<Εμείς οι Αλαουίτες δεν θεωρούμε ότι οι Έλληνες διαφέρουν από εμάς>-Η επίδραση της Ελληνιστικής Περιόδου και των Ελλήνων φιλόσοφων στην πολιτιστική και θρησκευτική ταυτότητα των Αλαουιτών της Συρίας.

 

ο «Κοσμοδρόμιο» δημοσιεύει άρθρο του έγκριτου κοινωνιολόγου Νιντάλ Χαγάρι (Nidal Hawari) για τις κοινές ρίζες του ελληνικού λαού με τους Αλαουίτες από τα παράλια της Συρίας. Στο άρθρο του ιχνηλατείται η ιστορική διαδρομή της εθνοθρησκευτικής ομάδας και η επίδραση του φοινικικού και του ελληνικού πολιτισμού, μετά την κατάρρευση της αυτοκρατορίας του Μ.Αλέξανδρου, στη συλλογική ταυτότητα των Αλαουιτών στην περιοχή του Ανατολικού Λεβάντε. (μετάφραση: Ναταλί Γλέζου)

Nidal Hawari

Η επίδραση της Ελληνιστικής Περιόδου και των Ελλήνων φιλόσοφων στην πολιτιστική και θρησκευτική ταυτότητα των Αλαουιτών της Συρίας

Oι κοινότητες των Αλεβιτών, οι οποίες ονομάζονται Νουσαϊρίτες/Χασίμπι, που ζουν κατά μήκος των συριακών ακτών και στις παραθαλάσσιες περιοχές της νότιας Τουρκίας και ειδικότερα στην Αντιόχεια, στα Άδανα και στη Μερσίνη μοιράζονται μια μακρά ιστορία με βαθείς πολιτιστικούς και ιστορικούς δεσμούς με τους Ασσύριους, τους Δρούζους και με τους Μαρωνίτες Χριστιανούς από τον Λίβανο.

Αν και πολύ συχνά τους αποκαλούν «Άραβες Αλεβίτες», από πολιτιστική και ιστορική διάσταση θα ήταν πιο σωστό να χρησιμοποιείται ο όρος «Φοίνικες Αλεβίτες».

Πολλές από τις πόλεις της περιοχής της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου χτίστηκαν και πήραν το όνομα τους από τη Δυναστεία των Σελευκιδών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Αλεξανδρέττα προς τιμή του Μ.Αλέξανδρου, η Αντιόχεια προς τιμή του Αντίοχου, πατέρα του πρώτου Βασιλιά Σέλευκου Α’ Νικάτωρ -ο οποίος ήταν ένας από τους διάδοχους του μεγάλου στρατηλάτη- και η Απάμεια που πήρε το όνομα της συζύγου του.

Στην ελληνιστική εποχή η Αντιόχεια ήταν η «κοιτίδα» της διανόησης, των τεχνών και του πολιτισμού. Εκεί οι πολιτισμοί της Χαρράν (στη Μεσοποταμία) και της Φοινίκης ενσωματώνουν τις πραγματείες αρχαίων, ελλήνων φιλοσόφων. Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά των αυτοχθόνων λαών, που περιλαμβάνει προφορικές, κυρίως, παραδόσεις, χειροτεχνία, τελετουργικά, γιορτές, κοινωνικά έθιμα κ.α, σφραγίζεται ανεξίτηλα από την ελληνιστική εποχή, δημιουργώντας έναν πολιτισμό που αποτυπώνεται από μυθογράφους της εποχής και μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Και αυτή η πολιτισμική κληρονομιά σμιλεύεται ακόμα περισσότερο με τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό και την εποχή του Μεγάλου Αλέξανδρου έως τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Προς επίρρωση παραθέτω τους ιερείς, σείχηδες, των Αλεβιτών της Τετράπολης, η οποία αποτελούνταν από  4 αδελφοποιημένες πόλεις: την Αντιόχεια, τη Σελεύκεια στην Πιερία, τη Λατάκεια(ή Λαοδικεία) και την Απάμεια που έχτισε ο Σέλευκος Α΄ Νικάτωρ.

Αυτοί οι θρησκευτικοί ηγέτες ήταν ο Ιάμβλιχος, Σύρος νεοπλατωνικός φιλόσοφος, ο Πορφύριος, είχε δυνητικά αραβική καταγωγή και ήταν δάσκαλος του Ιάμβλιχου και εκπρόσωπος της ίδια φιλοσοφικής σχολής , ο Νουμήνιος -ο Έλληνας φιλόσοφος ο οποίος ήταν πλατωνικός και πυθαγόρειος ταυτόχρονα, γεννήθηκε στην Τύρο της Φοινίκης- και ο  Λιβάνιος που ήταν Έλληνας δάσκαλος ρητορικής, υπέρμαχος της Σχολής των Σοφιστών.

Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα  συνιστά το βουνό Κάσιος -σήμερα ονομάζεται Τζεμπέλ Άκρα(Jebel Aqra) και στα τουρκικά Κελ -που βρίσκεται στα σύνορα Τουρκίας και Συρίας, όμως στην αρχαιότητα η  περιοχή αυτή ονομαζόταν Χανάαν, που ανήκε στη  Φοινίκη. Τότε ένας ναός είχε χτιστεί προς τιμήν του φοινικικού θεού Μπαάλ, που ήταν ο θεός της βροχής, της γονιμότητας και της ευφορίας. Στην αρχαία μυθολογία αυτή η θεότητα εξομοιώνεται με τον θεό Δία και το βουνό Κάσιος με τον Όλυμπο. Το βουνό, που έχει υψόμετρο 1.717 μέτρα και οι πλαγιές του «ακουμπούν» στη θάλασσα, έχοντας διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο στην ιστορία της περιοχής, θεωρήθηκε ιερό.

Τα ίχνη αυτής της «κρυφής» παράδοσης εντοπίζονται στα ιερά κείμενα των Νουσαϊριτών Αλεβιτών Οι διδαχές του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη ενσωματώθηκαν στη θρησκευτική φιλοσοφία. Πιο συγκεκριμένα τα ιερά κείμενα που φέρουν τον τίτλο «Βιβλίο των Ελλήνων» και «Γράμματα στην Κύπρο» εντάσσονται στην πολύτιμη, μυστική παρακαταθήκη των πολύτιμων ιστορικών εγγράφων, που διαφύλαξαν από γενιά σε γενιά οι Νουσαϊρίτες.

Συνοψίζοντας οι Νουσαϊρίτες υπό την πίεση των Αβρααμικών θρησκειών, που κατέχουν «κυρίαρχη» θέση, έχουν αναδείξει μια μοναδική πολιτιστική ταυτότητα. Είναι μια πρόσμιξη παραδόσεων από τη Φοινίκη, τη Χαραάν και την Ελληνιστική Εποχή. Αν και η κοινότητα των Αλεβιτών σε ολόκληρο τον κόσμο αποτελείται από ετερόκλητες ομάδες, ο λαϊκός πολιτισμός των  Νουσαϊριτών συνιστά, ίσως, απτή απόδειξη της  συνέχισης από γενιά σε γενιά αυτής της εμπλουτισμένης κληρονομιάς.

Τέλος, θα ήθελα να μεταφέρω το εξής μήνυμα από την κοινότητα μας στη Συρία προς τη χώρα σας: η Ελλάδα είναι πολύ σημαντική για εμάς. Εμείς οι Αλαουίτες δεν θεωρούμε ότι οι Έλληνες διαφέρουν από εμάς. Δυστυχώς οι διώξεις και οι σφαγές που έγιναν εδώ και τόσους αιώνες έχουν ως συνέπεια να σβήσει από τη συλλογική μνήμη των λαών μας όσα μας ενώνουν, όπως κοινές πολιτιστικές παραδόσεις και θρησκευτικά έθιμα. https://kosmodromio.gr/

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων