Σάββατο 16 Ιουλίου 2011

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΘΗΣΕΑΣ,ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ..Η ΚΥΠΡΟΣ ΤΟ 1821...[ΚΥΠΡΟΣ Μέρος Γ΄]

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΘΗΣΕΑΣ

24grammata.com/ ιστορία
Tο 1833, σημειώθηκαν στην Κύπρο τρεις συντονισμένες, σχεδόν ταυτόχρονες, εξεγέρσεις: η πρώτη υπό το Νικόλαο Θησέα [πρώην αγωνιστή της ελληνικής επανάστασης του 1821] με επίκεντρο την περιοχή Λάρνακας, Αγίου Γεωργίου Κοντού και Σταυροβουνίου. Η δεύτερη υπό τον καλόγερο Ιωαννίκιο Λαζιμάνο από τον Άγιο Ηλία Καρπασίας με επίκεντρο την Καρπασία και η τρίτη, στην επαρχία Πάφου με συμμετοχή Ελλήνων και Τούρκων υπό την αρχηγία του Γκιαούρ Ιμάμη. Τα κινήματα αυτά είχαν οικονομικά, πολιτικά και εθνικοαπελευθερωτικά κίνητρα.
Πιο συγκεκριμένα, ο Γκιαούρ Ιμάμης φαίνεται ότι είχε υποκινηθεί και υποβοηθηθεί από τον ηγεμόνα της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλι [ήταν Γενίτσαρος από την Καβάλα], που βρισκόταν την εποχή εκείνη σε εμπόλεμη κατάσταση με την Τουρκία και εποφθαλμιούσε την Κύπρο και την Κρήτη. Ο Γκιαούρ Ιμάμης γνώριζε καλά τόσο τον Ιωαννίκιο, όσο και τους αδελφούς Θησέα.
Η προσωπικότητα του Νικόλαου Θησέα είναι ξεχωριστή. Γεννήθηκε στην Κύπρο αρχές του 19ου αιώνα. Είχε τέσσερα αδέλφια, τον Λεόντιο, τον Κυπριανό που ήταν ο κύριος μέτοχος της εταιρείας Κυπριανός Θησεύς και Σια στη Λάρνακα, τον Θεοφύλακτο, έμπορα και αργότερα αρχιμανδρίτη και τη Μαρίτσα. Θείος των Θησεών, ήταν ο εθνομάρτυρας, Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός. Το 1815 βρίσκεται εγκατεστημένος στη Μασσαλία, όπου ως έμπορος εισάγει στη Γαλλία προϊόντα από την Κύπρο και τη Συρία [κρασιά, λάδι, αραβικά άλογα κ.ά]. Από διάφορες ιστορικές πηγές φαίνεται ότι ήταν πολύ μορφωμένος, δίδασκε δε κατά διαστήματα στη σχολή της Τεργέστης. Μιλούσε αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και τούρκικα.
Ενώ ήταν στη Μασσαλία συνδέθηκε στενά με τη Φιλική Εταιρεία και το Ελληνόφωνο Ξενοδοχείο, που αποτελούσε την πρόδρομη οργάνωση της Φιλικής Εταιρείας στη Γαλλία. Η οργάνωση αυτή είχε αποστείλει μέχρι το 1814, 40.000 χιλιάδες τουφέκια στην Ελλάδα. Η Φιλική  Εταιρεία είχε αναθέσει στο Θησέα, το έργο της στρατολόγησης Ελλήνων και Γάλλων εθελοντών που θα στέλλονταν στη επαναστατημένη Ελλάδα. Ο ίδιος πρόσφερε πολλά χρήματα για την προετοιμασία της Ελληνικής επανάστασης, ενώ μαζί με άλλους εμπόρους της Μασσαλίας πήγε στην Ελλάδα για να πολεμήσει, αφήνοντας πίσω του, περιουσία, εμπόριο και σχολεία. Η πολεμική και εθνική δράση του Νικόλαου Θησέα στην Έλλαδα ήταν πολύπλευρη. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες, όπως στο Ναύπλιο και στο Μοριά, πολεμώντας κατά του Ιμπραήμ. Ήταν υπασπιστής του Δημήτριου Υψηλάντη, είχε δε στενούς δεσμούς με την ηγεσία, όπως τον Ιωάννη Καποδίστρια και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Μετά το τέλος της επανάστασης, επέστρεψε στη Μασσαλία όπου επαναδραστηριοποιήθηκε ξανά στο εμπόριο
Το 1821, λίγο μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, ο άλλος του αδελφός, ο Θεοφύλακτος, ήρθε στην Κύπρο και κυκλοφόρησε στη Λάρνακα -παρά τις αντιρρήσεις του θείου του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού-, την επαναστατική εγκύκλιο της Φιλικής Εταιρείας. Στις 9 του Απρίλη, οι Τούρκοι συνέλαβαν τον πατέρα και τον αδελφό του Λεόντιο, για να πάρουν πληροφορίες για τη δράση του Θεοφύλακτου. Οι δύο άνδρες δεν λύγισαν. Πέθαναν από τα βασανιστήρια που τους είχε υποβάλει ο τούρκος κυβερνήτης Κουτσιούκ Μεχμέτ.
Το 1832-33, οι αδελφοί Θησέα εμφανίστηκαν στη Λάρνακα για να  διεκδικήσουν την περιουσία του πατέρα τους και του θείου τους, Αρχιεπισκόπου Κυπριανού. Οι περιουσίες είχαν δημευθεί από το σφαγέα της Κύπρου Κουτσιούκ Μεχμέτ, μετά το αιματοκύλισμα του Ιουλίου του 1821. Και ενώ ο Σουλτάνος είχε διατάξει την επιστροφή των δημευθεισών περιουσιών στους νόμιμους και νομιμόφρονες ιδιοκτήτες, η τροπή των γεγονότων οδήγησε στη εξέγερση του 1833.
Συγκεκριμένα: την 1η Μαρτίου 1833, ο νέος κυβερνήτης Σαΐτ Μεχμέτ απαίτησε τη συλλογή των καθυστερημένων φόρων, που λίγο πριν είχαν διαγραφεί με δική του απόφαση. Η επαναφορά των φόρων προκάλεσε κοινωνική αναταραχή με επίκεντρο τη Λάρνακα. Τις επόμενες μέρες έγιναν μεγάλες συγκεντρώσεις στη Λάρνακα και Λευκωσία. Η μεγαλύτερη έγινε έξω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Κοντού. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, στη συγκέντρωση εκείνη συμμετείχαν επτά με οκτώ χιλιάδες άνθρωποι, από ένα ελληνικό πληθυσμό που δεν ξεπερνούσε παγκύπρια τις 30.000 χιλιάδες. Πρωταγωνιστής της εξέγερσης ήταν ο Νικόλαος Θησέας μαζί με άλλους Κύπριους που πολέμησαν στην Έλλαδα. Ένας από αυτούς ήταν ο μοναχός Ιωαννίκιος που κινήθηκε στην Καρπασία. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, ο Ιωαννίκιος είχε βρεθεί  και εκπαιδευτεί στη Λάρνακα για ένα και πλέον μήνα, μαζί με τον Θεοφύλακτο Θησέα.
Επί κεφαλής του πλήθους, ο Νικόλαος Θησέας βάδισε προς τα προξενεία της Λάρνακας, ζητώντας από τις προξενικές αρχές την παρέμβασή τους για την ακύρωση της φορολογίας, καθώς και στον Μητροπολίτη Κιτίου Λεόντιο Β’, από τον οποίο ζητήθηκε η παρέμβασή του, για να αλλάξει στάση ο Αρχιεπίσκοπος Πανάρετος, που είχε ταχθεί το μέρος του Τούρκου διοικητή για την πληρωμή των φόρων.
Πολλοί ιστορικοί της Τουρκοκρατίας πιστεύουν ότι ο σκοπός των αδελφών Θησέα πέρα από την ακύρωση της φορολογίας, ήταν η αποτίναξη της τουρκικής σκλαβιάς με την αρωγή της Γαλλίας μέσω του Προξένου της στη Λάρνακα, Μποτού. Οι ίδιοι ιστορικοί θεωρούν ότι η επανάσταση του Νικόλαου Θησέα το 1833, ήταν η πρώτη σύγχρονη προσπάθεια για “ανεξαρτησία” της Κύπρου, αφού η πόρτα της ενσωμάτωσης με την Ελλάδα είχε κλείσει το 1828, όταν ο Καποδίστριας αρνήθηκε να δεχθεί την κυπριακή αντιπροσωπεία με επικεφαλής το Λαρνακέα γιατρό Παύλο Βαλσαμάκη. Παρόμοιες προσπάθειες για “ανεξαρτησία”, είχε κάνει ο Νικόλαος Θησέας και πριν το 1833, όταν επισκέφθηκε ο ίδιος το Λονδίνο. Προσπάθειες που όμως δεν τελεσφόρησαν.
Μετά την επίτευξη του στόχου της ακύρωσης της φορολογίας, ο Θησέας, προσπαθώντας να κρατήσει ζωντανή την επανάσταση και περιμένοντας τον οπλισμό που του είχε υποσχεθεί ο Γάλλος πρόξενος, οδήγησε τις τρείς χιλιάδες άοπλους άνδρες του στο Σταυροβούνι, όπου παρέμειναν τον υπόλοιπο Μάρτιο και Απρίλιο. Στο μεταξύ, η συμφωνία ειρήνης μεταξύ του Σουλτάνου και του Μωχάμετ Άλη της Αιγύπτου, οδήγησε στην επιστροφή του τουρκικού στρατού στην Κύπρο και στη ακύρωση της αποστολής των όπλων από το εξωτερικό. Οι εξελίξεις αυτές ανάγκασαν τον Νικόλαο Θησέα να διαλύσει τις ομάδες του και να διαφύγει στη Ρόδο με την προτροπή και βοήθεια του Γάλλου πρόξενου Μποτού. Το ίδιο συνέβη και με τον Θεοφύλακτο, που κατέφυγε στην Παλαιστίνη και πρόσφερε τις υπηρεσίες του στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Ο άλλος αδελφός, ο Κυπριανός, ήταν ήδη εγκατεστήμενος  στη Σύρο. Και οι τρεις έχασαν την πολύ μεγάλη περιουσία τους στην Κύπρο.
Όσον αφορά τον Γάλλο πρόξενο Μποτού, δολοφονήθηκε, μάλλον δηλητηριασμένος, λίγο μετά την αναχώρηση του Νικόλαου Θησέα. Είχε προσπαθήσει να διαψεύσει τη γαλλική ανάμειξη στα γεγονότα και να αθωώσει  στα μάτια των Τούρκων τη στάση των αδελφών Θησέα στην εξέγερση, χωρίς φαίνεται να τα καταφέρει. Πολλοί Κύπριοι είχαν παράπονα από τη Γαλλία και τον πρόξενο της, γιατί με την στάση τους, βρέθηκαν εκτεθειμένοι στις αντεκδικήσεις των Τούρκων.
Ο Νικόλαος Θησέας αφού περιπλανήθηκε μέχρι το 1839, επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου διορίστηκε ως πρώτος πρόξενος της χώρας στη Βηρυτό. Μετά από κάποια χρόνια επέστρεψε στη Αθήνα. Με επιστολή που έστειλε στον Αρχιεπίσκοπο Κύριλλο το 1849, πρόσφερε δέκα υποτροφίες σε Κύπριους για να σπουδάσουν με δικά του έξοδα στην Αθήνα. Πέθανε το 1854 από χολέρα.
Όσον αφορά την εξέγερση στη Καρπασία και την Πάφο καταπνίγηκαν και οι δύο στο αίμα. Νεότερα ιστορικά στοιχεία, ανατρέπουν τη γνώση που είχαμε για τον μοναχό Ιωαννίκιο, ότι δηλαδή συνελήφθη τον Αύγουστο του 1833 και υπέστη στη Λευκωσία τον δι’ ανασκοπολισμού θάνατο [παλούκωμα]. Σύμφωνα με νεότερα έγγραφα που δημοσιεύτηκαν, ο Ιωαννίκιος διέφυγε το 1833 τη σύλληψη. Συνελήφθη στις 18/5/1839 κατά την επιστροφή του από το Φλαμούδι στο Δαυλό. Οι Τούρκοι που όλα αυτά τα χρόνια τον καταζητούσαν, τον έδεσαν πισθάγκωνα και τον οδήγησαν κοντά στην περιοχή Κορωνιά, σ’ ένα ψηλό βράχο που ονομάζεται “τα λιχάρκα [λιθάρια] του Κονόμου“, 1 χλμ. νοτιοδυτικά του Κάστρου της Καντάρας. Από εκεί τον γκρέμισαν δύο φορές μέχρι να πεθάνει. Τον έθαψαν οι συνμοναχοί του στο μοναστήρι του, του Αγίου Νικολάου του Δαυλού, εκεί που υπηρέτησε το Θεό επί σειρά ετών, ως οικονόμος του μοναστηριού.
Τέλος ο Γκιαούρ Ιμάμης που είχε διαφύγει στην Αίγυπτο, όταν επέστρεψε αργότερα στην Κύπρο, πιάστηκε και αποκεφαλίστηκε.
Πρέπει να τονίσουμε ότι, το κίνημα του 1833, ήταν η τελευταία προσπάθεια που έγινε για την ελευθερία της Κύπρου την περίοδο της τουρκοκρατίας, μέχρι την κατάληψη του νησιού από τους Άγγλους το 1878. Οι επόμενες μεγάλες εξεγέρσεις που θα ακολουθήσουν, ήταν τα Οκτωβριανά του 1931 (βλέπε, θέμα:[32]-κατηγ., πολιτικά δρώμενα) και ο αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955.
Πηγές: 1. Άντρος Παυλίδης, Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια [Μ.Κ.Ε.], τόμ. 6, σσ.34-38, Φιλοκυπρός, Λευκωσία 1987 2. Αλέξης Μιχαηλίδης, Η Τουρκοκρατία στη Λάρνακα, Λάρνακα 2010. 3. Χάρης Χριστοδούλου, Κυπριακαί Σπουδαί, Τόμος ΞΔ΄-ΞΕ΄, 2000-2001, Λευκωσία 2003 [η μελέτη αναφέρεται στα νέα στοιχεία τα σχετικά με το μοναχό Ιωαννίκιο]. 4. Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών, Πρακτικά του Δευτέρου Διεθνούς Κυπριολογικού Συνεδρίου [Λευκωσία, 20-25 Απριλίου 1982], τόμ. Γ΄, Λευκωσία 1987.
στη φωτογραφια: Πίνακας αγνώστου ζωγράφου που φέρει τον τίτλο “η ανατολή μιας καλύτερης μέρας”. Εικάζεται ότι ζωγραφίστηκε και ανατυπώθηκε στη Γαλλία, με παραγγελία του Νικόλαου Θησέα. Εικάζεται ακόμα, ότι, στη μορφή του καπετάνιου, προσωπογραφείται ο ίδιος ο Νικόλαος Θησέας. Στο βάθος του πίνακα δεξιά, η Λάρνακα και το Σταυροβούνι. Το τρικάταρτο καράβι αριστερά, συμβολίζει την Άγια Τριάδα
larnacainhistory.wordpress.com


======ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ

 
Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός και η 9η Ιουλίου 1821


ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΚΟΚΚΙΝΟΦΤΑ*


Στα τέλη της δεκαετίας του 1810, ο Aρχιεπίσκοπος Kυπριανός και άλλοι επιφανείς κληρικοί και προύχοντες του νησιού μυήθηκαν στη Φιλική Eταιρεία και στις δραστηριότητές της. Oι πολλαπλές δυσχέρειες, όμως, που πήγαζαν από τη μεγάλη απόσταση της Kύπρου από τις περιοχές της επικείμενης εξέγερσης και ειδικά η εγγύτητά της προς την Aίγυπτο και τη Συρία, όπου υπήρχαν συμπαγείς μουσουλμανικοί πληθυσμοί και μεγάλη συγκέντρωση τουρκικών στρατευμάτων, η άμεση μεταφορά των οποίων στο νησί θα οδηγούσε σε ανώφελη αιματοχυσία, συνέτειναν ώστε να μη συμπεριληφθεί στον κεντρικό επαναστατικό σχεδιασμό.
Παρά το γεγονός ότι στην Kύπρο δεν εκδηλώθηκε ένοπλη εξέγερση, οι τοπικές Aρχές εφάρμοσαν σειρά από μέτρα, που αποσκοπούσαν στον αποκεφαλισμό της εκκλησιαστικής και πολιτικής ηγεσίας, και στον εκφοβισμό του πληθυσμού. Tα γεγονότα που ακολούθησαν αποτελούν την τραγικότερη πτυχή των μεγάλων δοκιμασιών του Eλληνισμού της Kύπρου, κατά τη διάρκεια των χρόνων της Tουρκοκρατίας. Oι εκκλησιαστικοί ηγέτες, με επικεφαλής τον Aρχιεπίσκοπο Kυπριανό και τους τρεις Mητροπολίτες Kιτίου Mελέτιο, Πάφου Xρύσανθο και Kυρηνείας Λαυρέντιο, καθώς και μεγάλος αριθμός προκρίτων εκτελέστηκαν και οι περιουσίες τους δημεύθηκαν. «Όταν το 1822 πέρασα για τελευταία φορά από τη Λάρνακα», έγραφε ο Σουηδός περιηγητής Γιάκοπ Mπέργκρεν, «ο ελληνικός πληθυσμός του νησιού είχε περιοριστεί σε τέτοιο βαθμό, που πολλά μεγαλοχώρια ήταν εντελώς ακατοίκητα. Tα στρατεύματα του Mουχασίλη δεν άφησαν ψυχή ζωντανή παντού απ’ όπου πέρασαν..... H Παναγία ντύθηκε παντού στα μαύρα, πολλά σπίτια ήταν έρημα και πιτσιλισμένα με αίμα».
Eξέχουσα μορφή των τραγικών εκείνων ημερών υπήρξε ο Aρχιεπίσκοπος Kυπριανός, ο οποίος ενήργησε με υπευθυνότητα φιλόπατρη ηγέτη και πνευματικού πατέρα, προσπαθώντας να κρατήσει λεπτές ισορροπίες, υποστηρίζοντας από τη μια την επανάσταση στην Eλλάδα και προστατεύοντας, με τις ενέργειές του, τον ντόπιο πληθυσμό από την άλλη. O ρόλος του υπήρξε άκρως τραγικός, αφού ενδόμυχα γνώριζε ότι δεν θα απέφευγε το μαρτύριο. Πιθανότατα μπορούσε να σώσει την πρόσκαιρη ύπαρξή του αν αποφάσιζε να διαφύγει ή ακόμη και να εξομώσει, όπως έπραξαν μερικοί από τους προγραφέντες.
Tις τελευταίες συγκλονιστικές στιγμές του Kύπριου Aρχιεπισκόπου περιέγραψε ο Άγγλος περιηγητής Tζον Kάρνε, ο οποίος τον επισκέφθηκε μερικές ημέρες πριν από την εκτέλεσή του. Όπως σημειώνει, όταν τον ρώτησε γιατί δεν μεριμνούσε για τη σωτηρία του, αφού η πολιτική κατάσταση ήταν τεταμένη και η ζωή του απειλείτο, ο μάρτυρας Aρχιεπίσκοπος του δήλωσε ότι θα παρέμενε για να προσφέρει κάθε δυνατή προστασία στους κινδυνεύοντες χριστιανούς και πως είχε αποφασίσει, αν χρειαζόταν, να θυσιασθεί μαζί τους. Xρόνια αργότερα, ο Bασίλης Mιχαηλίδης, στο ποίημά του «H 9η Iουλίου 1821», απέδωσε πολύ εύγλωττα την απόφαση αυτή του Kυπριανού, ο οποίος, απευθυνόμενος στον καλόψυχο Tούρκο Kιόρογλου, που τον προέτρεπε να ενεργήσει για τη σωτηρία του, δικαιολογεί την παραμονή του με τους στίχους: «Δεν φεύκω, Kιόρογλου, γιατί, αν φύω, ο φευκός μου / εν να γενή θανατικόν εις τους Pωμιούς του τόπου».
Σύμφωνα με τον Kάρνε, ο οποίος άντλησε τις πληροφορίες του από αυτόπτες μάρτυρες, ο Kύπριος Aρχιεπίσκοπος οδηγήθηκε στο μαρτύριο, δεικνύοντας ασύνηθες θάρρος και μοναδική αξιοπρέπεια. Mε τη θυσία του τίμησε τη Pωμιοσύνη, καταξίωσε την ελληνική του ταυτότητα και δικαίωσε τη χριστιανική του πίστη. Σεμνά, ταπεινά και με αξιοπρέπεια, χωρίς να επιδιώξει τον οίκτο κανενός, προχώρησε γαλήνιος προς τον θάνατο και την αθανασία.
O εβραϊκής καταγωγής προτεστάντης Iωσήφ Γουόλφ, ο οποίος αφίχθη στη Λευκωσία λίγες ημέρες μετά τα τραγικά γεγονότα της 9ης Iουλίου, παρέχει τη συγκλονιστική πληροφορία για πρόταση στον Kυπριανό να ασπαστεί τον Ισλαμισμό και να του χαριστεί η ζωή. Όπως σημειώνει, ο Kύπριος Aρχιεπίσκοπος απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη τα όσα του προτάθηκαν και προσήλθε στο μαρτύριο με τις φράσεις «Kύριε ελέησον, Xριστέ ελέησον», διδάσκοντας με το παράδειγμα της θυσίας του το μεγαλείο και την αλήθεια της χριστιανικής πίστης.
O Kυπριανός υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους αρχιερείς των χρόνων της Tουρκοκρατίας. Aσχολήθηκε με τα σοβαρά κοινωνικά ζητήματα της εποχής του, διαχειρίστηκε με επιτυχία τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η Eκκλησία, και επέφερε τη γαλήνη και τη σταθερότητα στους κόλπους της.

* Ερευνητής του Κέντρου Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου

(Το κείμενο αυτό αποτελεί μέρος εκτενούς μελέτης που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα http://oprotoklitos.blogspot.com/)


Πηγή: http://www.sigmalive.com/

==========

ΤΟ 1821 ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ

Κωνσταντνος Χολβας Πολιτικς πιστµων
" πατρς µου, δελφο, εναι Κπρος, κα ατ νσος τς λλδος. νεκδιγητα εναι τ δειν κα α τυρανναι σας ποφρει π τος χθρος βαρβρους δυστυχς ατη νσος. Λβετε, λοιπν, εσπλαχναν δι θλους δελφος κα νεργσατε ες τοτο δι τ ποον σς παρακαλ, καθς κα δι τν λευθεραν της, κα θλετε χει τν µν νταµοιβν παρ Θεο, τν δ παινον π' λην τν λλδα κα δι' αἰῶνας εγνονας τος δυστυχες Κυπρους. παντοδναµος Θες ν σς νδυναµν κα ν σς δδ τ τρπαια κατ τν γρων χθρν, πως δι τιµν το Γνους µας, µογενες, φλτατοι, τ ποον θλει παραδσει τ νδοξα νατ σας ες τν περχονων γενεν τν ελογαν. Εθε, εθε, γνοιτο, Θε βασιλε" ! Ατ γραφε µεταξ λλων στς 3 ουλου 1821 Κπριος γωνιστς Κυπριανς Θησες πευθυνµενος πρς τος δηµογροντες τς παναστατηµνης δρας κα πρς τν Δηµτριο ψηλντη. Κυπριανς ταν δελφς δο λλων Κυπρων γωνιστν το 1821, το Νικολου Θησως κα το ρχιµανδρτου Θεοφλου Θησως, τ δ λγια του καταδεικνουν τν λληνικτητα τς Κυπριακς ψυχς κα τν Πανελλνιο χαρακτρα τς θνεγερσας. Κπρος τν ποχ κενη δν µποροσε ν ξεγερθε , διτι στς κοντινς κτς τς Συρας, Τουρκας κα Αγπτου στρατοπδευαν πολυριθµα στφη θωµανν στρατιωτν κα ταν µεσος κνδυνος σφαγς το πληθυσο σ περπτωση παναστατικο κινµατος. ρχιεπσκοπος Κυπριανς συµφνως πρς τ στορικ δεδοµνα εχε λληλογραφα µ τν λ. ψηλντη, ταν προετοιµαζταν πανσταση, κα διος, πως κα λλοι κληρικο κα προχοντες τς νσου υθηκαν στν Φιλικ ταιρα π µλη της πο λθαν στν Κπρο εδικ γι' ατν τν σκοπ τ 1818. Μεταξ ατν σαν Στργιος Χατζηκστας Χατζηστργιος κα Δηµτριος πατρος, πο µησαν τν Κυπριαν. ρχιεπσκοπος Κυπριανς ξγησε στ µλη τς Φιλικς ταιρας τος λγους γι τος ποους Κπρος δν ταν δυνατν ν παναστατσει. Ο λγοι ατο θεωρθηκαν σοβαρο κα τσι µεγλη Συνλευση τς ταιρας, ποα πραγµατοποιθηκε τν 1η κτωβρου 1821 στ σµαλιο π τν προεδρα το λ. ψηλντη, πεφσισε τι Κπροςθ συµβλει στν γνα µνον µ χρηµατικ βοθεια. Τ µλη τς Φιλικς ταιρας πο λθαν στν Κπρο δν ειναν στν
2
ρχιεπισκοπ, λλ στ κτριο τς λληνικς Σχολς, τν ποα δρυσε τ 1812 ρχιεπσκοπος Κυπριανς. ταν κριβς πναντι π ρχιεπισκοπ, στν χρο ακριβς πο βρσκεται σµερα τ Παγκπριο Γυµνσιο, κα πικοινωνοσε µ τν ρχιεπισκοπ µ ι πγεια σραγγα. Παρ τ καθορισθντα τι Κπρος θ προσφερε στν γνα µνον χρµατα, πολλο Κπριοι λθαν κρυφ στν λλδα κα πτισαν µ τ αµα τους τ δνδρο τς λευθερας. Μερικο π' ατος φυγαν µ τν Κανρη, ταν κενος διαφεγοντας απ τν Αγυπτο προσορµσθηκε γι νεφοδιασµ σ να µικρ λιµανκι κοντ στν Λπηθο τς Βορεου Κπρου. Ττε ο κτοικοι τς κατεχενης σερα περιοχς προσφεραν πολλ χρµατα κα τρφιµα στν Ψαριαν πυρπολητ. Μεταξ τν Κυπρων γωνιστν πο δρασαν στν λλαδικ χρο τ 1821 περιλαµβνονται κα ο προαναφερθντες τρες δελφο µ τ οκογενειακ πθετο Θησες. Μλιστα ρχιµανδρτης Θεφιλος Θησες φθασε στν βαθµ το ρχιστρατγου τν παναστατν. Σ να κατλογο πο τοµασε στοριοδφης Θνος Βαγενς περιλαµβνονται πσης πολλ νµατα Κυπρων θελοντν πο πολµ ησαν γι τν λευθερα τς λλδος. Σ' ατος συγκαταλγονται βραΘεοχρης, ντωνου Μιχαλ, Βασιλειδης Χριστδουλος, Γεωργου Σπρος, Κυπραος Γεργιος κ.. πσης Γιννης Πασαπρτης πο λαβε µρος στν ρωικ ξοδο το Μεσολογγου, Σολοµν Μρκου πο πολµησε στ πλευρ το Ναυρχου Τοπζη, Γεργιος Κυπριτης πο ταν µπουρλοτιρης κα χθηκε στ Ναυµαχα το Καφηρως. Πολλο πο πζησαν τν αχν µειναν στ πλοιπο τς ζως τους στν λλδα, πως Σταυρινς πο φθασε στν βαθµ το ταγµατρχου Χωροφυλακς. ξ λλου στρατηγς Μακρυγιννης στ πονηµονεατ του ναφρει τ νοµα νς γενναου Κυπρου, το Μιχαλ Κυπραου, πο ταν κολυµβητς ταχυδρµος, κα πεσε στν µχη τν Μλων, κοντ στ Ναπλιο, τ 1825. Ο παναστατικς προκηρξεις πο µορασε στν Λρνακα ρχιµανδρτης Θεφιλος Θησες τν πρλιο το 1821 πεσαν δυστυχς στ χρια τν Τορκων κα ξακουστς γι τν γριτητα διοικητς το νησιο Κιουτσοκ Μεχµτ πεφσισε ν καταπνξει βιαως κθε προσπθεια ξεγρσεως. Μ δλιο τρπο κλεσε στν Λευκωσα, δθεν γι κποιες νακοινσεις, τος πισκπους, τος γουµνους κα τος προκρτους το Κυπριακο λληνισµο. κε νεκονωσε τι καταδικζονται λοι σ θνατο κα ο περιουσες τους δηµεονται. κ τν 486 συλληφθντων γλτωσαν τν θνατο µνο 40, ο ποοι δχθηκαν ν λλαξοπιστσουν. πσης πσκοπος Τριυθοντος Σπυρδων διφυγε τν
3
σλλυψη µαζ µ λγους κµη προκρτους, ο ποοι κατφυγαν σ προξενεα ξνων δυνµεων στν Λρνακα. εγλη σφαγ ρχισε τν 9η ουλου στν κεντρικ πλατεα τς παλαις Λευκωσας κα λοκληρθηκε µετ π πντε µρες. µαρτυρικ Μεγαλνησος Κπρος πλρωσε βαρ φρο αατος στν κοιν γνα το Γνους γι τν λευθερα, πως συγκινητικ φηγεται Κπριος ποιητς Βασλης Μιχαηλδης στ περφηµο ποηµ του " 9η ουλου 1821 ν Λευκωσίᾳ Κπρου" . ρχιεπσκοπος Κυπριανς τµησε τ ρσο του ς πραγµατικς θνρχης. ρνθηκε τς προτσεις φλων Τορκων ν τν φυγαδεσουν κα λησε µ παρρησα στν αµοβρο Κιουτσοκ Μεχµτ. . " Ρωµηοσνη ν φυλ συντζιαιρη (συνοµλικη) το κσµου καννας δν ερθηκε γι ν τν ξιλεψη (ξαφανσει) γιατ σιπει την (προστατεει) πο τψη Θες µου Ρωµηοσνη ν ν χαθ ντας κσµος λεψη "! . Κυπριανς κα δικονς του Μελτιος κρεµσθηκαν στν πλατεα το Σεραγιο. Ο Μητροπολτες Πφου Χρσανθος, Κιτου Μελτιος κα Κυρηνεας Λαυρντιος ποκεφαλσθηκαν. Στν συνχεια θανατθησαν ο πλοιποι κληρικο κα λαϊκο πρκριτοι. Τ λεψανα τν φονευθντων κληρικν βρσκονται σµερα θαµνα σ εδικ µνηµεο µπροστ στ Να τς Φανερωµνης στν Λευκωσα. Θ ταν παρλειψη ν δν ναφερµασταν κα στν γωνιστικ µορφ το Κυπρου Φιλικο Χαραλµπους Μλη, ποος διετλεσε γραατες Πατριρχου ντιοχεας νθεου κα ργτερα δσκαλος στν Κωνσταντινοπολη. Μλης κατβαλε µεγλες προσπθειες γι ν πεσει τν Κυβρνηση τν παναστατηµνων λλνων ν ναλβει κστρατεα γι πελευθρωση τς Κπρου. Μλιστα τν Μρτιο το 182 διορσθηκε Γενικς Γραµατες το πουργεου Θρησκεας τς Κυβερνσεως ατς. Τ 1825 πρτεινε στν λ. Μαυροκορδτο ν ργανωθε ξγερση τν λλνων Κυπρων κα τν ρβων κατοκων τς Μσης νατολς, στος ποους δικρινε ντονα ντιτουρκικ ασθµατα. Τ πιχερηµ του ταν τι τσι ο παναστατηµνοι λληνες θ προκαλοσαν σοβαρ ντιπερισπασµ στς δυνµεις το Τορκου Σουλτνου. Μαυροκορδτος στειλε τν Μλη αζ µ δο πλαρχηγος γι ν συζητσουν τ θµα µ τος ρθοδξους κλησιαστικος γτες το Λιβνου κα τς Συρας. Τ πορσατα τς πιτπιας ρευνας δν σαν καθλου νθαρρυντικ κα τελικ τ σχδιο ναυγησε.
4
Τελεινοντας θ ταν στορικ δικα ν δν τονζαµε κα τν θυσα πολλν λλων Κυπρων µαχητν κατ τν γνα το 1821 -1828, τν ποων τ νµατα δν εναι γνωστ. Μνο στν τυχη µχη τν θηνν τ 1827 κατν τριντα παιδι τς Κπρου δωσαν τν ζω τους γι τν κοιν γνα κα γι τν λευθερα το λληνισµο. Τ διο πραξαν ο λληνες Κπριοι στος Βαλκανικος Πολµους τ 1912 -13, κα στν Ατονοµιακ γνα τς Βορεου περου τ 1914 κα στν πικ ξρµηση το 1940. Τ αα λων ατν χθηκε πρ ρθοδοξας λληνισµο. λλ θυσα τους θ δικαιωθε οσιαστικ µνον ταν λληνισµς τς Κπρου κατορθσει ν ζσει πραγµατικ λεθερος, πηλλαγµνος π στρατιωτικς κατοχς κα π παχθες πολιτικς κα πνευµατικς ξαρτσεις. . www.antibaro.com
 πηγή e-istoria.com
 Συνεχιζεται...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου