ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕς-ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕς ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ[ΑΡΙΟΙ Μέρος Ε΄]

Στην αρχαία ελληνική κοινωνία όμως, η ειρήνη δεν θα ε πικρατήσει ποτέ, διότι στο ιστορικό της γίγνεσθαι θα προσπαθήσει να συγκεράσει κυρίως την πρώτη με την τρίτη σχολή. Έτσι, δίπλα σε «κλειστές μυητικές σχολές»,που εξασφάλιζαν την εσωτερική γαλήνη στα μυημένα μέ­λη τους, θα οικοδομηθεί ένας κοινωνικός χώρος με βασι­κό του προσανατολισμό το δημοκρατικό κοσμικό κρά­τος-το οποίο όμως θα ολισθαίνει άλλοτε προς την ολι­γαρχία και άλλοτε προς την οχλοκρατία.

Αυτό είναι ένα «δίδαγμα» του οποίου τη σημασία θα καταλάβει άριστα ο χριστιανισμός και θα προσπαθήσει να οικοδομήσει τη «χριστιανική οικουμένη» του «επί γης ειρήνη» πάνω σε μια «Ρax Βyzantina» εδρασμένη στο πλατωνικό ουτοπικό πρότυπο.

Θέτοντας ως βάση το δόγμα «μια θρησκεία - ένα δί­καιο- μια γλώσσα», η βυζαντινή οικουμένη θα προσφέ­ρει στο Χριστό, ως «όργανο»επιβολής του θείου μηνύ­ματος του, τον «αυτοκράτορα» τον οποίο και θα περι­βάλει με τις ίδιες εξουσίες που είχε περιβάλει το φιλόσοφο-κυβερνήτη του ο Πλάτων!" Όπως ο αρχαίος φιλόσο­φος υποστήριζε ότι ο φιλόσοφος-κυβερνήτης διαθέτει τέ­τοιας ποιότητας αρετή ώστε ο ίδιος είναι υπεράνω του νόμου που θέτει στο λαό του (Πολιτεία, Δ419α κ.ε. 471ο κ.ε.), έτσι και το βυζαντινό δίκαιο θα θεσπίσει ότι «όπερ αρέσει τω βασιλεί νόμος εστίν»(Πανδέκται, 1.41.1).

Βέβαια εδώ ο χώρος δεν προσφέρεται για την παρου­σίαση των λίγο-πολύ γνωστών σε όλους δομών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που έφτασε ορισμένες φο­ρές στο σημείο να επιβάλει ακόμα και με τη βία τη θρη­σκεία της «αγάπης» του Ναζωραίου (όπως έξαλλου και οι αρχαίοι Αθηναίοι έκαναν «βίαιη εξαγωγή»/δημοκρα­τίας, εξοντώνοντας τους αντιδημοκράτες πολιτικούς αρχηγούς των άλλων πόλεων της συμμαχίας,τους...).Εξάλλου, δεν είναι λίγοι εκείνοι οι ιστορικοί που υποστηρίζουν ότι το Βυζάντιο-που πάντα ήθελε να ονομά­ζεται «Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία»- δεν είναι παρά η ωριμη φάση του ρωμαϊκού κράτους. Πέτυχε μάλιστα -με την υιοθέτηση και την επιβολή του χριστιανισμού- ό,τι δεν είχε κατορθώσει με την επιβολή του «θεού αυτο­κράτορα»!Θα άξιζε όμως τον κόπο να αναλογιστεί κα­νείς το εξής: αν η «Ρax Byzantina»είχε στη διάθεση της τεχνολογικά μέσα σαν τα σημερινά, μήπως δεν θα απείχε πολύ το σύστημα της από αυτό του «Μεγάλου Αδελ­φού», που περιγράφει ο Τζωρτζ Όργουελ στο «1984», και το οποίο είναι σύστημα όπου, πράγματι, επικρατεί απόλυτη«ειρήνη», αλλά την αδιαταραξία της οποίας εγ­γυάται ένα απελπιστικά ολοκληρωτικό καθεστώς;

Το ευαγγελικό κήρυγμα της «αγάπης» και της παγκόαμιας ειρήνης δεν είχε βέβαια καλύτερη τύχη στους κόλ­πους της δυτικής «Ρax Catholica>> όπου χρησιμοποιήθη­κε ακόμα και ως άλλοθι για τα γνωστά φρικτά μαρτύρια της Ιερής Εξέτασης, τους διά πυράς θανάτους «μα­γισσών», αλλά και επιστημόνων, και τη μαζική εξολό­θρευση πολλών φυλών και λαών του τρίτου κόσμου.

Πέρα από την οποιαδήποτε θεολογική ή ιστορική συ­ζήτηση πάνω στο θέμα, η τεράστια διαφορά μεταξύ του αρχαίου κόσμου και του χριστιανικού (ανατολικού και δυτικού) είναι η εξής: Ο πρώτος περιόρισε την αναζήτη­ση της «ειρήνης» καταρχήν στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου- και μάλιστα του «πνευματικά ανώτερου»-και απλά πειραματίστηκε στην εφαρμογή της στον κοι­νωνικό χώρο. Αντίθετα, ο δεύτερος, ευαγγελιζόμενος την «ειρήνη» για όλους τους ανθρώπους, τη χρησιμοποίησε αφενός για τη νομιμοποίηση της πολιτικής εξουσίας και αφετέρου για τη δικαιολόγηση των επεκτατικών βλέ­ψεων του. Με άλλα λόγια, μετέβαλε την «ειρήνη» -και τη θρησκευτική της προϋπόθεση,το χριστιανισμό- σε πραγ­ματικό «γεωπολιτικό μέγεθος»!

Ο κλασικός ελληνισμός πίστευε σε μια εξελικτική πο­ρεία του ανθρώπου: από την κατάσταση του «θηριώδους βίου»προς μια όλο και ανώτερη μορφή πολιτισμού χάρη στις τεχνικές. Σε αντίθεση, ο ιουδαϊκών καταβολών χριστιανισμός των Βυζαντινών και των Δυτικών ήθελε τον άνθρωπο να ξεκινά την «ιστορία» του με την «απώλεια» ενός«παραδείσου», όπου όλα ήταν «τέλεια», «γαλήνια» και «ειρηνικά», και έθετε ως στόχο του την «επανεύρεση του χαμένου παραδείσου»" μέσα από ένα συγκεκριμένο κοσμοθεωρητικό -και ιδεολογικό- πλαί­σιο δράσης. Έτσι, τόσο στην Ανατολή, όσο και στη Δύση, η έννοια του «κράτους» πήρε από την αρχή ένα«μεταφυσικό» περιεχόμενο και δημιουργήθηκαν φαινό­μενα σαν αυτά του«αυτοκράτορα εκπροσώπου του Θεού» -που ήταν άγνωστα στην κλασική Ελλάδα.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι ήταν πλέον τέτοια η «κεκτημένη» ταχύτητα πάνω στη γη, ώστε όταν οι δομές του «μεταφυσικού κράτους» άρχισαν να ατονούν, η δια­νόηση στράφηκε συστηματικά προς την «ουτοπία» ή, πιο συγκεκριμένα, προς την «πλατωνική υπόσχεση περί γήι­νου Παραδείσου»! Και αυτό έγινε τόσο στην Ανατολή, όσο και στη Δύση.

Έτσι, στη βυζαντινή επικράτεια, από το 13ο αι. και ε­ξής, θα δημιουργηθούν δύο «γήινοι παράδεισοι»,όπου οι «ιθύνοντες» τους θα εξασφαλίζουν την «ειρήνη» και την «αιώνια γαλήνη»σαν αυτή της ψυχής τόσο στον πλατωνικό μεταφυσικό χώρο, όσο και στο χριστιανικό.

Ο ένας, «παραδοσιακός», θα είναι το Αγιο Όρος, όπου θα ανδρωθεί το κίνημα του ησυχασμού, το οποίο, στις α­παρχές του, είχε συνδεθεί στενά με το νεοπλατωνισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ανδρόνικος Β' Παλαιολό­γος, που τελούσε κάτω από την επίδραση-του-συστημα­τοποιού του ησυχασμού αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, θα αφαιρέσει το Άγιο Όρος από τη δικαιοδοσία του αυ­τοκράτορα και θα το παραχωρήσει στον πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης, με το δικαιολογητικό ότι επρόκει­το για «γήινο παράδεισο»,που σαν τέτοιος έπρεπε να α­νήκει στη θρησκευτική εξουσία! Ο άλλος, ριζοσπαστικά προοδευτικός, θα είναι ο Μυστράς, ή μάλλον η «ουτο­πική πολιτεία» του νεοπλατωνιστή φιλοσόφου του Μυστρά, Γεώργιου Γεμιστού ή Πλήθωνα'.

Στη Δύση, η «ουτοπία» θα γνωρίσει τη χρυσή της πε­ρίοδο στην εποχή της Αναγέννησης. Θα συνδυαστεί με μιαν απόλυτη απόρριψη του Αριστοτέλη, του οποίου τη «Δογική» είχε αποστεώσει από το περιεχόμενο της η Καθολική Εκκλησία, για να την καταστήσει «σύστημα χειραγώγησης των μαζών»...Στην Αγγλία, ο Τόμας Μουρ θα δημιουργήσει και το σχετικό όρο, ονομάζοντας«Ουτοπία» το ανύπαρκτο για την εποχή νησί-πολιτεία, όπου η δικαιοσύνη εγγυόταν μιαν απόλυτη και αδιατά­ρακτη ειρήνη.

Στην Ιταλία, για να περιοριστούμε στις πιο ενδεικτι­κές ευρωπαϊκές περιπτώσεις, ο ριζοσπάστης Τομάσο Καμπανέλλα θα προσπαθήσει να ιδρύσει μια «Πολιτεία του Ήλιου», αντιγράφοντας σε γενικές γραμμές την πλατωνική «Πολιτεία»". Στον απόηχο αυτών των ορα­ματιστών θα γεννηθεί ο τεκτονισμός, που και αυτός θα θρέψει τα δικά του οράματα για την επιβολή μιας«πα­γκόσμιας ειρήνης», την οποία πολλοί θεωρούν ως προ-πέτασμα καπνού της προσπάθειας του Σιωνισμού για παγκοσμια εγκαθίδρυση μιας «Ρax Judaica»!

Αξίζει, τέλος, να αναρωτηθεί κανείς αν η «εν ανθρώ-ποις ευδοκία»εξασφαλίζεται με την «ειρήνη» ή με τον «μη πόλεμο».

που τόσο έντεχνα χρησιμοποιείται από τα κάθε είδουςσυστήματα ως άλλοθι για την επιβολή τους, θα έπρεπε να αποσυνδεθεί από την έννοια των «σχέσεων αλλη­λεγγύης» και να επαναπροσδιοριστεί πάνω στις βάσεις των «σχέσεων συναγωνισμού». Όχι βέβαια «ανταγω­νισμού», όπου εδράζεται η θεωρία περί αναγκαιότητας του πολέμου, με απαρχή της το περίφημο «Πόλεμος πα­τήρ πάντων» του Ηράκλειτου...

Ίσως ο Αριστοτέλης κάτι τέτοιο να υπονοούσε όταν έ­γραφε ότι οι «σχέσεις» μεταξύ των ανθρώπων, έτσι ό­πως διαμορφώνονται στα πλαίσια του εξελιγμένου πο­λιτισμού των πόλεων, πρέπει να είναι όχι «στενές» («αλληλέγγυες»), αλλά «χαλαρές» («συναγωνιστικές»)... αν το πραγματικό ζητούμενο είναι η «αυτάρκεια» που ε­ξασφαλίζει την εξάλειψη της έχθρας!
πηγή Ι.ΛΟΥΚΑΣ"ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΡΙΩΝ"