Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2011

ΚΕΛΤΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ [ΚΕΛΤΕΣ Μέρος Ε΄]

ΣΟΟΥΙΝ
Σόουιν (ιρλ. Samhain) είναι στα ιρλανδικά η λέξη για το μήνα Νοέμβριο. Κυριολεκτικά σημαίνει το τέλος του καλοκαιριού. Η γιορτή του Σόουιν σηματοδοτούσε το τέλος του καλοκαιριού και την αρχή του κελτικού Νέου Έτους. Για τους αγρότες είναι η αρχή του χειμώνα: οι βοσκοί έβαζαν στους σταύλους τα κοπάδια τους και οι γεωργοί μάζευαν τη σοδειά τους. Είναι η αντίστοιχη μέρα των Αγίων Πάντων των Χριστιανών. Οι Ουαλοί την ονόμαζαν Hollantide ή Calan Gaeaf. Σύμφωνα με το μύθο, τη νύχτα του Σόουιν, της 31ης Οκτωβρίου, ήταν η Γιορτή των Νεκρών, όταν οι θεοί κατέβαιναν στη γη και με τα μαγικά τους προκαλούσαν αναστάτωση στους θνητούς ανθρώπους. Το Σόουιν εξελίχτηκε στη γιορτή που είναι γνωστή ως Χάλλογουιν.
Οι υπαίθριες φωτιές έπαιζαν σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια των γιορτών κατά τους τελευταίους αιώνες. Λέγεται πως οι χωρικοί έριχναν τα κόκαλα των σκοτωμένων ζώων στις φλόγες κι έπειτα, όταν η φωτιά δυνάμωνε, κάθε οικογένεια έπαιρνε με ένα δαυλό φωτιά για την οικογενειακή εστία. Έτσι δένονταν μαζί όλες οι οικογένειες του χωριού.

 Σημασία της γιορτής

Αν και ο θάνατος είναι ο κεντρικός πυρήνας της γιορτής (ξεκίνησε ως Ημέρα των Νεκρών), αυτό δε σημαίνει ότι πρόκειται για ένα μακάβριο γεγονός. Ο θάνατος δεν πρέπει να προκαλείι φόβο: τα γηρατειά αναδεικνύονται για τη σοφία που προσδίδουν και ο θάνατος είναι τμήμα της ζωής το ίδιο αποδεκτό με τη γέννηση. Ο θάνατος επίσης συμβολίζει το τέλος κι έτσι η γιορτή του Σόουιν δεν έχει σχέση μόνο με τη θνητότητα, αλλά και με το πέρασμα από μια φάση της ζωής σε μια άλλη, όσον αφορά τις σχέσεις, την εργασία κι άλλες αλλαγές στη ζωή των ανθρώπων.

ΛΟΥΓΝΑΣΑΝΤ

Το Λούγνασαντ (ιρλ. Lughnasadh) είναι κελτική γιορτή, η οποία εορτάζεται στην πανσέληνο μεταξύ θερινού ηλιοστασίου και φθινοπωρινής ισημερίας, κατά την περίοδο του θερισμού. Αποτελεί μια από τις τέσσερις κύριες γιορτές του μεσαιωνικού ιρλανδικού ημερολογίου, ενώ οι άλλες τρεις είναι το Ίμπολκ, το Μπελτέιν και το Σόουιν.

Το Λούγνασαντ σηματοδοτούσε την αρχή του θερισμού και συνεπώς ήταν γιορτή αφιερωμένη στη Μητέρα Θεά και την αφθονία της φύσης. Η ονομασία της γιορτής σημαίνει "ο γάμος του Λουγ". Αναφέρεται στο Λου των Τουάθα ντε Ντανάν, θεό του φωτός στην κελτική μυθολογία.
Η γιορτή κρατούσε από τις 15 Ιουλίου μέχρι τις 15 Αυγούστου.[εκκρεμεί παραπομπή] Για τρεις μέρες πραγματοποιούνταν θρησκευτικές τελετές, ενώ τις υπόλοιπες μέρες πραγματοποιούνταν διαγωνισμοί δύναμης και ικανοτήτων, γίνονταν νομικές συμφωνίες, ακόμα και πολιτικές συζητήσεις. Καλλιτέχνες έδειχναν τα ταλέντα τους, έμποροι κατέφταναν να πουλήσουν την πραμάτεια τους, ενώ υπήρχε πολλή μουσική και ξεφάντωμα.

ΙΜΠΟΛΚ

Το Ίμπολκ είναι μία απο τις τέσσερις κύριες γιορτές του προ-Χριστιανικού Κέλτικου ημερολογίου, συνδεδεμένο με τελετές γονιμότητας. Στο χριστιανικό ημερολόγιο έχει καθιερωθεί σαν εορτή της Αγίας Μπριγκίτ και σε πιο πρόσφατους καιρούς γιορτάζεται σαν γιορτή της φωτιάς, μία απο τις οκτώ γιορτές, (4 ηλιακές και 4 Φωτιάς/Φεγγαριού) ή "Σάββατα" στο Νεοπαγανιστικό τροχό του χρόνου. Το Ίμπολκ, σύμφωνα με πολλούς, είναι ο πρόγονος της χριστιανικής γιορτής της Υπαπαντής και της Μέρας της Μαρμότας.
Το Ίμπολκ γιορτάζεται την 1η Φεβρουαρίου στο Βόρειο Ημισφαίριο και την 1η Αυγούστου στο Νότιο. Μερικοί νεοπαγανιστές αναφέρουν αυτη τη γιορτή στο μέσον μεταξύ του χειμερινού ηλιοστασίου και της εαρινής ισημερίας, που πέφτει πιο μετά την πρώτη εβδομάδα του μήνα. Από τη στιγμή που το κελτικό ημερολόγιο βασίζεται και στoν ηλιακό και στο σεληνιακό κύκλο, ίσως τοποθετείται στην πανσέληνο που είναι ανάμεσα στο χειμερινό ηλιοστάσιο και στην εαρινή ισημερία.

 

 Κελτική προέλευση
Ενδείξεις για τον τρόπο με τον οποίο εορταζόταν το Ίμπολκ στην Ιρλανδία υπάρχουν μέσα απ' τις λαϊκές παραδόσεις, οι οποίες συλλέχτηκαν ανάμεσα στον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ού αιώνα στην αγροτική Ιρλανδία και στη Σκωτία, οι οποίες συγκρίθηκαν και με μελέτες διάφορων ατόμων στη Σκανδιναβία.
Το φεστιβάλ παραδοσιακά αναφερόταν στην γαλούχηση των προβάτων, που στη συνέχεια γεννούσαν τα πρόβατα της άνοιξης. Αυτό συνέβαινε είτε δύο βδομάδες πριν η μετά τις αρχές Φεβρουαρίου. Η ονομασία της γιορτής, στην ιρλανδική γλωσσα, σημαίνει "στην κοιλιά" (i mbolg) και αναφέρεται στην γέννα των προβάτων. Είναι όμως και κελτικός όρος για την άνοιξη. Ένα άλλο όνομα είναι Oimelc, που σημαίνει "το γάλα του προβάτου". Ακόμα αναφέρεται σαν Μπρίγκιντ, από το όνομα της θεάς των σιδηρουργών στην κελτική μυθολογία.
Η γιορτή του Ίμπολκ ήταν πολύ σημαντική για τους αρχαίους κατοίκους της Ιρλανδίας. Για παράδειγμα, στην ιρλανδική περιοχή Τάρα, στους Λόφους των Αιχμαλώτων (Μount of Hostages), ο εσωτερικός θάλαμος είναι άριστα συνδεδεμένος με τον ανατέλλοντα ήλιο και του Ίμπολκ και του Σόουιν. Πρόκειται για μια γιορτή του φωτός, που αντικατοπτρίζει τη διάρκεια της ημέρας και την ελπίδα της άνοιξης. Είναι παράδοση να ανάβουν όλες οι λάμπες στο σπίτι για λίγα λεπτά και οι τελετές συχνά περιλαμβάνουν το άναμμα μεγάλης ποσότητας κεριών.

 Εορτή της Αγίας Μπριγκίτ

Στο μοντέρνο ιρλανδικό ημερολόγιο, το Ίμπολκ είναι συχνά γνωστό σαν η γιορτή της Αγίας Μπριγκίτ και σαν "La Feabhra": η πρώτη μέρα της Άνοιξης. Ένας λόγος είναι οτι ο Χριστιανισμός, στην προσπάθειά του να εναρμονίσει την δημοτικότητα αυτής της γιορτής μαζί με τις δικές του παραδόσεις, άλλαξε τη γιορτή του Ίμπολκ, μετονομάζοντάς την.
Μια λαϊκή παράδοση που υπάρχει είναι το κρεβάτι της Αγίας Μπριγκίτ. Τα νεαρά κορίτσια του χωριού φτιάχνουν μια κούκλα απο καλαμπόκι, που τη στολίζουν με κορδέλες και μπιχλιμπίδια. Οι πιο ηλικιωμένες γυναίκες, στη συνέχεια, φτιάχνουν ένα κρεβάτι για να ξαπλώσει η Αγία Μπριγκίτ. Την παραμονή της γιορτής, που είναι στις 31 Ιανουαρίου, οι νεαρές κοπέλες συναντιούνται σε ένα σπίτι για να ξαγρυπνήσουν όλη τη νύχτα με την κούκλα απο καλαμπόκι και στη συνέχεια τις επισκέπτονται όλοι οι νεαροί άνδρες της κοινότητας, οι οποίοι πρέπει να μεταχειριστούν αυτές και την κούκλα με σεβασμό. Ταυτόχρονα,οι πιο μεγάλες γυναίκες της κοινότητας μένουν στα σπίτια τους και εκτελούν άλλες τελετές.
Πριν πάνε για ύπνο, κάθε νοικοκυριό καθαρίζει το τζάκι του καλά και "χτενίζει" τις στάχτες. Το πρωί κοιτάζουν να βρουν κάποιο σημάδι στις στάχτες, που να δείχνει ότι η Μπριγκίτ πέρασε απο το σπίτι τους το βράδυ ή το πρωί.
Την επόμενη μέρα, το κρεβάτι της Μπριγκίτ πηγαίνει απο σπίτι σε σπίτι, όπου καλωσορίζεται με μεγάλη τιμή. Απ'τη στιγμή που η Μπριγκίτ συμβολίζει τη ζωτική ορμή που θα φέρει τους ανθρώπους απο το χειμώνα στην άνοιξη, η παρουσία της είναι πολύ σημαντική σε αυτήν την συγκεκριμένη μέρα του χρόνου. Ο κόσμος συχνά θα χτυπήσει το ομοίωμά της με ένα ξύλινο ραβδί, ίσως ένα παλιό απομεινάρι απο πιο παλιές κραταιές τελετές γονιμότητας.

 Σήμερα,οι μοντέρνοι Νεοπαγανιστές τη γιορτάζουν την πρώτη ή τη δεύτερη μέρα του Φεβρουαρίου, που είναι πιο δημοφιλής στην Αμερική, ίσως λόγω της σχέσης της γιορτής αυτής με τη γιορτή της Υπαπαντής. Μερικοί πιστεύουν οτι η χριστιανική γιορτή της Υπαπαντής, που η ημερομηνία της εξαρτάται απο τα Χριστούγγενα, ήταν ο εκχριστιανισμός της γιορτής του Ίμπολκ. Εντούτοις δεν υπάρχει καμμία απόδειξη ότι το Ίμπολκ εορταζόταν στον προχριστιανικό κόσμο πουθενά αλλού εκτός απο την Ιρλανδία, ενώ ο εορτασμός της Υπαπαντής ξεκίνησε απο τη νότια Μεσόγειο.

Η φωτιά είναι πολυ σημαντική για αυτή την γιορτή, γιατί η Μπρίγκιντ είναι η θεά της φωτιάς, της γιατρειάς και της γονιμότητας. Η φωτεινότητα απο τις φωτιές συμβολίζει την αυξανόμενη δύναμη του ήλιου τους επόμενους μήνες.
Στην Αμερική, στη Μέρα της Μαρμότας, αν η μαρμότα δει τη σκιά της αυτό το πρωί και φοβηθεί και πάει πάλι πίσω στην φωλιά της, σημαίνει οτι θα υπάρξουν άλλες έξι βδομάδες χειμώνα. Η φήμη έρχεται κατευθείαν απο την Ευρώπη, απ'τη Γερμανία συγκεκριμένα, όπου ένας στίχος λέει:
Αν η μέρα της Υπαπαντής είναι φωτεινή και καθαρή, θα υπάρξουν άλλοι δυο χειμώνες στον χρόνο.

ΜΠΕΛΤΕΙΝ

Το Μπελτέιν (ιρλ. Bealtaine ή Beltene) είναι μια αρχαία κελτική γιορτή κατά την Πρωτομαγιά, η οποία εορταζόταν στην Ιρλανδία, τη Σκωτία και τη Νήσο Μαν, ενώ παρόμοιες γιορτές λάμβαναν χώρα στην Ουαλία, τη Βρετάνη και την Κορνουάλη. Η λέξη «Μπελτέιν» προέρχεται από την ιρλανδική λέξη «Bealtaine» (ιρλ. Beltene, «ζωηρή φωτιά»). Πιθανότατα υπάρχει σχέση με τον γαλατικό θεό Belenos («λαμπερός»).

Το Μπελτέιν βρίσκεται στο μέσον μεταξύ εαρινής ισημερίας και θερινού ηλιοστασίου. Από τη στιγμή που το κελτικό ημερολόγιο βασίζεται και στoν ηλιακό και στο σεληνιακό κύκλο, ίσως τοποθετείται στην πανσέληνο που είναι ανάμεσα στην εαρινή ισημερία και το θερινό ηλιοστάσιο. Συνήθως εορτάζεται λοιπόν την 1η Μαΐου. Η γιορτή σηματοδοτούσε το ξεκίνημα του καλοκαιριού για τους ποιμένες, που έβγαζαν τα κοπάδια τους στην ύπαιθρο για βοσκή. Κεντρική δραστηριότητα της γιορτής ήταν το άναμμα υπαίθριων φωτιών στις κορυφές των βουνών και των λόφων με τελετουργική ή πολιτική σημασία. Στην Ιρλανδία, το έθιμο αυτό επιζεί μόνο στην επαρχία του Λίμερικ. Ένα άλλο έθιμο που επέζησε μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα στην Ιρλανδία ήταν το κρέμασμα ενός κλαδιού στις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών, το οποίο συνήθως ήταν κλαδί από φλαμουριά ή κράταιγο
Ρίζες του Μπελτέιν
Στην ιρλανδική μυθολογία, για τους Τουάθα ντε Ντανάν και τους Μιλέσιους η αρχή του χρόνου ήταν η γιορτή του Bealtaine: μεγάλες υπαίθριες φωτιές ανήγγειλαν τον ερχομό του καλοκαιριού και την ελπίδα για καλές σοδειές, ευημερία και ευτυχία. Πηγές του 10ου αιώνα αναφέρουν ότι οι δρυΐδες άναβαν μικρές φωτιές στις κορυφές των λόφων και οδηγούσαν τα κοπάδια των ζώων του χωριού προς τα εκεί, προκειμένου να εξαγνιστούν από τη φωτιά, ενώ και άνθρωποι πηδούσαν πάνω από τις φωτιές. Το έθιμο αυτό υπάρχει σε πολλές περιοχές του κόσμου ακόμα και μετά την έλευση του Χριστιανισμού. Η μέρα γιορτάζεται ακόμα σε μερικές περιοχές, όπως στο Εδιμβούργο της Σκωτίας, για παράδειγμα.
Το Μπελτέιν είναι κυρίως Γαελική γιορτή, καθώς άλλοι κελτικοί λαοί, όπως οι Ουαλοί, οι κάτοικοι της Βρετάνης και της Κορνουάλης, δεν τη γιορτάζουν, αν κι έχουν παρόμοιες γιορτές.

Οι Νεοπαγανιστές χρησιμοποιούν την ονομασία Μπελτέιν για ένα από τα «Σάββατα», τις οκτώ ηλιακές γιορτές, στο Νεοπαγανιστικό τροχό του χρόνου. Αν και δανείζεται στοιχεία από το παραδοσιακό Μπελτέιν, όπως οι φωτιές, όσον αφορά τη σημασία και τις τελετές της έχει περισσότερο σχέση με τη γερμανικής προέλευσης γιορτή της Πρωτομαγιάς, καθώς αποτελεί γιορτή γονιμότητας κι ένα από τα έθιμα είναι το πρωτομαγιάτικο γαϊτανάκι. Οι Νεοπαγανιστές γιορτάζουν το Μπελτέιν την 1η Μαΐου στο Βόρειο Ημισφαίριο και την 1η Νοεμβρίου στο Νότιο

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου