Οι Μυθολογικές αναφορές για την Μήλο δεν είναι πολλές. Στα αρχαία κείμενα η Μήλος αναφέρεται με διάφορα ονόματα, Βιβλίς, Μιμαλλίς, Άκιτος και Ζεφυρία. Το μόνο που διασώζεται μέχρι σήμερα είναι το Ζεφυρία, η παλιά πρωτεύουσα του νησιού. Αρκετοί υποστηρίζουν ότι το όνομα Μήλος προέρχεται από την προελληνική λέξη βήλος που σήμαινε πρόβατο και εξελίχθηκε αργότερα σε Μήλος
Ο Μήλος και ο Άδωνης
Ο πρώτος Μήλος ήταν ένας νεαρός από την Δήλο που μετανάστευσε στην Κύπρο, όπου γνώρισε τον Άδωνη και συνδέθηκε μαζί του. Γνώρισε και τη βασιλοπούλα Πελία (κατά μία εκδοχή, αδελφή του Άδωνη), την παντρεύτηκε κι απέκτησε γιο τον Μήλο, τον δεύτερο. Ο Άδωνης είχε γεννηθεί από την ανόαια ένωση του βασιλχά Θείαντα της Ασσυρίας με την κόρη του, Σμύρνα. Η αγριότητα του μύθου της γέννησης του τον παραπέμπει οε εποχές αρχαίες και σκοτεινές, όταν οι μυθολογίες όλων των λαών αναδύανε ανάλογη ωμότητα (Μυκήνες, αρχαία Αίγυπτος κ.λπ.).
Οι ερευνητές όμως παρατήρησαν ότι στα ομηρικά έπη δεν υπάρχει ίχνος από τις παραδόσεις για τη γέννηση και της περιπέτειες του Άδωνη. Ο θρύλος ήρθε κατευθείαν από την Ασία και, όπως και πολλοί άλλοι, ελληνοποιήθηκε και ωραιοποιήθηκε. Η θεά Αφροδίτη είδε το νεογέννητο εγκαταλειμμένο στη ρίζα ενός δέντρου και τόσο πολυ συγκινήθηκε, που αποφάσισε να το σώσει. Το πήρε και το έκρυψε σε ένα καλάθι και ζήτηοε από την θεά του Άδη, την Περσεφόνη, να το αναθρέψει. Κι αυτή εντυπωσιάστηκε από το όμορφο μωρό. Το μεγάλωσε με στοργή και το αγάπησε σαν να ήταν δικό της παιδί. Κάποτε, όμως, ο Άδωνης ανδρώθηκε κι έγινε ένας πανέμορφος νέος.
Την Αφροδίτη την βάρεσε κατακούτελα ο έρωτας, μόλις τον είδε, όπως άλλωστε έγινε και με τον ίδιο τον Άδωνη που ερωτεύτηκε τη θεά. Η Αφροδίτη πήγε στην Περσεφόνη και της ζήτησε να της επιστρέψει τον νεαρό. Η Περσεφόνη αρνήθηκε: δεν τον μεγάλωνε με τόσο κόπο και τόση φροντίδα, για να της τον εκχωρήσει. Η Αφροδίτη προσέφυγε στη διαιτησία του Δία, ο οποίος πήρε και την τελική απόφαση: ο όμορφος νέος υποχρεώθηκε να μοιράσει στα τρία τον χρόνο του. Τέσσερις μήνες θα έμενε με την Περσεφόνη, τέσσερις με την Αφροδίτη κι άλλους τέοοερις θα τους περνούσε όπως ο ίδιος ήθελε.
Χάρισε τους δικούς του μήνες στην Αφροδίτη κι έμενε μαζί της τους οκτώ, ενώ τους υπόλοιπους τέσσερις (του χειμώνα), τους περνούσε στον Άδη με την Περσεφόνη. Γι' αυτό και η βλάστηση χάνεται τον χειμώνα κι ανασταίνεται την άνοιξη.
Ο παράφορος έρωτας ανάμεσα στην Αφροδίτη και τον Άδωνη προκάλεσε την οργή του θεού Άρη, παραδοσιακού εραστή της θεάς. Μεταμορφώθηκε σε αγριόχοιρο, όρμησε πάνω στον όμορφο αντεραστή του και τον τραυμάτισε θανάσιμα.
Όταν ο Μήλος έμαθετον θάνατο του Άδωνη βρήκε ένα δέντρο και κρεμάστηκε από τα κλαδιά του, μη αντέχοντας τον χαμό. Το δέντρο ονομάστηκε μηλέα (μηλιά). Βλέποντας τον άντρα της νεκρό, η Πελία αυτοκτόνησε. Η θεά Αφροδίτη λυπήθηκε με όλο αυτό το δράμα κι έκανε τον πρώτο Μήλο φρούτο της μηλέας (μήλο). Και την Πελία, τη μεταμόρφωσε σε περιστέρι. Εμενε ο δεύτερος Μήλος, γιος του πρώτου. Η Αφροδίτη τον διέταξε να πάρει τους συντρόφους του και να μετοικίσει σ' ένα νησί του Αιγαίου. Ο ήρωας βρήκε το νησί, εγκαταστάθηκε κι έγινε επώνυμος του: είναι η Μήλος.
Τον ίδιο καιρό, στο διπλανό νησί έφτασε, το εποίκησε κι έγινε επώνυμος του ο Κίμωλος. Το νησί ήταν γνωστό και ως Εχινούοα (νησί με έχιδνες: οχιές). Άλλωστε, στην Κίμωλο βρέθηκαν χάλκινα νομίσματα με παράσταση θαλάσσιας έχιδνας
Ενωμένες σε ένα νησί ως πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια, η Μήλος και η Κίμωλος (και μαζί τους ο Πολύαιγος) ορίζουν το κέντρο του ηφοιοχειακού ιόζο υ που απλώνεται από ι η Νότια Ιταλία ως τη Μ. Αοία. Η Μήλος είναι το τελευταίο προς τα νοτιοδυτικά νηοί των Κυκλάδων.
Εξαρτημένα από αυτήν είναι το ερημονήσι - βοσκότοπος Πολύαιγος στα βορειοανατολικά της και η Αντίμηλος (τόπος όπου έζησαν άνθρωποι στην Εποχή του Λίθου, η Εφύρα των αρχαίων, σήμερα «τόπος κατοικίας» αιγάγρων) στα βορειοδυτικά της.
Τα Γλαρονηοια και οι Ακραδιές συμπληρώνουν το νησιωτικό σύμπλεγμα. Το νησί βρίσκεται νοτιοδυτικό της Σίφνου (στα 12 μίλια) και νότια της Σερίφου (20 μίλια)· 06 απόσταση 87 μιλίων από τον Πειραιά. Ηφαιστειώδες και ορεινό (Προφήτης Ηλίας, 751 μ.) χωρίς βλάστηση, \ σχηματίζει πέταλο ανοιχτό στα βόρεια, δημιουργώντας μεγάλο και ασφαλές λιμάνι. Γεωργία, ' κτηνοτροφία, ιαματικές πηγές, ορυκτά (βαρίιης, μαγγάνιο κ.ά.) είναι οι ασχολίες των κατοίκων που δραστηριοποιούνται με επιτυχία και οτον τουρισμό. Ξενοδοχεία υπάρχουν στον Αδάμαντα, ενώ διαμερίσματα και δωμάτια νοικιάζονται οε όλους ιούς οικισμούς.
Η Μήλος έχει αεροπορική σύνδεση με τα Σπάτα και ακτοπλοϊκή με τον Πειραιά και τα νησιά Κίμωλος, Πάρος, Σέριφος, Σίφνος, Σύρος (το καλοκαίρι και με Κύθνο, Θήρα. Σίκινο, Φολέγανδρο καθώς και με Κάρπαθο, Κάσο, Ρόδο, Αγιο Νικόλαο Κρήτης και Σητεία).
Σκαρφαλωμένη στην εσωτερική πλευρά του ανατολικού βραχίονα του νησιού, η πρωτεύουσα Μήλος ή Πλάκα προσφέρει ειδυλλιακά ηλιοβασιλέματα και διαθέτει αξιόλογα Αρχαιολογικό και Ιστορικό - Λαογραφικό μουσεία. Απέχει 3,5 χλμ. από το φυσικό λιμάνι του Αδάμαντα με το Μεταλλευτικό μουσείο και τις γειτονικές αμμουδιές. Εγκαταλειμμένη, περίπου στη μέση του νησιού, η μεσαιωνική πρωτεύουσα Ζεφύρια, καταστράφηκε οπό σεισμό τον 28ο αιώνα.
Τα Απολλώνια, στη βορινή ακτή, απέναντι από την Κίμωλο, εξελίσσονται οε σύγχρονο τουριστικό κέντρο καθώς το κλίμα τους και οι καθαρές αμμουδιές τους προσελκύουν τους επισκέπτες. Η Αγία Κυριακή, ο τόπος ηρεμίας που ακούει στο όνομα Εμπορειός, το Κλήμα, το Παλιοχώρι και ο Προβατάς είναι οι λοιποί παράλιοι οικισμοί που διαθέτουν πολύ όμορφες (απλωτές ή όχι) αμμουδιές. Τα «θαλασσινά Μετέωρα» (Κλέφτικο) και η «Σμαραγδένια Σπηλιά» (Συκιά), στα νοτιοδυτικά του νησιού, με τους τεράστιους ογκόλιθους που ξεπροβάλλουν μέσα από τη θάλασσα, και ο Βαπαφράγκας, σε σχήμα φυσικής πισίνας με πελώρια τοιχώματα βράχων, ανήκουν στις τοποθεσίες που επιβάλλεται να γνωρίσει ο επισκέπτης. Ηφαιστειογενής και λοφώδης (Παλιόκαστρο, 395 μ.), η Κίμωλος βρίσκεται μεταξύ Μήλου και Σίφνου, σε απόσταση 56 μιλίων από τον Πειραιά και θεωρείται άγονο νησί. Έχει ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά και τα νησιά Μήλος, Πάρος, Σέριφος, Σίφνος, Σύρος (το καλοκαίρι και με Κύθνο και Φολέγανδρο). Παράγει κρασί, λάδι, σιτηρά. Και έχει λατομεία πωρόλιθου και κιμωλίτη. Πρωτεύουσα είναι η Κίμωλος ή Χώρα, σε ύψωμα, στη θέση βενετσιάνικου κάστρου του οποίου τα όποια τμήματα τείχους έχουν σωθεί, εντάσσονται στην τοιχοδομία των σπιτιών. Απέχει 1,5 χλμ. από το λιμάνι Ψάθη, κοντά στην αρχαία πόλη που οι ντόπιοι ονομάζουν Ελληνικά. Τα κινητά ευρήματα κοσμούν το μικρό μουσείο της Χώρας. Πολλές και προσιτές παραλίες υπάρχουν γύρω από την Ψάθη, ενώ με καΐκι μπορεί ο επισκέπτης να πάει και σε πιο μακρινές ακρογιαλιές. Το σήμερα ακατοίκητο νησάκι του Αγίου Ανδρέα (απέναντι από τα Ελληνικά) και μικρές βραχονησίδες «τριγυρίζουν» την Κίμωλο.
Ο πολιτισμός της Φυλακωπής
Η ανθρώπινη παρουσία στα νησιά είναι συνεχής από τα 7.000 χρόνια π.Χ. ως την εποχή μας. Ο οψιδιανός ή οψιανός λίθος που ακομα εντοπίζεται στη Μήλο, απετέλεσε σπουδαίο υλικό για αιώνες. Στην εξόρυξη του και την εμπορική εκμετάλλευση του στη ρίχθηκε η οικονομία της περιοχής, καθώς η πέτρα αυτή απολεπίζεται και γίνεται ιδανική αιχμή όπλου αλλά και λεπίδα ξυρίσματος και μαχαίρι.
Η μεγάλη ακμή της Μήλου καθρεφτίζεται στην Φυλακωπή (δυο χλμ. από τα Απολλώνια) όπου ανασκάφηκε ολόκληρη πόλη της Εποχής του Χαλκού. Τα ευρήματα (ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής) χαρακτηρίζουν τεχνοτροπία και περίοδο, στα πλαίσια του Κυκλαδικού πολιτισμού («πολιτισμός της Φυλακωπής»).
Βρέθηκαν τρεις πόλεις που χρονολογήθηκαν στα αντίστοιχα χρονικά όρια των οικισμών του Βορειοανατολικού Αιγαίου: η πρώτη πόλη κτίστηκε στα 2800 π.Χ. και είχε συνεχή κατοίκηση και ακμή ως τα 2100 οπότε καταστράφηκε (ίσως από σεισμό που συντάραξε Αιγαίο και Κρήτη). Πάνω στα ερείπια της, κτίστηκε η δεύτερη πόλη, αυτή που συμπίπτει με τη Μεοοκυκλαδική εποχή της μινωικής επιρροής. Αλλωστε, οικιστής της Μήλου, αυτήν την περίοδο, αναφέρεται ο ίδιος ο βασιλιάς Μίνωας.
Κι αυτή η πόλη χάθηκε από φυσική καταστροφή (τον 15ο π.Χ. αιώνα, ίσως από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας).
Η τρίτη πόλη, στο ίδιο σημείο, είναι πιο μεγάλη από τις προηγούμενες, με τείχη και με μυκηναϊκό ανάκτορο στα βορειοανατολικά όριά της.
Και οι τρεις πόλεις μαρτυρούν πολιτιστική και οικονομική άνθηση, ακμή και εμπορικές σχέσεις με την Κρήτη και την ηπειρωτική χώρα. Στα αγγεία που βρέθηκαν εκεί και στις τοιχογραφίες των σπιτιών καθρεφτίζονται οι αλληλεπιδράσεις της κυκλαδικής και της μινωικής τέχνης
Αφροδίτη και Ποσειδώνας
Αργότερα, στη Μήλο εγκαταστάθηκαν Δωριείς άποικοι. Το νησί απέκτησε στόλο και δύναμη. Στη ναυμαχία της Σαλαμίνας (480 π.Χ.), ήταν παρόν με δικό του στόλο. Αν και Δωριείς, οι Μήλιοι εντάχθηκαν στην Αθηναϊκή συμμαχία αλλά αρνήθηκαν να πληρώνουν «συμμαχικό φόρο». Ευνοϊκά διακείμενοι έναντι των Σπαρτιατών, στα μέσα του Πελοποννησιακού πολέμου διακήρυξαν ουδετερότητα. Οι Αθηναίοι έκαναν απόβαση στο νησί, το λεηλάτησαν, έσφαξαν άγρια πολλούς από τους κατοίκους και το μετέτρεψαν σε αθηναϊκή κληρουχία (416 π.Χ.).
Μετά την ήττα των Αθηναίων στη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς (Θράκη, 405 π.Χ.), ο νικητής Σπαρτιάτης Λύσανδρος έπλευσε στη Μήλο, έδιωξε τους Αθηναίους κι αποκατέστησε τα πράγματα.
Η Μήλος ανέκαμψε κι έγινε πάλι κέντρο πολιτισμού. Στην εποχή αυτή ανήκουν το περίφημο μαρμάρινο άγαλμα, έργο πιθανόν του Σκόπα, της «Αφροδίτης της Μήλου» (ανακαλύφθηκε το 1820 και μεταφέρθηκε στη Γαλλία, όπου σήμερα κοσμεί το μουσείο του Λούβρου), καθώς και το γιγάντιο μαρμάρινο άγαλμα του Ποσειδώνα (σήμερα, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας).
Στη συνέχεια, το νησί πέρασε διαδοχικά στην κατοχή των Μακεδόνων, στο κράτος των Πτολεμαίων (στην Αίγυπτο) και στη Ρώμη.
Οι κάτοικοι έγιναν νωρίς Χριστιανοί και αυτό μαρτυρούν οι μεγάλες κατακόμβες, σήμερα από τα αξιοθέατα του νησιού. Ανυπότακτοι και με αναπτυγμένο το αίσθημα της ελευθερίας, στα χρόνια του αυτοκράτορα Λέοντα Γ' Ίσαυρου (717-741) επαναστάτησαν, καθώς τάχθηκαν με το μέρος εκείνων που δεν ήθελαν το κατέβασμα των εικόνων (εποχή εικονομαχίας).
Πέρασαν στην κατοχή των Φράγκων αλλά επαναστάτησαν εναντίον τους (χωρίς επιτυχία αλλά οε μια από τις λίγες φορές επί φραγκοκρατίας που σημειώθηκε εξέγεροη σε νησί).
Στα χρόνια αυτά, η γειτονική Κίμωλος ονομαζόταν Αρτζεντιέρα και πλούτιζε από την εξόρυξη και το εμπόριο της κιμωλίας, βασικής πρώτης ύλης στη δημιουργία της πορσελάνης.
Όταν, στα 1537, ο ναύαρχος πειρατής Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα κυρίευσε το νησί, η Μήλος μετατράπηκε σε λημέρι και ορμητήριο άγριων πειρατών. Αν και κανένας Τούρκος δεν πάτησε ποτέ εκεί, οι κάτοικοι της έσπευσαν από τους πρώτους να μετάσχουν στην επανάσταση του 1821.
Στα 1941, οι Γερμανοί πήραν τη Μήλο, την οχύρωσαν και τη μετέτρεψαν σε βάση χερσαίων δυνάμεων απ' όπου ξεκινούσαν τα αποβατικά τους σκάφη στην επιχείρηση για την κατάληψη της Κρήτης
Πηγήhttp://www.abettergreece.com/Greek%20Milos%20history.html
Αφροδίτη της Μήλου
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Έκθεμα Μουσείου του Λούβρου αρ. | |
---|---|
Η Αφροδίτη της Μήλου | |
Υλικό | Μάρμαρο |
Δημιουργήθηκε | 1ος αιώνας π.Χ. περ. το 100 π.Χ. |
Καλλιτέχνης | Αγήσανδρος ή Αλέξανδρος της Αντιοχείας |
Ανακαλύφθηκε | Σε αγροτική περιοχή της Μήλου, από τον Θεόδωρο ή Γεώργιο Κεντρωτά στις 8 Απριλίου του 1820 |
Περίοδος/ πολιτισμός | Ρωμαϊκή Δημοκρατία |
Διαστάσεις | 2,02 μ. ύψος, 203 εκ. μήκος |
Παρούσα τοποθεσία | Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι |
Αριθμός καταλόγου | ... |
Το άγαλμα
Η Αφροδίτη της Μήλου είναι από Παριανό μάρμαρο και έχει ύψος 2,02 μ. Χρονολογείται γύρω στο 100 π.Χ. και παριστάνει την Αφροδίτη παρότι αρχικά κάποιοι θεωρούσαν ότι μπορεί να παριστάνει και την Αμφιτρίτη. Βρέθηκε ακρωτηριασμένο και εικάζεται πως η θεά στο αριστερό της χέρι κρατούσε μήλο ή καθρέφτη ή ότι με τα δύο χέρια της κρατούσε την ασπίδα του Άρη. Άλλοι πάλι θεωρούν ότι δεν έκανε τίποτε από αυτά και ότι ήταν έτοιμη να λουστεί. Για τα χέρια της υπάρχει ο μύθος ότι έσπασαν πάνω σε καβγά Γάλλων αρχαιολόγων και Ελλήνων κατά τη μεταφορά του αγάλματος, αλλά αυτό δεν ευσταθεί γιατί το έργο είχε βρεθεί εξαρχής δίχως τα χέρια. Εκείνο που πιθανόν αληθεύει είναι ότι τμήματα των χεριών είχαν βρεθεί σε διάφορα σημεία και ότι το αριστερό κρατούσε μήλο, αλλά χάθηκε κατά τη μεταφορά ή ότι επάνω στη συμπλοκή (η οποία όντως συνέβη για την απόκτησή της), κάποια από αυτά τα κομμάτια που συνόδευαν το γλυπτό (όπως το αριστερό χέρι) έπεσαν στη θάλασσα από τα βράχια και χάθηκαν για πάντα.Η Αφροδίτη της Μήλου θεωρείται ένα καταπληκτικό έργο της ελληνιστικής τέχνης, συνδυάζοντας αρμονικά τη γυναικεία ομορφιά και θηλυκότητα. Χρονολογείται γύρω στον 1ο αιώνα π.Χ. και άλλοτε θεωρείτο έργο του Πραξιτέλη, σήμερα όμως είναι σαφές ότι ο δημιουργός της είναι άλλος. Είναι σήμα κατατεθέν της Μήλου ή προσδιοριστικό στοιχείο του τουρισμού της και οπωσδήποτε ένα από τα σημαντικότερα αποκτήματα του Λούβρου.
Ποιος το βρήκε
Ο αγρότης που βρήκε το άγαλμα στο χωράφι του αναφέρεται με διάφορα ονόματα[1]: αλλού ως Γεώργιος Κεντρωτάς[2], αλλού ως Θεόδωρος Κεντρωτάς, «εκτιμητής αξίας χωραφιών», δηλαδή κάτι σαν μεσίτης της εποχής[3] και αλλού ως Μποτόνης. Είναι πιθανό στη μικρή κοινωνία της Μήλου να βρήκε το άγαλμα ένα μέλος της οικογένειας Κεντρωτά, αλλά στη συνέχεια να αναμίχθηκαν στις εκσκαφές και στις διαπραγματεύσεις πώλησης και συγγενείς του, από όπου και προέκυψε ίσως η σύγχυση. Ο Κεντρωτάς, αν ήταν ο Θεόδωρος, πέθανε το 1846 και ο Γεώργιος νωρίτερα.Αν ήταν ο Θεόδωρος, τότε ίσως να μην πήρε ποτέ τα 400 ή 1.000 ή 7.000 γρόσια που φέρονται να πλήρωσαν οι Γάλλοι, γιατί βρέθηκε η διαθήκη του και ανέφερε μόνον τρεις πεζούλες ή χωράφια. Το ποσό αυτό δηλαδή (έστω και των 400 γροσιών) ήταν σχετικά σημαντικό για την εποχή εκείνη αφού 1.000 γρόσια ήταν ο ετήσιος μισθός των δημογερόντων. Φυσικά δεν ήταν διόλου δίκαιο για την αξία του αγάλματος, αλλά πάντως όποιος το είχε πάρει -αν το πήρε μόνον ένας- θα ήταν πια σχετικά εύπορος. Φυσικά δεν αποκλείεται τα χρήματα να δόθηκαν στην οικογένεια Κεντρωτά και να δαπανήθηκαν κατά διάφορους τρόπους. Άλλη εκδοχή είναι ότι οι Γάλλοι έδωσαν τα χρήματα στους δημογέροντες και προκρίτους του νησιού.
Πώς το βρήκε
Στις 8 Απριλίου του 1820 (και 28 Μαρτίου με το παλιό ημερολόγιο που ίσχυε τότε στη Μήλο) ο Κεντρωτάς φέρεται να έσκαβε στο πεζούλι του και έβγαζε πέτρες από αρχαία ερείπια που υπήρχαν εκεί. Τον βοηθούσε πιθανόν ο 18χρονος γιος του Αντώνης και ένας 20χρονος ανηψιός του. Λίγο πιο πέρα Γάλλοι αξιωματικοί έκαναν ανασκαφές για αρχαία. Όταν ο Κεντρωτάς βρήκε πελεκημένο μάρμαρο έτρεξαν να τον βοηθήσουν δύο Γάλλοι ναύτες που συμμετείχαν στις γειτονικές ανασκαφές.Ο Κεντρωτάς προσπάθησε να ξανακαλύψει το άγαλμα γιατί φοβήθηκε ότι οι Γάλλοι θα το άρπαζαν ή θα απαιτούσαν να το αγοράσουν πιο φτηνά-δεν στάθηκε δηλαδή τόσο αφελής όσο τον παρουσιάζει ο μύθος. Οι Γάλλοι, από αυτά που γράφουν αργότερα σε επιστολές τους, φαίνεται πως τον θεωρουν ανόητο επειδή προφανώς ο Κεντρωτάς άρχισε να συμπεριφέρεται επίτηδες με περιφρόνηση για τα ευρήματα ώστε να τους ξαποστείλει και να εκμεταλλευτεί το άγαλμα αργότερα με την ησυχία του χωρίς την φορτική παρουσία και τις πιέσεις που σωστά πίστευε ότι θα του ασκούσαν. Εντούτοις οι Γάλλοι δεν «ξεκολλούσαν» με τίποτε από την περιοχή και τον πίεζαν να συνεχίσουν όλοι μαζί το σκάψιμο, ώσπου βρέθηκε και το δεύτερο τμήμα του αγάλματος, οπότε πια ο Κεντρωτάς δεν μπορούσε να παριστάνει τον ανήξερο, αλλά ούτε και να περιφρουρήσει το έργο που είχε βρει στο χωράφι του.Έκανε μια προσπάθεια πάντως να το διαφυλάξει και το μετέφερε στη στάνη του, όμως ο "πυρετός αρχαιοτήτων" είχε ήδη καταλάβει τους Γάλλους και επικοινωνούσαν με προξένους και πρεσβευτές της πατρίδας τους στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη και αλλού.
Επικεφαλής των Γάλλων που έκαναν ανασκαφές δίπλα στο χωράφι του Κεντρωτά και αναμίχθηκε στις εκσκαφές ήταν ο νεαρός τότε αξιωματικός Ολιβιέ Βουτιέ (Olivier Voutier, 1796-1877) που στη συνέχεια επισήμως παραιτήθηκε από το γαλλικό ναυτικό και πολέμησε με το πλευρό των Ελλήνων στην επανάσταση του 1821. Ο Βουτιέ που είχε σπουδάσει λίγη αρχαιολογία άρχισε να σχεδιάζει αμέσως το εύρημα και ειδοποίησε πατριώτες του για την μεγάλη ανακάλυψη, επειδή ο ίδιος δεν είχε αρκετά χρήματα για να το αγοράσει και κάποιοι είχαν κιόλας προτείνει στον Κεντρωτά αμοιβή 1.000 γροσιών. Ενημέρωσε επίσης ότι κοντά στο άγαλμα βρέθηκαν δύο αφιερώσεις ή Ερμές, μια ενός ηλικιωμένου και μία ενός νέου, όπως και πλίνθος (βάση δηλαδή) και κομμάτι με επιγραφή που ανέφερε το όνομα του γλύπτη. Επίσης βρέθηκαν τμήματα του αριστερού χεριού, πολύ φθαρμένα, που φαινόταν να κρατούν μήλο, και οι Γάλλοι όπως και οι ντόπιοι νόμισαν ότι ίσως ανήκαν σε άλλο άγαλμα και είχαν βρεθεί τυχαία κοντά στην Αφροδίτη.
Τα χέρια που έλειπαν δηλαδή, έλειπαν εξαρχής και γι’ αυτό το σχέδιο του Βουτιέ που έγινε επί τόπου, παριστάνει την Αφροδίτη ακρωτηριασμένη από την πρώτη στιγμή[4]. Κι αυτά που βρέθηκαν όμως δεν αξιοποιήθηκαν σωστά, επειδή οι περισσότεροι θεώρησαν ότι ανήκαν σε άλλη εποχή ή έργο. Έτσι παρότι βρέθηκαν στην ανασκαφή και περισυλλέχθηκαν, όταν πάνω στην επεισοδιακή μεταφορά χάθηκαν, δεν αναζητήθηκαν με ιδιαίτερη ζέση. Οι ειδικοί τώρα πια ξέρουν ότι στα ελληνιστικά χρόνια όταν ένα έργο προοριζόταν να φαίνεται από τη μία μεριά, π.χ. τη δεξιά, οι γλύπτες έδιναν βαρύτητα σε αυτή την πλευρά και όχι σε εκείνη που δεν φαινόταν από το κοινό ή που πιθανά καλυπτόταν με ύφασμα. Ετσι ερμηνεύεται σήμερα δηλαδή το κάπως "άτεχνο" αριστερό χέρι της Αφροδίτης που οι Γάλλοι νόμισαν τότε ότι ήταν "άσχετο από το άγαλμα" και το οποιο αναφέρεται ότι κρατούσε μήλο, παραπέμποντας πιθανά στο μήλο του Πάρι.
Η μάχη για την απόκτηση
Το έργο βρέθηκε σε πολλά κομμάτια (πιθανόν έξι, από τα οποία τα χέρια και το όνομα του γλύπτη πλέον λείπουν), με δύο βασικά, τον κορμό και τα πόδια. Όλα αυτά τα κομμάτια και οι Ερμές έγιναν αμέσως αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Ο Βουτιέ ενημέρωσε με μιας τον Γάλλο υποπρόξενο στην Μήλο, τον Λουϊ Μπρεστ (Louis Brest) και αυτός παρουσιάστηκε και άρχισε να παζαρεύει λέγοντας πως "δεν είναι βέβαιο ότι το άγαλμα αξίζει 1.000 γρόσια". Ειδοποίησε όμως αμέσως τον ντε Ριβιέρ (Charles-François de Riffardeau, μαρκήσιος και αργότερα δούκας de Rivière), πρόξενο των Γάλλων στην Υψηλή Πύλη. Στη διαπραγμάτευση αναμίχθηκε ενεργά και ένας άλλος Γάλλος αξιωματικός που είχε πάθος με τις αρχαιότητες, ο Ντιμόν ντ' Ουρβίλ (Dumont d'Urville) που σημειωτέον ήταν βέβαιος πως επρόκειτο ή για την Αφροδίτη που κρατούσε το μήλο του Πάρι. Οι Γάλλοι αποφάσισαν να πάρουν οπωσδήποτε όλα τα ευρήματα στην κατοχή τους.Το παζάρι καθυστερούσε όμως, όπως και το πλοίο που θα μετέφερε με ασφάλεια το άγαλμα στη Γαλλία. Ο Κεντρωτάς ή και οι δημογέροντες (καθώς πλέον στα παζάρια είχε αναμιχθεί όλο το νησί) αδημονούσαν και αποφάσισαν να δώσουν ή να πουλήσουν το άγαλμα σε άλλους ενδιαφερόμενους. Ίσως εξάλλου υφίσταντο και πολιτικές πιέσεις -η Υψηλή Πύλη περνούσε σοβαρή κρίση στις εξωτερικές της σχέσεις και η παραχώρηση αρχαιοτήτων από πλευράς της συνιστούσε ουσιαστικά άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Ο νόμος όριζε όλες οι αρχαιότητες να καταλήγουν στην Κωνσταντινούπολη και να αποφασίζεται κεντρικά η διάθεσή τους ώστε ο σουλτάνος να κολακεύει τα έθνη που τον συνέφερε.
Μέσα σε όλα, παρουσιάστηκε και ο Νικόλαος Μουρούζης, μέγας δραγουμάνος του οθωμανικού στόλου, και έπεισε τους Μηλίους να πουλήσουν το εύρημα σε εκείνον (ο Μουρούζης εκτελέστηκε με απαγχονισμό ένα χρόνο αργότερα μαζί με άλλους Φαναριώτες με την κατηγορία ότι συμμετείχαν στην ελληνική επανάσταση). Ο εκπρόσωπος των Γάλλων που βρέθηκε τότε εκεί ήταν ο υποκόμης ντε Μαρκέλους (Vicomte de Marcellus) που έπεισε τους ντόπιους να μη φορτωθεί τελικά η Αφροδίτη στο πλοίο του Μουρούζη για να πάει στην Πόλη, αλλά στο πλοίο των Γάλλων για να πάει στο Λούβρο. Το γλυπτό όντως ταλαιπωρήθηκε και φορτώθηκε μετ' εμποδίων στο γαλλικό καράβι, γιατί οι κάτοικοι της Μήλου είχαν διχαστεί (και διαπληκτίζονταν) και τραβολογούσαν τους Γάλλους μεταφορείς -πολλοί ντόπιοι φοβούνταν ότι αν το γλυπτό έφευγε για τη Γαλλία θα είχαν συνέπειες από τους Οθωμανούς ενώ άλλοι πίστευαν ότι έπρεπε να πάει στη Γαλλία αλλά να δοθούν περισσότερα χρήματα.
Λεπτομέρειες για το γλυπτό
Το έργο έχει δουλευτεί σε χωριστά κομμάτια, τα δύο βασικά από τα οποία στη συνέχεια ο δημιουργός συνέδεσε στους γλουτούς, εκεί που πέφτουν και οι πτυχώσεις του ενδύματος. Χωριστά είχε δουλευτεί και το αριστερό χέρι αλλά και το αριστερό πόδι, όπως και το δεξί. Η θεά στα μαλλιά φέρει κεφαλόδεσμο (ταινία) από την οποία πίσω ξεφεύγουν βόστρυχοι. Εφερε επίσης κοσμήματα όπως φαίνεται από τα σημάδια που απέμειναν στα αυτιά (σκουλαρίκια) και ίσως περιδέραιο και διάδημα -όπως επίσης φανερώνουν κάποια χαρακτηριστικά σημάδια. Πιθανόν να ήταν και πολύχρωμο έργο[5], αλλά το χρώμα από το παριανό μάρμαρο έχει πια χαθεί και δεν μπορούμε να εικάσουμε με σιγουριά τα χρώματα που ίσως είχαν χρησιμοποιηθεί. Κάτω από το δεξί μαστό υπάρχει μία τρύπα για τη μεταλλική στήριξη του δεξιού χεριού που λείπει. Επειδή η δεξιά πλευρά ήταν πιο καλοδουλεμένη και οι ειδικοί εικάζουν ότι είχε προορισμό να τοποθετηθεί σε σημείο που ο κόσμος θα έβλεπε τη θεά από τα δεξιά της. Η τεχνοτροπία δείχνει ότι ήταν έργο μιας εποχής κατά την οποία παρατηρείτο στροφή στον κλασικισμό.Ο δημιουργός
Το έργο πλάστηκε στα ταραγμένα ελληνιστικά χρόνια, κατά πάσα πιθανότητα από τον γλύπτη Αγήσανδρο ή ο Αλέξανδρο, γιο του Μηνίδη από την Αντιόχεια του Μαιάνδρου. Το μισό όνομά του αναφερόταν στη βάση του γλυπτού όπου απέμενε χαραγμένη η φράση ...ΝΔΡΟΣ ΜΗΝΙΔΟΥ ΑΝΤΙΟΧΕΥΣ ΑΠΟ ΜΑΙΑΝΔΡΟΥ ΕΠΟΙΗΣΕ. Αυτή η επιγραφή που φαίνεται σε ένα σχέδιο της εποχής, χάθηκε γύρω στο 1825 ενώ το απόκτημα βρισκόταν στο Λούβρο και πολλοί πιστεύουν ότι την εξαφάνισαν οι τότε διευθυντές του[6] για να μπορούν να υποστηρίξουν ότι ήταν έργο του Πραξιτέλη. Στον Αγήσανδρο αποδίδεται πάντως ένα άλλο έργο που εκτίθεται στο Λούβρο -μια προτομή του Μεγάλου Αλεξάνδρου που είχε βρεθεί στη Δήλο.Οι ίδιοι οι Γάλλοι είχαν υποστηρίξει τότε ότι "η αριστερή γωνία της βάσης του αγάλματος όπου αναγραφόταν το όνομα του γλύπτη Αλέξανδρου δυστυχώς χάθηκε στα ασβεστοκονιάματα, αλλά ανήκε σε άλλη εποχή και ήταν άσχετη προς την Αφροδίτη". Το σχέδιο που παρατίθεται πάντως δείχνει ότι η αριστερή πλευρά ταίριαζε τέλεια στη βάση του αγάλματος και επιστημονική εξακρίβωση για τη χρονολόγηση δεν μπορεί να γίνει πια αφού το κομμάτι δεν βρίσκεται πουθενά από όσο γνωρίζουν οι ειδικοί.
Ειδικά για την Αφροδίτη οι Γάλλοι είχαν τότε και "εθνικούς λόγους" να προκαλέσουν σύγχυση, γιατί τότε σε όλη τη λόγια Ευρώπη είχε ξεσπάσει πόλεμος για την απόκτηση αρχαιοτήτων. Επιπλέον ήταν η εποχή που μετά την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλό το 1815 πολλοί λαοί ζητούσαν -και έπαιρναν- πίσω τις αρχαιότητες που είχε αρπάξει με τους πολέμους του ο Γάλλος στρατηλάτης και οι σχέσεις της Γαλλίας με όλους σχεδόν τους Ευρωπαίους, ήταν αρκετά τεταμένες.
Πιθανόν στο πλαίσιο αυτού του αρχαιολογικού πολέμου οι Γάλλοι να θεώρησαν σκόπιμο να εξαφανιστεί ο πραγματικός δημιουργός του έργου, τόσο για να μην το ζητήσει πίσω η Τουρκία (αφού Ελλάδα ακόμα δεν υπήρχε) όσο και για να το προβάλλει διεθνώς περισσότερο ως έργο μυστηριώδους γλύπτη από την κλασική Ελλάδα και να "προσπεράσει" τη Γερμανία στον "αγώνα δρόμου" αρχαιοτήτων.
μπροστινή όψη | πλάγια όψη | πίσω όψη |
ΤΑ ΜΗΛΑ
Για τους Πυθαγόρειους, αλλά και για πολλούς άλλους μεταγενέστερους, το μήλο συμβόλιζε το απόκρυφο. Αν κοπεί οριζόντια, το μήλο απεικονίζει ένα τέλεια σχηματισμένο πεντάκτινο αστέρι, την πεντάλφα, το κλειδί κάθε γνώσης καλής ή κακής. (Στα λατινικά ή λέξη για το μήλο, "malum", είναι ομόηχη της λέξης που σημαίνει "κακό").
| |||
Η Ελληνική μυθολογία βρίθει από αναφορές στα μήλα. Τα χρυσά μήλα από τον κήπο των Εσπερίδων λεγόταν ότι εξασφάλιζαν την αθανασία. Προσφέρθηκαν στην Ήρα ως γαμήλιο δώρο όταν παντρεύτηκε τον Δία. Η νύμφη Αταλάντη έχασε την παρθενιά της επίσης εξαιτίας των χρυσών μήλων των Εσπερίδων, τα οποία ο Ιππομένης έριξε στη γη κατά τη διάρκεια ενός αγώνα δρόμου, τον οποίο η Αταλάντη έχασε γιατί κοντοστάθηκε για να τα μαζέψει. Ο ίδιος ο Τρωικός πόλεμος ξέσπασε με αφορμή ένα μήλο, καθώς ο Πάρις προσέφερε το μήλο της έριδας χωρίς να το καλοσκεφτεί στην Αφροδίτη. Θεωρείται ακόμα ότι τα μήλα συμβάλλουν στη μακροζωία, ιδιότητα που ενδιέφερε τον Μέγα Αλέξανδρο και αποτέλεσε τη βάση για τη λαϊκή ρήση "ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα". Σύμφωνα με τον θρύλο, ο Μέγας Αλέξανδρος σε μία από τις εκστρατείες του ανακάλυψε μήλα που μπορούσαν να παρατείνουν τη ζωή ορισμένων ιερέων, μέχρι και 400 χρόνια. Κανείς δε γνωρίζει με βεβαιότητα ποιά είναι η κοιτίδα της μηλιάς. Οι παλαιότερες αναφορές φαίνεται να την εντοπίζουν στην νοτιοανατολική Ευρώπη ή την νοτιοδυτική Ασία. Ωστόσο, μήλα έχουν ανακαλυφθεί σε προϊστορικούς λιμναίους οικισμούς της Ελβετίας, ενώ το αποτύπωμα ενός σπόρου από μήλο κάνει την εμφάνισή του σε ένα απολίθωμα που χρονολογείται από τη νεολιθική περίοδο στην Αγγλία. Στις μέρες μας, η επικρατούσα θεωρία είναι ότι η μηλιά προέρχεται με βεβαιότητα από τον βορρά, καθώς είναι φυλλοβόλο δέντρο που χρειάζεται τουλάχιστον δύο μήνες (του χειμώνα) για να αναλάβει τις δυνάμεις του μετά την ετήσια καρποφορία και να καρποφορήσει εκ νέου.Όποια κι αν είναι η κοιτίδα της, ωστόσο, η μηλιά καλλιεργείται από την αυγή της ιστορίας σε κλίματα όλων των ειδών. Στην Ανατολία έχουν βρεθεί απανθρακωμένα μήλα που χρονολογούνται από το 6500 π.Χ. Τον 13ο π.Χ. αιώνα ο Φαραώ Ραμσής ο Β΄ φύτεψε μηλιές στο δέλτα του Νείλου. Στις μέρες μας η το μήλο είναι το φρούτο που γνωρίζει την πιο διαδεδομένη καλλιέργεια, και σε ό,τι αφορά την κατανάλωση είναι το πλέον δημοφιλές και ίσως αυτό με τις περισσότερες ποικιλίες. Σε ολόκληρο τον κόσμο καλλιεργούνται 7.000 περίπου διαφορετικές ποικιλίες μήλου. Στη σύγχρονη εποχή, οι περισσότερες ποικιλίες στην Ελλάδα προέρχονται από την Αμερική. Μπορούμε να βρούμε παντού τα Golden Delicious, τα Starkin και τα Granny Smiths. Οι γνωστότερη ντόπια ποικιλία είναι τα φιρίκια, που ενδημεί στο Πήλιο. http://10dim-kerkyr.ker.sch.gr/arxikh/eisodos.html |
ΤΑ ΧΡΥΣΑ ΜΗΛΑ
Οι πρώτες Θεότητες ήταν γυναίκες, η Μάνα Γη, η Αφροδίτη, μορφή αρχαιότερη από τους υπόλοιπους Ολύμπιους Θεούς κ.λ.π. Η Αφροδίτη είναι η θεά της ομορφιάς, αλλά πέρα από αυτό είναι η θεά που έχει ή ασχολείται πάντα με «χρυσά μήλα». Η Αφροδίτη δίνει τρία χρυσά μήλα στον επίδοξο μνηστήρα της Αταλάντης για να την κατακτήσει, διεκδικεί μαζί με την Ήρα και την Αθηνά το χρυσό μήλο της Έριδος και το κερδίζει με κριτή τον Πάρη, ο οποίος σαν βρέφος αφέθηκε στο δάσος να πεθάνει όπως η Αταλάντη. Και οι δύο ήταν παιδιά βασιλέων και τα δύο σώθηκαν. Σαν ανταμοιβή στον Πάρη έδωσε την Ωραία Ελένη η Αφροδίτη και από εκείνη την στιγμή ξεκίνησαν οι διαδικασίες που οδήγησαν στον Τρωικό πόλεμο και στην Οδύσσεια. Οι θεές που διεκδίκησαν το χρυσό μήλο της Έριδος ήταν η Ήρα η Αθηνά και η Αφροδίτη. Γεγονός παράξενο αν σκεφτεί κανείς ότι η Αφροδίτη έδινε χρυσά μήλα σε τρίτους και ο κήπος των Εσπερίδων που ήταν γεμάτος με χρυσές μηλιές είναι το γαμήλιο δώρο της Γης στην Ήρα.
Οι πρώτες Θεότητες ήταν γυναίκες, η Μάνα Γη, η Αφροδίτη, μορφή αρχαιότερη από τους υπόλοιπους Ολύμπιους Θεούς κ.λ.π. Η Αφροδίτη είναι η θεά της ομορφιάς, αλλά πέρα από αυτό είναι η θεά που έχει ή ασχολείται πάντα με «χρυσά μήλα». Η Αφροδίτη δίνει τρία χρυσά μήλα στον επίδοξο μνηστήρα της Αταλάντης για να την κατακτήσει, διεκδικεί μαζί με την Ήρα και την Αθηνά το χρυσό μήλο της Έριδος και το κερδίζει με κριτή τον Πάρη, ο οποίος σαν βρέφος αφέθηκε στο δάσος να πεθάνει όπως η Αταλάντη. Και οι δύο ήταν παιδιά βασιλέων και τα δύο σώθηκαν. Σαν ανταμοιβή στον Πάρη έδωσε την Ωραία Ελένη η Αφροδίτη και από εκείνη την στιγμή ξεκίνησαν οι διαδικασίες που οδήγησαν στον Τρωικό πόλεμο και στην Οδύσσεια. Οι θεές που διεκδίκησαν το χρυσό μήλο της Έριδος ήταν η Ήρα η Αθηνά και η Αφροδίτη. Γεγονός παράξενο αν σκεφτεί κανείς ότι η Αφροδίτη έδινε χρυσά μήλα σε τρίτους και ο κήπος των Εσπερίδων που ήταν γεμάτος με χρυσές μηλιές είναι το γαμήλιο δώρο της Γης στην Ήρα.
Το χρυσό μήλο συμβολίζει τον ήλιο στην ακμή του στην διάρκεια της ημέρας. Αν το χρυσό μήλο συμβολίζει τον ήλιο, δηλαδή ένα αστέρι, τότε μια χρυσή μηλιά συμβολίζει έναν γαλαξία και ο κήπος με τα χρυσά μήλα συμβολίζει το σύμπαν, το γαμήλιο δηλαδή δώρο της Γης στην Ήρα.
[Αν δείτε χρυσά μήλα ως διακοσμητικά σε Χριστουγεννιάτικα δέντρα μην απορήσετε. Και τα φώτα των Χριστουγεννιάτικων δέντρων που αναβοσβήνουν φέρνουν συνειρμούς άστρων σε μια εορτή όπου παύει να κυριαρχεί το σκοτάδι (σταματά να μικραίνει η μέρα την 26η Δεκεμβρίου) και αρχίζει πάλι να κυριαρχεί ο Ήλιος.]
Με τα χρυσά μήλα εμπλέκεται και ο Ηρακλής ο οποίος με την βοήθεια του Άτλα παίρνει χρυσά μήλα από τον κήπο των Εσπερίδων που και ο ίδιος ο Ηρακλής ακόμα δεν μπορούσε να πάει. Ο Άτλας και η Αταλάντη παραπέμπουν σε μια ακόμα πιο μακρινή ανάμνηση, μια και η λέξη «Α-τάλα» σημαίνει «χωρίς στηρίγματα» στα σανσκριτικά, όπου το «Α» είναι στερητικό όπως και στα Ελληνικά. Εξ’ άλλου ο Άτλας κρατά τον ουρανό να μην πέσει στην γη και η Αταλάντη είναι τοπική ηρωίδα μιας περιοχής που είναι γνωστή και σήμερα ως Αταλάντη και είναι ιδιαίτερα σεισμογενής στις ημέρες μας. Μια σεισμογενής περιοχή ανταποκρίνεται στον ορισμό «γη χωρίς στηρίγματα». Ο φόβος μην πέσει ο ουρανός στα κεφάλια των ανθρώπων συναντάται και στους Γαλάτες της αρχαιότητας. Σίγουρα ο Πλάτωνας μιλώντας για την Ατλαντίδα ήξερε πολλά περισσότερα και όπως φαίνεται ο «μύθος» που αναφέρει έχει και αλλού ερείσματα.
Σε μεξικανικές αυτόχθονες διαλέκτους η λέξη «Ατλ» σημαίνει νερό και ας μην ξεχνάμε ότι η «Κυρά της Λίμνης» (Lady of the Lake) που είχε το Εξκάλιμπερ και το «Άβαλον», το μυθικό νησί, δεν νοούνται χωρίς την γυναικεία μορφή, το δε Άβαλον κυριαρχείται από την Πρωθιέρεια στους μύθους του Βασιλιά Αρθούρου, οι οποίοι προστέθηκαν στην μυθολογική βιογραφία του Αρθούρου μια και η πραγματική του ιστορία είναι άγνωστη, όπως προστέθηκαν στον Μέγα Αλέξανδρο η Γοργόνα και οι Αμαζόνες αν και ήταν αρχαιότεροι μύθοι.
Σύμπτωση επαναλαμβανόμενη παύει να είναι σύμπτωση. Η γυναίκα κρατά το σύμπαν στα χέρια της, στην μυθολογία χωρίς να φαίνεται, η Ατλαντίδα, δηλαδή η προκατακλυσμιαία πολιτισμένη ανθρωπότητα (και ο Δευκαλίωνας και ο Νώε σε κάποιον πολιτισμό ζούσαν πριν, σύμφωνα με τους μύθους και την Βίβλο) επέζησε μυθολογικά στην μορφή γυναικών (Αταλάντη, Lady of the Lake κ.α.), επιβίωση που δεν είναι τυχαία.
Εξ’ άλλου και η Ωραία Ελένη συμβολίζει μια όμορφη γη που "εκλάπη" και έγινε πόλεμος για εκείνη. Γυναίκα είναι η Εύα και η Παναγία, γυναίκες που ορίζουν την αρχή της ανθρωπότητας.
Ας μην ξεχνάμε εξ’ άλλου ότι οι γυναίκες, που ακόμα και σήμερα μιλούν 4 φορές περισσότερο από τους άντρες, έφτιαξαν την γλώσσα, γι’ αυτό και η γλώσσα λέγεται ακόμα και σήμερα «μητρική».
Οι γυναίκες κατέβασαν τους άντρες από τα δέντρα, και τους ανάγκασαν να χτίσουν καλύβες, σπίτια, χωριά, πόλεις, χώρες, πολιτισμό. Δεν θα μπορούσαν να λείπουν από τους πλέον αρχέγονους μύθους και δεν θα μπορούσαν να μην είναι οι πρώτες θεότητες. Δεν θα μπορούσαν να μην συνδεθούν με τους πρώτους ανθρώπινους πολιτισμούς και δεν θα μπορούσαν να σταματήσουν να εμπνέουν μέχρι και σήμερα τους μεγάλους δημιουργούς.....http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:MZ_FJo9bPVkJ:hi
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ....
Υπέροχος ο μύθος του Αδωνη!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτή η μυθολογία όσο τη γνωρίζω με μαγεύει κάθε φορά και νέες συνδέσεις ανακαλύπτω και πόσα δεν γνωρίζουμε ακόμα!
Πολύ καλή δουλειά Φωτεινή μου να'σαι καλά
Φιλιά θαλασσινά!
Γειά σου Ζουζού μου..ναι ειναι μαγική η μυθολογία μας..να εισαι καλα..καλό ξημέρωμα..φιλάκιααα
ΑπάντησηΔιαγραφήΦΩΤΕΙΝΗ