ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ[Μέρος Α΄]

ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ

Τέκτονες, Ροδόσταυροι, Ναΐτες, Illuminati, Ο.Τ.Ο., Νεοϊπποτισμός,
«Ηγουμενείο της Σιών», Bohemian Club, UFOλόγοι κ.λπ.
Νικόλαος Λάος[1], ΔρΦιλ., ΜΒΑ, BSc(Math.)
(Copyrighted Material)
Η μελέτη των μυστικών εταιρειών αποτελεί μέρος της ιστορίας του πολιτισμού γενικώς και της ιστορίας της πολιτικής ειδικότερα. Ωστόσο, πολύ συχνά, για τις μυστικές εταιρείες γράφουν και ομιλούν διάφορα πρόσωπα που είναι γνωσιολογικώς ανεπαρκή (αν όχι τελείως ανεφοδίαστα με τους απαραίτητους διανοητικούς/πληροφοριακούς πόρους για ένα τέτοιο εγχείρημα), φαντασιόπληκτα, ή και απλώς κυνικοί κερδοσκόποι εμπορικών εκδόσεων. Επίσης, υπάρχουν και εκείνοι που ασκούν σκόπιμη παραπληροφόρηση για να καλλιεργήσουν τις νεομυθολογίες που τους εξυπηρετούν και να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα μέσω ανυπόστατων αφηγήσεων ή μέσω της τεχνικής της μισής αλήθειας. Πάντως, οι μυστικές αδελφότητες υπάρχουν και έχουν τη δική τους ιστορία, η οποία μπορεί και πρέπει να τύχει επιστημονικής διερευνήσεως. Η σημασία των ρευμάτων και των οργανώσεων του Δυτικού εσωτερισμού στην ιστορία της Δύσης έχει αναγνωριστεί επισήμως από την ακαδημαϊκή κοινότητα και αποτελεί αντικείμενο εξειδικευμένων σπουδών και ερευνών σε διάφορα πανεπιστήμια.
Στην Αγγλία, το 2000, το Πανεπιστήμιο του Sheffield ίδρυσε εξειδικευμένο ερευνητικό κέντρο για τη μελέτη του Ελευθεροτεκτονισμού και των μυστικών Αδελφοτήτων. Πρόκειται για το Centre for Research into Freemasonry and Fraternalism. Το εν λόγω πανεπιστημιακό ερευνητικό κέντρο σε συνεργασία με τον εκδοτικό οίκο Equinox Publishers εξέδωσε το πρώτο επιστημονικό περιοδικό με αντικείμενο τον Ελευθεροτεκτονισμό και τις μυστικές Αδελφότητες: πρόκειται για το περιοδικό Journal for Research into Freemasonry and Fraternalism, το οποίο πρωτοκυκλοφορήθηκε το 2009 με διευθυντές σύνταξης τον δρα Andreas Önnerfors (Lund University και Malmö University College της Σουηδίας) και τον δρα Rob Collis (University of Sheffield, Αγγλία).
Επίσης, το αντικείμενο του Δυτικού Εσωτερισμού (Western Esotericism) γενικά και ειδικώς η μελέτη του Ελευθεροτεκτονισμού, του Ροδοσταυρισμού, του Ερμητισμού, της Αλχημείας, των Ναϊτών, της Δυτικής Μαγείας, της Αστρολογίας, του Γνωστικισμού, της παραδοσιακής Καμπαλά κ.ο.κ. αποτελεί αντικείμενο σπουδών στο οποίο κάποιος μπορεί να αποκτήσει μεταπτυχιακό τίτλο Μάστερ ή ακόμη και Διδακτορικό σε διάφορα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, όπως το Πανεπιστήμιο Exeter στην Αγγλία (το οποίο προσφέρει MA και MPhil/PhD in Western Esotericism), το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ στην Ολλανδία (University of Amsterdam), το Πανεπιστήμιο της Σορβώνης στη Γαλλία ( Sorbonne, École Pratique des Hautes Études, EPHE) κ.λπ.
Μυστικιστικός ιμπεριαλισμός
Όπως έχει γράψει ο συγγραφέας Ρόμπερτ Ντρέιφους (Robert Dreyfus), στο βιβλίο του Το Παίγνιο του Διαβόλου (Devil’s Game, Εκδ. Henry Holt and Co., 2005), «πολλοί Βρετανοί διανοούμενοι, και όχι λιγότεροι ιμπεριαλιστές, είχαν καταληφθεί από την επιθυμία να βρουν ένα είδος αγίου δισκοπότηρου, μια θεωρία ενοποιημένου πεδίου για τη θρησκευτική πίστη». Σύμφωνα με όσα επισημάναμε περί «ήπιας δύναμης» και νοοπολιτικής στα κεφάλαια 34 και 37 του παρόντος βιβλίου, με την προαναφερθείσα φράση του, ο Ρόμπερτ Ντρέιφους περιγράφει απόπειρες διανοουμένων και ιμπεριαλιστών να διαχειρισθούν την πνευματική υπόσταση των ανθρώπων, ώστε, κυριαρχώντας στο μυθολογικό πεδίο (δηλαδή προσδιορίζοντας τον πνευματικό πυρήνα των πραγμάτων), να κυριαρχήσουν στον κόσμο. Αυτόν τον ρόλο παίζουν διάφορες απόπειρες δημιουργίας νέων υπερ-μυθολογιών και μιας υπερ-θρησκείας ή παν-θρησκείας.

Υπό την καθοδήγηση του μεγάλου ανατολιστή Έντουαρντ Γκράνβιλ Μπράουν (Edward Granville Browne), αυτή η αναζήτηση μιας παν-θρησκείας έφερε τις ελίτ της Βρετανικής Αυτοκρατορίας σε επαφή με διάφορα μυστικιστικά κινήματα, με διάφορες λατρείες και με διάφορες μυστηριακές θρησκείες σε ολόκληρη την Ανατολή καθώς και με την αραβική Τεκτονική κοινότητα. Η ελίτ της διανόησης της Βρετανικής Αυτοκρατορίας επεδίωκε να χρησιμοποιήσει διάφορα νεωτεριστικά ισλαμικά κινήματα, αραβικές Τεκτονικές Στοές και μυστικιστικές παραδόσεις της Άπω Ανατολής για να δημιουργήσει ένα ενοποιημένο θρησκευτικό πεδίο, το οποίο θα επέτρεπε τη συλλογική πνευματική-νοοπολιτική διαχείριση των ασιατικών κτήσεων της Μεγάλης Βρετανίας. Όμως, η πλειοψηφία της ηγεσίας του βρετανικού ιμπεριαλισμού ήταν πιο επιφυλακτική και ήθελε να συντηρήσει την παραδοσιακή τεχνική του ‘διαίρει και βασίλευε’, και γι’ αυτό συνεργαζόταν ακόμη και με τις πλέον οπισθοδρομικές (τουλάχιστον σύμφωνα με τα βρετανικά κριτήρια), βίαιες και φανατικές φατρίες εντός του ισλαμικού κόσμου.

Για να γίνει κατανοητή η βρετανική αυτοκρατορική πολιτική, πρέπει να εξετασθεί υπό ένα Νεοπλατωνικό πρίσμα, το οποίο προσφέρει το φιλοσοφικό υπόβαθρο της βρετανικής πολιτικής ‘διαίρει και βασίλευε’, στο πλαίσιο της οποίας η Μεγάλη Βρετανία μπορεί να συνεργάζεται συγχρόνως με διαφορετικά μεταξύ τους στρατόπεδα. Τον 19^ο αιώνα λ.χ., κατέστη σαφές ότι, στη Μέση Ανατολή, η Μεγάλη Βρετανία ακολουθούσε μια εξωτερική πολιτική η οποία περιελάμβανε συγχρόνως αρχές του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και του αποκρυφισμού, ή αυτού που οι Διαφωτιστές θα ονόμαζαν σκοταδισμό. Μάλιστα, η ίδια η βρετανική αυτοκρατορική πολιτική περιελάμβανε, ήδη από την εκκίνησή της, έντονα στοιχεία αποκρυφιστικής φιλοσοφίας τα οποία προέρχονταν από το όραμα περί ενός ιερού πεπρωμένου που κυριάρχησε στην περίοδο της Ελισαβετιανής Αναγέννησης. Αυτός ο συνδυασμός Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και αποκρυφιστικής φιλοσοφίας χαρακτηρίζει και τον βρετανικό Ελευθεροτεκτονισμό (Μασονία), ο οποίος είναι ένας θεσμός για την άσκηση νοοπολιτικής και τη μαζική διαχείριση ανθρώπων, ιδίως της μέσης κοινωνικής τάξης, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και διεθνώς.

Στην προσπάθειά τους να εγκαθιδρύσουν μια προτεσταντική αυτοκρατορία, σε αντιδιαστολή προς τις δυνάμεις του Ρωμαιοκαθολικισμού, παράγοντες της βρετανικής ελίτ και άλλων χωρών προσέφυγαν στον αναγεννησιακό Νεοπλατωνισμό, στον Ροδοσταυρισμό, στον Ερμητισμό, στην Καμπαλά των Εβραίων και των Χριστιανών μυστικιστών της Δύσης, στην Αλχημεία και στην Αριθμολογία (Γκεμάτρια), με σκοπό να καταστήσουν τη Μεγάλη Βρετανία ένα νέο είδος αυτοκρατορίας. Έχοντας, συμβολικά, τη Βασίλισσα Ελισάβετ Α’^[2] ως τη ζώσα ‘Παρθένο-Αρχή’ τους, Βρετανοί Νεοπλατωνικοί μυστικιστές επεδίωξαν να επιφέρουν μια παγκόσμια μεταρρύθμιση (με τη Μεγάλη Βρετανία να αποτελεί το αυτοκρατορικό κέντρο), σύμφωνα με αστρολογικά μοντέλα συμπαντικής τάξης και αρμονίας και δικά τους μυστικιστικά οράματα.

Η νταμ Φράνσις Γιέιτς (Dame Frances Yates, 1899-1981), στο βιβλίο της Η Απόκρυφη Φιλοσοφία στην Ελισαβετιανή Εποχή (The Occult Philosophy in the Elizabethan Age, Εκδ. Routledge & Kegan Paul, 1979), επισημαίνει ότι εκείνο το βρετανικό αυτοκρατορικό όραμα περί παγκόσμιας μεταρρύθμισης περιελάμβανε τρεις κόσμους: τον στοιχειώδη (elemental), τον ουράνιο (celestial) και τον υπερ-ουράνιο (super-celestial), όπου ο υπερ-ουράνιος κόσμος, εξηγεί η Γιέιτς, είναι ένα διανοητικό πεδίο στο οποίο «οι Πλατωνικές ιδέες συγχωνεύονται με τις αγγελικές τάξεις».

Ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Βασίλισσας Ελισάβετ Α’, σερ Φράνσις Γουάλσινγκχαμ (Sir Francis Walsingham), στρατολόγησε τον φυσικό φιλόσοφο, αποκρυφιστή και αστρολόγο Τζον Ντι (John Dee, 1527-1608/9), ο οποίος εμπλούτισε με αστρολογικά, μαθηματικά και αλχημικά στοιχεία τη δράση του ως ψυχικού κατασκόπου (psychic spy) των Βρετανών στην αυλή του αυτοκράτορα Ρούντολφ Β’ (Rudolph II) στην Πράγα. Όπως γράφει η Ντέμπορα Χάρκνες (Deborah E. Harkness), στο βιβλίο της Οι Συζητήσεις του Τζον Ντι με Αγγέλους (John Dee’s Conversations with Angels, Εκδ. Cambridge University Press, 1999), ο αποκαλυπτισμός της σκέψης του Τζον Ντι εφοδίασε τον βρετανικό ιμπεριαλισμό με ένα μυστικιστικό υπόβαθρο. Επίσης, ο Τζον Ντι συνδύασε τον αποκαλυπτισμό του με τη Φυσική Φιλοσοφία για να καταδείξει ότι η φύση των πραγμάτων –έτσι όπως είχε διαμορφωθεί από την Αγία Ρωμαϊκή (Γερμανική) Αυτοκρατορία (τον αντίπαλο πόλο)– ήταν τραγικά εσφαλμένη και διεστραμμένη και έπρεπε να διορθωθεί. Αυτή η σκέψη του Τζον Ντι επηρέασε πολλούς συγχρόνους του και κληρονομήθηκε και αναπτύχθηκε περαιτέρω από τον Βρετανό φιλόσοφο Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon) και από τον Βρετανό φυσικό επιστήμονα και αλχημιστή Ισαάκ Νεύτονα (Sir Isaac Newton).

Συνδυάζοντας τον βρετανικό θρύλο περί του Bασιλέα Αρθούρου με το Ισραήλ, μέσω μαγικών συστημάτων χριστιανικού Καμπαλισμού, ο Τζον Ντι και άλλοι αποκρυφιστές, όπως ο σερ Φίλιπ Σίντνεϊ (Sir Philip Sydney), ο Γουόλτερ Ράλεϊ (Walter Raleigh) και ο Έντμουντ Σπένσερ (Edmund Spencer), συγχώνευσαν τις ιδέες μυστικιστών φιλοσόφων της ηπειρωτικής Ευρώπης, όπως ο Τζιορντάνο Μπρούνο (Giordano Bruno), ο Τζιοβάνι Πίκο ντελά Μιραντόλα (Giovanni Pico della Mirandola) και ο Φραντσέσκο Τζιόρτζι (Francesco Giorgi) μέσα σε ένα βρετανο-ισραηλινό μυστικιστικό φιλοσοφικό χωνευτήριο, προσδίδοντας στη Βασίλισσα Ελισάβετ Α’ έναν μεσσιανικό ρόλο. Σύμφωνα με την έρευνα της Γιέιτς, ο Ντι δικαιολόγησε την απόδοση μεσιανικού ρόλου στη Βασίλισσα Ελισάβετ Α’ επικαλούμενος τα γραπτά του Ουαλού Επισκόπου Τζέφρι του Μονμάουθ (Geoffrey of Monmouth), ο οποίος ήταν επίσης ένας ιστορικός του 12^ου αιώνα και, στο βιβλίο του Historia Regum Britanniae, είχε ισχυρισθεί ότι οι καταβολές των Βρετανών βασιλέων ανάγονται στην Ουαλία και στην Τροία. Όπως γράφει η Γιέιτς, στο βιβλίο της Αστρέα: Το Αυτοκρατορικό Θέμα στον 16^ο Αιώνα (Astraea, The Imperial Theme in the Sixteenth Century, Εκδ. Routledge & K. Paul, 1975), ο βασιλικός Οίκος των Τυδόρ (Tudors) είχε ουαλικές ρίζες, και όταν οι Τυδόρ ανήλθαν στον Θρόνο της Αγγλίας καλλιεργήθηκε ένας μύθος, σύμφωνα με τον οποίο η αρχαία τρωαδιτικο-βρετανική γενεά μοναρχών ανέκτησε την αυτοκρατορική της ισχύ και οδήγησε σε μια χρυσή εποχή ειρήνης και αφθονίας.

Στο σύγγραμμά του υπό τον τίτλο Γενικά και Σπάνια Μνημεία Που Αφορούν στην Τέλεια Τέχνη της Ναυσιπλοΐας (General and Rare Memorials Pertaining to the Perfect Art of Navigation, 1577), ο Τζον Ντι αφηγείται το όραμά του για το αυτοκρατορικό πεπρωμένο της Μεγάλης Βρετανίας και το πώς θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Όπως εξηγεί η Γιέιτς, στις μελέτες της επί του Ελισαβετιανού αποκρυφισμού, η επέκταση της βρετανικής ναυτικής δύναμης και η ιμπεριαλιστική πολιτική της Ελισάβετ Α’ θα μπορούσαν, σύμφωνα με τον Ντι, να συνδυασθούν με την προβολή ισχυρισμών σύμφωνα με τους οποίους η βασίλισσα Ελισάβετ Α’ δικαιούται να κυριαρχεί στις περιοχές της αυτοκρατορίας επί τη βάσει της μυθικής καταγωγής της από τον Βασιλέα Αρθούρο.

Ο Βρετανός φιλόσοφος Φράνσις Μπέικον –ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μετάβαση από τη μαγεία στη μηχανική– ασχολήθηκε μεθοδικά με τον βρετανικό μυστικισμό και, σύμφωνα με τις παραδόσεις του βρετανικού Ελευθεροτεκτονισμού, ήταν αυτός στον οποίο κυρίως οφείλεται ο πρωταγωνιστικός ρόλος τον οποίο κατέχει η Ιερουσαλήμ στους μύθους του βρετανικού Ελευθεροτεκτονισμού. Ενώ οι Βρετανοί Τέκτονες τονίζουν ότι ο Φράνσις Μπέικον έπαιξε τον σημαντικότερο ρόλο στην αντικατάσταση της Αιγύπτου από την Ιερουσαλήμ στις αλληγορίες και στους μύθους που διδάσκονται στις Τεκτονικές Στοές, η Γιέιτς επισημαίνει ότι η επίδραση που άσκησε ο Φραντσέσκο Τζιόρτζι στην Ελισαβετιανή διανόηση συνέβαλε αποφασιστικά στη διαμόρφωση ενός βρετανο-ισραηλινού μυστικισμού ο οποίος ενσωματώθηκε μέσα στην Αρθουριανή μυθολογία.

Επίσης, ο βρετανικός ιμπεριαλισμός εκφράσθηκε και μέσω των μαγικών συγγραμμάτων τού Έντμουντ Σπένσερ, τα οποία βασίσθηκαν στις μεταφορές τού Ζωροαστρισμού σχετικά με την αντιπαράθεση καλού-κακού και φωτός-σκότους. Σύμφωνα με τη Γιέιτς, το μαγικό σύστημα που αφηγείται ο Σπένσερ στο ποίημά του «Faerie Queen» δεν πρέπει να προσεγγίζεται μόνο ως μια ποιητική μεταφορά, αλλά επίσης πρέπει να μελετάται και σε σχέση με τα πνευματικά και πολιτικά ζητήματα που απασχολούσαν τον Σπένσερ και τους συγχρόνους του. Συγκεκριμένα, σε αυτό το ποίημα του Σπένσερ, αντιπαρατίθεται η λευκή μαγεία της καθαρής αυτοκρατορικής μεταρρύθμισης (που αντιστοιχεί στη Μεγάλη Βρετανία) προς την κακή νεκρομαντεία των εχθρών της Μεγάλης Βρετανίας.
Στην περίπτωση του Σπένσερ, ο αναγεννησιακός Νεοπλατωνισμός εξυπηρετεί την ανάπτυξη ενός μανιχαϊκού μυστικισμού, στο πλαίσιο του οποίου εξιδανικεύεται η Βρετανική Αυτοκρατορία, η οποία παρουσιάζεται σαν εναρμονισμένη με τον παγκόσμιο ρυθμό και με ένα ανώτερο ιδεώδες και σαν κυβερνώμενη από ουράνιους λευκούς ιππότες οι οποίοι επιβάλλονται επάνω στην κατώτερη και εγγενώς κακή γη, προετοιμάζοντας την ημέρα της κρίσεως.

Στην προαναφερθείσα ρητορική περί λευκών ιπποτών οι οποίοι, με τη «λευκή μαγεία» τους, κυβερνούν και προστατεύουν από ψηλά τη Μεγάλη Βρετανία, βρίσκονται τα σπέρματα της νεογνωστικιστικής θεωρίας περί «exceptionalism» (εξαίρεσης/μοναδικότητας), την οποία επικαλούνται οι Αγγλοσάξονες για να ισχυρισθούν ότι κατέχουν ένα μοναδικό ιστορικό πεπρωμένο και, υπό αυτό το πρίσμα, είναι υπεράνω κριτικής όταν επιχειρούν να το πραγματώσουν. Αυτή η θεωρία περί «exceptionalism» και υπέρβασης κάθε κριτικής, η οποία επιχειρείται να νομιμοποιηθεί μέσω ενός βρετανο-ισραηλινού μυστικισμού και είναι βαθιά εμφυτευμένη μέσα στη μυστικιστική υποκουλτούρα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε με επιστημονικό τρόπο από τον φιλόσοφο Φράνσις Μπέικον, στο βιβλίο του New Atlantis, τον 17^ο αιώνα, και από τους θεωρητικούς της γεωπολιτικής Χάλφορντ Μακίντερ (Halford Mackinder) και Καρλ Χαουσχόφερ (Karl Haushofer), τον 19^ο και τον 20ό αιώνα.

Η πρώτη μεγάλη πρακτική εφαρμογή του μυστικιστικού ιμπεριαλισμού των Ελισαβετιανών δυνάμεων ήταν η διεξαγωγή ενός Νεοπλατωνικής υφής ‘ιερού πολέμου’ από μέρους τους σε βάρος της γειτονικής Ιρλανδίας, ο οποίος κόστισε στην Ιρλανδία τέσσερεις αιώνες αιματηρών συγκρούσεων και κοινωνικών διαιρέσεων. Κατά τις περιόδους 1569-1573 και 1579-1583, στην ιρλανδική επαρχία του Munster, έλαβαν χώρα οι λεγόμενες εξεγέρσεις του Ντέσμοντ (Desmond Rebellions). Επρόκειτο για μια σειρά εξεγέρσεων του Ιρλανδού Ρωμαιοκαθολικού κόμη του Ντέσμοντ (earl of Desomnd) –αρχηγού της Δυναστείας FitzGerald του Munster (από την οποία καταγόταν και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι)– και των υποστηρικτών του εναντίον της προτεσταντικής Ελισαβετιανής αγγλικής επικυριαρχίας στην επαρχία του Munster. Μάλιστα το όνομα Ντέσμοντ (Desmond) είναι μια αγγλοποιημένη μορφή του παλαιού ιρλανδικού όρου Ντισμουνχάιν (Deasmumhain), που σημαίνει Νότιο Munster.

Οι πόλεμοι του Ντέσμοντ αποτέλεσαν μια πρότυπη μεταφορά για τη διαμόρφωση της πλούσιας φιλολογίας του βρετανικού μυστικιστικού ιμπεριαλισμού και για την εξιδανίκευση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (εφόσον, στο πλαίσιο του βρετανικού μυστικιστικού ιμπεριαλισμού, η Μεγάλη Βρετανία εκπροσωπεί το καλό και οι ‘άλλοι’, ιδίως οι εχθροί της, το κακό). Σε αυτό το πνεύμα, ενώ στρατοί συγκρούονταν σε διάφορες επιχειρήσεις γεωπολιτικής επέκτασης και εθνοκάθαρσης, η βρετανική ελίτ, στο παρασκήνιο, διεξήγε και έναν αποκρυφιστικό-μαγικό πόλεμο. Συναθροιζόμενοι σε μυστικιστικά τάγματα, όπως η «Σχολή της Νύκτας» (School of Night) του Γουόλτερ Ράλεϊ, ο μαγικός κύκλος τού σερ Φίλιπ Σίντνεϊ και διάφορες Τεκτονικές Στοές, Άγγλοι ποιητές, στρατιωτικοί και επιστήμονες συνδύαζαν μεταξύ τους τη μαγεία, τα μαθηματικά και τη θρησκεία, ενώ ασχολούνταν με την πρακτική εφαρμογή της Αλχημείας, της Καμπαλά και των τυπικών των ταγμάτων τους.

Επίσης, στο πλαίσιο της δημιουργίας νοοπολιτικών δικτύων σε συνδυασμό με τη γεωστρατηγική τους, οι Βρετανοί δημιούργησαν ένα μεγάλο διεθνές δίκτυο Τεκτονικών Στοών και άλλων μυστικών εταιρειών. Για παράδειγμα, μετά από την ίδρυση του Νεοελληνικού Κράτους, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830, η Μεγάλη Βρετανία, για να ενισχύσει τη γεωπολιτική επιρροή της στην Ελλάδα και για να υπονομεύσει και τελικώς να αποτρέψει την πολιτική του Ιωάννη Καποδίστρια περί ελληνο-ρωσικής στρατηγικής συνεργασίας, δημιούργησε στην Ελλάδα ένα δίκτυο Τεκτονικών Στοών και Εργαστηρίων του «Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου» υπό τη διοίκηση του κόμη Διονυσίου Ρώμα και του Δημητρίου Ροδοκανάκη, που ήταν δύο αφοσιωμένοι παράγοντες προώθησης της βρετανικής πολιτικής στην Ελλάδα.

-ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ....