ΟΙ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΧΕΤΤΑΙΩΝ ΓΙΑ ΤΡΟΙΑ ΚΑΙ ΑΧΑΙΟΥΣ

Αναφορές των Χετταίων για Τροία και Αχαιούς

Ο κυκλοθυμικός Μαντουβάττα




Πολεμιστής των Αχιγιάβα - μεγάλη ομοιότητα
με τους Χεταίους πολεμιστές

Οι Αχαιοί/Αχιγιάβα ήταν ένας αρχαίος λαός σύμφωνα με τα έγγραφα των Χετταίων με έδρα απέναντι απο το Αιγαίο πέλαγος στην ηπειρωτική Ελλάδα, στην Ασία είχαν έντονη παρουσία απο τον 15ο αιώνα π.χ. Η πρώτη αναφορά σε έγγραφα των Χετταίων για τους Αχιγιάβα υπάρχει απο το 1450 π.χ όπου είχαν ήδη δημιουργήσει αποικία/βασίλειο με έδρα την Μίλητο/Millawata.
Η Wilusa - Βιλούσα ή Τροία αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφα των Χετταίων την εποχή του βασιλιά Τανταλίγια του 1ου, ο συγκεκριμένος βασιλιάς νίκησε μιά ομοσπονδία 22 Λουβικών κρατών στην δυτική Μικρά Ασία συμμάχους ή υποτελείς στους Αχιγιάβα  ανάμεσα τους και η Βιλούσα (1420 π.χ.)
Ο Τανταλίγια δημιούργησε το εννιαίο κράτος Ζιππάσλα γύρω απο τον ποταμό Μαίανδρο τοποθετώντας βασιλιά τον εκλεκτό του Μαντουβάτα (Madduwata) εξόριστο βασιλιά της Αλασίγια/Κύπρου μετά απο επίθεση που δέχθηκε απο τους Αχιγιάβα του βασιλιά Ατρασίγια (ταυτίζεται με τον μυθικό Ατρέα).  Όταν ο Μαντουβάττα εγκαταστάθηκε στην Ζιππάσλα δέχθηκε επίθεση απο τον βασιλιά της Αρζάβα Κουπάντα Κουρούντα (Kupanta Kurunta) σύμμαχο των Αχιγιάβα που κυρίευσε το βασίλειο του, ζήτησε βοήθεια απο τον βασιλιά Τανταλίγια ο βασιλιάς των Χετταίων νίκησε τον Κουπάντα Κουρούντα και αποκατέστησε στον θρόνο τον Μαντουβάττα. Λίγο αργότερα ο Μαντουβάττα δέχθηκε επίθεση απο τον ίδιο τον βασιλιά των Αχαιών Ατρασίγια, ο Τανταλίγια έστειλε ξανά στρατό να τον βοηθήσει δίνοντας εντολή στον στρατηγό Κισναπίλι να παραμείνει εκεί ακόμα και μετά την εκδίωξη του Ατρασίγια. Ο Μαντουβάττα εκνευρισμένος σοβαρά απο τις συνεχείς ταπεινώσεις αποφάσισε να αλλάξει τακτική, γι'αυτό όταν λίγο αργότερα δύο στρατηγοί επαναστάτησαν προσποιήθηκε αρχικά οτι θα βοηθήσει τους Χετταίους αλλά τελικά συμμάχησε με τον έναν απο τους δύο σκοτώνοντας τον στρατηγό των Χετταίων Κισναπίλι. Η καθοριστική ρήξη έγινε όταν ο Τανταλίγια του ζήτησε να καταπνίξει επανάσταση στην Χαπάλλα, ο Μαντουβάττα το έκανε αλλά στην συνέχεια υποχρέωσε τους κατοίκους να δηλώσουν υποταγή στον ίδιο και όχι στον βασιλιά των Χετταίων. Συμμάχησε στη συνέχεια με τον παλιό εχθρό του βασιλιά της Αρζάβα Κουπάντα Κουρούντα πήρε την κόρη του σύζυγο κληρονομώντας την Αρζάβα μετά τον θάνατο του πεθερού του αφού άλλαξε ριζικά στρατόπεδο και έγινε σύμμαχος του βασιλιά των Αχιγιάβα Ατρασίγια. 
Μετά τον θάνατο του Τανταλίγια του 1ου οι Χετταίοι είχαν σοβαρά προβλήματα με τις επιδρομές των ληστρικών φυλών των Κάσκα στα βόρεια του βασιλείου τους ειδικά την εποχή των διαδόχων του Αρναβάλντα του 1ου και του Τανταλίγια του 2ου, οι Κάσκα είχαν φτάσει σε σημείο να κάψουν ακόμα και την πρωτεύουσα Χατούσα.
Το βασίλειο της Αρζάβα με νέο βασιλιά τον Μαντουβάτα εκμεταλλεύτηκε την μεγάλη παρακμή των Χετταίων για να αυξηθεί σημαντικά η δική του ισχύ ειδικά με τον διάδοχο του Μαντουβάτα Ταρουνταράντου (Tarhundaradu), o oποίος επέκτεινε περισσότερο το κράτος του σε βάρος των Χετταίων ξεκινώντας η χρυσή εποχή για τους Αρζάβα. Επιστολές με τον Αιγύπτιο φαραώ Αμένοφις τον 3ο γιό του Τουθμώσις 4ου δείχνουν τις στενές επαφές και εμπορικές σχέσεις που είχε ειδικά ο Ταρουνταράντου με τον φαραώ Αμενχοτέπ που του ζητούσε συμμαχία και μιά κόρη για σύζυγο (αλληλογραφία Αμάρνα Νο31 και Νο32). Στις επιστολές φαίνεται καθαρά το μεγάλο πλήγμα που είχαν φέρει οι επιδρομές των Κάσκα εκείνη την εποχή για τους Χετταίους, συγκεκριμένα σε κάποιο σημείο ο φαραώ αναφέρεται για το κράτος των Χετταίων στον βασιλιά της Αρζάβα Ταρούντα - Ραντού (Tarhunda - Radu) σάν να είναι παρελθόν ζητώντας να στείλει και σε αυτόν μερικούς μισθοφόρους απο τους Κάσκα.
Τα επόμενα χρόνια μέχρι την άνοδο στου θρόνου των Χετταίων του Σουπιλουλιούμας κύριο χαρακτηριστικό ήταν το ισχυρό κράτος του Αρζάβα με πρωτεύουσα την Απάσα (σημερινή Έφεσο) καθώς και όλων των συμμάχων των Αχιγιάβα οι οποίοι είχαν ξεχωριστό κράτος στην Μικρά Ασία με πρωτεύουσα την Μίλητο οι Χετταίοι αντίθετα παρέμειναν στην αφάνεια. 

Κατάκτηση της Αρζάβα απο τους Χετταίους



Η συνθήκη μετά την μάχη του Καντές -
αντίγραφο βρίσκεται στο κτίριο του ΟΗΕ

Η μεγάλη αλλαγή για τους Χετταίους ξεκίνησε με την άνοδο στον θρόνο του Σουπιλουλιούμας ο οποίος ήταν ένας ισχυρός μαχητικός βασιλιάς που έφερε ταχύτατη ανασυγκρότηση αλλά ο ίδιος ακόμα ασχολήθηκε αποκλειστικά με τους Αιγυπτίους και με πολέμους στην κεντρική Ασία δέν έδωσε μεγάλη σημασία στους Αχιγιάβα και τους συμμάχους τους. Ο Σουπιλουλιούμας κατάφερε να συντρίψει τους Κάσκα εξουδετερώνοντας προσωρινά τον κίνδυνο απο τις επιδρομές τους και μεταφέροντας τα όρια του βασιλείου του σε εκείνα της εποχής του προπάππου του Τανταλίγια του 1ου. Την εποχή του Σουπιλουλιούμας οι σχέσεις μεταξύ Χετταίων και Αχιγιάβα ήταν πολύ φιλικές, καταγράφεται οτι αποστολή των Αχιγιάβα έφερε αγάλματα των θεών τους (1330 π.χ.) για να θεραπεύσουν την ασθένεια του νεαρού διαδόχου Μουρσίλις. Αργότερα με τις πρώτες εκστρατείες του Σουπιλουλιούμα στα παράλια του Αιγαίου τα τελευταία του χρόνια της βασιλείας του ξεκίνησε ο ψυχρός πόλεμος, τότε επέφερε τα πρώτα σοβαρά πλήγματα για το κράτος της Αρζάβα. Ο γιός του Μουρσίλις ο 2ος πήρε στα σοβαρά την απόφαση των Αρζάβα αποφασίζοντας να διαλύσει το κράτος τους, βασιλιάς των Αρζάβα ήταν εκείνη την εποχή ο Ούχα - Ζίτι (Uhha - Ziti) εγγονός του Ταρουνταράντου ο οποίος είχε δύο γιούς μάχιμους σε ηλικία. Ο Μουρσίλις βάδισε προς την Έφεσο ο  Ούχα - Ζίτι τον υποτίμησε λόγω της ηλικίας του τότε ένα απρόσμενο γεγονός μιά ηλιακή έκλειψη ή ένας μετεωρίτης βοήθησε τον Μουρσίλι να καταλάβει εύκολα την Αρζάβα, ο Ούχα - Ζίτι είχε δραπετεύσει σε κάποιο νησί αφήνοντας στην θέση του τον γιό του Κουπούντα - Κουρούντα. Αρχαιολογικές ανασκαφές έδειξαν οτι γύρω στο 1315 π.χ. υπήρχε καταστροφή της Μιλήτου πρωτεύουσας της αποικίας των Αχιγιάβα απο εχθρικό στρατό χρονιά που συμπίπτει με την κατάκτηση όλης της περιοχής τον δέκατο χρόνο βασιλείας του Μουρσίλις 2ου. O Moυρσίλις χώρισε στα τρία το κατακτημένο βασίλειο, σε όλα τα κρατίδια ο Χετταίος βασιλιάς διόριζε τοπικό βασιλιά απο την τοπική βασιλική οικογένεια  που θα δήλωνε όρκο υποταγής σε αυτόν, τα βασίλεια ήταν:


Στα βόρεια το βασίλειο της Σέχα Ρίβερ Λάντ ή Ζαγρίας (μετέπειτα Λυδία)  με βασιλιά τον   Μανάπα - Ταρούντα. Ο Μανάπα - Ταρούντα γεννημένος γύρω στο 1330 π.χ. ήταν ο μικρότερος γιός του Μουβα - Βαλμί (Muwa - Walmis) παλιότερου βασιλιά της Σέχα Ρίβερ Λάντ, το 1323 πεθαίνει ο πατέρας του τα αδέλφια του με επικεφαλής τον μεγαλύτερο Ούρα - Ταρούντα (Ura - Tarhunda) τον εξορίζουν στην Καρία. Ο βασιλιάς των Χετταίων Αρνουβάλντα ο 2ος μεγαλύτερος αδελφός του Μουρσίλι 2ου αποφάσισε να τον προστατεύσει ζήτησε απο τους κατοίκους της Καρίας να του δώσουν άσυλο τότε οι κάτοικοι της Σέχα Ρίβερ Λάντ επαναστάτησαν αναγκάζοντας τα αδέλφια του να παραιτηθούν ώστε να επιστρέψει ο ίδιος ο Μανάπα - Ταρούντα σάν βασιλιάς. Στην επανάσταση του βασιλιά της Αρζάβα Ούχα - Ζίτι ο  Μανάπα - Ταρούντα ενώθηκε μαζί του εναντίον του Χετταίου βασιλιά αλλά ηττήθηκαν. Ο Μουρσίλις μετά την νίκη του ήταν έτοιμος να καταστρέψει το βασίλειο του, μετά απο θερμές εκκλήσεις και δηλώσεις υποταγής του Μανάπα - Ταρούντα και της μητέρας του στον Μουρσίλις του επετράπη να παραμείνει στον θρόνο της Σέχα Ρίβερ ορίζοντας διάδοχο τον γιό του Μανάπα Κουρούντα (Manapa - Kurunta).

•  Στα νότια το βασίλειο της Μίρα κατα μήκος του ποταμού Μαιάνδρου (μετέπειτα Καρία) με βασιλιά τον  Κουπούντα - Κουρούντα. Παλιότερος βασιλιάς της Μίρα ήταν ο θείος του Μασουιλούβα (Mashuiluwa) ο οποίος είχε παντρευτεί την Μουβάτι (Muwatti) κόρη του βασιλιά των Χετταίων Σουπιλουλιούμας χωρίς να αποκτήσουν παιδιά. Ο  Μασουιλούβα ζήτησε την άδεια απο τον βασιλιά των Χετταίων Μουρσίλι 2ο να τον διαδεχθεί ο ανιψιός του και γιός του αδελφού του Κουπούντα - Κουρούντα (Kupunta - Kurunta) κάτι που έγινε δεκτό. Ο  Μασουιλούβα επαναστάτησε εναντίον του Χετταίου βασιλιά μαζί με τον Ούχα - Ζίτι και  τον Μανάπα - Ταρούντα της Σέχα Ρίβερ Λάντ, ο Μουρσίλις ο 2ος μετά την νίκη του εκστράτευσε στην Μίρα εκθρόνισε τον  Μασουιλούβα και τοποθέτησε βασιλιά τον  διάδοχο ανιψιό του. Ο Κουπούντα - Κουρούντα εκτός απο ανιψιός του  Μασουιλούβα ήταν ανιψιός και ευνοούμενος του ίδιου του Χετταίου βασιλιά παρέμεινε βασιλιάς της Μίρα πολλά χρόνια μέχρι τον θάνατο του σε μεγάλη ηλικία. Με συνθήκη ο βασιλιάς Μουταβαλί ο 2ος ανάγκασε τον διοικητή της Βιλούσα Αλεξάντου να αναγνωρίσει τον  Κουπούντα - Κουρούντα σάν μέλος της βασιλικής οικογένειας των Χετταίων.
• Στα ανατολικά το βασίλειο της Απάλλας.
• Λίγο αργότερα στα τέλη της βασιλείας του Μουρσίλις εμφανίζεται νέο υποτελές κρατίδιο η Βιλούσα - Τροία (Wilusa) στα βόρεια της Σέχα Ρίβερ Λάντ με κυβερνήτη τον Kikkinni (Κύκνος)
• Η επιστολή Μανάπα - Ταρούντα (Manapa - Tarhunda letter)Γύρω στο 1300 π.χ. υπάρχει μερική καταστροφή της Βιλούσα απο σεισμό κάτι που φαίνεται στα αρχαιολογικά ευρήματα οπου εκείνη την ημερομηνία παρατηρείται αλλαγή στρώματος με ρωγμές στα κτίσματα. Η πόλη ξανακτίζεται μεγαλύτερη απο πρίν και τοποθετείται κυβερνήτης απο τον Χετταίο βασιλιά Μουταβαλί 2ο ο Αλαξάντου (Alakasadu) διάδοχος του Κύκνου (ταυτίζεται με τον μυθολογικό Πάρη) οι αρχαιολόγοι τοποθετούν την χρονολογία ανοικοδόμησης το 1282 π.χ. αλλά οι επιγραφές δείχνουν οτι έγινε γύρω στο 1295 π.χ. Ταυτίζεται με την τελευταία οικοδόμηση της μυθολογικής Τροίας του Ομήρου απο τον Απόλλωνα, τον Αιακό και τον Ποσειδώνα γι'αυτό ο Απόλλωνα όπως θα φανεί σε επιστολές αργότερα έχει εξέχουσα θέση στις θεότητες της πόλης. Μετά την οικοδόμιση δέχτηκε επίθεση απο τον τυχοδιώκτη Πιγιαμαράντου (Piyamaradu) για κάποιους μελετητές ίσως ήταν εγγονός του εκθρονισθέντος βασιλιά της Αρζάβα Ούχα - Ζίτι, απαιτούσε να γίνει ο ίδιος υποτελής βασιλιάς της περιοχής σάν νόμιμος κληρονόμος αλλά ο Χετταίος βασιλιάς του το αρνήθηκε γι'αυτό αποφάσισε να την διεκδικήσει με τα όπλα. 
  

  

  Πινακίδα των Χετταίων

   Η επιστολή ανακαλύφθηκε το 1980 και γράφτηκε γύρω στο 1290 - 1280 π.χ. όταν βασιλιάς των Χετταίων ήταν ο γιός του Μουρσίλις Μουταβαλίς ο 2ος και βασιλιάς της Σέχα Ρίβερ Λάντ ήταν ο Μανάπα Κουρούντα αλλά η επιστολή έχει το όνομα του προκατόχου του Μανάπα Κουρούντα τον Μανάπα - Ταρούντα. Σύμφωνα με την επιστολή η Βιλούσα δέχθηκε επίθεση απο τον Πιγιαμαράντου (Piyamaradu) σύμμαχο των Αχιγιάβα ο οποίος αμέσως μετά την Βιλούσα επιτέθηκε στο γειτονικό νησί της Λέσβου, ο διοικητής Αλεξάντρου ζήτησε την βοήθεια του Χετταίου βασιλιά ο βασιλιάς Μουταβαλίς διέταξε τον  Μανάπα Κουρούντα να τον διώξει. Ο Μανάπα Κουρούντα ηττήθηκε απο τον Πιγιαμαράντου στην συνέχεια ήρθε να τον αντιμετωπίσει ο ίδιος ο στρατός των Χετταίων που νίκησε και έδιωξε οριστικά τον Πιγιαμαράντου απο την περιοχή, ο πόλεμος φαίνεται να έληξε προσωρινά το 1272 π.χ. με την υπογραφή συνθήκης ειρήνης με την οποία ο Αλεξάντου παρέμεινε κυβερνήτης. Στην ίδια επιστολή αναφέρεται ο θεός της Βιλούσα Απόλλωνας - Apallinus όπως και το υπόγειο ρεύμα που ανακαλύφθηκε μετά τις ανασκαφές κάτω απο την πόλη, το όνομα του Πιγιαμαράντου θα φανεί αργότερα και σε άλλες επιστολές.
  
  

Η επιστολή Ταβαγκαλάβα (Tawagalawa letter)

Αγαλματίδια των Αχιγιάβα την
εποχή των Χετταίων

Η επιστολή γράφηκε το 1250 π.χ. απο έναν ανώνυμο βασιλιά των Χετταίων σε έναν ανώνυμο βασιλιά των Αχιγιάβα αλλά σύμφωνα με την ημερομηνία ο βασιλιάς των Χετταίων ήταν αναμφισβήτητα ο Χατουσίλις 3ος αδελφός του Μουταβαλή του 2ου. Στην επιστολή αυτή ο Χατουσίλις ο 3ος καλεί τον βασιλιά των Αχιγιάβα αδελφό του, αυτό σημαίνει οτι το βασίλειο των Αχιγιάβα είχε εξέχουσα θέση στον τότε γνωστό κόσμο όπως το βασίλειο των Χετταίων. Αδελφοί  την 2η χιλιετία π.χ. λέγονταν μεταξύ τους οι μεγάλοι βασιλείς  Αιγύπτου - Ασσυρίας - Βαβυλωνίας - Χετταίων  παρόλα αυτά ο Χετταίος βασιλιάς δέν λέει αδελφό τον αντίστοιχο των Ασσυρίων κάτι που σημαίνει οτι με τον βασιλιά των Αχιγιάβα είχε πολύ πιό στενές σχέσεις ίσως συγγενείς λαοί.
Η επιστολή πήρε το όνομα της απο τον Ταβαγκαλάβα αδελφό του βασιλιά των Αχιγιάβα (ταυτίζεται με τον μυθολογικό Ετεοκλή) ο οποίος ήταν διοικητής της Millawata - Μιλήτου πρωτεύουσας των αποικιών των Αχιγιάβα στην Μικρά Ασία. Αναφέρει εκτεταμένα για επιθέσεις του Πιγιαμαράντου στην Βιλούσα και σε άλλες περιοχές της επιρροής των Χετταίων ύστερα απο συμμαχία με τον ίδιο τον Ταβαγκαλάβα, ο Χατουσίλις βάδισε με στρατό κατά της Μιλήτου αναγκάζοντας τον Πιγιαμαράντου και τον Ταβαγκαλάβα να δραπετεύσουν στην Αχιγιάβα. Ο Χατουσίλις ζητά την έκδοση του Πιγιαμαράντου ώστε να λογοδοτήσει στους ίδιους τους Χετταίους για όσα έχει κάνει σε βάρος τους και οτι η παροχή ασύλου είναι σοβαρός λόγος πολέμου ανάμεσα στους δύο λαούς. Αναφέρει για την παράδοση με τις  καλές σχέσεις μεταξύ των δύο λαών αλλά τονίζει οτι απαραίτητη προυπόθεση για να συνεχίσουν είναι η έκδοση του συγκεκριμένου τυχοδιώκτη. Αρχαιολογικές ανασκαφές δείχνουν οτι έγινε γύρω στο 1250 π.χ. δεύτερη καταστροφή της Μιλήτου απο εχθρικό στρατό αλλά όπως περιγράφεται απο την επιστολή πρέπει να έγινε λίγο νωρίτερα αφού η επιστολή χρονολογείται την ίδια ημερομηνία. 

H επιστολή Μιλαβάτα (Millawata letter)

Η επιστολή ήρθε στο φώς χωρίς την δεξιά της πλευρά την οποία ανακάλυψε τυχαία το 1981 ο Harry Hoffner Καθηγητής Ανατολικών Σπουδών Πανεπιστημίου του Σικάγου σε μιά συλλογή στο Βερολίνο, τότε μόνο μπόρεσε να αποκρυπτογραφηθεί. 
Η επιστολή γράφηκε το 1225 π.χ. απο έναν βασιλιά των Χετταίων προς τον υποτελή του κυβερνήτη της Μιλήτου της πρώην αποικίας των Αχιγιάβα, ο οποίος ήταν γιός ενός παλιότερου διοικητή της ίδιας πόλης σημαντικού εχθρού των Χετταίων του Άτπα (Atpa). Ο βασιλιάς ήταν ο Τανταλίγιας ο 4ος και λέει αναλυτικά στον παραλήπτη την παλιά έχθρα που είχε ο πατέρας του με τους Χετταίους βασιλιάδες και οτι ανατράπηκε απο τον στρατό των Χετταίων με την βοήθεια του ίδιου του γιού του του παραλήπτη της επιστολής που τον εγκατέστησαν αμέσως νέο κυβερνήτη. Ο νέος κυβερνήτης της Μιλήτου άν και γιός μεγάλου εχθρού ήταν τόσο πολύ της απόλυτης εμπιστοσύνης των Χετταίων που είχε οριστεί κυβερνήτης σε ολόκληρο το δυτικό κράτος ενώ ο βασιλιάς Τανταλίγια τον λέει γιό του ίσως λόγω κάποιου γάμου. Ο Άτπα ήταν διοικητής της Μιλήτου απο την βασιλική οικογένεια των Αχιγιάβα και γαμπρός του Πιγιαμαράντου με βάση την Μίλητο λεηλατούσε περιοχές υποτελείς στους Χετταίους όπως την Ούλτιμα, την Ατρίγια και την Βιλούσα. Στην Βιλούσα - Τροία ανέτρεψε τον νόμιμο κυβερνήτη Βαλμί (Walmu - μυθικός Λαομέδοντας) διάδοχο του Αλεκσάντου που ήταν πιστός στους Χετταίους, ο Βαλμί βρήκε αρχικά καταφύγιο στο βασίλειο της Μίρα. Σε επιστολή που βρέθηκε στην Χαττούσα ο Τανταλίγιας ο 4ος ζητούσε απο τον βασιλιά της Μίρα Ταρκονδέμο (Tarkondemos) να αποκατατήσει τον Βαλμί στην Βιλούσα, ο Ταρκονδέμος ηττήθηκε ο Βαλμί κατέφυγε αργότερα στην Μίλητο οπου είχε εγκατασταθεί κυβερνήτης ο γιός του Άτπα. Την εποχή που γράφτηκε η επιστολή ο Βαλμί βρισκόταν υπο την προστασία του παραλήπτη, ο Τανταλίγιας του ζητούσε απεγνωσμένα να τον αποκαταστήσει στην Βιλούσα το αποτέλεσμα της εκστρατείας είναι άγνωστο αλλά τα γεγονότα έχουν σχέση με τον Τρωικό πόλεμο του Ομήρου.

Το ανάγλυφο του Κάραβαν

Το ανάγλυφο του Κάραβαν στον βράχο - ο βασιλιάς της
Μίρα Ταρκασνάβα

Ο δρόμος απο την Έφεσο στις Σάρδεις ήταν το σύνορο ανάμεσα στα βασίλεια της Μίρα και της Σέχα Ρίβερ Λάντ, το 1998 βρέθηκε στο πέρασμα του Κάραβελ (Karavel) ανθρώπινη ένοπλη φιγούρα χαραγμένη σε βράχο απο τον David Hawkins. Το ανάγλυφο ήταν διαστάσεων 2,5m ύψος Χ 1,5m πλάτος αντρική μορφή με τόξο στο δεξί χέρι και δόρυ στο αριστερό, φορούσε χιτώνα και ψηλό κωνικό καπέλλο ανάμεσα στο κεφάλι και το δόρι ήταν χαραγμένες 3 γραμμές με Λουβική γραφή. Ο Ηρόδοτος είχε καταγράψει το γλυπτό αλλά επειδή στην εποχή του δέν ήταν γνωστοί οι Χετταίοι έγραψε οτι η συγκεκριμένη ανθρώπινη φιγούρα είναι ο φαραώ της Αιγύπτου Σέσωστρις (Ηρόδοτος. ΙΙ 106), μετέφρασε τις 3 γραμμές με την φράση "έχω κερδίσει την χώρα με τους δικούς μου ώμους" εννοώντας κατάκτηση της περιοχής απο τον φαραώ. Ο μεγάλος Έλληνας ιστορικός όπως αποδείχθηκε έκανε σε αυτή την περίπτωση τεράστιο λάθος, η μετάφραση του David Hawkins βάση της Λουβικής γραφής των 3 γραμμών ήταν "Εγώ ο Ταρκασνάβα (Tarkasnawa) βασιλιάς της Μίρα ... γιός του Αλαντάλλι (Alantalli) βασιλιάς της γής εγγονός του ..." Το όνομα του παππού δέν διακρινόταν στην επιγραφή αλλά ήταν ο Κουπούντα - Κουρούντα που είχε τοποθετηθεί υποτελής βασιλιάς της Μίρα απο τον βασιλιά των Χετταίων Μουρσίλι τον 2ο όταν κατέκτησε την περιοχή. Το όνομα του βασιλιά της Μίρας Ταρκασνάβα έχει βρεθεί πολλές φορές εκείνη την εποχή σε επιγραφές της Χαττούσας (Bogazkoy) με το όνομα Ταρκονδέμος (Tarkondemos) σε μία απο αυτές ο Τανταλίγιας ο 4ος του ζητάει να αποκαταστήσει τον έκπτωτο Βαλμί στην Βιλούσα.

H εμπορική συνθήκη του Τανταλίγια 4ου με τους Αμουρρού

Η συνθήκη του Τανταλίγια 4ου με τον ξάδελφο
του Κουρούντα της Ταραντάσσα

Το έγγραφο χρονολογείται το 1230π.χ. την εποχή που ο βασιλιάς των Χετταίων Τανταλίγιας ο 4ος βρισκόταν σε μεγάλη συγκρουση με τους Ασσυρίους λίγο πρίν την μάχη που κατέληξε σε συντριβή απο τον βασιλιά των Ασσυρίων Τικουλτί - Νινουρτά τον 1ο. Η συνθήκη έγινε μεταξύ του Τανταλίγια  και του βασιλιά των Αμορριτών Σοσαμούβα (Shaushga-muwa) γιού του βασιλιά Μπεντεσίνα (Bentesina) αλλά και Χετταίου πρίγκηπα ίσως λόγω της μητέρας του ή κάποιου γάμου αλλά στενότατου σύμμαχου των Χετταίων. Η συνθήκη είχε σκοπό να προσφέρει ο σύμμαχος βασιλιάς των Αμορριτών Σοσαμούβα κάθε δυνατή βοήθεια στον πόλεμο του Τανταλίγιας με τους Ασσυρίους.
Στην συνθήκη απαριθμούνται αρχικά όλοι οι ισχυροί  βασιλείς της εποχής της Αιγύπτου, της Βαβυλώνας, των Ασσυρίων, των Χετταίων και των Αχιγιάβα δέν αναφέρεται ξανά το όνομα του Αχιγιάβα βασιλιά συμπεραίνεται οτι η απόκρυψη του ονόματος γινόταν σκόπιμα για να κρύψουν οι Χετταίοι τις δραστηριότητες τους στην δύση. Οι βασικές αρχές της συνθήκης ήταν η στρατιωτική βοήθεια στους Χετταίους, ο οικονομικός αποκλεισμός της Ασσυρίας, απαγόρευση των Αμορριτών εμπόρων να ταξιδεύσουν στην Ασσυρία και η σύλληψη και παράδοση στους Χετταίους των Ασσύριων εμπόρων. Το πιό αξιοσημείωτο μέρος της συνθήκης είναι η φράση που αναφέρεται σε απαγόρευση των εμπόρων απο την Αχιγιάβα να εμπορεύονται με τους Ασσυρίους στα λιμάνια της Αμουρρού. Απο το ύφος της συνθήκης φαίνεται οτι εκείνη την εποχή υπήρχε έντονη εμπορική δραστηριότητα των Αχιγιάβα σε όλη την ανατολή, ο Τανταλίγια ήθελε να την σταματήσει για να αποφύγει μεγαλύτερη ενίσχυση των Ασσυρίων.

Τί ήταν τελικά η καταστροφή της Τροίας;

Άν και οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν δείξει ξεκάθαρα πολιορκία και καταστροφή της πόλης απο φωτιά την περίοδο 1200 - 1180 δέν βρέθηκε πουθενά κανένα έγγραφο που να επιβεβαιώνει πολιορκία και καταστροφή της πόλης απο τους ίδιους τους Χετταίους ή απο τους Αχιγιάβα. Οι πληροφορίες που προήλθαν απο τις ανασκαφές γύρω απο την Τροία ή Βιλούσα (Wilusa) των Χετταίων είναι πολύ πλούσιες αλλά το τελικό μεγάλο αίνιγμα γύρω απο τον Όμηρο έχει παραμείνει ακόμα αναπάντητο, αναμένεται κάθε στιγμή να λυθεί αφού οι ανασκαφές πάντα συνεχίζονται με ταχύτατο βαθμό. Τα ευρήματα σταματάνε στο σημείο που ο βασιλιάς των Χετταίων Τανταλίγιας ο 4ος αγωνιούσε να αποκαταστήσει τον εξόριστο κυβερνήτη της Βιλούσας Βαλμί ύστερα απο την επιδρομή του Αχιγιάβα κυβερνήτη της Μιλήτου δέν γνωρίζουμε ούτε άν επανήλθε. Ο Όμηρος θα μπορούσε να επιβεβαιωθεί πλήρως μόνο άν είχε αποδειχτεί οργανωμένη εκστρατεία των Αχιγιάβα με τον ίδιο τον βασιλιά τους και κυρίευση της πόλης κάτι αδύνατο με τα ώς τώρα δεδομένα επειδή το βασίλειο των Αχιγιάβα είχε εξασθενήσει σημαντικά εκείνη την εποχή. Οι αρχαιολόγοι έχουν διατυπώσει την περίπτωση του σεισμού κάτι που έχει απορριφθεί. Το μόνο πιθανό που απομένει είναι οτι η καταστροφή προήλθε μετά απο επιδρομή των λαών της θάλασσας θεωρία που μπορεί να σταθεί επειδή απο τις επιδρομές των λαών αυτών την ίδια εποχή είχαν καταστραφεί εκτεταμένα πολλές περιοχές όπως το κράτος των Χετταίων επί Σουπιλουλιούμας 2ου και η Ουγκαρίτ το 1200 π.χ. σύμφωνα με τις Αιγυπτιακές πηγές. Οι λαοί της θάλασσας περιείχαν πολλούς λαούς με ευρύτερη καταγωγή απο τον Ελληνικό χώρο όπως οι Φιλισταίοι, και οι Εκβές (μερικοί τους ταυτίζουν με τους Αχιγιάβα) αλλά σίγουρα δέν είχαν καμιά σχέση με το βασίλειο των Αχιγιάβα στην Μυκήνες που βρισκόταν εκείνη την εποχή σε μεγάλη παρακμή. Η ίδια η Ιλιάδα μας λέει οτι μετά τα Τρωικά δολοφονήθηκε ο Αγαμέμνονας απο την ίδια την σύζυγο του Κλυταιμνήστρα καταρρέοντας το βασίλειο του, πολλές πηγές λένε οτι η βασιλική εξουσία εκείνη την εποχή στις Μυκήνες είχε γίνει μισητή προκαλώντας επανάσταση και την ανατροπή της. Οι Δωριείς που ήρθαν λίγα χρόνια αργότερα στην Πελοπόννησο, 80 χρόνια σύμφωνα με τον Όμηρο στα Τρωικά ήταν εξόριστοι απο το βασιλικό καθεστώς των Αχιγιάβα πολλοί απο αυτούς κατέφυγαν στην Ασία έμαθαν την τέχνη του σιδήρου απο τους Χετταίους γι'αυτό οι Δωριείς υπέταξαν την Πελοπόννησο χρησιμοποιώντας όπλα απο σίδηρο. Αρχαιολογικά ευρήματα έδειξαν οτι μετά την καταστροφή του 12ου. αιώνα ολόκληρη η περιοχή κατοικήθηκε με φύλλα προερχόμενα απο τον Ελληνικό χώρο κατακτήθηκε αρχικά απο τους Φρύγες στην συνέχεια απο τους Λυδούς φύλλα με Θρακοπελασγική καταγωγή καταλαμβάνοντας την Μικρά Ασία μετά τον αφανισμό των Χετταίων. Η Λυδία για 400 χρόνια (1150 - 750 π.χ.) έως την βασιλεία του Κανδαύλη βρίσκεται υπο την διοίκηση των απογόνων του Ηρακλή, Ηρακλειδείς να υπενθυμίσουμε αναφέρονται και οι κατερχόμενοι στην Πελοπόννησο Δωριείς ενώ στα νεώτερα στρώματα της Τροίας έχει βρεθεί έντονη παρουσία Μυκηναικής κεραμεικής.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΤΡΟΙΑ - Μιά πόλη και ο μύθος της (Birgit Brandau - εκδόσεις ΚΟΝΙΔΑΡΗ)abocanto.blogspot.com