ΝΤΙΜΠΕΙ ΡΕΕΕΕ,ΝΤΙΜΠΕI..........

 

Ντιμπέι ρε, ντιμπέι, τι φοβάσαι! (τον κορωνοϊο ή την έδρα σου;)

Από τη στήλη Εν Ιορδάνη , περιοδικό ΑΒΑΤΟΝ Ένα κείμενο που γράφτηκε στα τέλη της περασμένης χρονιάς και δυστυχώς παραμένει επίκαιρο. Οι ίδιοι δημοσιογράφοι, οι ίδιοι πολιτικοί σταρ, με τα ίδια εκκολαπτόμενα στελέχη συζητούν καθημερινα επί παντός επιστητού επιβεβαιώνοντας σταθερά τον Επιθεωρητή Κάλαχαν και την διάσημη ατάκα του για τις απόψεις.

γράφει ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΠΟΥΛΚΟΥΡΑΣ

ΕΓΚΛΕΙΣΜΟΣ, ωραιότατη ελληνική λέξη. Το ονόμασαν lockdown για να το καταπιούμε καλύτερα, σαν το μπλε χάπι του Matrix..

Στο διάστημα, λοιπόν, αυτού του εγκλεισμού, οι οθόνες της τηλεόρασης, του laptop, του κινητού προβάλλουν συνεχώς όλα τα σπουδαία. Γιατί αυξάνουν τα κρούσματα στη Θεσσαλονίκη; Τι θα γίνει με τις ΜΕΘ; Πόσο κινδυνεύουμε με έκρηξη του ηφαίστειου της Σαντορίνης από τον σεισμό της Σμύρνης; Έγινε νοθεία στα εκλογικά τμήματα της Αριζόνας και ψήφισαν και οι βίσονες; Το εμβόλιο της Pfizer ή της Moderna θα έρθει πρώτο; Θα επιβάλουν οι Ευρωπαίοι κυρώσεις στον Ερντογάν;

Αυτά είναι από τα ελάχιστα που απασχόλησαν τα δίκτυα τις τελευταίες σαράντα μέρες. Οι ίδιοι δημοσιογράφοι, οι ίδιοι πολιτικοί σταρ, με τα ίδια εκκολαπτόμενα στελέχη συζητούν επί παντός επιστητού.

Το έλεγε πριν από 40-50 χρόνια και ο Επιθεωρητής Κάλαχαν: «Ο καθένας έχει δικαιώματα και επίσης μια άποψη». Επιστήμονες, επιδημιολόγοι, σεισμολόγοι, εντατικολόγοι, θα περάσουν για να διανθίσουν λίγο την κατάσταση πριν δοθεί ο λόγος σε αυτούς που με την άποψή τους εκφράζουν τους οπαδούς τους. Αν αρχίσει να μιλά ένας για τα κρούσματα της Θεσσαλονίκης, θα πατάει πάνω στις λέξεις του η φωνή του απέναντι «δεν μας λέτε για τις συγκοινωνίες», και ένας τρίτος θα ωρύεται για το δικαίωμα των φοιτητών στα πάρτι. Μόλις κλείσει το πεντάλεπτο της σύνδεσης αποχωρούν ευτυχισμένοι που συνέβαλαν στην ενημέρωση των «φιλάθλων».

Μερικές φορές κατά λάθος ξεφεύγει σε κάποιον δημοσιογράφο-συντονιστή να πει, «μα έτσι δεν γίνεται διάλογος…». Ξεφεύγει, γιατί κανέναν δεν ενδιαφέρει να γίνει διάλογος. Ενδιαφέρει να αποσυντονίσουν, να παραπλανήσουν και αν είναι δυνατόν να συντρίψουν τον αντίπαλο που τόλμησε να καθίσει στο απέναντι τηλεπαράθυρο. Αυτό φέρνει νούμερα και αυτό αρέσει από την εποχή που οι άνθρωποι απολάμβαναν πραγματικό αίμα στις ρωμαϊκές αρένες.

Η λέξη διάλογος αναφέρεται μόνο παραπλανητικά. Τα παιδιά αυτά έχουν εκπαιδευτεί σε σύγχρονες ρητορικές τεχνικές debate. Πώς εκπαιδεύεσαι; Τη μια υποστηρίζεις μέχρι θανάτου το Α θέμα και αμέσως μετά με άλλον συνομιλητή καλείσαι να το αποδομήσεις. Δεν έχει σημασία το θέμα, η λογική ή η όποια ηθική (η ποια;) του πράγματος. Το θέμα είναι να συντριφτεί ο αντίπαλος.

Και αν ο αντίπαλος είναι εξίσου καλά εκπαιδευμένος, τότε πρέπει να εμποδιστεί να περάσει το δικό του μήνυμα. Ο τρόπος είναι απλός: φωνές πάνω στη φωνή του και επανάληψη της λέξης-κλειδί που είναι το δικό σου μήνυμα, κοιτώντας σταθερά ανέκφραστα στην κάμερα, για να καμαρώνει ο οπαδός τον στιβαρό λεβεντονιό που δεν ιδρώνει το αυτί του καθώς «τα χώνει».

Καταλαβαίνει κανείς τίποτε; Βγαίνει κάποιο συμπέρασμα; Όχι και κανέναν δεν τον ενδιαφέρει. Ο στόχος είναι να βγει νικητής από την αρένα του debate. Που είναι έντιμο κατά μια έννοια, γιατί ποτέ κανείς δεν είπε ότι debate είναι διάλογος με σκοπό να εξαχθεί κάποιο συμπέρασμα.

Debate σημαίνει μια δημόσια συζήτηση διαφωνιών και αντιπαραθέσεων, μια δημόσια συνεδρίαση στην οποία προβάλλονται αντίθετα επιχειρήματα. Και επειδή οι ρίζες των λέξεων αποκαλύπτουν την αλήθεια, η συγκεκριμένη προέρχεται από τα μεσαιωνικά αγγλικά όπου μέσω των παλαιών γαλλικών φτάνει το λατινικό dis- που εκφράζει την αναστροφή, τη σύγχυση, αλλά χρησιμοποιείται και ως ενισχυτής λέξεων με αρνητικό σθένος, και το battere που σημαίνει «χτυπώ και μάχομαι». Μάχη είναι δηλαδή, με αποκλειστικό στόχο να υπάρξει ένας νικητής και τίποτα άλλο.

Αν εσύ τώρα ως θεατής θέλεις να βρεις διέξοδο στην αγωνία σου, να πληροφορηθείς και να μάθεις αν το τάδε εμβόλιο είναι ασφαλές ή αν το lockdown λειτουργεί, βλέποντας αυτούς τους τύπους έχεις χάσει. Ο στόχος τους είναι να αποδημήσουν τον όποιο συνομιλητή τους και να σου περάσουν τη λέξη-μήνυμα που προωθεί η παρέα τους εκείνη τη μέρα (γιατί την επόμενη μπορεί να έχει αλλάξει η στόχευση) και τίποτα άλλο.

Μόνο που τη λέξη διάλογο δεν πρέπει να την αναφέρουν ούτε ως πρόφαση. Ο διάλογος δεν είναι μόνο «η ουσιαστική επικοινωνία ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους ανθρώπους για την ανταλλαγή ιδεών και απόψεων με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας, την εύρεση της αλήθειας και την επίλυση διαφορών».

Ο διάλογος, για να πάμε λίγο βαθύτερα, αφορά την ίδια την εσωτερική διαδικασία του στοχάζεσθαι. Δια και λόγος. Βέβαια το ουσιαστικό λόγος έχει πάρα πολλές έννοιες, από την ίδια την πράξη της ομιλίας, την εκφορά, τη λογική, την Ηρακλείτεια λογική νομοτέλεια των πάντων, ακόμα και την ενδόμυχη αριθμητική συνάφεια και αναλογία στη γεωμετρία.

Η πρόθεση δια εννοεί το διάστημα ανάμεσα σε δυο μέρη, τη διάνυση αυτού του διαστήματος, όπως και τη σχέση ανάμεσα σε δυο, κάποτε και αυτό το μαζί.

Και εδώ ο όρος διάλογος μπορεί να μοιράζεται μια νοηματική συνάφεια με τον όρο συνείδηση, αφού και δια αυτού του τελευταίου υπονοείται συλλειτουργία και συναντίληψη και οπωσδήποτε κάποιο είδος σύνδεσης και σχέσης.

Ο διάλογος είναι επαφή, σύνδεση και σχέση και τελικά δια του διαλόγου πάντα προκύπτει μεταβολή. Και όπως γράφει ο Κωστής Ζάρρας στο βιβλίο του Μεταφέροντας Βράχους Πάνω σε Σύννεφα (Αρχέτυπο), «ο διάλογος και οι λειτουργίες που υπονοούνται δια αυτού συνιστούν πυρηνικό συστατικό του πολιτισμού».

Αυτό σημαίνει διάλογος, επαφή και συζήτηση με σκοπό την κατανόηση (όχι απαραίτητα την αποδοχή) της γνώμης του άλλου, κατανόηση που οδηγεί στη μεταβολή, και αυτό σημαίνει επίσης πολιτισμός.

Δύσκολο να τολμήσει να εκτεθεί κάποιος σήμερα σε αληθινό διάλογο ρισκάροντας να απομακρυνθεί από την απολιθωμένη καρέκλα του. Οπότε debate! Αλλά και αυτό έχει τους κανόνες του.

Κανονικά, στο τέλος μιας τέτοιας συνάντησης, ακόμα και αν είναι βάρβαρη, πρέπει να υπάρχει ένας νικητής. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει μια αξιοπρέπεια και μια ειλικρίνεια τουλάχιστον ως προς τους όρους και ως προς το κοινό που παρακολουθεί. Αλλά επειδή κι αυτό οι μονομάχοι δεν μπορούν να το αντέξουν, βλέπουμε και ακούμε κραυγές βατράχων που σκούζοντας προσπαθούν να επιβληθούν στον αντίπαλο και να ροκανίσουν νικηφόρα τον τηλεοπτικό τους χρόνο.

Και δεν υπάρχει πια ένας Αλέφαντος να τους προγκάρει, «Ντιμπέι ρε, ντιμπέι τι φοβάστε»! Αυτός έσκαβε μέσα στα γήπεδα, σχεδίαζε πώς θα σταματήσει και θα αποδομήσει τους απέναντι, μελετούσε και μάθαινε από τα λάθη τα δικά του και των άλλων, έβριζε θεούς και δαίμονες, και στο τέλος έδινε το χέρι στον αντίπαλο.

Αλλά ο Νίκος Αλέφαντος ήταν παλικάρι!

WhoisWho

Ο Ιορδάνης Πουλκούρας είναι σύμβουλος έκδοσης του ΑΒΑΤΟΝ. Από τις εκδόσεις Αρχέτυπο κυκλοφορεί το τελευταίο του βιβλίο, Ένα Μπλουζ για τη Φώτιση.