέσα στην εμπειρία της Χάρης του Θεού. Η βιωτή εκτός εαυτού μέσα στην πληρότητα της Θείας Αγάπης.
Η συντηρητική τήρηση του πνευματικού νόμου τροφοδοτεί την αυτοδικαίωση και την υποκρισία. Η συντριβή κάθε αυτοάμυνας και η φυσική αποδοχή της μηδαμινότητας ανοίγουν την προοπτική της αιωνιότητας. Οι εξουθενωμένοι αμαρτωλοί μπορεί να βρίσκονται πιο κοντά στη βασιλεία των ουρανών από τούς δικαιωμένους χριστιανούς διότι εμπνέονται από το προνόμιο της συντριβής.
Η αρετή δεν είναι πράξη ή συναίσθημα. Η αρετή είναι καρπός της πρόγευσης του θανάτου μέσα στη Χάρη. Η αποτυχία και η οδύνη μάς ελευθερώνουν από τα δεσμά της εγκοσμιότητας. Η οδύνη μας ελευθερώνει από την φιληδονία.
Δεν έχει ουσιαστική σημασία αν είναι κανείς καλός ή κακός αλλά αν είναι ειλικρινής και αληθινός με τον Θεό και τον εαυτό του. Η αληθινότητα είναι υγιές κριτήριο υπαρξιακού προσανανατολισμού.
Ο χριστιανός μάταια προσπαθεί να επουλώσει το τραύμα της θείας Απουσίας με τη συμμόρφωσή του σε στερεότυπους κανόνες θρησκευτικής συμπεριφοράς. Ακολουθώντας αυτή την τακτική αντί να βιώνει την απομάκρυνσή του από το Θεό και να λαχταρά τη μετάνοια και την προσωπική του αναγέννηση, παραμυθιάζεται φαρισαϊκά με την ψευδαίσθηση ότι βρίσκεται στον σωστό δρόμο επειδή αποφεύγει την αμαρτία.

Αυτό που κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να φοβάται περισσότερο ο χριστιανός δεν είναι η αμαρτία. Διότι όποιος ζει στην ένταση της ζωντανής προσωπικής σχέσης με τον Θεό δεν ορέγεται την αμαρτία. Δεν επιθυμεί τα πράγματα του κόσμου. Δεν προσπαθεί να τα αποφύγει ενώ τα επιθυμεί. Η επιθυμία του είναι στραμμένη αλλού. Δε βασανίζεται από τη στέρηση. Ευφραίνεται από την θεία πλησμονή.
Αυτό που θα έπρεπε να φοβάται ο χριστιανός είναι η υποκρισία. Η ψευδαίσθηση ότι βρίσκεται στο δρόμο του Θεού επειδή και μόνο τηρεί τους τυπικούς κανόνες της εκκλησιαστικής ζωής. Οι καθωσπρεπικές συμπεριφορές ενισχύουν μέσα του την ψευδαίσθηση της αγαθότητάς και της αυτοδικαίωσης με συνέπεια να μην μπορεί να συναισθανθεί την πλάνη του.
Ενώ ο "αμαρτωλός" γνωρίζει ξεκάθαρα την αμαρτωλότητά του εφόσον παραβαίνει το θέλημα του Θεού ο "καλός χριστιανός" δεν μπορεί να δει το λάθος του και όσο "καλύτερος" γίνεται τόσο περισσότερο αυτοεπιβεβαιώνεται και βυθίζεται στον εγωκεντρισμό του. Είναι τραγικό να τον απομακρύνουν από το Θεό οι ίδιες οι επίμονες προσπάθειες που κάνει για να τον πλησιάσει.

Και στο δρόμο της αρετής και στο δρόμο της αμαρτίας παρουσιάζονται αμέτρητες, συνεχείς προκλήσεις διαστροφής και αγιασμού.
Αν αγαπάς άνευ όρων την Αλήθεια και χωρίς φόβο ακολουθείς αυτό που είναι αληθινό, ο ίδιος ο Θεός που είναι η απόλυτη Αλήθεια θα σε φλερτάρει με την Αγάπη Του και θα σε κατακτήσει.
του Νικήτα Καυκιού www.psyche.gr/poimantiki.htm

Τρίτη 29 Μαΐου 2012

ΘΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΩ....ΟΜΩς ΕΣΥ ΜΩΑΜΕΘ ΔΕΝ ΘΑ ΓΥΡΙΣΕΙΣ ΠΟΤΕ........

Γράφει ο Νίκος Παναγοδημητρόπουλος



«Ανεξιχνίαστε Θεέ, δίψασα σε όλη τη ζωή μου προσπαθώντας να βρω την παρουσία σου. Αλλά την ώρα του θανάτου μου σε παρακαλώ, άφησέ με να γυρίσω μια μέρα στην Πόλη!
Δώσε μου πάλι κάποτε τα δεσμά του Χώρου και του Χρόνου, τα θαυμαστά και τρομακτικά δεσμά Σου!
Κάνε μου αυτή τη χάρη… ξέρεις γιατί τη ζητώ».
Ο σουλτάνος σήκωσε το πηγούνι του που έτρεμε και με ορθό το κεφάλι φώναξε:
«Κοίταξε την πόλη σου βασιλιά».
Και απάντησα:
«Βλέπω την ομορφιά της Πόλης μου! Σε αυτό το μέρος το αστρικό μου σώμα θα γυρίσει μια μέρα, θα γυρίσει τα ερείπια των επάλξεων. Σαν ταξιδιώτης του Διαστήματος θα κόψω μια μέρα ένα μαύρο λουλούδι από το τείχος, σε ανάμνηση κάποιας που αγάπησα.
Αλλά εσύ Μωάμεθ δε θα γυρίσεις ποτέ…»
Mika Waltari, (19 Σεπτεμβρίου 1908 – 26 Αυγούστου 1979)
Johannes Angelos
πηγή http://nikolasdream.wordpress.com/2012/05/29/

====
ΕΑΛΩ........

1453 “Εάλω η Πόλις”
2012 “Εάλω η Ελλάς”
Και στις δύο περιπτώσεις ο εχθρός κατέλαβε πανεύκολα και με μεγάλο κόστος αίματος τις Ελληνικές εστίες, γιατί οι πολίτες αντί να βρίσκονται στις επάλξεις και να δίνουν τον υπέρ πάντων αγώνα, προτίμησαν τον εύκολο δρόμο της φυγοπονίας … τότε στα μοναστήρια, σήμερα στις τηλεοράσεις και τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης.
Το Βυζάντιο, για εμένα, δεν ήταν ποτέ Ελληνικό… ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος όμως ήταν Έλλην μέχρι το κόκκαλο.
Και ο Μαρμαρωμένος Παλαιός των Ελλήνων Λόγος περιμένει…
Περιμένει τη Φλόγα που θα δώσει ζωή στο Χθες των Ελλήνων για να γίνει εφαλτήριο σε Αύριο της Ανθρωπότητας … τη Φλόγα που θα λιώσει τον Πάγο αιώνων υποτέλειας του Ελληνικού Πνεύματος σε απάνθρωπους δυνάστες λαών και ανθρώπων. Η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται σε ένα βούρκο … παραμένει όμως ένα διαμάντι για την Ανθρωπότητα.
Και ένα διαμάντι όσο καιρό και να παραμείνει σε ένα βούρκο, όταν ξεπλυθεί από επάνω του η βρωμιά, θα λάμπει το ίδιο αγέρωχα ξανά.
Αποστολή της Ελλάδος είναι να λάμπει… να είναι Φάρος για την Ανθρωπότητα που βολοδέρνει ανάμεσα σε επικίνδυνα υπόγεια ρεύματα και υφάλους.
Θέλουμε δε θέλουμε η Ελλάς θα λάμψει ξανά για να οδηγήσει την Ανθρωπότητα στα νέα της μονοπάτια.
Το ερώτημα είναι αν η δική μας γενιά θα προλάβει να λάμψει μαζί Της.
Από Ε-μάς εξαρτάται…
© Νικόλαος Παναγοδημητρόπουλος

Δευτέρα 28 Μαΐου 2012

<<Την δε πόλιν ου σοι δίδομεν, κοινή γαρ γνώμη πάντες, αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν, και ού φεισόμεθα της ζωής ημών»


Α Φ Ι Ε Ρ Ω Μ Α
Στη Κωνσταντινούπολη την Πόλιν των Πόλεων την Βασιλεύουσα και στον τελευταίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο.
29η Μαϊου 1453 η Αλωση

Γράφει ο Ανδρέας Σταυρίδης, Ταξίαρχος (ε.α.) περιοδικό σοδειά - sodeia.net


1. Εισαγωγή
Από την 29η Μαίου του 1453 , την αποφράδα εκείνη μέρα , πάνε 559 χρόνια που το θλιβερό μήνυμα «ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ», διαδόθηκε από στόμα σε στόμα μεταξύ των λιγοστών εναπομεινάντων , αποκαμωμένων μαχητών και κατοίκων της πόλης των πόλεων, της Βασιλεύουσας.
«ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ»
Ένα γεγονός που σημάδεψε καθοριστικά, μέχρι και τις μέρες μας, ολόκληρη την Ασία, την υστερομεσαιωνική και ανακύπτουσα από τον σκοταδισμό, τότε Ευρώπη, ιδιαίτερα όμως , σημάδεψε την πορεία του Ελληνικού έθνους και την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία μας.
Στο αφιέρωμα , ξεδιπλώνεται το ανείπωτο δράμα της παρακμής της Βασιλεύουσας, εξαιτίας του διχασμού, θρησκευτικού και πολιτικοκοινωνικού, οι υστερόβουλες επιχειρήσεις του Πάπα, των Γενουατών, Λατίνων και των Σταυροφόρων, για συνδρομή, τάχα στην ενίσχυση της Πόλης, η έντεχνη τελικά επιβολή της υποτέλειας, του κράτους στους «σωτήρες», η τελική αποδυνάμωση της και η εγκατάλειψη της στις ορδές των μωαμεθανών και τελικά την άλωσή της.

2. Η κατάσταση προ της Άλωσης – Η Ανάπτυξη του Βυζαντίου
Η Κωνσταντινούπολη, κτίστηκε επί της χερσονήσου, μεταξύ του κόλπου του Χρυσού Κέρατος του Βοσπόρου και της Προποντίδας στην θέση του αρχαίου Βυζαντίου. Στην αρχαιότητα, παρά την στρατηγική του θέση και το εξαίρετο λιμάνι, το Βυζάντιο, σπάνια χαρακτηριζόταν για την σπουδαιότητά του. Το 324μ.Χ. όταν επανενώθηκαν από τον Μέγα Κωνσταντίνο τα δύο μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ωρίμασε ο χρόνος για την αλλαγή της πρωτεύουσας. Η Ρώμη ευρισκόμενη τότε σε πλήρη παρακμή, η οικονομική της ηγεσία επέλεξε την δραστηριοποίησή της στο ανατολικό μέρος της αυτοκρατορίας.
Τότε λοιπόν, ο Μέγας Κωνσταντίνος άμεσα, επιλέγει το Βυζάντιο, για νέα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας. Η επιλογή του δεν ήταν τυχαία διότι, το Βυζάντιο λόγω της στρατηγικής του θέσης γειτνίαζε προς την πρωτεύουσα της ανατολής της Νικομήδεια. Η αμυντική του θέση ήταν σχεδόν απόρθητη. Έλεγχε το εμπόριο προς τέσσερις κατευθύνσεις, προς Εύξεινο Πόντο, προς το Αιγαίο, προς την Ανατολή (Μικρά Ασία) και προς τη Δύση (Ευρώπη). Η είσοδος εχθρικού στόλου μέσα στην Προποντίδα, μπορούσε να εμποδιστεί, μετά από την οχύρωση των Δαρδανελίων, (αυτό διαπιστώθηκε και από τους συμμάχους το 1915), ενώ το ίδιο μπορούσε να γίνει προς Βορρά, κατά μήκος του Βοσπόρου. Η ορθότητα της εκλογής του Κωνσταντίνου, έμελλε να καταφανεί στους εννιά σχεδόν αιώνες (330-1204 μ.Χ.), της επιτυχούς άμυνας εναντίον αλλεπάλληλων επιθέσεων, τις οποίες προκαλούσε η ανθηρότητα του εμπορίου και ο πλούτος του Βυζαντίου.
Την 11η Μαϊου του 330μ.Χ., το Βυζάντιο αφού ο Κωνσταντίνος το διεύρυνε και το ανακαίνισε, μεταβαπτίζεται, μετονομάζεται από Βυζάντιο σε Κωνσταντινούπολη προς τιμήν του αυτοκράτορα, οπότε γίνονται και τα επίσημα εγκαίνια του.
3. Το Μεγαλείο της Πόλης
Από την πρώτη στιγμή, ο πληθυσμός της πόλης είναι σύνθετος, ένα μωσαϊκό από όλες σχεδόν τις φυλές με μια κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα. Η όλη εικόνα της ανάπτυξης και του μεγαλείου της Βασιλεύουσας, συνίσταται όχι μόνο στην άνθηση γραμμάτων, των τεχνών και του εμπορίου αλλά και σε ρυμοτομικά και αρχιτεκτονικά έργα, διαχρονικής αξίας και αποτελούν αντικείμενα μελέτης από γενεές επιστημόνων και ειδικών. Η Βασιλεύουσα κτισμένη πάνω σε επτά λόφους, εξ’ού και «επτάλοφος», επιγραμματικά περιελάμβανε τα πάρα κάτω έργα:
Τα τείχη 20 και πλέον χιλιομέτρων.
Τις 50 πύλες επί των τειχών.
Τις οχυρώσεις επί των τειχών με τα κλιμακωτά προπετάσματα.
Τις τρεις λεωφόρους με δεντροστοιχίες, που διέσχιζαν την πόλη από την ανατολή προς την δύση και με άριστο αποχετευτικό σύστημα.
Τις επίγειες και υπόγειες στέρνες.
Τα λιμάνια.
Το Αυγοσταίον (μεγαλοπρεπές κτίριο) το οποίο περιελάμβανε, ευρεία αγορά και λοιπά βοηθητικά κτίρια.
Τον Μεγάλο Ιππόδρομο.
Τα Δικαστήρια.
Το παλάτι των Βλαχερνών.
Την Σύγκλητο.
Το μεγάλο παλάτι του Αυτοκράτορα.
Τις Σχολές, την Θεολογική Σχολή της Χάλκης, τη Μεγάλη του Γένους Σχολή και πλήθος άλλων.
Μοναστήρια και Ιερούς Ναούς.
Το Πατριαρχείο
Αιώνιος φάρος της Ελληνικής φυλής.
Κολυμβήθρα αναβάπτισης της Χριστιανικής πίστης εις τους αιώνες.
Ο Πατριαρχικός Ναός του Αγίου Γεωργίου.
Συνοδικό, Βιβλιοθήκες, Τοιχογραφίες, Τάξη, Ευπρέπεια και Μεγαλοπρέπεια και τέλος ,
Η Αγία Σοφία
Το τελειότερο δημιούργημα της Χριστιανοσύνης προς δόξαν της του Θεού Σοφίας.
Το τέμπλο, εικόνες, επιγραφές, αγιογραφίες, πολυέλαιοι, μανουάλια, στασίδια.
Κάθε γωνιά και Ιστορία.
Το Άγιο Βήμα ,η Αγία Τράπεζα με το μαύρο βελούδο, το Ιερό Ευαγγέλιο, τα Άγια Σκεύη, ο Σταυρός, τα Εξαπτέρυγα.
Τι να πρωτοκοιτάξουν τα μάτια και τι να πρωτοθαυμάσουν; Πόσα να συγκρατήσει το μυαλό;
Δέκα χιλιάδες άνθρωποι εργάστηκαν επί πεντέμισι χρόνια υπό τον Ανθέμιο και τον Ισίδωρο και ο Ιουστινιανός με το πέρας του κτίσματος Αναφώνησε:
«Δόξα του Αγίω Θεώ
Νενίκηκα σε Σολομών»
και η κρήνη, η κρήνη με την
καρκινοειδή γραφή της
Για να θυμίζει στο διάβα του χρόνου σ’ όλους εμάς
<< ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ >>
Κωνσταντινούπολη, Βασιλεύουσα, πόλη των πόλεων, Παγκόσμιο Λίκνο Πολιτισμού. Αιώνιε πλούτε, Εθνικό και Θείο όνειρο των Πανελλήλων.
4. Η Παρακμή
Οι πρώτες απειλές εναντίον της Κωνσταντινούπολης ήλθαν όχι απ’ έξω, από εχθρούς, αλλά από μέσα ,
διχόνοια η κατάρα της φυλής .
Οι θρησκευτικές έριδες και οι επαναστάσεις των Πράσινων και Βένετων προσλαμβάνουν σταδιακά, πολιτικό και θρησκευτικό χαρακτήρα όπου, οι Βένετοι εκπροσωπούν τους Ορθόδοξους Χριστιανούς και οι Πράσινοι τους Μονοφυσίτες. Αποκορύφωμα της διένεξης, η Στάση του Νίκα το 532μ.Χ., όπου σκοτώθηκαν, 30 χιλιάδες λαού και καταστράφηκε από πυρκαγιά μεγάλο μέρος του ναού της Αγίας Σοφίας.
Σταδιακά η αυτοκρατορία, παράλληλα με τις εσωτερικές συγκρούσεις σπαρασσόταν από τις περιφερειακές και μία μετά την άλλη, οι επαρχίες επαναστατικά, αποσχίζονται και οι τοπικοί ηγεμόνες εγκαθιδρύουν δυτικού τύπου αιμοσταγή, φεουδαρχικά καθεστώτα. Η συρρίκνωση της αυτοκρατορίας διαφαίνεται ότι συντελείται και είναι μη αναστρέψιμη.
Μέσα σ’ αυτή πολιτικοστρατιωτική δύνη οι αυτοκράτορες, Ιουστινιανός, Ηράκλειος, οι Ισαύροι, οι Κομνηνοί και οι Παλαιολόγοι προσπαθούν να συγκρατήσουν τα εξ’ ανατολών στίφη, αρχικά των Αράβων και στη συνέχεια των Μωαμεθανών.
Σύντονες και επίμονες προσπάθειες αυτοκρατόρων, προσεταιρισμού της Δύσης και του Πάπα, απέβαιναν άκαρπες, αφ’ ενός λόγω της εσωτερικής αντίδρασης και της σκληρής στάσης των ανθενωτικών και αφ’ ετέρου, λόγω της υποτέλειας της Ορθόδοξης στη Δυτική εκκλησία, που επιχειρούσαν, τόσο θρησκευτικοί όσο και πολιτικοί- στρατιωτικοί ειδικοί της Δύσης (Πάπας, Λατίνοι και Γενουάτες). Τελικά επέρχεται και το οριστικό Σχίσμα των δύο Εκκλησιών το 1054μ.Χ. Επί Κομνηνών, με δικές τους ενέργειες, επιχειρείται δια των Σταυροφοριών ενίσχυση της συρρικνωμένης ήδη αυτοκρατορίας. Αποτέλεσμα αυτής της κίνησης των Κομνηνών, προσεταιρισμού,γενικα των δυτικών ήταν να κατακλυστεί η Κωνσταντινούπολη από Γενουάτες και Λατίνους εμπόρους, οπότε άρχισε ένας ανελέητος πόλεμος, μεταξύ των Ελλήνων και των ξενόφερτων εμπόρων.
Το 1182 οι Έλληνες εξεγέρθηκαν και κατάσφαξαν τους Δυτικούς. Μετά το 1204 οι Δυτικοί, με την 4η σταυροφορία και με το πρόσχημα της αποκατάστασης του Ισαάκιου Κομνηνού στην εξουσία, με υποκίνηση των Ενετών, εισβάλουν στην πόλη, την κυριεύουν και μεταφέρουν στη Δύση όσους θησαυρούς μπόρεσαν.
Το 1261 η Πόλη ανακαταλαμβάνεται από τους Έλληνες και αρχίζει και πάλιν η ανοικοδόμησή της. Κατά την ανοικοδόμηση της και με την περάτωση της, επιχειρούνται απανωτές πολιορκίες από τους Τούρκους οι οποίες αποκρούονταν αποφασιστικά. Από το 1391 μέχρι και το 1452 η Πόλη, παρά τις απώλειες της και την εξασθένησή της ανθίστατο σθεναρά. Ήδη διαφαίνονται ξανά σημεία κάμψης της οικονομικής, πολιτικής και στρατιωτικής της δομής. Το 1452 ο Μωάμεθ ο Β΄ συμπλήρωσε τις κατακτήσεις του και θέτει το Βόσπορο υπό τον έλεγχο του.
5. Η άλωση της Πόλης
Ο τελευταίος των Βυζαντινών Παλαιολόγων Αυτοκρατόρων, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ο 11ος, σε ηλικία 45 χρόνων, μετά από πολλές στρατιωτικές και προσωπικές περιπλανήσεις Αγχίαλος, Εύξεινος Πόντος, Πελοπόννησος, Πάτρα, Μυτιλήνη και Μυστράς, μετά το θάνατο του αδελφού αυτοκράτορα Ιωάννου του 8ου στις 3 του Οκτώβρη του 1448, δεν αντιτάσσεται στην μυστική φωνή του έθνους, παρά τις στρατιωτικές αποτυχίες και την συρρίκνωση πλέον της αυτοκρατορίας, καθώς και το προσωπικό του δράμα, το ότι παρέμεινε άτεκνος παρά τους δύο γάμους του, όπου οι σύζυγοι του απεβίωναν κατά τον τοκετό, φαίνεται ότι, αντί τρίτου νυμφικού στεφάνου έμελλε να φορέσει το φωτοστέφανο του μαρτυρίου.
Την 12η Μαρτίου του 1449 καταφθάνει με την συνοδεία Καταλανικών πλοίων και μπαίνει στην πόλη. Τον συνοδεύει η βαθιά πίστη στο Θεό. Η αγάπη και η προσδοκία του λαού του, τον περιβάλλουν μ’ ελπίδα κρυφή σαν σωτήρα του έθνους.
Τέσσερα χρόνια μαρτυρικής και αγωνιώδους διοίκησης και αντίστασης διέρρευσαν με τον Κωνσταντίνο στο θρόνο (12 του Μάρτη του 1449 μέχρι τις 29 Μαΐου του 1453).
Τα γεωγραφικά όρια του κράτους δεν επεκτείνονταν πέραν της Κωνσταντινούπολης της Σηλυβρίας στην Προποντίδα, της Μεσημβρίας στον Εύξεινο Πόντο και της Αγχιάλου.
Η άλλοτε πρώτη πόλις του κόσμου, διερχόταν τις πιο δραματικές στιγμές της ιστορίας της. Κάτω από τα ανηλεή πλήγματα των Οθωμανών Σουλτάνων, διάνυε τις τελευταίες θλιβερές μέρες του μακρού υπερχιλιετούς βίου της και μαζί της, κατέρρεε η γερασμένη πια αυτοκρατορία του Βυζαντίου.
Φαίνεται ότι οι καιροί επιφύλαξαν την άλωση της Πόλης στον Μωάμεθ. Τολμηρό ηγεμόνα, νοήμονα με πολιτικές και στρατιωτικές αρετές αλλά παράλληλα, λοιπές ιδιότητες του ήταν η ωμότητα και η ορμητικότητα και το πείσμα. Στρατολογεί από κάθε κατεύθυνση στρατιώτες Μωαμεθανούς, Χριστιανούς και Γενίτσαρους και σύρει μαζί με τον στρατό του πλήθη αμάχων. Αποδύεται το 1452-1453 σε μια λυσσώδη προσπάθεια στην Αδριανούπολη, για ανασυγκρότηση και προετοιμασία του στρατού του. Η δύναμη του σε Πεζικό και Ιππικό ήταν η μεγαλύτερη της εποχής.
Οι Γενίτσαροι, που αποτελούντο από 15 χιλιάδες άνδρες, ήταν το πιο αξιόμαχο σώμα. Άλλες 30 χιλιάδες, βίαια ,συνακολουθούντες Χριστιανοί. Συνολικά ο στρατός του ανήρχετο σε 265 χιλιάδες, ο δε στόλος του που συγκεντρώθηκε στην Καλλίπολη, αριθμούσε 350 σκάφη. Δύναμη τρομακτική για την τότε χρονική περίοδο. Η δύναμη του σε τηλεβόλα ανάλογη.
Απέναντι στο στρατό του Μωάμεθ, ο Κωνσταντίνος ετάχθη από την ιστορία να οργανώσει την μέχρις εσχάτων την άμυνα της Πόλης. Μικρή βοήθεια κατέφθασε από την Ενετία και την Γένοβα. Μέσα σε ατμόσφαιρα τρόμου ο Μωάμεθ, άρχισε στις 7 του Απρίλη του 1453 τον ακήρυκτο πόλεμο. Παρά τις υπερβολές των αριθμών, το πιθανότερο είναι ότι οι αμυνόμενοι μόλις υπερέβαιναν τις 8 χιλιάδες.
Ο Κωνσταντίνος οργάνωσε την άμυνα όσο γινόταν καλύτερα. Εγκατέστησε το στρατηγείο του στην Πύλη του Ρωμανού, που εθεωρείτο το πιο ευπαθές σημείο των τειχών. Μια λακωνική φράση καταδεικνύει την συμπεριφορά, το είναι του και την σκέψη του τις στιγμές εκείνες «θέληση για Αγώνα και Έρωτας με τον θάνατο».
Ο πολιορκητής, κάνει πρόταση στον Κωνσταντίνο να του παραδώσει την πόλη, με αναξιοπρεπή ανταλλάγματα. Αξιωματούχοι του στρατού, του υποδεικνύουν «Φύγε να σωθείς για να οργανώσεις την άμυνα κατά του εχθρού, σε άλλο, προσφορότερο σημείο». Η απάντηση του Κωνσταντίνου στην θρασύτατη πρόταση του μωαμεθανού πολιορκητή παραμένει στους αιώνες. «Την δε πόλιν ου σοι δίδομεν, κοινή γαρ γνώμη πάντες, αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν, και ού φεισόμεθα της ζωής ημών». Το τελειότερο επίγραμμα Φιλοπατρίας και Ηθικής. Στη δε υπόδειξη των δικών του ανθρώπων για να φύγει να σωθεί, εξεγείρεται η τίμια συνείδηση του άνδρα: «Σας ικετεύω να ζητήσετε να μην σας εγκαταλείψω για να σωθώ, επιθυμώ μαζί σας ν’ αποθάνω».
Ο Κωνσταντίνος δεν ασχολείται μόνον με την πύλην του Ρωμανού όπου εγκατέστησε το αρχηγείο του. «Έφιππος δι’ όλης την ημέρας και νυκτός περιπατών ην, γύρωθεν και ένδον της πόλεως και των τειχών». Αεικίνητος διέτρεχε όλην την πόλιν, εξορκίζοντας τους αξιωματούχους του στρατού και τους ίδιους τους στρατιώτες εμψυχώνοντας τους και προτρέποντας τους να εμμείνουν αντρίκια, μέχρι και τον τελευταίο, για την άμυνα της πόλης. Με προσωπική επίβλεψη εφαρμόζει το σχέδιο του τάσσοντας ο ίδιος τους στρατιωτικούς του αξιωματούχους στα επίκαιρα σημεία άμυνας της Πόλης.
(1) Στην Χρυσή Πύλη μέχρι και την παραλία της Προποντίδας τάσσει τον Ανδρόνικο Κατακουζινό.
(2) Στην πύλη του Πολυανδρίου τάσσει τους Παύλο Αντώνιο και Τρωίλο Μποκάρδο.
(3) Από την πύλη του Αγίου Ρωμανού μέχρι την Πύλη του Πέμπτου τάσσει τον Ιωάννη Ιουστινιάνη.
(4) Από την Πύλη της Ανδριανουπόλεως μέχρι και την Κερκόπορτα τάσσει τον Λεοντάρη Βρυέννιο.
(5) Στην Πύλη της Καλλιγαρίας τάσσει τον γηραιό μαχητή Θεόδωρο Καρυστίνο.
(6) Στην Κυλιόμενη πόρτα τάσσει τον Μανουήλ Παλαιολόγο.
(7) Στην Βασιλική Πύλη τάσσει τον Λουκά Νοταρά.
(8) Στην είσοδο του Κεράτιου Κόλπου τάσσει τον Ενετό πλοίαρχο Γαβριήλ Τρεβιζάνο.
(9) Στο 4ο μέρος του τείχους της Προποντίδας τάσσει τον Ιάκωβο Κονταρίνη.
Το πυροβολικό των αμυνόμενων, ολιγάριθμο ενώ έλειπαν ο εκρηκτικές ύλες λόγω της συνεχούς χρήσης αφ’ ενός και αφ’ ετέρου λόγω του αποκλεισμού, προέκυψαν όπως ήταν φυσικό , δυσχέρειες στον ανεφοδιασμό.
Τη νύκτα της 18ης Απριλίου πλήθος Τούρκων πλησίασε τα τείχη, των οποίων οι κραυγές ακούονταν μέχρι τα Ασιατικά παράλια. Προηγήθηκε επί αρκετές ημέρες σφοδρός βομβαρδισμός, από τους οποίους προκλήθηκαν σοβαρές ζημιές σε μεγάλο μέρος του τείχους, εσωτερικά και εξωτερικά και μερικοί του πύργοι στην κοιλάδα του Λύκου κατέρρευσαν.
Ο Μωάμεθ έτεινε να πιστεύει, ότι μπορούσε με μια έφοδο πια, να καταλάβει την πόλη. Στην πόλη κατάθλιψη, αγωνία και πολύς πόνος επικρατούσε. Ο αυτοκράτορας θλιμμένος, πίστευε πια, ότι η γενική μάχη ήταν σχεδόν έτοιμη ν’ αρχίσει. Οι απώλειες του εχθρού σοβαρές, των αμυνομένων ουδεμία. Συλλογική και σύντονη προσπάθεια των υπερασπιστών απλού λαού και αμάχων, συνέτειναν στην πρόχειρη επισκευή των ρηγμάτων του τείχους, με άμεσο αποτέλεσμα ν’ αποτύχει η έφοδος των Τούρκων. Το γεγονός αυτό ενθάρρυνε τους υπερασπιστές.
Το πρωί της 20ης Απριλίου, μεγάλο φορτηγό πλοίο με τη συνοδεία τριών Γενουατικών, μετέφεραν εφόδια, χρήματα και στρατιώτες στους πολιορκημένους. Πλήθη, με δακρυσμένα μάτια οι πολιορκημένοι, παρακολουθούν με αγωνία την αναμενόμενη ναυμαχία. Μετά από πολλές επιθέσεις των Τούρκων και της εμπλοκής των Γενουατών και Τούρκων σε μάχη σώμα με σώμα μαχόμενοι με πέλεκεις, αρπάγες και ακόντια και μέσα σ’ ένα πανδαιμόνιο φωνών, γογγυσμών, αλαλαγμών, κατάρων και βλασφημιών των μωαμεθανών, κατορθώνει ο στολίσκος των Γενουατών βοηθούμενος και από τον πνέοντα νότιο άνεμο, να εισέλθει ασφαλισμένος πλέον, σωθείς από θαύμα, στο στόμιο του Κεράτιου κόλπου. Ο κάματος των Χριστιανικών πληρωμάτων ανείπωτος, ανείπωτη όμως ήταν η χαρά και η ανακούφιση των πολιορκημένων.
Η πολιορκία πέρασε από πολλές φάσεις. Οι περιγραφές των μαχών που έγιναν μεταξύ 18 και 20 τ’ Απρίλη του 1453, δίδουν ζωηρή εικόνα της μαχητικότητας και προπάντων του πείσματος, πολιορκουμένων και πολιορκητών.
Αντιλαμβάνεται πλέον ο Μωάμεθ ότι, με τα Ελληνικά και Φράγκικα πλοία συγκεντρωμένα στο Κεράτιο κόλπο, ήταν αδύνατη η ολοκλήρωση της πολιορκίας και της τελικής εφόδου προς την πόλιν. Τότε λοιπόν επινόησε σατανικό σχέδιο, ίσως μετά από υπόδειξη Γενουατών ή Ιταλών μισθοφόρων συμβούλων.
Τοποθέτησε πάνω από τον Κεράτιο κόλπο επί των λόφων του Γαλατά, ελαφρύ πυροβολικό και βομβάρδιζε τα Ελληνικά και Φράγκικα πλοία μέσα σ’ αυτόν. Υπό την κάλυψη των πυκνών πυρών μέσα σε μια νύκτα, μετέφερε 70 τούρκικα πλοία, από το Διπλοκιόνιο στο Κεράτιο κόλπο. Αυτό έγινε δυνατό με την διολίσθηση των πλοίων πάνω σε τεχνητό δρόμο, κατασκευασμένο από σανίδες, αλειμμένες με λάδι και λίπος. Η μέθοδος αυτή λεγόταν υπερνεώλκησις, ήταν δε γνωστή στους Βυζαντινούς.
Οι προασπιστές της πόλης καταλήφθηκαν από σύγχυση, αγωνία και τρόμο, αφού είδαν τον τούρκικο στόλο, μέσα στον Κεράτιο Κόλπο, να προσεγγίζει από το ανατολικό μέρος τα τείχη και περικυκλωμένο πλέον τον Ελληνικό στολίσκο. Ο Κωνσταντίνος αναγκάζεται να διαθέσει μεγάλο μέρος, από τις τόσο λίγες δυνάμεις του, για την προάσπιση της πόλης στο Ανατολικό τείχος (προς τον Κεράτιο Κόλπο).
Ο Μωάμεθ βρίσκεται πλέον σε πλεονεκτική θέση από πλευράς αριθμών, έμψυχου και άψυχου υλικού και μετά την επιτυχία της τακτικής κίνησης του, να βρεθεί προ των πυλών της Κωνσταντινούπολης και περισφίγγοντας τον Ελληνικό στολίσκο εντός του Κεράτιου, εφαρμόζει το τελικό του σχέδιο. Με τηλεβόλα όπλα «πετροβόλες μηχανές», ανοίγει ρήγματα στα χερσαία τείχη και γεμίζει τις προ των τειχών τάφρους, με πέτρες και χώμα και διευκολύνει την προσπέλαση των Τούρκων. Χρησιμοποιεί έτοιμους ή πρόχειρα ανοιγμένους υπονόμους, καθώς και ξύλινους πύργους για να εισέλθει στην Πόλη.
Οι προασπιστές της πόλης μάχονται μέρα και νύκτα, οι μαχητές αντιμετωπίζουν τον εχθρό και οι άμαχοι επισκευάζουν τις ζημιές ή καταπνίγουν τους Τούρκους μέσα στους υπονόμους και κατακαίγουν τους ίδιους πάνω στους ξύλινους πύργους τους. Ο Μωάμεθ θέτει σ’ εφαρμογή και το τελικό σχέδιο του. Ήδη βρισκόμαστε την παραμονή της θλιβερής εκείνης μέρας, περιέρχεται έφιππος τους στρατιώτες του μέσα σ’ ένα πανδαιμόνιο από φωνές, σάλπιγγες, σαντούρια, τύμπανα, κύμβαλα, φωταψίες, εκφωνεί εμπρηστικούς και φανατικούς λόγους και εξωθεί τους στρατιώτες να πολεμήσουν γενναία, υποσχόμενος σ’ αυτούς διαρπαγήν του πλούτου της πόλης, για τους ίδιους και τα παιδιά τους. Στο στρατόπεδο των πολιορκητών επικρατούν πολεμικός αναβρασμός, χαρά και αγαλλίαση, για την επικείμενη άλωση της πόλης.
Στο στρατόπεδο των λιγοστών Ελλήνων Χριστιανών, υπερασπιστών της Πόλης, επικρατεί η κατήφεια, η κατάθλιψη, η κούραση και η έλλειψη των πάντων και ο Αυτοκράτορας , σεμνός, λιτός, στρατιώτης μαζί με τους τελευταίους προασπιστές της βασιλεύουσας, έγραφαν τον επίλογο της μεγάλης πράξης σ’ όλο της το ηθικό μεγαλείο. Από κοντά του το αρχοντολόι, ο λαός και λαμπρός πρωθυπουργός του, Λουκάς Νοταράς, πρόθυμοι όλοι τους να χύσουν το αίμα τους για την χαρά και την ελπίδα όλων των Ελλήνων και να επιτελέσουν το υπέρτατο χρέος, έναντι της Ιστορίας. Ο Γεώργιος Σχολάριος αφηγείται: «Την ημέρα, την προτεραία της αποφράδας εκείνης, πάνδημος λιτανεία οργανώθη ανά την πόλιν και τα τείχη. Της συναθροίσεως ηγούντο εν στολή οι κληρικοί με τα της θρησκείας σύμβολα». Ηκολούθουν άρχοντες και αρχόμενοι, άνθρωποι πάσης τάξεως και παντός φύλου. Κραυγή απογνώσεως ήτο η προσευχή των, δέησις και ικεσία εκ βαθέων. Κλαυθμοί, γογγυσμοί, στεναγμοί, πόνος, λιποψυχίες και δάκρυα εχαρακτήριζον τον έκτακτον εκείνο συναγερμό. Μυριόστομος ήτο η κραυγή των ελεύθερων πολιορκημένων «Κύριε ελέησον!!!» Η απλή αυτή φράση, συνόψιζε το άλγος και την ικεσίαν του πλήθους προς το θείον, δια ν’ αποτραπεί ο φοβερός κίνδυνος».
Το βράδυ της ίδιας μέρας, ο αυτοκράτορας κάλεσε στο παλάτι τους στενότερους του συνεργάτες, άρχοντες και αξιωματούχους. Οι λόγοι του, περήφανη κατακλείδα του υπερχιλιετούς ένδοξου βίου της αυτοκρατορίας. «Δια τούτο λέγω και παρακαλώ υμάς, ίνα στήτε ανδρείως και μετά γενναίας ψυχής ως πάντοτε έως του νυν εποιήσατε, κατά τον εχθρών της πίστεως ημών. Παραδίδω δε εις υμάς, την εκλαμπρότατην και περίφημον ταύτην πόλιν και βασιλεύουσαν των πόλεων. Καλώς λοιπόν γιγνώσκετε, αδελφοί, ότι δια τέσσαρα τινά οφείλομεν κοινώς πάντες, να προτιμήσωμεν τον θάνατο μάλλον ή την ζωήν, πρώτον μεν υπέρ της πίστεως ημών και ευσέβειας, δεύτερον δε υπέρ της πατρίδος, τρίτον δε υπέρ του βασιλέως ως Χριστού του Κυρίου και τέταρτον υπέρ συγγενών και φίλων».
Με αυτούς και άλλους λιτούς και απέρριτους αλλά μεγαλειώδεις και προφητικούς λόγους ο αυτοκράτορας συνέχισε εκείνη την σύναξη. Η κατακλείδα του Βασιλικού λόγου ήταν γεμάτη τραγικό μεγαλείο και εχαλύβδωνε τις ψυχές των υπερασπιστών της αθάνατης πόλης. Διετράνωνε την ακράδαντη πεποίθησή του ο βασιλιάς και στρατιώτης, με τους προφητικούς του λόγους, μαργαρίτες για το έθνος, «Οφειλέται κοινώς εσμέν, ίνα προτιμήσωμεν αποθάνειν μάλλον η ζην, ότι γαρ η μνήμη και η φήμη και η ελευθερία αιώνιος γενήσεται».
Μετά την δημηγορία του αυτοκράτορα, η επωδός αυτής προήλθε ομόφωνη, η ορκοδοσία όλης της σύναξης εις το παλάτι και ήτο αυτή η μυστική φωνή των υπερασπιστών όλων της πόλης «μαχητών και άμαχων, γερόντων και εφήβων, ανδρών και γυναικών». «Αποθανώμεν υπέρ της Χριστού Πίστεως και της πατρίδος ημών».
Προτού επισφραγίσει με έργα, όσα είπε στη σύναξη του παλατιού της 28ης του Μάη, ο Κωνσταντίνος σαν τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, αποτέλεσε το ύστατο χρέος που αισθανόταν σαν Χριστιανός.
Κατά την τελευταία εκείνη νύκτα της μακράς και πολυκύμαντης ζωής της Αυτοκρατορίας, ετελείτο κατανυκτική θεία λειτουργία για τελευταία φορά μέσα σ’ αυτό τον ιερό χώρο, τον Ιερό ναό της του Θεού Σοφίας.
Αυτοκράτορας, Πρωθυπουργός, Πατριάρχης, κλήρος και λαός με έκσταση και κατάνυξη με δάκρυα στα μάτια ψάλλουν προς την Υπεραγίαν Θεοτόκον τον Ακάθιστο Ύμνο.
«Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα Νικητήρια…»
Ο Αυτοκράτορας, Άνθρωπος και Μαχητής, με συντριβή καρδιάς και θλίψιν πολλήν ,προσέρχεται στην ωραίαν πύλη και γονυπετής, κοινωνεί των αχράντων μυστηρίων, αφού καλός χριστιανός όπως ήτο ζήτησε συγχώρεση από τους χριστιανούς αδελφούς του. Τον Κωνσταντίνον ακολουθούν οι άρχοντες, οι συναγωνιστές του και το εκκλησίασμα.
Εκείνες πραγματικά οι στιγμές ήταν οι ωραιότερες και τελευταίες, της μαρτυρικής ζωής ,του τραγικού τούτου τελευταίου Βυζαντινού Αυτοκράτορα. Μετά τη θεία λειτουργία ο Κωνσταντίνος, μεταβαίνει στο παλάτι, για λίγο χρόνο, και αφού ζητά συγχώρεση από όλους τους παρευρισκομένους, ξεκινά για το Στρατηγείο του, παρά την πύλη του Ρωμανού.
Ο Σφραντζής, χρονογράφος, μας άφησε αποτυπωμένες τις τραγικές στιγμές:
«Τήδε την ώραν τις διηγήσεται τους τότε κλαυθμούς και θρήνους τους εν των παλατίω, εάν άνθρωπος ήτο ή εκ πέτρας ή εκ ξύλου ουκ αδύνατο μη θρηνήσαι».
Ο Μωάμεθ με συγκεντρωμένες πλέον τις δυνάμεις κοντά στα τείχη, περιμετρικά της πόλης, ενεργεί την τελική επίθεση σε τρεις διαδοχικές φάσεις. Οι επιτιθέμενοι επιχειρούσαν ν’ αναρριχηθούν επί τους τείχους. Εν ριπή οφθαλμού έστησαν εκατοντάδες κλιμάκων και ανήρχοντο στο τείχος μανιωδώς κατά κύματα, παρά την σθεναρή αντίσταση των πολιορκουμένων. Η κατά κύματα επίθεση του Μωάμεθ αποσκοπούσε, στην καταπόνηση των λιγοστών υπερασπιστών της πόλης και η επίθεση έβαινε χρόνο με το χρόνο πλέον λυσσώδης και με αφάνταστη αγριότητα. Στην τρίτη και τελευταία φάση ο Μωάμεθ με τις εφεδρικές και ακμαίες του δυνάμεις επιχειρεί την τελευταία φάση της επίθεσης.
Ο Αρχιεπίσκοπος Λεονάρδος αφηγείται στο χρονικό του «Ο ουρανός συνεσκοτάζετο (συννέφιασε) από τα βλήματα και τα βέλη των επιτιθέμενων».
Στην πύλη του Ρωμανού όπου ήταν το ασθενέστερο σημείο των τειχών όπου και το Στρατηγείο του Κωνσταντίνου, έπεσε το βάρος όλο, της λυσσώδους εφόρμησης. Εκεί, αφηγούνται πολλοί χρονογράφοι, έγιναν οι πιο λυσσώδεις μάχες και οι αντίπαλοι εμάχοντμε πείσμα σώμα με σώμα.
Φαίνεται όμως, ότι η τύχη βοήθησε τον Μωάμεθ, να επιτελέσει το ανοσιούργημα του. Ενώ ο Κωνσταντίνος εμάχετο στην πύλη του Ρωμανού, όπου είχε σημειωθεί μεγάλο ρήγμα στο τείχος και παράλληλα, ενώ προσπαθούσε ν’ αντικαταστήσει τον φονευθέντα πλησίον της ίδιας πύλης γενναίο μαχητή του Ιουστινιάνη και αφού ανέλαβε προσωπικά την διοίκηση των κατάκοπων, λιγοστών υπερασπιστών της πύλης, μεσολαβεί το μεγάλο και άτυχο γεγονός που άλλαξε άρδην την τύχη του αγώνα. Μικρή πύλη ανατολικά της πύλης του Ρωμανού λεγόμενη Κερκόπορτα αφέθηκε ανοικτή και αφύλακτη. Πόσες φορές άραγε, αφήσαμε τις Κερκόπορτες ανοικτές από τότε μέχρι σήμερα; Ρωμιοσύνη – Ρωμιοσύνη. Από αυτό το σημείο λοιπόν οι πολιορκητές κατά κύματα και με λυσσώδη μανία, εισέρχονται στην πόλη και φθάνουν στην κοιλάδα του Λύκου και στα νώτα του Κωνσταντίνου που υπεράσπιζε την πύλη του Ρωμανού. Η τύχη της πόλης είχε πλέον κριθεί, οι μαχητές εξαθλιωμένοι, κατακουρασμένοι, αλλά με ψηλό το φρόνημα, μάχονται και μόνοι και μετά των λιγοστών εναπομεινάντων και πέφτει ο ένας μετά τον άλλον.
Ο Κωνσταντίνος μάχεται σαν απλός στρατιώτης. Κατάκοπος αλλά αποφασισμένος κατέβηκε από το άλογο του, αφαίρεσε την αυτοκρατορική του στολή και όλα τα σύμβολα του ψηλού αξιώματός του. Διατήρησε μόνο τα ερυθρά πέδιλα (καμπάγια), με τους χρυσούς δικέφαλους αετούς, και αφού ξεγύμνωσε το σπαθί του, καλυπτόμενος προ της ασπίδας του, όρμησε στο κρισιμότερο σημείο το πλήθος των επιδρομών και ο Σφραντζής αφηγείται «Εμάχετο ο Άνθρωπος και Βασιλεύς επί ώραν πολλή, βρυχόμενος ως λέων και την ρομφαίαν (σπαθί) εσπασμένη έχων εν τη δεξιά, πολλούς των πολεμίων κατέσφαξε και το αίμα ποταμηδόν εκ των χειρών και των ποδών αυτού έρρεε».
Σε τέτοια στιγμή στην ορμή της μάχης, μεγαλείου – αυτοθυσίας και υπερβάσεως από τη γήινα , έπεσεν μαχόμενος ο τελευταίος των Παλαιολόγων και μαζί του έπεσεν και η Αυτοκρατορία και
ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ ,
κραυγή, που σε λίγες μόνον στιγμές ακούστηκε σ’ όλη την πόλιν. Την υστάτην στιγμή προ της θυσίας του, ιστορικοί καταμαρτυρούν ότι ο Παλαιολόγος ανεφώνησεν: «Ουκ εστί τις των Χριστιανών του λαβείν την κεφαλήν απ’ εμού». Φράση που καταδεικνύει την αγωνία του Χριστιανού Εθνομάρτυρα να μην πέσει ζωντανός στα χέρια των Αγαρηνών.
Οι κατακτητές αναζητούν το νεκρό σώμα του Αυτοκράτορα: «πλείστας κεφαλάς των αναιρεθέντων έπλυναν, ει τύχοι και την Βασιλική γνωρίσωσι και ουκ ηδυνήθησαν γνωρίσαι αυτήν, ει μη, το τεθνεός πτώμα του βασιλέως ευρόντες, ο εγνώρισαν εκ του Βασιλικών περικνημίδων ή και πεδίλων ένθα χρυσοί δικέφαλοι αετοί ήσαν γεγραμμένοι, ως έθος υπήρχε τοις Βασιλεύσι».
Ο χρονογράφος και φίλος του Κωνσταντίνου, Σφραντζής διηγείται: «Την Αυγήν της 29ης Μαΐου 1453 περί την 4ην πρωινή ημέρας Τρίτης, συμπληρών της ηλικίας αυτού έτη 49 μήνας 3 και ημέρας 20, έπεσεν ο ηγεμών Κωνσταντίνος ο 11ος Παλαιολόγος κατά την 55ην ημέραν της πολιορκίας της Βασιλεύουσας, ομού μετ’ αυτής».
Κατά τον Σφραντζή, ο Μωάμεθ αφού αναγνώρισε την Βασιλική υπόσταση του Κωνσταντίνου, το θάρρος την τιμή και το μεγαλείον του, με προσταγή του, ετάφη το πτώμα του Βασιλέως μετά Βασιλικών τιμών, παρέλειψε όμως επιμελώς ν’ αναφέρει που ετάφη. Είναι γεγονός ότι ελλείψει σύγχρονης μαρτυρίας, η έστω παράδοσης, δεν έχει πληροφορηθεί κανένας ποτέ, που ετάφη η ήρωας Βασιληάς. Μεταγενέστερες δημιουργηθείσες παραδόσεις οφείλονται σε διηγήσεις και ευσεβείς απηχήσεις.
«Ο Μαρμαρωμένος»
Η φαντασία του Ελληνικού Έθνους και ο θρύλος, θέλει τον Κωνσταντίνο , Μαρμαρωμένο , όπου Άγγελος Κυρίου προτού κτυπηθεί από το σπαθί του αράπη ,τον άρπαξε και τον πήρε σε μια σπηλιά βαθιά κάτω στη γη, κοντά στην Χρυσόπορτα. Εκεί μένει «Μαρμαρωμένος» και καρτερεί την ώρα να ’ρθεί πάλιν ο Άγγελος, να τον σηκώσει, να του δώσει και πάλι στο χέρι το σπαθί του και να μπει στην πόλη από την Χρυσόπορτα και κυνηγώντας με τα φουσάτα του τους Τούρκους, να τους διώξει μέχρι την Κόκκινη Μηλιά…την Μέκκα. Είναι όμως και η λαϊκή ρήση πολύ χαρακτηριστική της παράδοσης και του πόθου των Ελλήνων
«Κωνσταντίνος την έκτισε
Κωνσταντίνος την έχασε
Κωνσταντίνος θα την πάρει»
Η παράδοση αποκορυφώνει τους μυστικούς πόθους των Ελλήνων και διαχρονικά περισαρκώνει την Μεγάλην Ιδέα την ανασύσταση της πάλαι τότε κραταιάς Πόλης της Βασιλεύουσας και της Αυτοκρατορίας, αποκατάσταση στον θρόνο του Αυτοκράτορα και με το σκήπτρο πλέον στο χέρι και υπό την σημαία του Δικέφαλου ν’ ανακτήσει και η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία την παλαιά αίγλη και λαμπρότητα και να επιφέρει την συνένωση των όπου γης Χριστιανών.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Την 29 του Μάη του 1453, Εάλω η Πόλις. Δεν αλώθηκε όμως η Ελληνική ψυχή και η Χριστιανική πίστη. Μπορεί «να έπαψε το χερουβικόν και χαμήλωσαν τ’ άγια» και τούρκεψε η Πόλη. Η ιστορία όμως επαναλαμβάνεται. Πάλι με χρόνια…με καιρούς, πάλι δική μας θάναι».
Μήπως «ο Μαρμαρωμένος» δεν βγήκε από τότε από την Χρυσόπορτα, με τον δικέφαλο στα χέρια και περιέλουσε με χρυσή βροχή, τους πολεμιστές των νεωτέρων χρόνων 1821, 1912, 1922, 1940, 1955 και το 1974; Ο Παλαιολόγος είναι ένας των ευγενέστερων ηρώων της ελληνικής ιστορίας. Προμαχώνας στον ωραίον αγώνα υπέρ της Βασιλεύουσας, θυσίασε ένδοξα τη ζωή του μαζί με τους συναγωνιστές του.
Σε ελληνική γη, δεν έχει ανεγερθεί μαρμάρινο μνημείο, αντάξιο της μεγάλης θυσίας του μάρτυρα Βασιληά. Η ελληνική συνείδηση έπλεξε εκ λίθων τιμίων τον φωτοστέφανον του. Το Σεμνό του μαυσωλείο έχει θρονιάσει στις ψυχές των Ελλήνων, το ελληνικό φιλότιμο του ανάβει σ’ ένδειξη τιμής, μόνιμα, φωτίζοντας τις ψυχές όλων μας, αλλά υποδεικνύοντας μας ταυτόχρονα και το βαρύ εθνικό μας χρέος.
Έλληνες αφυπνισθείτε και γρηγορείτε, οι καιροί για τον Ελληνισμό είναι δύσκολοι. Το Ελληνικό έθνος κραταιό ενδοξότερο και σοφότερο από αρχαιοτάτων χρόνων, υπέκυψε στο νόμο της ύλης, της ευκολίας. Η υπέρτατη προσήλωση στην θεία πίστη και την φιλοπατρία, η οποία έπαψε επί των ημερών μας να καθοδηγεί την σκέψη και το είναι μας, κατολισθαίνει τον Ελληνισμό και τον συρρικνώνει . Συνεργοί προς τούτο , μεθοδικά και ακατάπαυστα , οι ταγοί της νέας τάξης πραγμάτων για επιβολή των άνο- μων σχεδίων τους , της παγκοσμοιοποίησης, δηλαδή την απαξίωση των Χριστιανικών και Ελληνικών συμβόλων και ιδεωδών ,με τελικό στόχο την εξαφάνισή τους . Έχουμε δικαίωμα , νομιμοποιούμαστε να επιτρέψουμε τέτοιο ξεπεσμό και κατάντια?
Η μοίρα έταξε το Ελληνικό έθνος πλησίον εχθρού, αδίστακτου, ύπουλου και καιροσκόπου. Αυτός λοιπόν ο καταχθόνιος και καταστροφέας του ανθρώπινου πολιτισμού καταπατεί τ’ άγια χώματα της Πόλης, της Μικράς Ασίας ,του Πόντου και της Βόρειας Κύπρου. Το 1453, το 1821, το 1922 και το 1953 στην Κωνσταντινούπολη και το 1974 στην Κύπρο, βίασε, άρπαξε, κατάστρεψε, λεηλάτησε κάθε ιερό και όσιο μας. Ποιός στ’ αλήθεια θα ξεπλύνει αυτή την ντροπή. Ποιός άλλος από εμάς φυσικά, την σημερινή γενιά. Βαρύ το χρέος και μεγάλη λοιπόν η ευθύνη μας. Δεν μας επιτρέπεται να υπνώττουμε να εφησυχάζουμε και να αδιαφορούμε.
Έχουμε Ιερό καθήκον και εθνικό χρέος, οι απανταχού Έλληνες, να αποτινάξουμε την διχόνοια, την κατάρα αυτή, που μας κυριολεκτικά κατασπαράσσει την φυλή μας και γινόμαστε εύκολη λεία στον εχθρό. Ας ανατρέξουμε την ιστορία, αυτή διδάσκει, όχι μόνο για τα αίτια της υποδούλωσης και της συρρίκνωσης του έθνους, διδάσκει και για τα αίτια που λιγοστοί έλληνες με σύμπνοια, ομόνοια και καθαρούς στόχους με υπέρβαση από τα ανθρώπινα, τα γήινα και τα προσωπικά αποδύθηκαν σε τιτάνιους αγώνες για τα ωραία τα μεγάλα και τ’ αληθινά και μεγαλούργησαν κι εκπλήρωσαν το θείο προ τη πίστη και ιερό για την πατρίδα χρέος.
Γρηγορείτε λοιπόν Έλληνες. Γρηγορείτε, μην εφησυχάζετε, εστέ έτοιμοι γιατί οι αθάνατοι, Λεωνίδας, Παλαιολόγος, Παπαφλέσας, Δαβάκης και Αυξεντίου και οι τόσοι άλλοι αθάνατοι ήρωες μας, όταν αρχίσουμε τον ωραίο αγώνα μας, θάναι προστάρηδες, εις όπου γην ,Ελληνικήν και καταπατημένην , περιλούοντας μας με Θεία και Εθνικά νάματα αλτρουϊσμού, φιλοπατρίας και αυτοθυσίας και θα μας δείχνουν σταθερά κι επίμονα, τον στόχο και σκοπό μας, εκεί, εκεί στην Πόλη, την Σμύρνη, τον Πόντο και την Κερύνεια και σ’ όλες τις σκλαβωμένες πόλεις και χωριά μας, ναι, εκεί στους ιερούς ναούς μας υπό την γαλανόλευκον και τον δικέφαλον, ηγεσία, κλήρος και λαός άδοντες «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ» και «Σε γνωρίζω από την όψη» θ’ αναφωνήσουμε …
Αθάνατοι!!!
Ζήτω το Αθάνατον των Ελλήνων Γένος
Ζήτω η Ελευθερία
Ρωννύμενοι υπό Χριστού την Πίστη την Αγία
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (κατ’ επιλογήν)
1. Τάσος Αθ. Γριτσόπουλος, «Σχεδιάσματα», Αθήνα 1963, σελ. 175 κ. εξ.
2. Ι. Παπαδοπούλου «Η περί αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως Ιστορία» Λεονάρδου του Χίου, εν ΕΕΒΣ, ΙΕ΄ (1939), σ. 85 κ. εξ.
3. Ν.Β.Τωμαδάκης «Περί αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως (1453) «Συναγωγή κειμένων». Αθήναι 1953 (Δούκας Σφραντζής, Κριτόβουλος, Χαλκοκονδύλης).
4. G. Schlumberger: «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, η πολιορκία και άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων το 1453». Μετάφραση Σπ.Π.Λάμπρου, Αθήναι 1914.
5. Ξ.Α.Σιδερίδου, «Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, θάνατος, τάφος, σπάθη». Εν Μελέτη, 1908, σελ. 65 κ. εξ., 129 κ. εξ.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ

ΟΙ ΣΤΟΕΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Οι στοές των Αθηνών


Όχι, δεν εννοούμε τις στοές του υπεδάφους της πόλης, ούτε τις διάφορες μαγικοθρησκευτικές στοές που έχουν εγκατασταθεί τριγύρω. Μιλάμε για τις παλιές καλές κτιριακές στοές, τις γαλαρίες δηλαδή, που σχηματίζονται από τη χωροταξική δόμηση των κτιρίων. Τέτοιες στοές αφθονούν στο κέντρο της πόλης και, ξεφυλλίζοντας κανείς έναν καλό οδικό χάρτη της Αθήνας, μπορεί να μετρήσει πολλές δεκάδες απ' αυτές.

Τι το ιδιαίτερο υπάρχει εκεί; Ο χρόνος.

Όχι ο απόλυτος μαθηματικός χρόνος που εκφράζεται μέσα από τους νόμους της Φυσικής (ακόμα κι αυτός δεν είναι πραγματικά απόλυτος), αλλά ο υποκειμενικός, ανθρώπινος χρόνος.

Η διάκριση αυτή, βέβαια, είναι βολική και κατανοητή, αλλά, όπως και οι περισσότερες διακρίσεις που κάνουμε ως άνθρωποι, είναι σε τελική ανάλυση επίπλαστη και απατηλή. Ο μαθηματικός, ο ζωικός, ο υλικός, ο ατομικός, ο συλλογικός χρόνος, ο χρόνος της στιγμής κι ο χρόνος της διάρκειας, συνιστούν απλώς διαφορετικές σκιές του ίδιου φαινομένου, που σχηματίζονται ανάλογα με την γωνία από την οποία επιχειρεί κανείς να το «φωτίσει». Ως τέτοιες, ξεκινούν τελικά από την ίδια, πάντα ανεξιχνίαστη, πηγή.

Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τον υποκειμενικό, ανθρώπινο χρόνο.

Όλοι γνωρίζουμε ότι η φαινομενική ροή του χρόνου παρουσιάζει διακυμάνσεις, καθώς όλοι έχουμε κατά καιρούς νοιώσει πως «οι ώρες δεν περνούν» ή πως «το πέρυσι φαίνεται σαν να 'ταν χθες». Δεν είναι καθόλου δύσκολο να απομονώσουμε κάποιες από τις μεταβλητές που επηρεάζουν τη ροή αυτή. Να κάποιες:

Η στιγμιαία ψυχική κατάσταση. Διαφορετικά κυλά ο χρόνος για έναν ερωτευμένο και διαφορετικά για έναν βαριεστημένο σύζυγο.

Η ενεργοποίηση και συμμετοχή της συνείδησης στα δρώμενα. 'Αλλη διάρκεια έχει ένα δευτερόλεπτο για έναν οδηγό αγώνων και άλλη για έναν ξέγνοιαστο περιπατητή.

Η δραστηριοποίηση των αισθήσεων. Όλο και περισσότερες εταιρίες προσπαθούν να αμβλύνουν την ανία της τηλεφωνικής αναμονής των πελατών τους με τη χρήση τηλεφωνικής μουσικής υπόκρουσης.

Η ηλικία. Η διάρκεια του Σαββατοκύριακου για ένα παιδί διαφέρει κατά πολύ αυτής του Σαββατοκύριακου των μεγάλων.

Το περιβάλλον. Αλλιώς περνάει η ώρα σε ένα λιβάδι κι αλλιώς μέσα σε μια δημόσια υπηρεσία.

Η εξοικείωση. Το πρόσωπο στον καθρέπτη δε φαίνεται να γερνάει ποτέ.

Η ώρα της ημέρας. Οι μεταμεσονύκτιες ώρες διαρκούν περισσότερο απ' ό,τι οι πρωινές.

Η συνύπαρξη παρέας.

Υπάρχουν πολλές ακόμα, μικρές και μεγάλες μεταβλητές, που επηρεάζουν την αίσθηση μας του χρόνου, και είμαστε τόσο εξοικειωμένοι με όλα αυτά που τα θεωρούμε αυτονόητα και αναμενόμενα (κι όμως, στην κοινή αυτή γνώση υπάρχει υλικό για πολύ ενδιαφέρουσες και προχωρημένες εφαρμογές).

Πέρα όμως από τις παραμέτρους που δρουν άμεσα στον ψυχισμό μας, και που γίνονται έτσι εύκολα αντιληπτές, υπάρχουν άλλες, τις οποίες δε συνειδητοποιούμε άμεσα, οπότε και σπάνια αντιλαμβανόμαστε. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται και οι παράμετροι εκείνες που σχετίζονται με τον αδελφό του χρόνου, το χώρο. Τέτοιες είναι οι ακόλουθες:

Ο όγκος του χώρου έχει άμεσο αντίκτυπο στη ροή του χρόνου μέσα σ' αυτόν.

Φανταστείτε ότι βρίσκεστε επί χρόνια φυλακισμένος μέσα σ' ένα κελί διαστάσεων 2x2x2 μέτρα. Ο χρόνος σας κυλά αργά και βασανιστικά, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλους τους κρατούμενους. Ύστερα, κάποια μέρα, σας μεταθέτουν σε έναν καινούριο χώρο κράτησης, με διαστάσεις αίθουσας κινηματογράφου. Εξακολουθείτε να είστε απομονωμένος και όλες οι λοιπές παράμετροι της κράτησης σας παραμένουν αμετάβλητες. Μόνο ο όγκος του χώρου όπου ζείτε έχει αλλάξει. Η αύξηση αυτή του χώρου θα έχει άμεση επίπτωση στη ροή του υποκειμενικού σας χρόνου, ο οποίος θα φαίνεται να κυλά αρκετά πιο γρήγορα απ' ό,τι πριν.

Οι κρατούμενοι των φυλακών, που κατά καιρούς διαμαρτύρονται για τη στενότητα του χώρου των κελιών όπου κρατούνται, υποφέρουν στην πραγματικότητα -ίσως χωρίς να το συνειδητοποιούν- περισσότερο από την επιβράδυνση του υποκειμενικού τους χρόνου παρά από την έλλειψη χώρου. Τα μικροσκοπικά δε κελιά της απομόνωσης -μπροστά στην εμπειρία των οποίων η ζωή στα συμβατικά κελιά μοιάζει παραδεισένια- αυτήν ακριβώς την επιβράδυνση του υποκειμενικού χρόνου δημιουργούν, με τη στενότητα του χώρου τους και την επιπρόσθετη αποστέρηση του κρατούμενου από κάθε είδους αισθητικά ερεθίσματα. Δεν είναι, λοιπόν, περίεργο το ότι οι δυστυχείς κρατούμενοι, όταν πλέον εξέρχονται από αυτά, έχουν την αίσθηση ότι η απομόνωση τους κράτησε επί εβδομάδες, ενώ στην πραγματικότητα έχουν μείνει έγκλειστοι για πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα.

Παρεμπιπτόντως, στις περιπτώσεις όπου η κράτηση σε κελιά απομόνωσης παρατείνεται πέρα από κάποιο όριο, ο έγκλειστος σ' αυτά παρουσιάζει πλήρη χωροχρονικό αποπροσανατολισμό, με ποικίλου περιεχομένου ολαισθητικές ψευδαισθήσεις, κατάργηση του «εγώ» και διάσπαση του συνειρμού. Πρωτοπόρος στα πειράματα του τύπου αυτού υπήρξε ο νευροφυσιολόγος Dr John C. Lilly, ο οποίος πειραματίστηκε με τα λεγόμενα Floatation Tanks (John Cunningham Lilly, M.D., Obituary).

Αν προτιμάτε μια πιο επιστημονικοστραφή προσέγγιση σχετικά με την εξάρτηση της ροής του χρόνου από το μέγεθος του χώρου, μπορείτε να ανατρέξετε στη Φυσική, όπου θα διαπιστώσετε πως, όταν ο χώρος περιορίζεται σε υποατομικό επίπεδο, η έννοια της μονοσήμαντης κατεύθυνσης, το βέλος δηλαδή, στη ροή του χρόνου καταργείται πλήρως και τα υποατομικά σωματίδια είναι ελεύθερα να ταξιδέψουν κόντρα στο χρόνο, από το μέλλον προς το παρελθόν. Τα ποζιτρόνια π.χ., συνιστούν ηλεκτρόνια που ταξιδεύουν ανάποδα στο χρόνο. Και, αν πιστεύετε πως τα σωματίδια αυτά υπάρχουν μονάχα σε θεωρητικό επίπεδο, ίσως δεν έχετε ακούσει για το PET scan (Positron Emission Tomograph), έναν νέο ιατρικό τομογράφο που η λειτουργία του βασίζεται στην εκπομπή ποζιτρονίων, και ο οποίος δεν απεικονίζει απλά την ανατομική αρχιτεκτονική του υπό εξέταση οργάνου, αλλά προβάλει πληροφορίες και για τη λειτουργική του κατάσταση (Seen at Last: The Brain at Work).

Το επίπεδο φωτισμού ενός χώρου επηρεάζει τη ροή του χρόνου σ' αυτόν.

Το παρακάτω απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο "Σύγχρονη Ενδοκρινολογία" του Μ. Λ. Μπατρίνου.


Το ένζυμο ΗΙΟΜΤ (υδροξυ-ινδολο-Ο-μεθυλοτρανσφεράση) αποτελεί το κλειδί της παραγωγής της μελατονίνης. Ανευρίσκεται μόνο στην επίφυση και σε μικρή ποσότητα στον αμφιβληστροειδή, γεγονός που υπενθυμίζει το φυλογενετικό ρόλο της επιφύσεως. Στα πειραματόζωα η δραστηριότητα της HIOMT επηρεάζεται από το φως. Έκθεση στο φως μειώνει τη δραστηριότητα της HIOMT ενώ το σκοτάδι την αυξάνει. Η οδός που ακολουθεί το ερέθισμα αρχίζει από τα κύτταρα του αμφιβληστροειδή στον οφθαλμό, τα οποία διεγείρονται από το σκοτάδι, μεταβιβάζεται στα άνω συμπαθητικά γάγγλια του τραχήλου και από εκεί διοχετεύεται στην επίφυση με μεταγαγγλιακές συμπαθητικές ίνες...


... η δράση της μελατονίνης στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα εκδηλώνεται με μεταβολές του ΗλεκτροΕγκεφαλοΓραφήμματος και πρόκληση ύπνου.


Η μελατονίνη έχει άμεση, κατασταλτική δράση στο Δικτυωτό Σχηματισμό, ο οποίος θεωρείται το νευρολογικό μας αισθητήριο όργανο της ροής του χρόνου. Με απλά λόγια, η απουσία φωτός επηρεάζει την αίσθηση μας του χρόνου, επιβραδύνοντας την μέσω του προαναφερθέντος βιολογικού υπόβαθρου (Αμφιβληστροειδής χιτώνας του ματιού --» Επίφυση --» Μελατονίνη --» Δικτυωτός Σχηματισμός).

Είναι ενδιαφέρον το ότι ο εγκεφαλικός αδένας της Επίφυσης ("Κωνάριο", στην παλιά ιατρική ορολογία), ο οποίος εκκρίνει ορμόνες που επηρεάζουν καθοριστικά βασικές μας νευρολογικές λειτουργίες, έχει ταυτιστεί με το «τρίτο μάτι» των αποκρυφιστών, το «άνοιγμα» του οποίου οδηγεί στη μύηση.

Όσο για τη Μελατονίνη, στους αλμπίνους (ή αλφικούς), τα άτομα δηλαδή που λόγω γενετικής βλάβης πάσχουν από έλλειψη Μελανίνης -η οποία προσδίδει στο δέρμα, τα μαλλιά και την ίριδα του ματιού σκούρα απόχρωση- έχουν, στη λαϊκή παράδοση, αποδοθεί υπερφυσικές ιδιότητες (στους αναγνώστες Fantasy, δημοφιλής είναι ο αλμπίνος ήρωας Elrick of Melnibone του συγγραφέα Michael Moorcock, που διαθέτει τέτοιες ιδιαίτερες ικανότητες). Και δεν είναι τυχαίο ότι τα ζώα που πέφτουν σε χειμέρια νάρκη επιλέγουν για το σκοπό αυτό χώρους οι οποίοι, πέρα από ασφαλείς και προφυλαγμένοι, είναι απαραίτητα και σκοτεινοί, ενώ όταν ξυπνούν από τη νάρκη τους αυτή είναι και ο βιολογικός τους χρόνος που έχει σχεδόν σταματήσει, ώστε να μοιάζουν να μην έχουν γεράσει καθόλου.

Η ενστικτώδης αίσθηση των περισσότερων ανθρώπων πως σ' ένα σφαλιστό, σκοτεινό δωμάτιο ο χρόνος κυλάει πιο αργά δεν είναι και τόσο αυθαίρετη.

Το πλήθος και η κίνηση των ανθρώπων σε έναν καθορισμένο χώρο επιδρά στη ροή του χρόνου μέσα σ' αυτόν.

Δεν είναι μόνο η αλληλεπίδραση των ανθρώπων με το περιβάλλον και οι επακόλουθες αλλαγές που λειτουργούν ως δείκτες της ροής του χρόνου. Η ίδια η παρουσία των ανθρώπων, μόνη, δίχως καμία άμεση αλληλεπίδραση αυτών με το χώρο, δρα επιταχυντικά ως προς τη ροή του χρόνου.

Το υπόβαθρο εδώ έχει να κάνει με την επίδραση των ανθρώπων ως παρατηρητών και το αξίωμα της Κβαντικής Φυσικής που ορίζει ότι η ίδια η διαδικασία της παρατήρησης επιφέρει αυτομάτως αλλαγές στο παρατηρούμενο. Εφόσον η έννοια της αλλαγής αντιστοιχεί στο «αποτύπωμα» του χρόνου στο χώρο, και αφού οι παρατηρητές επιφέρουν με μόνη την παρουσία τους αλλαγές στο χώρο, η ανθρώπινη παρουσία επιδρά και στο χρόνο.

Και πάλι, διαισθητικά και μόνο, όλοι νοιώθουμε πως ο χρόνος κυλά διαφορετικά στην οδό Ερμού απ' ό,τι σ' ένα ερημικό δρομάκι της πόλης.

Ίσως να αναρωτιέστε τόση ώρα τι σχέση έχουν όλα τα παραπάνω με τις στοές της Αθήνας, για τις οποίες ξεκινήσαμε να γράφουμε. Μα, ακριβώς σε αυτές αναφερόμαστε.

Υπάρχουν, λοιπόν, στην Αθήνα κάποιες στοές, μέσα στις οποίες ο χρόνος δείχνει να κυλά με διαφορετικό ρυθμό απ' ό,τι στον εξωτερικό αυτών χώρο.

Οι στοές αυτές απέχουν λίγες μόνο δεκάδες ή εκατοντάδες μέτρα από εμπορικότατους δρόμους του κέντρου της Αθήνας, που σφύζουν από κίνηση και ζωή. Η ηλικία των κτιρίων εντός των οποίων αυτές σχηματίζονται δεν ξεπερνά κατά μέσο όρο την ηλικία των λοιπών κτιρίων που απαρτίζουν τις γύρω περιοχές. Τα μαγαζιά στα οποία οι συγκεκριμένες στοές οδηγούν αναδίδουν την ίδια αίσθηση παλαιότητας. Σε κάποια απαρχαιωμένα μπακάλικα, μάλιστα, βρήκαμε προϊόντα που πιστεύαμε πως είχαν από καιρό εξαφανιστεί. Οι στοές αυτές είναι πάντα σχεδόν τυφλές ή περίπου τυφλές -καταλήγουν δηλαδή σε αδιέξοδο- και για το λόγο αυτό δεν αποτελούν περάσματα για τους διαβάτες. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία -ένα 90%- έχουν όμοιο προσανατολισμό, στον άξονα Βορρά - Νότου.





Σημειώνουμε ξανά ότι οι στοές αυτές απέχουν ελάχιστα από τους πλέον εμπορικούς και πολυσύχναστους δρόμους του κέντρου της πόλης. Μερικές φορές στο τέρμα τους υπάρχουν απίθανα πράγματα, όπως χρηματοκιβώτια προς πώληση...


...και ξεκάρφωτες καταπακτές...


...ενώ οι άνθρωποι που ζουν ή εργάζονται μόνιμα σ' αυτές είναι συνήθως λιγομίλητοι και κλειστοί.

Πέρα, τέλος, από την παλαιότητα που περικλείουν στο εσωτερικό τους, οι συγκεκριμένες στοές φαίνεται να έχουν και κάποιες άλλες ιδιότητες, η φύση των οποίων είναι εντελώς υποκειμενική. Σ' εμάς είχαν την τάση να γεννούν παράξενα όνειρα.

Θυμάστε τις παραμέτρους για τη ροή του χρόνου που συζητούσαμε;

Ο όγκος του χώρου έχει άμεσο αντίκτυπο στη ροή του χρόνου μέσα σ' αυτόν.
Το επίπεδο φωτισμού ενός χώρου επηρεάζει τη ροή του χρόνου σ' αυτόν.
Το πλήθος και η κίνηση των ανθρώπων σε έναν καθορισμένο χώρο επιδρά στη ροή του χρόνου μέσα σ' αυτόν.

Αναφερόμασταν στον υποκειμενικό, ανθρώπινο χρόνο. Από την άλλη όμως, όπως λέγαμε και στην αρχή, πέρα από κάποιο σημείο ο υποκειμενικός ανθρώπινος χρόνος είναι δύσκολο να διαχωριστεί από τον αντικειμενικό φυσικό χρόνο, αφού και οι δύο αυτές παραλλαγές απορρέουν και καταλήγουν πάντα στο ίδιο αρχέγονο μέγεθος, το Χρόνο.

Ναι, είναι πιθανό οι παράμετροι που συζητήσαμε παραπάνω να βρίσκουν εφαρμογή στο εσωτερικό των εν λόγω στοών, όμως δεν πιστεύουμε πως αρκούν για να δικαιολογήσουν την παλαιότητα και τις λοιπές τους ιδιαιτερότητες. Το κεφάλαιο «Ο Χρόνος και η Πόλη» είναι τεράστιο και στρυφνό, και μην ξεχνάτε πως είναι και ο χώρος που κυλά μέσα στον ποταμό του χρόνου, μεταβάλλοντας κατά τόπους τη ροή του.

Πηγή: iranon.gr

 http://thesecretrealtruth.blogspot.com/