Άβελ & Κάιν, Ο Τύπος της Θυσίας[μέρος Α΄]
Γράφει Ο Παναγιώτης Κάρδαρης…
Είναι ιερά όχι επειδή, αναγορεύτηκαν από τις θρησκείες, ως θεϊκά αλλά βαθειά ανθρώπινα! Ο άλλος μεγάλος συγγραφέας και Αμερικάνος Καθηγητής Τζόζεφ Κάμπελ γράφει Οι μύθοι είναι δημόσια όνειρα, τα όνειρα είναι ιδιωτικοί μύθοι και συμπληρώνει, εύστοχα ότι Η θρησκεία μπορεί να οριστεί σαν παρεξηγημένη μυθολογία. Έτσι Ο Άβελ και Ο Κάιν, εκτός του ότι είναι πρωταγωνιστικά πρόσωπα της Βίβλου, είναι και αντανάκλαση της δικής μας φύσης. Είναι δικά μας συλλογικά όνειρα, τόσο σκοτεινά όσο σκοτεινό είναι ένα μέρος της δικής μας συλλογικής ψυχής. Είναι καθρέπτης της δικής μας επιλογής του δρόμου της αρετής ή της κακίας αλλά και ένα βαθύ σύμβολο της δικού μας εσωτερικού αγώνα. Ενός αγώνα ο οποίος γίνεται μήτρα που γεννά δαίμονες και αγγέλους και διεξάγεται με μοτίβο τα διλήμματα που μας θέτει η ζωή και η φύση μας. Κι όλα αυτά δοσμένα φυσικά με τις εικόνες της εποχής που γράφτηκαν τα κείμενα αυτά, εικόνες που εντάσσονται στα αντίστοιχα πολιτισμικά περιβάλλοντα. Τα πρόσωπα των ιερών κειμένων είναι τα προσωπεία του ανθρώπου, όσο σκληρός και σκοτεινός είναι ο άνθρωπος τόσο σκληρά και σκοτεινά είναι αυτά τα προσωπεία και τα αρχέτυπα. Φυσικά ισχύει και το αντίθετο καθώς στη Βίβλο δεν συναντάμε μόνο δολοφόνους, αλλά και αγίους, δεν συναντάμε μόνο τυράννους αλλά και βασιλιάδες που βρίθουν Σοφίας. Ένα άλλο μεγάλο ζεύγος αρχετύπων και συμβόλων που συναντάμε στη Βίβλο είναι αυτό της Εξορίας και της Νόστου που αυτή δημιουργεί. Ο Συνδυασμός όλων των παραπάνω γέννησε το πιο διάσημο αδελφικό ζεύγος διδύμων της παγκόσμιας μυθιστορίας. Τον Κάιν και τον Άβελ.
Η Βίβλος γράφτηκε σε διάφορες, εποχές, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων ήταν το ότι η οικονομία τους στηρίζονταν στην κτηνοτροφία και την γεωργία. Ο Κάιν ήταν γεωργός, ο Άβελ κτηνοτρόφος. Ο ένας πρόσφερε στον θεό τους καρπούς της γης και ο άλλος, τη ζωή των θυσιασμένων πλασμάτων που με τόση αγάπη εξέθρεφε. Η ίδια διήγηση περιγράφει το θεό να κάνει πιο ευάρεστη τη θυσία του Άβελ από αυτή του Κάιν. Προσπαθώντας να δούμε, υλιστικά, αυτό το περιστατικό θα λέγαμε πως ο θεός είναι τύραννος. Όμως αν τη δούμε την ευρύτερη έννοια, ίσως αλλάξουμε γνώμη. Κατά τους συγγραφείς της Βίβλου ο κόσμος που προέκυψε από την πτώση, ήταν ένας κόσμος θυσιαστικός, ένας κόσμος αίματος και δακρύων, που για να ζήσεις σε αυτόν έπρεπε να πονέσεις και να δακρύσεις, γιατί σε αυτόν τον κόσμο αρχηγός πια θα ήταν ο Θάνατος, είναι ο Θάνατος και η Νομοτέλεια που τον συνοδεύει. Η θυσία του Άβελ, εμπεριείχε αυτόν τον νομοτελειακό τύπο θυσίας. ‘Ήταν ας πούμε πιο εναρμονισμένη με τον κόσμο από αυτή του Κάιν. Ο Καπνός της θυσίας του Άβελ που ανέβαινε ευθεία προς πάνω συμβόλισε τον ουρανό, ο καπνός της θυσίας του Κάιν που έφευγε οριζόντια συμβόλισε τη γη και οι δύο μαζί συμβόλισαν τον ίδιο τον Σταυρό που στο βάθος του είναι η ένωση ουρανού και γης. O Κάιν όμως, σύμφωνα πάντα με τη διήγηση, σκύλιασε, γέμισε θυμό με αποτέλεσμα να γίνει αδελφοκτόνος. Ο φόνος του Κάιν τερμάτισε αυτήν την αρμονία μεταξύ ουρανού και γης. Κι έτσι ο θυσιαστής έγινε θυσιαζόμενος. Ο Θύων, θυόμενος! Ξέρετε τι θυμίζει αυτό; Όλη τη μετέπειτα περί Χριστού, θεολογία. Ο Χριστός, ο Μέγας Θυσιαστής, έγινε θύμα πάνω σε μια υψωμένη τράπεζα σε σχήμα σταυρικό, μια θυσία που ξαναένωσε, κατά την πεποίθηση αυτή πάντα, αυτήν την αρμονία. Αυτή τη σύνδεση, μας την επιβεβαιώνει μερικώς και η γλώσσα και μερικές επιλεγμένες λέξεις από τον συντάκτη του κειμένου.
Ο Κάιν και Ο Άβελ είναι ο καθρέπτης του κόσμου μας, ενός κόσμου που παλεύει ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, πίσω στις σκιές της γκρίζας μας πραγματικότητας. Ο Κάιν και ο Άβελ, οι δύο πιο γνωστοί αδελφοί του κόσμου, είναι στην ουσία πολύ βαθειά αρχέτυπα που εκφράζουν τη φύση του κόσμου μας, Αυτή η φύση είναι βαθειά θυσιαστική για αυτό σε πολλές απόκρυφες παραδόσεις η φύση του κόσμου αναπαρίσταται με τον Ουροβόρο. Ο Ουροβόρος είναι και χρόνος και χώρος και ενέργεια και δηλώνει την ανακύκλωση όλων των παραπάνω, ύλη και χρόνος, ανακυκλώνονται, κάθε τι θυσιάζεται στα δόντια του δράκου για να αναγεννηθεί με μια νέα μορφή. Ο Μέγας Θυσιαστής, η φύση, είναι και ο Μέγας Ζωοδότης, μόνο που για να δώσει ζωή αφαιρεί ζωή και όπου αφαιρεί ζωή δίνει ζωή.
O μεγάλος πανεπιστήμονας της Ελισαβετιανής περιόδου Δρ. Τζον Ντη, στην Ιερογλυφική του Μονάδα, αναφέρει ένα ρητό το οποίο αποδίδει στον μυθικό ιδρυτή του Ζωροαστρισμού Ωστάνη. Το ρητό αυτό λέει ότι, «Η Φύσις τη Φύσει τέρπεται». Σε ελεύθερη διασκευή θα το ερμηνεύαμε ότι η Φύση ολοκληρώνεται στον εαυτό της, η Φύση αυτοπληρώνεται. Από αυτό το αξίωμα προκύπτει η αλχημική εξίσωση Κύκλος- Ζωή Θάνατος Μεταμόρφωση Αναγέννηση – Κύκλος. Σε αυτήν την κοσμική εξίσωση καταλύτης είναι ο παράγοντας Χ, δηλαδή ο Χρόνος. Μέσα στο χρόνο, η φύση ως ένα τεράστιο αλχημικό εργαστήρι, μεταμορφώνει διαρκώς όλα τα έμβια αλλά και τα μη έμβια όντα, εναλλάσσοντας διαρκώς το mode των πραγμάτων από το Χάος στην Τάξη αλλά και από την Τάξη στο Χάος. Η εντροπία της καταστροφής, που νομοτελειακά κατοικεί στους κόσμους της δημιουργίας, γίνεται και η αιτία της αναγέννησης από έναν αόρατο και απροσδιόριστο ιθύνοντα νου. (Και κάπου εδώ οι ιδέες περί του ποιος κινεί τα νήματα της επιστροφής στην τάξη σε έναν κόσμο που κανονικά θα έπρεπε να είχε επικρατήσει προ πολλού το αποτέλεσμα της εντροπίας της καταστροφής έγιναν παραδόσεις, δόγματα, διδασκαλίες και γέννησαν ένα μέρος της φιλοσοφίας, τις θρησκείες, τη θεολογία αλλά και τα διάφορα άλλα πνευματικά συστήματα αναζήτησης).
Εν Αρχή…
Κάιν, ένα μεγάλο κεφάλαιο της ανθρώπινης μυθιστορίας, που απασχόλησε όχι μόνο τη θεολογία αλλά και την ψυχολογία, φυσικά και τη λογοτεχνία, την ποίηση, την εικαστική τέχνη αλλά και το θέατρο. Αν και οι περισσότεροι γνωρίζουμε την ιστορία παρ, για χάρη της συνέχειας του άρθρου.
«1. Ο δε Αδάμ εγνώρισεν Εύαν την γυναίκα αυτού· και συνέλαβε, και εγέννησε τον Κάϊν· και είπεν, Απέκτησα άνθρωπον διά του Κυρίου.
- Και προσέτι εγέννησε τον αδελφόν αυτού τον Άβελ. Και ήτο ο Άβελ ποιμήν προβάτων, ο δε Κάϊν ήτο γεωργός.
- Και μεθ’ ημέρας προσέφερεν ο Κάϊν από των καρπών της γης προσφοράν προς τον Κύριον.
- Και ο Άβελ προσέφερε και αυτός από των πρωτοτόκων των προβάτων αυτού, και από των στεάτων αυτών. Και επέβλεψε με ευμένειαν Κύριος επί τον Άβελ και επί την προσφοράν αυτού·
- επί δε τον Κάϊν και επί την προσφοράν αυτού δεν επέβλεψε. Και ηγανάκτησεν ο Κάϊν σφόδρα, και εκατηφίασε το πρόσωπον αυτού
- Και είπε Κύριος προς τον Κάϊν, Διά τι ηγανάκτησας; και διά τι εκατηφίασε το πρόσωπόν σου;
- αν συ πράττης καλώς, δεν θέλεις είσθαι ευπρόσδεκτος; και εάν δεν πράττης καλώς, εις την θύραν κείται η αμαρτία. Αλλ’ εις σε θέλει είσθαι η επιθυμία αυτού, και συ θέλεις εξουσιάζει επ’ αυτού.
- Και είπεν ο Κάϊν προς Άβελ τον αδελφόν αυτού, Ας υπάγωμεν εις την πεδιάδα· και ενώ ήσαν εν τη πεδιάδι, σηκωθείς ο Κάϊν κατά του αδελφού αυτού Άβελ εφόνευσεν αυτόν.
- Και είπε Κύριος προς τον Κάϊν, Που είναι Άβελ ο αδελφός σου; Ο δε είπε, Δεν εξεύρω· μη φύλαξ του αδελφού μου είμαι εγώ;
- Και είπεν ο Θεός, Τι έκαμες; η φωνή του αίματος του αδελφού σου βοά προς εμέ εκ της γής·
- και τώρα επικατάρατος να ήσαι από της γης, ήτις ήνοιξε το στόμα αυτής διά να δεχθή το αίμα του αδελφού σου εκ της χειρός σου·
- όταν εργάζησαι την γην, δεν θέλει εις το εξής σοι δώσει τον καρπόν αυτής· πλανήτης και φυγάς θέλεις είσθαι επί της γης.
- Και είπεν ο Κάϊν προς τον Κύριον, Η αμαρτία μου είναι μεγαλητέρα παρ’ ώστε να συγχωρηθή·
- ιδού, με διώκεις σήμερον από προσώπου της γης, και από του προσώπου σου θέλω κρυφθή, και θέλω είσθαι πλανήτης και φυγάς επί της γής· και πας όστις με εύρη, θέλει με φονεύσει.
- Είπε δε προς αυτόν ο Κύριος, διά τούτο, πας όστις φονεύση τον Κάϊν, επταπλασίως θέλει τιμωρηθή. Και έβαλεν ο Κύριος σημείον εις τον Κάϊν, διά να μη φονεύση αυτόν πας όστις εύρη αυτόν.
- Και εξήλθεν ο Κάϊν από προσώπου του Κυρίου, και κατώκησεν εν τη γη Νωδ, προς ανατολάς της Εδέμ.
(Γένεσις 4:1-16)»
Τα Προσωπεία των Μύθων
Ένα κεφάλαιο βαρύ ο Κάιν που ενέπνευσε, θετικά η αρνητικά, γενιές και γενιές δημιουργών, ψυχολόγων και πολλών ειδικών των ανθρωπιστικών επιστημών. Ο τιμημένος, με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, Πορτογάλος συγγραφέας και ποιητής, Ζοζέ Σαραμάγκου, αναφέρει μέσα στα έργα του ότι «Η Βίβλος, είναι ένα από τα πιο άγρια βιβλία που έχουν γραφτεί ποτέ.» Την ίδια γνώμη είχαν και άλλες μεγάλες προσωπικότητες ανά τους αιώνες και αναρωτιέται κανείς έχουν άδικο; Ε, λοιπόν μπορεί και όχι! Αν αναλογιστεί κανείς ότι η Παλαιά Διαθήκη είναι, εξ’ αρχής, η ιστορία της θυματοποίησης του ανθρώπινου είδους, η οποία περιγράφοντας και εξιστορώντας περιστατικά βίας, θανάτων, τιμωρίας, πολέμων, αιμομιξιών, δολοφονιών και άλλων τραγικών συμβάντων, σε φέρνει σε επαφή με πολύ δυσάρεστες όψεις της πραγματικότητας, τότε ναι, οι επικριτές έχουν δίκιο.
Όμως στη πολλαπλή πραγματικότητα στην οποία ζούμε και κινούμαστε, το διαμάντι της αλήθειας δεν έχει μία μόνο όψη, ούτε καν δύο, αλλά πολύ περισσότερες. Έτσι, όπως σε όλα τα μεγάλα θέματα έχουμε εδώ να αντιπαραθέσουμε ένα από τα πολλά «αλλά». Και αυτό θα το κάνουμε με τη μορφή ερώτησης. Που έγκειται η αξία των Ιερών Κειμένων κάθε θρησκευτικής ή πνευματικής παράδοσης; Η πανανθρώπινη αξία των Ιερών Κειμένων και εν προκειμένω των βιβλικών γραφών, δεν έγκειται τόσο στο αν μεταφέρουν αληθινά γεγονότα ή όχι, αλλά στο γεγονός του ότι επικοινωνούν αρχέτυπα, μοτίβα και πρότυπα τα οποία αναπαράγονται σε όλες τις κοινωνίες από αρχής κόσμου εώς και σήμερα. Ανεξαρτήτως, δηλαδή, αν τα κείμενα αυτά είναι ιστορικά αληθή, πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο ότι είναι τουλάχιστον αλληγορικά και αντανακλούν το βάθος του παγκόσμιου ασυνείδητου. Δεν κάνουν τίποτα άλλο, από το να αποκαλύπτουν τη φύση μας και τις ελπίδες μας και μάλιστα μέσα από αρχετυπικές και αλληγορικές ιστορίες που βρίθουν συμβολισμών.
Είναι ιερά όχι επειδή, αναγορεύτηκαν από τις θρησκείες, ως θεϊκά αλλά βαθειά ανθρώπινα! Ο άλλος μεγάλος συγγραφέας και Αμερικάνος Καθηγητής Τζόζεφ Κάμπελ γράφει Οι μύθοι είναι δημόσια όνειρα, τα όνειρα είναι ιδιωτικοί μύθοι και συμπληρώνει, εύστοχα ότι Η θρησκεία μπορεί να οριστεί σαν παρεξηγημένη μυθολογία. Έτσι Ο Άβελ και Ο Κάιν, εκτός του ότι είναι πρωταγωνιστικά πρόσωπα της Βίβλου, είναι και αντανάκλαση της δικής μας φύσης. Είναι δικά μας συλλογικά όνειρα, τόσο σκοτεινά όσο σκοτεινό είναι ένα μέρος της δικής μας συλλογικής ψυχής. Είναι καθρέπτης της δικής μας επιλογής του δρόμου της αρετής ή της κακίας αλλά και ένα βαθύ σύμβολο της δικού μας εσωτερικού αγώνα. Ενός αγώνα ο οποίος γίνεται μήτρα που γεννά δαίμονες και αγγέλους και διεξάγεται με μοτίβο τα διλήμματα που μας θέτει η ζωή και η φύση μας. Κι όλα αυτά δοσμένα φυσικά με τις εικόνες της εποχής που γράφτηκαν τα κείμενα αυτά, εικόνες που εντάσσονται στα αντίστοιχα πολιτισμικά περιβάλλοντα. Τα πρόσωπα των ιερών κειμένων είναι τα προσωπεία του ανθρώπου, όσο σκληρός και σκοτεινός είναι ο άνθρωπος τόσο σκληρά και σκοτεινά είναι αυτά τα προσωπεία και τα αρχέτυπα. Φυσικά ισχύει και το αντίθετο καθώς στη Βίβλο δεν συναντάμε μόνο δολοφόνους, αλλά και αγίους, δεν συναντάμε μόνο τυράννους αλλά και βασιλιάδες που βρίθουν Σοφίας. Ένα άλλο μεγάλο ζεύγος αρχετύπων και συμβόλων που συναντάμε στη Βίβλο είναι αυτό της Εξορίας και της Νόστου που αυτή δημιουργεί. Ο Συνδυασμός όλων των παραπάνω γέννησε το πιο διάσημο αδελφικό ζεύγος διδύμων της παγκόσμιας μυθιστορίας. Τον Κάιν και τον Άβελ.
Τα Μυστικά της «Γλώσσας»…
Και μια αναφέραμε τον όρο σύμβολα, γνωρίζετε ποιος είναι ο μεγαλύτερος φορέας συμβόλων από αρχής κόσμου; Η γλώσσα. Η γλώσσα ως κώδικας επικοινωνίας, μεταξύ των ανθρώπων είναι και η εκτενέστερη αποθήκη συμβόλων και αρχέτυπο και η ίδια. Θυμηθείτε ότι η δεύτερη πτώση που περιγράφει η βίβλος και δυστυχώς έχει ενδυθεί από κενά ηθικοπλαστικά νοήματα χάνοντας την ερμηνευτική της ουσία, είναι η σύγχυση της γλώσσας, η Βαβέλ. Μήπως λοιπόν και οι βιβλικές λέξεις κρύβουν νοήματα και μεταφέρουν ιδέες; Σαφώς και κρύβουν και το κρύβουν το βάζω σε εισαγωγικά. Τώρα λοιπόν με εργαλείο όλα τα παραπάνω ας αποκαλύψουμε τον Κάιν και τον Άβελ, τόσο αρχετυπικά όσο και συμβολικά.
Η Βίβλος γράφτηκε σε διάφορες, εποχές, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων ήταν το ότι η οικονομία τους στηρίζονταν στην κτηνοτροφία και την γεωργία. Ο Κάιν ήταν γεωργός, ο Άβελ κτηνοτρόφος. Ο ένας πρόσφερε στον θεό τους καρπούς της γης και ο άλλος, τη ζωή των θυσιασμένων πλασμάτων που με τόση αγάπη εξέθρεφε. Η ίδια διήγηση περιγράφει το θεό να κάνει πιο ευάρεστη τη θυσία του Άβελ από αυτή του Κάιν. Προσπαθώντας να δούμε, υλιστικά, αυτό το περιστατικό θα λέγαμε πως ο θεός είναι τύραννος. Όμως αν τη δούμε την ευρύτερη έννοια, ίσως αλλάξουμε γνώμη. Κατά τους συγγραφείς της Βίβλου ο κόσμος που προέκυψε από την πτώση, ήταν ένας κόσμος θυσιαστικός, ένας κόσμος αίματος και δακρύων, που για να ζήσεις σε αυτόν έπρεπε να πονέσεις και να δακρύσεις, γιατί σε αυτόν τον κόσμο αρχηγός πια θα ήταν ο Θάνατος, είναι ο Θάνατος και η Νομοτέλεια που τον συνοδεύει. Η θυσία του Άβελ, εμπεριείχε αυτόν τον νομοτελειακό τύπο θυσίας. ‘Ήταν ας πούμε πιο εναρμονισμένη με τον κόσμο από αυτή του Κάιν. Ο Καπνός της θυσίας του Άβελ που ανέβαινε ευθεία προς πάνω συμβόλισε τον ουρανό, ο καπνός της θυσίας του Κάιν που έφευγε οριζόντια συμβόλισε τη γη και οι δύο μαζί συμβόλισαν τον ίδιο τον Σταυρό που στο βάθος του είναι η ένωση ουρανού και γης. O Κάιν όμως, σύμφωνα πάντα με τη διήγηση, σκύλιασε, γέμισε θυμό με αποτέλεσμα να γίνει αδελφοκτόνος. Ο φόνος του Κάιν τερμάτισε αυτήν την αρμονία μεταξύ ουρανού και γης. Κι έτσι ο θυσιαστής έγινε θυσιαζόμενος. Ο Θύων, θυόμενος! Ξέρετε τι θυμίζει αυτό; Όλη τη μετέπειτα περί Χριστού, θεολογία. Ο Χριστός, ο Μέγας Θυσιαστής, έγινε θύμα πάνω σε μια υψωμένη τράπεζα σε σχήμα σταυρικό, μια θυσία που ξαναένωσε, κατά την πεποίθηση αυτή πάντα, αυτήν την αρμονία. Αυτή τη σύνδεση, μας την επιβεβαιώνει μερικώς και η γλώσσα και μερικές επιλεγμένες λέξεις από τον συντάκτη του κειμένου.
Τι σημαίνει Κάιν; Η εβραϊκή λέξη קָיִן σημαίνει περίπου τρία πράγματα, «Εκείνος που αποκτήθηκε», «Σιδηρουργός» αλλά και «Λόγχη». Είναι η τρίτη ερμηνεία που μας ενδιαφέρει εδώ. Κρατήστε την και πάμε στον Άβελ. Άβελ σημαίνει. (הֶבֶל / הָבֶל Χέμπελ ή Χάμπελ), εκπνοή, επίσης λόγω της ταύτισης της λέξης με την αντίστοιχη ομόηχη Ασσυριακή λέξη Χάμπελ μπορεί να σημαίνει Υιός και Ποιμένας. Άρα αν το διαβάσουμε τώρα θα δούμε ότι μαζί αυτά τα δύο ονόματα σημαίνουν Λόγχη επί του Υιού. Μια προτύπωση της θυσίας του Υιού του Θεού, την οποία είχε υποσχεθεί, υποτίθεται, ο ίδιος στο προηγούμενο κεφάλαιο της Γενέσεως.
Το κλειδί της ερμηνείας του κειμένου δεν διαφέρει από το αρχικό, ευρύτερο, ερμηνευτικό μοτίβο που έχει να κάνει με την ερμηνεία της νόστου για κάτι που υπήρξε στο απώτατο παρελθόν, μια αρχαία και αρχέγονη πατρίδα, ένα αρχαίο και αρχέγονο κάλος που έγινε στάχτη του χρόνου. Τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα λοιπόν στα βιβλικά κείμενα έχουν να κάνουν με την πτώση, τον ουρανό που διαχωρίστηκε από τη γη, την εξορία και το αποτέλεσμα αυτών που είναι, κατά του συντάκτες αυτών των κειμένων ο πόνος και η θυσία. Ο Κάιν και ο Άβελ είναι η επικύρωση του διαζυγίου μεταξύ ουρανού και γης και ότι οι βιβλικοί συγγραφείς ονόμασαν πτώση.
Τα Αρχέτυπα του Θύτη και του Θύματος…
Ο Κάιν και ο Άβελ, δεν είναι, όμως, μόνο το πρότυπο της θυσίας που αργότερα γέννησε τη χριστιανική θρησκεία, αλλά το παγκόσμιο πρότυπο θυσίας και όχι της δολοφονίας που αρέσκονται διάφοροι να νομίζουν. Το πρόβλημα της ερμηνευτικής κάθε «σχολής» σκέψης που προσπαθεί να ερμηνεύσει τέτοια κείμενα είναι ότι υποπίπτει σε δύο βασικά σφάλματα. Το ένα είναι ότι ξεκινάει με βάση το διαμορφωμένο δόγμα στο οποίο ανήκει το κείμενο και δεν το βλέπει συγκριτικά, ξεκινώντας να κρίνει έτσι με βάση το παρόν και το άλλο ότι το βλέπει με βάση τη δική της σκέψη, π.χ. η χριστιανική θεολογία με βάση τα διδάγματα της θρησκείας του σήμερα, η Ψυχολογία με βάση την κάθε της σχολή. Και τα δύο αυτά λάθη οδηγούν σε σοβαρά ερμηνευτικά σφάλματα, τα οποία μας απομακρύνουν από τα αληθινά νοήματα του κειμένου. Ας επιστρέψουμε όμως στο θέμα μας.
Ο Κάιν και Ο Άβελ είναι ο καθρέπτης του κόσμου μας, ενός κόσμου που παλεύει ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, πίσω στις σκιές της γκρίζας μας πραγματικότητας. Ο Κάιν και ο Άβελ, οι δύο πιο γνωστοί αδελφοί του κόσμου, είναι στην ουσία πολύ βαθειά αρχέτυπα που εκφράζουν τη φύση του κόσμου μας, Αυτή η φύση είναι βαθειά θυσιαστική για αυτό σε πολλές απόκρυφες παραδόσεις η φύση του κόσμου αναπαρίσταται με τον Ουροβόρο. Ο Ουροβόρος είναι και χρόνος και χώρος και ενέργεια και δηλώνει την ανακύκλωση όλων των παραπάνω, ύλη και χρόνος, ανακυκλώνονται, κάθε τι θυσιάζεται στα δόντια του δράκου για να αναγεννηθεί με μια νέα μορφή. Ο Μέγας Θυσιαστής, η φύση, είναι και ο Μέγας Ζωοδότης, μόνο που για να δώσει ζωή αφαιρεί ζωή και όπου αφαιρεί ζωή δίνει ζωή. O μεγάλος πανεπιστήμονας της Ελισαβετιανής περιόδου Δρ. Τζον Ντη, στην Ιερογλυφική του Μονάδα, αναφέρει ένα ρητό το οποίο αποδίδει στον μυθικό ιδρυτή του Ζωροαστρισμού Ωστάνη. Το ρητό αυτό λέει ότι, «Η Φύσις τη Φύσει τέρπεται». Σε ελεύθερη διασκευή θα το ερμηνεύαμε ότι η Φύση ολοκληρώνεται στον εαυτό της, η Φύση αυτοπληρώνεται. Από αυτό το αξίωμα προκύπτει η αλχημική εξίσωση Κύκλος- Ζωή Θάνατος Μεταμόρφωση Αναγέννηση – Κύκλος. Σε αυτήν την κοσμική εξίσωση καταλύτης είναι ο παράγοντας Χ, δηλαδή ο Χρόνος. Μέσα στο χρόνο, η φύση ως ένα τεράστιο αλχημικό εργαστήρι, μεταμορφώνει διαρκώς όλα τα έμβια αλλά και τα μη έμβια όντα, εναλλάσσοντας διαρκώς το mode των πραγμάτων από το Χάος στην Τάξη αλλά και από την Τάξη στο Χάος. Η εντροπία της καταστροφής, που νομοτελειακά κατοικεί στους κόσμους της δημιουργίας, γίνεται και η αιτία της αναγέννησης από έναν αόρατο και απροσδιόριστο ιθύνοντα νου. (Και κάπου εδώ οι ιδέες περί του ποιος κινεί τα νήματα της επιστροφής στην τάξη σε έναν κόσμο που κανονικά θα έπρεπε να είχε επικρατήσει προ πολλού το αποτέλεσμα της εντροπίας της καταστροφής έγιναν παραδόσεις, δόγματα, διδασκαλίες και γέννησαν ένα μέρος της φιλοσοφίας, τις θρησκείες, τη θεολογία αλλά και τα διάφορα άλλα πνευματικά συστήματα αναζήτησης).
Σε έναν τέτοιο κόσμο λοιπόν, δεν μπορεί να υπάρξει ο Κάιν χωρίς τον Άβελ, αλλά και ο Άβελ χωρίς τον Κάιν. Και οι δύο αυτές μορφές είναι αρχέτυπα που περιγράφουν τη φύση της φύσης μας, το θυσιαστικό μοτίβο του πυρήνα της συμπαντικής ύπαρξης. Φανταστείτε έναν κόσμο που τα πάντα είναι ενέργεια, ακόμα και η ύλη, η οποία διαρκώς μεταμορφώνεται, αυτά τα στάδια μεταμόρφωσης, περιλαμβάνουν δημιουργία μορφών καταστροφή μορφών και αναδημιουργία μορφών, αλλά με την ίδια ενέργεια η οποία ούτε αυξάνεται, ούτε μειώνεται αλλά ανακυκλώνεται διαρκώς. Ο Κάιν και ο Άβελ είναι σε αυτήν την περίπτωση ένα δίπολο ενός πολύπλοκου αλλά ενδιαφέροντος μηχανισμού που λέγεται Κόσμος. Παράλληλα είναι δύο προσωπεία, τα οποία όλοι μας μπορούμε να φορέσουμε όσο βρισκόμαστε πάνω στο παλκοσένικο της ζωής, όπως ονόμαζε ο Σαίξπηρ τον κόσμο. Σε αυτό το κοσμικό θέατρο θα μπορούσε ο καθένας μας να αναλάβει το ρόλο του θύτη ή του θύματος ανάλογα την περίσταση και τη θέση που του έχει δώσει ο αόρατος σκηνοθέτης με γνώμονα τον Μεγάλο Καταλύτη Χρόνο. Ο Κάιν και ο Άβελ είναι δύο μάσκες που θα μπορούσε να είναι ο καθένας μας, όπως ο καθένας μας στη ζωή παίρνει το ρόλο του διαβόλου ή του αγγέλου, του θύτη ή του θύματος, ανάλογα με το πώς γυρίζουν τα γρανάζια του χρόνου.
Επιλογικά…
Πολλά θα μπορούσαμε, ακόμα να πούμε ή να γράψουμε, αλλά ο σκοπός αυτού του άρθρου, που ήταν να γίνει μια εισαγωγή σε αυτή τη σκέψη, σε αυτό τον «μυστικό» συμβολισμό αυτού του αρχετυπικού δίπολου. Στο μέλλον σίγουρα θα επανέλθουμε, με αφορμή άλλα θέματα, με νέες πληροφορίες και νέες σκέψεις.
Προς το παρόν ευχόμαστε σε όλους και όλες το 2019 να είναι ευλογημένο και φορτωμένο με εμπειρίες, γνώσεις, διδαχές αλλά με ελπίδα και θάρρος για την αναζήτηση του Ανέσπερου Φωτός!https://lvxsite.wordpress.com/
συνεχίζεται....
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου