Ο ΙΕΡΟΣ ΓΑΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΘΕΑΣ[Μέρος Β΄]

Η πάναγνη Δέσποινα της Κρήτης. Ευρώπη και Πασιφάη. αυτή nou η όψη της φέγγει σε όλους, σμίγει με τον ιερό ταύρο Το ζώο θα θυ­σιαστεί, ο γιος της θεάς, ο νέος βασιλιάς, θα γεννηθεί. Στεφανωμένος, με χρυσωμένα κέρα­τα, οδηγείται ο ταύρος στο βωμό. Σειρές βουκράνια, τα κρανία των θυσιασμένων ζώων στολι­σμένα με γιορτινές γιρλάντες κοσμούν τις ζω­φόρους των ιερών. Μαζί με το αίμα προσφέρο­νται στη θεότητα και τα τάμια". οι κομμένοι όρ­χεις, η εδρα της ζωοποιού δύναμης του αρσενι­κού ζώου. Γίνονται ολοκαύτωμα στην ιερή φω­τιά, ντύνουν το άγαλμα της φοβερής Δέσποινας της Εφέσου





 

Μια κυρά των ταύρων είναι και η Κυβέλη, η Μεγάλη θεά της Μικρός Ασΐας, που η λατρεία της οδηγεί στις απαρχές της νεολιθικής προϊ­στορίας. 'Μήτηρ όρεϊα", μάνα των βουνών. * Μεγάλη Μητέρα" η άπλα μητέρα, οπως αγα­πούσαν να τη λένε οι "Ελληνες, κυρά των αγρι­μιών, συντροφευμένη από λιοντάρια, θυμίζει πο­λύ την Αφροδίτη του ομηρικού ύμνου. Δέσποινα του γενετήσιου ενστίκτου, η μεγάλη αυτή θεά

ελέγχει τη ζωη κοι το θάνατο Οι πιστοι και οι μύστες της θυσιάζουν ταύρους. Με το δέρμα των θυσιασμένων ζώων φτιάχνουν το τύμπανα της θεάς που αγάπησε τον Aττι το νεαρό από τη Φρυγία¹ Ο μύθος λέει πως ο Αττις, που λάτρευε απόλυτα τη θεά του. της αφοσιώθηκε "ψυχή τε και σώματι* και για ν'αποδείξει την αφοσίωση του απο«αποφάσισε να αυτοευνουχιστεί στο όνομα της θεάς του.Η λίθινη λεπίδα έχανε καλά τη δουλεία της. όμως το αίμα δε σταμάτησε και ο Αττις πέθανε. Με θυσίες ταύρων, εκστατικές ορειβασίες και οργιαστικές τελετές γιόρταζαν οι πιστοί τη Μητέρα και θρηνούσαν το θάνατο του Αττι Στο αποκορύφωμα της τελετής, κάτω από τους ήχους των τύμπανων, των αυλών κα των κυμβάλων. μεθυσμένοι απ ο τη θεία έκστα­ση, άντρες λάτρεις αφιέρωναν τον εαυτό τους στη θεά με την ίδια φρικτή τελετή, μυθικό αρχέ­τυπο της οποίας ήταν η τραγική μοίρα του βο­σκού οπό τη Φρυγία Κάποιοι από αυτούς πέθαι­ναν Αλλοι επιζούσαν, σημαδεμένοι γιά πάντα οι ευνούχοι της θεας. οι αλλόκοτοι Γάλλο, από­στολοι και θεματοφυλακές της άγριας λατρεί­ας, πέρα και πάνω από τους νόμους των ανθρώ­πων, ζωντανοί μάρτυρες της οπολύτης υποτα­γής στη δύναμη της Μητέρας.

Στην αρχή του καλοκαιριού, ανάμεσα στο τέλος του Ιούνη και στις αρχές του Ιούλη, ολό­κληρη η Ανατολή, από τη Φοινίκη ως τη Βαβυλώνα αντηχούσε οπό τις κραυγές των γυ­ναικών που θρηνούσαν το θάνατο του Βιβλικού Ταμμοϋζ*. του αγαπημένου τής Ασταρτης. της Αφροδίτης της Ανατολής Ακόμη πιο παλιά οι γυνακες της Σουμεριας σποχαιρετουσαν τον ωραίο Ντουμουζι. που γνώρισε τον έρωτα κα το θάνατο από το χερι της Ιναννα της τρομερής θεας της ζωής και του θανάτου

Την ίδια εποχή που στην Ανατολή θρηνού­σαν τον Ταμμούζ. στην Ελλάδα γιόρταζαν τα Αδώνεια. την πικρή γιορτή του ωραίου Αδωνι. του Ανατολίτη εραστή της Αφροδίτης, που το όνομα του. Adoni-Adonai. σημαίνει στα σημιτικά: "Κύριε μου".

Η Μυρρα η κορη της θεϊκής ευωδιάς, έσμι­ξε σε ανόσιο κρεβάτι με τον πατέρα της Κινυρο

το βασιλιά της Πάφου Καρπός της αιμομιξίας ο Αδώνίς γιός και αδερφός της μάνας του πρό­βαλε μεσα από το δέντρο που εκλαιγε με μυρω­μένα δάκρυα Η Αφροδίτη  ειδε το Ομορφο παιδ­ι του δάσους κα το λαχτάρησε.Τό πήρε. το έκρυψε σε μια λάρνακα κα το έδωσε στην Περ­σεφόνη να το φυλάξει Το παιδί έγινε γρήγορα έφηβος κα η ομορφιά του σκανδάλισε και αυ­τήν ακόμη τη Δεσποινα του θανάτου, που τον ερωτεύθηκε και τον ήθελε για πάντα δικο της. Ο Διας ανέλαβε να λύσει τη διάφορο Μοίρασε το χρόνο σε τρία μοιροδια ε να της Αφροδίτης, ένα της Περσεφόνης κα ένα του ιδιου του Αδωνι Οπως και να εχει ομως  ο νέος δε χάρηκε για πο­λύ την αγκαλιά της θεάς του έρωτα Στο κυνήγι τον βρήκε ο θάνατος

Στην Κύπρο θεωρούσαν γιο της Αφροδίτης και του Αδωνι τον Γόλγο επώνυμο ηρωα κα βα­σιλιά των Γολγων, επιβεβαιώνοντας έτσι για μια ακόμη φορά το αρχαίο μοτίβο που θέλει το βα­σιλιά γιο της θεας. Στην Ελλάδα τα πράγματα ήταν αλλιώς. Το βάρος έπεφτε στην απώλεια του αγαπημένου. Στη γιορτή του Αδωνι. του τρυφερού νέου που κοιμήθηκε στη χρυσή αγκα­λιά της Αφροδίτης για να ξυπνήσει στο σκοτεινό κόρφο της Περσεφόνης. το τραγούδι του υμέναιου έδινε τη θέση του στο θρήνο

Πολυαγαπημενος των γυναικών ο ωραος εραστης της Αφροδίτης, τον θρηνησε η Σαπφώ και οι κοπέλες της

Τον νμεναο ψάλλετε το τραγουδι του Αδωνι

πεθαίνει ο Αδωνις ο τρυφερός

αχ Κυθερεία πεθάνει

και ιωρα n θα κάνουμε;

κορίτσια εμπρός ελάτε.

σκίστε τα ρούχα σας

το στήθος σος χτυπάτε

σπως επόνω στο βουνά

κάποτε τον υακινθο βλέπεις με τα ποδάρια τους

βοσκοί να τον πατάνε

κειτεται καταγης το πορφυρο λουλουδι"·

Το χυμένο αμα του Αδωνι έγινε ανεμώνες, τα δάκρυα της Αφροδίτης για το χαμένο ερα­στή, τα πρώτο τριαντάφυλλα

Φυλακισμένες όλο το χρόνο στη σκιά του γυναικωνίτη, καταδικασμένες στη σιωπή και την ανωνυμία, χωρίς δικαίωμα να θέλουν, οι γυναί­κες τη μέρα του Αδωνι' έβγαιναν στο φως Ανεβασμένες στις στέγες και τα δώματα, άφη­ναν ελεύθερη να ξεσπάσει η φυλακισμένη κραυ­γή Ολολυγμοί και κοπετοί, θρήνοι και δάκρυα, όλος ο πόνος και όλος ο θυμός έβρισκε διέξοδο στο θρήνο για τον Αδωνι. στο θρήνο για τον έρωτα που πέθανε πριν τον γνωρίσουν.Η παρά­φορα των γυνακών ενοχλούσε το ελλογο ήθος των πολιτών Η απειλή, εοτω κα φευγαλέα να ξεσπάσει κάποτε το υπόγειο ποτάμι τρόμαζε τους άνδρες. Ομως ο Αδωνις ήταν ένα αγόρι σγουρό κα τρυφερό σαν την καρδιΰ του μαρου­λιού, εφήμερος, όσο και αυτό. Οι κήποι του, τα μαρουλακια που οι γυναίκες φύτευαν σε σπα­σμένα αγγεία άνθιζαν κα ξεραίνονταν μέσα σε λίγες ώρες Τα ξύλινα κουτιά με την εικόνα του ιδανικού εραστή βούλιαζαν στο νερό και έπαιρ­ναν μαζί τους των γυναικών τα όνειρο Επιτάφιος χωρίς ανάσταση .

Στην Αίγυπτο, στις όχθες του Νείλου

 

 

αντιχούσε κάθε χρόνο το μοιρολόι της ϊσιδος για τον Οσιρι Κόρη τou ήλιου και κυρά του θρό­νου, η μάγισσα θεά αναζητούσε τα κομμάτια του διαμελισμένου εραστή της, ξανάπλαθε το αγαπημένο σώμα. έσμιγε με το νεκρό, έχοντας τη μορφή της γερακίνας. Ο γιος της θέας. ο Ορος. το βασιλικό γεράκι, γεννιόταν, και ο Οσι­ριςς συνέχιζε να ζει οε μια άλλη διάσταση, βασι­λιάς των νεκρών για πάντα

Στα σύνορα του κόσμου, στο στρογγυλό νη­σί, συνάντησε ο Οδυσσέας την κόρη του ήλιου, τη φοβερή μάγισσα θεό, τη γερακίνα Κίρκη . Με το φυλαχτό που του είχε δώσει ο Ερμής αντι­στάθηκε στο βοτάνι της λησμονιάς. Γυμνώνοντας το σπαθί του. ο αντρας κέντρισε την προ­σοχή του θηλυκού, που του ζήτησε να σμίξουν, 'εύνή και φΐλότητι μιγήσομεν σλλήλοις' και του ορκίστηκε να μην του πάρει αντρεία και δύ­ναμη, ούτε να τον μαγέψει Ο ήρωας ήπιε από την κούπα της θεάς. Στο κρεβάτι της Κίρκης ο Οδυσσέας έμαθε τα μυστικά του έρωτα και το δρόμο που οδηγεί στη χώρα του θανάτου. Για να γυρίσει ο ήρωας οπο την αγκαλιά της θεάς στον κόσμο των ανθρώπων πρέπει να περάσει από το θάνατο. "Δισθανής" -αυτός που πέθα­νε δυο φορές ■ ο Οδυσσέας, ο πρώτος μύστης, ο άντρας, θα γυρίσει φέρνοντας γνώση στους θνητούς. Ο Ελπήνορας, ο νιούτσικος που έλπιζε να αντρωθεί. θα μείνει για πάντα στα δώματα του Αδη.

Επάνω στο χρυσωμένο δέρας του κριαριού που θυσιάστηκε, έσμιξε ο Ιάσων με τη Μήδεια την ομορφη θεά από τη γενιά rou ήλιου. Ύστερα ο γαμπρός έγινε ο ίδιος το πρόσφορο της θυσίας. Το σώμα του κομμάτια μπήκε στο λέβητα. Η θεά. που τον αγάπησε πολύ, του έδωσε το βο­τάνι της ζωής. Ο Ιάσων αναστήθηκε "πίο νέος και πιο όμορφος από ό.τι ήταν πριν. Στις μετόπες του ναού της Ήρας. κοντα στις εκβολές του αρ­χαίου ποταμού Σίλαρι, στο σημερινό κόλπο του Σολέρνο. βλέπουμε τη Μήδεια να βοηθά τον αναστημένο εκλεκτό της να βγει γεμάτος ζωή από το λέβητα.

Όμως οι ποιητές αποφεύγουν να μιλούν γι'αυτά. Η τύχη του θνητού που άγγιξε το θείο είναι γνώση άρρητη. Μόνον ο μύστης ξέρει τι σημαίνει να αγγίξει τη θεά του. Σε ένα χρυσό έλασμα που βρέθηκε σε τάφο ορφικού διαβά­ζουμε: "Ήμουνα κατσικάκι και πνίγηκα στο γά­λα. Βούτηξα στον κόλπο της θεάς. της φοβερής Περσεφόνης." Ο κόλπος της θεας είναι για το μύστη η ζωοποιός πηγή.

Η θεά έχει πολλά πρόσωπα, πολλά ονόματα πολλές εικόνες. Στην ουσία όμως είναι η ίδια η Αφροδίτη, και η Περσεφόνη η αρχή και το τέλος των πλασμάτων της, η αέναη δύναμη που βρί­σκεται στα κέντρο της κοσμικής σφαίρας και συ­νέχει το παν. Στο χέρι της ο έρωτας σμίγει με το θάνατο και ο θάνατος γίνεται αρχή νέας ζωήςarchaiologia.gr/