Από τις νεολιθικές κοινότητες του Κίτρινου Ποταμού μέχρι τη σύγχρονη παγκόσμια επιρροή τους, οι Χαν παραμένουν μια εθνότητα που καθόρισε την πορεία της Ασίας και συνεχίζει να επηρεάζει τον κόσμο σε πολιτιστικό, οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο.
Συντάκτης: Γρηγόρης Κεντητός
Σχεδόν ένας στους πέντε ανθρώπους στον πλανήτη ανήκει στους Χαν. Με πληθυσμό που ξεπερνά τα 1,4 δισεκατομμύρια, δεν είναι απλώς η μεγαλύτερη εθνότητα της Γης — είναι και μία από τις πιο ανθεκτικές, με πολιτισμό που άντεξε χιλιετίες κατακτήσεων, μεταναστεύσεων και τεχνολογικών ανατροπών. Από τις πρώτες κοινότητες στον Κίτρινο Ποταμό μέχρι τις πολυπληθείς σύγχρονες διασπορές σε πέντε ηπείρους, οι Χαν έμαθαν να προσαρμόζονται, να ενσωματώνουν και να επιβάλλουν την ταυτότητά τους, χωρίς να τη χάνουν.
Η ιστορία τους δεν ξεκινά με μια δυναστεία, αλλά με μια γεωγραφία. Στις εύφορες κοιλάδες του Κίτρινου Ποταμού, οι νεολιθικοί πολιτισμοί Yangshao και Longshan ανέπτυξαν γεωργία, κεραμική και κοινωνική οργάνωση που θα γίνονταν ο σκελετός της μετέπειτα κινεζικής ταυτότητας. Μύθοι όπως του Κίτρινου Αυτοκράτορα (Huangdi), συνδυασμένοι με αρχαιολογικά δεδομένα, δημιουργούν ένα σπάνιο μίγμα θρύλου και επιστήμης, που δίνει στους Χαν έναν κοινό «πρόγονο» – πραγματικό ή συμβολικό.
Η Δυναστεία Χαν (206 π.Χ.–220 μ.Χ.) δεν ήταν απλώς μία περίοδος αυτοκρατορικής ισχύος· ήταν η στιγμή που η εθνική ταυτότητα πήρε όνομα. Ο Liu Bang, ένας άνθρωπος που ξεκίνησε ως χωρικός, κατόρθωσε να ενώσει εδάφη και λαούς υπό ένα σύστημα ισχυρής κεντρικής διοίκησης αλλά και σεβασμού στις τοπικές παραδόσεις. Οι εμπορικές αρτηρίες, όπως ο Δρόμος του Μεταξιού, μετέφεραν όχι μόνο αγαθά, αλλά και φιλοσοφία, τεχνογνωσία και τεχνολογίες — το χαρτί του Cai Lun, ο σεισμογράφος του Zhang Heng, η ναυτική πυξίδα.
Η ταυτότητα των Χαν διαμορφώθηκε και από τις πληγές τους. Η Εξέγερση των Πέντε Βαρβάρων, η εισβολή των Τζουρτσέν, η εξέγερση του Άν Λου Σαν — κάθε κρίση έσπρωχνε κύματα πληθυσμού προς τον νότο, φέρνοντάς τους σε επαφή και τελικά σε αφομοίωση με λαούς όπως οι Baiyue. Αυτό δεν ήταν μόνο στρατιωτική κατάκτηση· ήταν πολιτιστική ανταλλαγή, όπου η κινεζική γραφή, η αρχιτεκτονική και το σύστημα αξιών διασταυρώνονταν με τοπικές γλώσσες, κουζίνες και τραγούδια.
Οι γενετικές έρευνες σήμερα επιβεβαιώνουν αυτή την ιστορική μνήμη. Οι βόρειοι Χαν παρουσιάζουν μεγαλύτερη συνέχεια με τους αρχαίους πληθυσμούς του Κίτρινου Ποταμού, ενώ οι νότιοι φέρουν στοιχεία Kra-Dai και Αυστρονησιακών προγόνων. Κι όμως, η πολιτιστική τους συνοχή παρέμεινε εντυπωσιακή, κυρίως χάρη στη δύναμη της κοινής γραφής. Από τα Μανδαρινικά της βόρειας Κίνας έως τα Καντονέζικα και τα Μιν του νότου, η πολυφωνία δεν διαλύει την ενότητα· την ενισχύει, με τους χαρακτήρες hanzi να λειτουργούν σαν κοινός πολιτιστικός ιστός.
Ο πολιτισμός των Χαν, ποτισμένος με Κομφουκιανισμό, Ταοϊσμό και Βουδισμό Mahayana, δεν περιορίστηκε στην Κίνα. Επηρέασε την πολιτική οργάνωση της Κορέας, τη λογοτεχνία της Ιαπωνίας, την αρχιτεκτονική του Βιετνάμ. Το σύστημα των εξετάσεων για δημόσιους αξιωματούχους δημιούργησε μια διοικητική ελίτ με βάση τη γνώση, κληρονομιά που διακρίνεται σήμερα στην εμμονή με την εκπαίδευση και την καινοτομία.
Στον 21ο αιώνα, η επιρροή τους είναι παντού. Σιγκαπούρη, Μαλαισία, Καναδάς, ΗΠΑ, Αυστραλία — όπου κι αν βρεθεί κοινότητα Χαν, φέρνει μαζί της εμπορικά δίκτυα, πολιτιστικές γιορτές, και ένα υπόστρωμα οικογενειακών και κοινωνικών αξιών που ευνοούν την αλληλεγγύη και την επιχειρηματικότητα. Η κινεζική διασπορά λειτουργεί συχνά ως «μαλακή ισχύς» για την Κίνα, γεφυρώνοντας πολιτισμούς και αγορές.
Η κατανόηση των Χαν σήμερα δεν είναι ακαδημαϊκή πολυτέλεια. Σε μια εποχή που η Ασία αναδύεται ως κέντρο οικονομικής και πολιτικής ισχύος, η μελέτη της ανθεκτικότητάς τους αποκαλύπτει πώς μια κοινή ταυτότητα μπορεί να επιβιώσει, να εξελιχθεί και να καθορίσει την πορεία ολόκληρων ηπείρων. Οι Χαν δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη εθνότητα του κόσμου· είναι ένα ζωντανό παράδειγμα του πώς η ιστορία, η γλώσσα και η κουλτούρα μπορούν να λειτουργήσουν ως αόρατος σκελετός μιας υπερδύναμης. https://www.sportime.gr/
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου