Ο Αριστοτέλης δεν θα σου έλεγε ποτέ «να είσαι ο εαυτός σου», αλλά θα σου εδινε έναν κανόνα…

 

Η εποχή μας αγαπά τη φράση «Να είσαι ο εαυτός σου», φορά την ταμπέλα της αυθεντικότητας σαν lifestyle και πουλάει «αυτογνωσία» σε συσκευασία self – help. 

Αν όμως έβλεπε ο Αριστοτέλης αυτή την τάση δε θα χαμογελούσε, θα ανασήκωνε το φρύδι του και με απόλυτη ακρίβεια, θα απαντούσε πως δεν έχει νόημα να είσαι ο εαυτός σου αν δεν ξέρεις ποιος μπορείς να γίνεις.

Διότι για τον Αριστοτέλη, η έννοια του εαυτού δεν είναι δεδομένη αλλά στόχος, δεν είναι ταυτότητα, είναι καλλιέργεια.Ο εαυτός σου δεν είναι ότι νιώθεις, είναι το δυναμικό σου.

Στα Ηθικά Νικομάχεια ο Αριστοτέλης θεμελιώνει τη θεωρία της ευδαιμονίας: η ευτυχία (ευδαιμονία) είναι ο σκοπός της ανθρώπινης ζωής όμως, δεν προκύπτει από το να εκφράζεις τον εαυτό σου αυθόρμητα ,αλλά από το να τον μορφώνεις κυριολεκτικά. Δηλαδή να πραγματώνεις τη δυνατότητα του να γίνεις αυτό που μπορείς να γίνεις.

«Ἔστιν ἡ εὐδαιμονία ἐνέργεια ψυχῆς κατὰ τὴν τελείαν ἀρετήν.» (Ηθ. Νικ. Α, 1098a)

Άρα, η καλή ζωή είναι η ενέργεια της ψυχής, σύμφωνα με την καλλιεργημένη αρετή.

Ποιος είναι αυτός ο «εαυτός» στον οποίο αναφέρεσαι;
Για τον Αριστοτέλη δε γεννιέσαι ο «εαυτός σου», ο εαυτός είναι έργο σε εξέλιξη. Είσαι ένας δυνητικός άνθρωπος, όχι ένας έτοιμος χαρακτήρας που απλώς χρειάζεται να «εκφραστεί». 

Ο άνθρωπος μπορεί να αναπτυχθεί μόνο εάν δουλέψει με την αρετή του. Να μην είσαι ο εαυτός σου αλλά: Γίνε ο καλύτερος δυνατός εαυτός σου με βάση τον λόγο και την αρετή.

Αυτό θα ήταν το αριστοτελικό αντίστοιχο της μοντέρνας «αυθεντικότητας» και για να το κάνεις αυτό; Δεν αρκεί να «εκφραστείς».

Χρειάζεται σίγουρα, παιδεία, πράξη, μέτρο, διάλογος, αυτογνωσία, κοινωνική αντίληψη, καθώς μην ξεχνάμε πως κατά τον Αριστοτέλη είναι φύση θέση πολιτικόν ζώον.

Τι λέει η διεθνής βιβλιογραφία;

Σύγχρονοι αριστοτελιστές όπως η Martha Nussbaum και ο Alasdair MacIntyre επαναφέρουν την αριστοτελική ηθική ως απάντηση στην ατομικιστική σύγχυση της εποχής.

Η Nussbaum υπογραμμίζει πως η ευδαιμονία προϋποθέτει ικανότητες που πρέπει να καλλιεργηθούν, όχι απλώς να «εκφραστούν».

Ο MacIntyre στο After Virtue λέει πως έχουμε χάσει την ηθική πυξίδα επειδή έχουμε χάσει την αίσθηση του telos του σκοπού που μας κάνει καλύτερους.

Άρα, ποιος είναι ο κανόνας που θα σου έδινε ο Αριστοτέλης;

Να επιδιώκεις να γίνεις ο καλύτερος δυνατός εαυτός σου, μέσα από τη διαρκή καλλιέργεια της αρετής με βάση τον λόγο. Μην επαναπαύεσαι σε αυτό που είσαι ,αλλά να στοχεύεις σε αυτό που μπορείς να γίνεις...https://www.lavart.gr/

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων