(προηγούμενο)

. . . . . . . . . . .

γ2. Το ναυπηγείο της Αργούς

Πάμε τώρα να δούμε πού ναυπηγήθηκε η Αργώ (συν μερικές ακόμη λεπτομέρειες), κι από πού ξεκίνησε.

Το κείμενο του «Ορφέα» λέει πως όλη η παλιοπαρέα μαζεύτηκε στην ευρεία παραλία του Αναύρου, όπου καί άρχισαν να ναυπηγούν την Αργώ ανάμεσα σε γλέντια. Αλλά, προσωπικώς, έχω κάθε λόγο να πιστεύω πως δεν ήταν εκεί.

Δεν θα σας δώσω το σκεπτικό μου, αλλά έχω εντοπίσει πως η Αργώ φτιάχτηκε στην (καί ξεκίνησε από την) παραλία των Νέων Παγασών, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα:

Σημείωσα πάλι την πιθανή ακτογραμμή της τότε εποχής (καφέ γραμμή), συν έναν ξεροπόταμο (μπλέ γραμμή), που σήμερα ονομάζεται Λυγαρόρρεμα. Ο «ορίτζιναλ» Άναυρος εξέβαλλε στο πάνω δεξιά μέρος της εικόνας, αλλά η οποιαδήποτε τοποθεσία από πάνω μέχρι τα Πευκάκια αποκλείεται.

Γιατί;

Διότι, εκτός από τα λοιπά στοιχεία που με οδηγούν σ’ αυτό το συμπέρασμα, υποθέτω ότι ο (βασιλεύων εκείνη την εποχή στην Ιωλκό σφετεριστής) Πελίας δεν ήθελε να βλέπει τους Αργοναύτες ούτε ζωγραφιστούς… μάλλον φοβούμενος μήπως ο Ιάσων παρακινούσε επίθεση εναντίον του, οπότε καί δεν θα μπορούσε να τα βάλει με όλα τα βασιλικά σόγια της Ελλάδας. Καί παρά το γεγονός ότι ανάμεσα στους Αργοναύτες είχε βάλει καί τον γυιό του, τον Άκαστο.

Κι όπως είναι γνωστό, η Αργώ πήρε κοντά μιά τριετία να φτιαχτεί.

Ταυτόχρονα, αν έμπαιναν άσχημες ιδέες στον Πελία να επιτεθεί εναντίον των Αργοναυτών καί να τους φυλακίσει γιά λύτρα, αυτοί είχαν όλο το χρονικό περιθώριο να ειδοποιηθούν γιά την επίθεση καί να φύγουν. Οπότε, η Αργώ φτιάχτηκε στην τότε ακτή των Νέων Παγασών, καί μάλλον σε τοποθεσία προς το κάτω μέρος της εικόνας. (Αυτό που βλέπετε, από τα Πευκάκια μέχρι το κάτω της εικόνας, είναι λίγο παραπάνω από τρία χιλιόμετρα. Κι από Πευκάκια μέχρι παλάτι αρχαίας Ιωλκού, τέσσερα σε ευθεία κι εφτά διά ξηράς.)

Εάν, λοιπόν, το Λυγαρόρρεμα υπήρχε καί τότε, αλλά ονομαζόταν (επίσης)…

…Άναυρος…

…τότε, εξηγείται μιά χαρά καί η αναφορά του βιβλίου του Ορφέα περί της πλατειάς παραλίας του Αναύρου.

. . . . . . . . . . .

Απαντήσαμε μέν αυτό το ερώτημα, αλλά ανακύπτει έτερο πρόβλημα:

Όλες, μα όλες οι τοποθεσίες στην ακτογραμμή αυτή (την τότε, ή τη σημερινή – αδιάφορο) οδηγούν σε ρηχή θάλασσα.

Βλέπετε, αυτά τα μέρη τα έχω περπατήσει όλα (ναί, με τα πόδια – ναί, αμέτρητες φορές), καί τα γνωρίζω άριστα. Τόσο ως πιτσιρικάς (σχεδόν όλα μου τα καλοκαίρια τα πέρασα εκεί, με μπάνιο το πρωΐ καί ποδόσφαιρο το απόγευμα), όσο καί ως ενήλικος. Έτσι…

…Σας είπα τί είναι η κόκκινη κουκκίδα στην εικόνα; Δεν σας είπα.

Η κουκκίδα αυτή, λοιπόν, σημειώνει τη θέση ενός ταρσανά της εποχής μας, όπου μέχρι πρίν λίγες δεκαετίες κατασκευαζόντουσαν καΐκια καί βάρκες. Είναι το μόνο μέρος όλης της περιοχής, όπου το πλεούμενο, μόλις πέσει από την τσουλήθρα στη θάλασσα, πέφτει σε βαθειά νερά. Καί όπου πίσω, στην ξηρά, δεν υπάρχουν απότομοι γκρεμοί καί κατηφόρες. Κι επειδή εκεί υπάρχει φυσικός λόφος με βράχια, έχω κάθε λόγο να δέχομαι πως ειδικά το μικροτοπίο αυτό παρέμεινε αμετάβλητο από την εποχή του Ιάσονα.

Σε οποιοδήποτε ναυπηγείο παγκοσμίως, είτε τώρα, είτε σε οποιαδήποτε εποχή, εάν το νεότευκτο πλοίο πέσει σε ρηχή θάλασσα, θα προσκρούσει στον βυθό. Οπότε, ή θα κολλήσει στην άμμο, ή θα κάνει γκάπ! στις πέτρες, με κίνδυνο να πάθει ζημιά. Συνεπώς, όλοι φροντίζουν να πέφτουν τα νεότευκτα σε βαθειά νερά, αρκετά βαθύτερα από την απόσταση πυθμένα καί ανώτατης γραμμής φορτώματος του πλοίου.

Συνεπώς, καί γιά την Αργώ έπρεπε να βρεθεί μέρος με βαθειά νερά μετά την ναυπηγική τσουλήθρα. Όμως, το μέρος του συγκεκριμένου ταρσανά της περιοχής δεν χωράει πλοίο με αρκετά μεγάλο μήκος, όπως ήταν η Αργώ. Όπως έπρεπε να είναι η Αργώ. Βλέπετε, η Αργώ δεν ήταν πεντηκόντορος της εποχής του Περικλή, όπως απεικονίζεται στην παραλία του Βόλου, ή όπως φτιάχτηκε το σημερινό «αντίγραφό» της. (Γιά σκούνα του ταχυδρομείου της εποχής, καλό είναι. Γιά εξερευνητικό, όχι.)

Η Αργώ έπρεπε να έχει χώρους γιά ξηρά τροφή, βαρέλια με νερό, χώρους γιά φάρμακα καί εργαλεία, χώρους γιά ανταλλακτικά, καθώς καί μερικές κλίνες (αιώρες, ίσως) γιά ύπνο – γιά οικονομία χώρου, όχι γιά όλους, αλλά με βάρδιες. Άρα, ως πλοίο ήταν μεγαλούτσικο.

Ταυτόχρονα, βλέπουμε ότι οι Κόλχοι σταμάτησαν να την καταδιώκουν, όταν μπήκε στο δέλτα του Δούναβη· διότι, τα δικά τους πλοία δεν μπορούσαν. Αυτό μας δείχνει πως ήταν πλοίο ακάρινο (αβαθές, γιά να διαπλέει καί ποτάμια), που φυσικά την ισορροπία του (γιά να μή μπατάρει) την τηρούσε με άλλον τρόπο. Κάτι σαν αυτό, δηλαδή:

(Ναί, σαν τα πλοία της προϊστορικής Σαντορίνης, που προφανώς μπορούσαν κι ανέπλεαν τον Νείλο – μιά που αρκετά θέματα στις τοιχογραφίες μας δείχνουν τακτικές επαφές με Αφρική.)

Πράγμα που σημαίνει ότι η ρηχή θάλασσα στη θέση του ναυπηγείου της Αργούς δεν ήταν πρόβλημα.

. . . . . . . . . . .

Είμαστε τώρα έτοιμοι ν’ απαντήσουμε ακόμη ένα ερώτημα.

Αναφέρεται πως, όταν ετοιμάστηκε η Αργώ κι έλυσαν τα σχοινιά που την κρατούσαν στην τσουλήθρα της, δεν κινήθηκε καθόλου. Όλοι το θεώρησαν κακό οιωνό, αλλά ο Ηρακλής είπε κάτι σαν: «- Τί μ@λακίες λέτε!», καί τράβηξε αυτός το πλοίο μ’ όλη του τη δύναμη. Καί, ώ του θαύματος, η Αργώ έπεσε στο νερό!

Γιατί, όμως, δεν κινήθηκε η Αργώ αρχικώς;

Διότι η τσουλήθρα είχε μικρή κλίση. Κι αυτό, επειδή προφανώς έφτιαξαν μιά τσουλήθρα, που οδηγούσε αρκετά μέσα στη θάλασσα, ώστε να πέσει το πλοίο στο νερό με όλο του το μήκος (50 μέτρα, ας υποθέσουμε)· κι άλλο τόσο μήκος τσουλήθρας έξω από το νερό, στην ξηρά. Εάν, όμως, δίνανε την πρέπουσα κλίση, ώστε το καράβι να γλυστρήσει μόνο του, τότε το έξω άκρο της τσουλήθρας θα πρέπει να βρισκόταν αρκετά ψηλά. Άρα, η κατασκευή αυτή θα ήταν αρκετά δύσχρηστη γιά ναυπήγηση. Θα έπρεπε να έχουν σκάλες κατά μήκος όλης της πλευράς της Αργούς, καί ν’ ανεβοκατεβαίνουν συνεχώς!

Προτίμησαν, λοιπόν, μικρή κλίση, ώστε να διευκολύνονται. Μόνο που μετά το λύσιμο των σχοινιών, έπρεπε όντως να τραβήξουν το πλοίο στο νερό, διότι από μόνο του δεν θα τσούλαγε – όπως κι έγινε.

Κάπως έτσι:

Αυτά, λοιπόν, καί περί Αργούς.

. . . . . . . . . . .

Επίλογος

Πιστεύω πως έδειξα καθαρά τον τρόπο, με τον οποίο αξιοποιούμε τα αρχαία κείμενα, χρησιμοποιώντας τη λογική μας.

Δεν είπα πως είναι εύκολη δουλειά· μά, δεν μπορούμε κιόλας ν’ αποδεχόμαστε πάντα τα γραφόμενα ως έχουν.

Εν τέλει, είδατε πως μιά ματιά ακόμη καί στο απώτατο παρελθόν, είναι πάντα εφικτή.

ΤΕΛΟΣ

. . . . . . . . . . .

Υγ 1: Δικαιολογείται απόλυτα καί το πρώτο ταξίδι της Αργούς, από παραλία Νέων Παγασών προς Μηλίνα, προς συνάντηση του -δασκάλου πολλών Αργοναυτών- κενταύρου Χείρωνος.

Οπτική επαφή του προορισμού εξ αρχής (η κίτρινη ευθεία)…

…καί 30 χιλιόμετρα απόσταση (δύο ώρες κωπηλασία). Κατά την οποία θα δοκίμαζαν τη στεγανότητα του πλοίου καί την εν γένει συμπεριφορά του, πχ το κατά πόσο το μετατοπίζουν εκτός πορείας τα θαλάσσια ρεύματα.

Υγ 2: Εδώ βρήκα αρκετά πραγματικά δεδομένα, πάνω στα οποία όντως η αρχαία αφήγηση στηρίζεται σταθερά. Αναγνωρίζω, ωστόσο, ότι με τα Έπη το αντίστοιχο ξεκαθάρισμα / συνταίριασμα με την πραγματικότητα είναι ολόκληρα επίπεδα δυσκολώτερο.