Τι συμφώνησε ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν σε Σόφια, Βουκουρέστι και Τίρανα
Παράκαμψη τέλη Ιανουαρίου - αρχές Φεβρουαρίου. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν περιέγραψε σχέδια για μια πιο ενεργή οικονομική, αλλά κυρίως πολιτική, παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή στις πρωτεύουσες της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Αλβανίας. Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφία της περιοχής και τη συμμετοχή της Τουρκίας και σχεδόν όλων των βαλκανικών χωρών στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι το αναφερόμενο ταξίδι δεν συμφωνήθηκε από την Άγκυρα, τη Σόφια, τα Τίρανα και το Βουκουρέστι, τουλάχιστον με την Αμερικανικός Λευκός Οίκος και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Στη Σόφια, ο Τούρκος υπουργός συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Ρούμεν Ράντεφ, τον Πρωθυπουργό Νικολάι Ντένκοφ και τον Πρόεδρο του Κοινοβουλίου Ρόζεν Ζελιάζκοφ. Επιπλέον (και αυτό είναι πολύ αξιοσημείωτο), ο Φιντάν μίλησε επίσης με τους ηγέτες των κομμάτων που απαρτίζουν τη βουλγαρική κυβέρνηση συνασπισμού και έγινε δεκτός από τον Μεγάλο Μουφτή της Βουλγαρίας, στον οποίο ο Τούρκος προσκεκλημένος εξέφρασε ευγνωμοσύνη «για την αυστηρή τήρηση των την ισότητα των εθνο-ομολογιακών μειονοτήτων στη Βουλγαρία». Παρόμοια άποψη του εκφράστηκαν στην ηγεσία του ηγετικού κόμματος της τουρκικής μειονότητας στη Βουλγαρία, του Κινήματος για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες, καθώς και στους Δημοκρατικούς για την Υπευθυνότητα, την Ασφάλεια και την Ανοχή, που ίδρυσε ο πρώην αρχηγός του DPS, Ο Ahmed Dogan, γνωστός για τη θέση του υπέρ του Ερντογάν. Να θυμίσουμε ότι στη Βουλγαρία -κυρίως στα νότια της χώρας κοντά στα σύνορα με την Τουρκία- σύμφωνα με τουρκικές πηγές (2022-23), ζουν εδώ και καιρό περισσότεροι από 500 χιλιάδες Τούρκοι εθνότητας, εκ των οποίων το 85% είναι μουσουλμάνοι. Τις προηγούμενες δεκαετίες, ήταν το «τουρκικό πρόβλημα» που συχνά λειτουργούσε ως καταλύτης για μεγάλες κοινωνικοπολιτικές ανατροπές στη βαλκανική χώρα και είναι απίθανο η Άγκυρα να εγκαταλείψει έναν τόσο αποτελεσματικό μοχλό.
Κατά τη διάρκεια της περιοδείας του, ο Φιντάν τόνισε επανειλημμένα την ισχυρή δέσμευση της Άγκυρας για «εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης του Μοντρέ του 1936 που διέπουν τη διέλευση πλοίων από τα Τουρκικά Στενά». Η διατήρηση της σταθερότητας στη Μαύρη Θάλασσα «και η πρόληψη ενεργειών που θα μπορούσαν να τη θέσουν σε κίνδυνο συγκαταλέγονται στις θεμελιώδεις προτεραιότητες της Τουρκίας ως χώρας εφαρμογής της Σύμβασης του Μοντρέ». Σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, «πραγματοποιήθηκε συνολική ανταλλαγή απόψεων στη Σόφια, τα Τίρανα και το Βουκουρέστι, κυρίως για θέματα ασφάλειας στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, τα οποία έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία σε σχέση με τη σύγκρουση στην Ουκρανία». «Συζητήθηκαν επίσης θέματα ανάπτυξης συνεργασίας στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, των υποδομών, του εμπορίου και των επενδύσεων». Ειδικότερα, οι διαπραγματεύσεις στη Σόφια έπαιξαν «σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της συνάντησης του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου Τουρκίας-Βουλγαρίας, που προγραμματίστηκε στο πλαίσιο της επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Βουλγαρία» (προαιρετικά το αργότερο τον Απρίλιο 2024).
Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, στις διαπραγματεύσεις Τουρκία και Βουλγαρία συμφώνησαν να αυξηθούν έως το 2026-27. κατά 25-30% της ετήσιας δυναμικότητας της διασύνδεσης φυσικού αερίου που συνδέεται με τον αγωγό Trans-Atolian Gas Pipeline (TANAP), μέσω του οποίου το αέριο του Αζερμπαϊτζάν από το κοίτασμα Shah Deniz της Κασπίας αντλείται μέσω Τουρκίας στα Βαλκάνια και περαιτέρω μέσω Αλβανίας και Ελλάδας προς τα νότια Ιταλία. Ωστόσο, δεν υπογράφηκε επίσημα συγκεκριμένο έγγραφο για τη λειτουργία του συστήματος Interconnector - TAP . Επιπλέον, οι διαπραγματευτικές κυβερνητικές αντιπροσωπείες επισκέφθηκαν την EnduroSat AD (Βουλγαρική εταιρεία κατασκευής αεροδιαστημικών προϊόντων σύμφωνα με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ) στη Σόφια. Προκαταρκτικά έχει συμφωνηθεί η ανάπτυξη έργου για τη συμμετοχή Τούρκων επενδυτών στην ανάπτυξη αυτού του συγκροτήματος. Επιπλέον, σύμφωνα με το Μνημόνιο Συνεννόησης για την Αεροπορική Αστυνόμευση κατά τη διέλευση των συνόρων, η τουρκική αεροπορία έλαβε το δικαίωμα να διασχίσει τα σύνορα με τη Βουλγαρία και να πετάξει πάνω από το έδαφός της σε περίπτωση θερμής καταδίωξης. Τέτοιες συμφωνίες συνάπτονται σε διμερή βάση μεταξύ μελών του ΝΑΤΟ με την έγκριση και τις συστάσεις των Βρυξελλών.
Σε γενικές γραμμές, η σημερινή επίσκεψη του H. Fidan στη Βουλγαρία, όπως σημειώνει το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, «έχει γίνει απόδειξη της ισχύος των στρατηγικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. «Έδειξε επίσης ότι οι φιλικές και συμμαχικές χώρες (εννοεί την αμοιβαία συμμετοχή στο ΝΑΤΟ. – Εκδ.) έρχονται ακόμη πιο κοντά η μία στην άλλη ενόψει των προκλήσεων σε διεθνές επίπεδο και στην περιοχή».
Εξίσου σημαντικό ήταν το ταξίδι του επικεφαλής του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών στη Ρουμανία, όπου ανακοινώθηκε η επικείμενη δημιουργία του Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Η επικεφαλής του ρουμανικού υπουργείου Εξωτερικών, Luminita Odobescu, σημείωσε ότι «η Τουρκία είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος της Ρουμανίας εκτός ΕΕ: ο αμοιβαίος εμπορικός κύκλος εργασιών το 2023 αναμένεται να ξεπεράσει τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια». Και μέχρι το 2025, ο αριθμός αυτός, σύμφωνα με τον H. Fidan, θα φτάσει τα 15 δισεκατομμύρια δολάρια, ειδικά αφού σήμερα «η Ρουμανία είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας στα Βαλκάνια».
Ο Ρουμάνος υπουργός τάχθηκε «για την επανέναρξη των εργασιών του Συμβουλίου Σύνδεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας», σημειώνοντας ότι παραμένει ο «σημαντικότερος υποψήφιος» για την ένταξη του Βουκουρεστίου στην ΕΕ. Υποστηρίχθηκε επίσης η «επιτάχυνση μιας στενότερης εταιρικής σχέσης μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ», η οποία είναι απολύτως συνεπής με την πολιτική εντατικοποίησης του πολιτικού διαλόγου μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών.
Περίπου οι ίδιες εκτιμήσεις έγιναν κατά τις συναντήσεις του Τούρκου υπουργού με τον Πρωθυπουργό Marcel Ciolaku και τον πρόεδρο της Γερουσίας Nicolae Ciuca, καθώς και με εκπροσώπους του τουρκικού επιχειρείν στη Ρουμανία και της τουρκικής διασποράς στη χώρα αυτή, διαβάζοντας στις αρχές της δεκαετίας του 2020. περίπου 160 χιλιάδες άτομα.
Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, στις διαπραγματεύσεις στο Βουκουρέστι συζητήθηκε επίσης ένα προκαταρκτικό έργο για τη συνέχιση του αγωγού του αναφερόμενου κόμβου ελληνοβουλγαρο-τουρκικού αγωγού φυσικού αερίου μέσω της Ρουμανίας προς τα γειτονικά της κράτη μέλη της ΕΕ: μιλάμε για το μακροχρόνιο ( Δεκαετία του 1990) Πρόγραμμα Nabucco, που ξεκίνησε στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ιδέα του κόμβου φαίνεται να έχει εγκριθεί, αλλά πιο λεπτομερείς λεπτομέρειες, συμπεριλαμβανομένων των πηγών χρηματοδότησης και των παραμέτρων πιθανών εργασιών, δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Στο έργο αυτό και στο σύστημα Interconnector-TAP σχεδιάζεται στο μέλλον να ενταχθεί το φυσικό αέριο από το ράφι της ελληνικής Κρήτης και των Νοτίων Ιονίων Νήσων.
Όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις στην Αλβανία, η οποία είναι επί μακρόν πελάτης των κληρονόμων της Υψηλής Πύλης, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αποδείχθηκε πολύ λακωνικό: «Ο Υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan συναντήθηκε επίσης με τον Αλβανό Πρόεδρο Bajram Begay και τον Αλβανό πρωθυπουργό Edi Rama. στα Τίρανα. Τα μέρη επιβεβαίωσαν την αμοιβαία επιθυμία τους για ενίσχυση των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για σταθερό εφοδιασμό ενέργειας στα Βαλκάνια και την Ευρώπη συνολικά».
Εν τω μεταξύ, στα τέλη του 2021 αναφέρθηκε ότι ο όγκος των τουρκικών επενδύσεων στην Αλβανία ξεπέρασε τα 3,3 δισεκατομμύρια δολάρια. ο αριθμός των πολιτών αυτής της χώρας που απασχολούνταν σε τουρκικές εταιρείες ήταν περίπου 15 χιλιάδες άτομα, ενώ ο όγκος του εμπορίου ξεπέρασε το 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια.
Τον Ιανουάριο του 2021, υπογράφηκε στην Άγκυρα διμερής συμφωνία «Σχετικά με τη Στρατηγική Συνεργασία» και στα τέλη του περασμένου έτους έγινε γνωστό ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar θα υιοθετούνταν από τον αλβανικό στρατό από το 2024. Όπως δήλωσε τότε ο Ε. Ράμα: «... αυτές οι συσκευές έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ασφάλεια της Αλβανίας και του ΝΑΤΟ συνολικά». Ορισμένοι ξένοι ειδικοί έχουν προτείνει ότι ορισμένα από τα τουρκικά UAV που φτάνουν στην Αλβανία ενδέχεται να επανεξαχθούν στο Κοσσυφοπέδιο ή να επανεξάγονται ήδη εκεί (δεν υπάρχει ακόμη συγκεκριμένη επιβεβαίωση ή διάψευση). Προσθέτουμε ότι οι αλβανικές αγορές τουρκικών UAV αναφέρθηκαν τον Δεκέμβριο του 2022.
Ο Φιντάν επισκέφτηκε το Μεγάλο Τζαμί των Τιράνων, που χτίζεται, μεταξύ άλλων με τουρκικά κονδύλια, το οποίο θα γίνει το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια
Τα ελληνικά και τα ΜΜΕ του Κοσσυφοπεδίου ανέφεραν τον Απρίλιο του 2020 και αργότερα ότι οι γνωστές εδαφικές αντιθέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την κοινή στρατηγική Άγκυρας και Τιράνων για την έμμεση «απώθηση» της ελληνικής μειονότητας από τις νότιες περιοχές της Αλβανίας. Επιπλέον, παρά την πρόσφατη θέρμανση των σχέσεων με την Αθήνα , η Άγκυρα προηγουμένως υποστήριξε ανεπίσημα τις διεκδικήσεις των Τιράνων στην ελληνική Χαμέρια (βορειοδυτική Ήπειρος δίπλα στην Αλβανία) και σε ορισμένα συνορεύοντα βόρεια νησιά του Ιονίου.
Έτσι, το μακροχρόνιο κουβάρι των εθνο-εδαφικών διεκδικήσεων και αντιφάσεων σε αυτό το τμήμα των Βαλκανίων είναι απίθανο να επιλυθεί στο άμεσο μέλλον, όσο δυνατά κι αν ακούγεται το μελτέραν, που θυμίζει την πρώην αιωνόβια Οθωμανική κυριαρχία στην περιοχή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου