Φεμινισμός και ιδεολογία φύλου: Θρησκευτικές και μυστικιστικές καταβολές - Μέρος Ι: Ιδεολογίες και κινήματα LGBT

*

ΜΕΡΟΣ 1ον

Οι φιλοσοφικές ρίζες του φεμινισμού και της ιδεολογίας του φύλου είναι γνωστές. Λιγότερο γνωστά είναι τα θρησκευτικά και μυστικιστικά στοιχεία που βρίσκονται πίσω από αυτά τα κοινωνικο-πολιτιστικά φαινόμενα.

Ενώ η υπόθεση Brigitte Macron/Jean-Michel Trogneux έχει εξαπλωθεί πέρα από τα εξαγωνικά σύνορα και ο Emmanuel Todd εγκαινιάζει μια (καθυστερημένη) κριτική που προκαλεί πολεμική κατά του νεοφεμινισμού και της θεωρίας του φύλου, προτείνω να εισαγάγω στη συζήτηση μια διάσταση που μου φαίνεται κεντρική, αλλά μέχρι τώρα αγνοημένη, κρυφή και σε μεγάλο βαθμό άγνωστη: τις θρησκευτικές και μυστικιστικές καταβολές του φεμινισμού και του τρανσεξουαλισμού.

Αυτό το πρώτο μέρος θα επικεντρωθεί στην παρουσίαση του αστερισμού των κύριων ιδεολογιών και κινημάτων LGBT, από τον δέκατο ένατο αιώνα μέχρι σήμερα. Δεν πρόκειται για μια εξαντλητική μελέτη, αλλά για ένα ιδεολογικό και γεωγραφικό πανόραμα του «ΛΟΑΤισμού» που θα επιτρέψει στους αναγνώστες να τον εντοπίσουν και να τον οπτικοποιήσουν.

Θα διαπιστώσουμε ότι οι ΛΟΑΤ ιδεολογίες και κινήματα γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν κυρίως στον αγγλοαμερικανικό ιουδαιο-προτεσταντικό κόσμο. Αυτό δεν είναι αποτέλεσμα τύχης. Η κύρια αιτία είναι θρησκευτική. Αλλά αυτή η θρησκευτική και μυστικιστική γενεαλογία των ΛΟΑΤ ιδεολογιών θα εξεταστεί στο δεύτερο μέρος, το οποίο θα δημοσιευθεί τον επόμενο μήνα.

Η ΛΟΑΤ ιδεολογία επιβάλλεται στη Δύση

Οι ιδεολογίες των ΛΟΑΤ έχουν γίνει αναπόφευκτες. Επιβλήθηκαν, από πάνω προς τα κάτω, στα σχολικά εγχειρίδια, στις ταινίες, μέσα από τρανς είδωλα κ.λπ.

Τα παραδείγματα δημόσιων προσωπικοτήτων που έχουν υποστεί σεξουαλική μεταμόρφωση έχουν πολλαπλασιαστεί. Η Καναδή ηθοποιός Έλεν Πέιτζ ανακοίνωσε ότι είχε γίνει άντρας και τώρα εμφανίζεται με γενειάδα. Τώρα ονομάζεται Elliot και παντρεύτηκε τη χορεύτρια-χορογράφο Emma Portner.

Οι δύο διάσημοι Εβραίοι-Αμερικανοί σκηνοθέτες του The Matrix, οι αδελφοί Wachowski, Larry και Andy, έγιναν οι αδελφές Wachowski, Lana και Lilly. Το 2015, οι αδελφοί Wachowski συμπαρήγαγαν και σκηνοθέτησαν το Jupiter Ascending, μια ταινία που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, έναν γενετικά τροποποιημένο άνθρωπο, με γονίδια σκύλου...

Ακόμα στη σφαίρα του κινηματογράφου, τα Marvel Studios, τα οποία για μεγάλο χρονικό διάστημα αντιστάθηκαν στις πιέσεις των LGBT κινημάτων, κατέληξαν να ενσωματώσουν ομοφυλόφιλους χαρακτήρες στις ταινίες τους, και ίσως σύντομα, τρανσέξουαλ χαρακτήρες. Η Marvel παράγει το επόμενο επεισόδιο του έπους του Thor, στο οποίο ο Odin, ο πατέρας του Thor, θα αντικατασταθεί στο θρόνο του Asgard από μια ομοφυλόφιλη γυναίκα μικτής φυλής συνοδευόμενη από τη βασίλισσά της...

Σε μια από τις τελευταίες παραγωγές της, The Eternals, η Marvel φρόντισε να βάλει ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι που σχηματίζεται από έναν μαύρο άνδρα και έναν Άραβα που έχουν ένα παιδί.

Ας πάμε τώρα στην πλευρά του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης). Στην έκδοση του 2019 της κοινωνικής έκθεσής της, Panorama da sociedade, το ειδικό θέμα είναι το ζήτημα των ΛΟΑΤ:

«Αυτή η έκδοση της Επισκόπησης της Κοινωνίας παρουσιάζει μια εικόνα για τις λεσβίες, τους ομοφυλόφιλους, τους αμφιφυλόφιλους και τους τρανσέξουαλ (LGBT) που συνεχίζουν να υποφέρουν από διάφορες μορφές διακρίσεων γενικά. Στην πραγματικότητα, τα ΛΟΑΤ άτομα απέχουν ακόμη πολύ από την πλήρη αποδοχή τους στις χώρες του ΟΟΣΑ. Μόνο οι μισές χώρες του ΟΟΣΑ έχουν νομιμοποιήσει τον γάμο ατόμων του ιδίου φύλου σε εθνικό επίπεδο και λιγότερο από το ένα τρίτο επιτρέπει στα τρανς άτομα να τροποποιήσουν την οικογενειακή τους κατάσταση για να την ευθυγραμμίσουν με την ταυτότητα φύλου τους χωρίς να τους αναγκάσουν να υποβληθούν σε στείρωση, χειρουργική επέμβαση αλλαγής φύλου, ορμονικές θεραπείες ή ψυχιατρικές εξετάσεις. Παρατηρήθηκε επίσης οπισθοδρόμηση στα δικαιώματα. Οι διακρίσεις δεν είναι μόνο ηθικά απαράδεκτες, αλλά συνεπάγονται επίσης σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Ως εκ τούτου, η ενσωμάτωση των σεξουαλικών μειονοτήτων και των μειονοτήτων φύλου πρέπει να συγκαταλέγεται στις κορυφαίες προτεραιότητες των κυβερνήσεων του ΟΟΣΑ». [2]

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα από τα λίκνα του κινήματος των ΛΟΑΤ, τα τρανς άτομα δεν αντιπροσωπεύουν τίποτα στατιστικά: 89.000 άτομα το πολύ το 2010, δηλαδή το 0,05% του αμερικανικού πληθυσμού άνω των 16 ετών [3].

Στις απαρχές του φεμινισμού και του τρανσεξουαλισμού, του Προτεσταντισμού;

Στο τελευταίο του βιβλίο Where Are They?, ο ανθρωπολόγος Emmanuel Todd υποστηρίζει ότι ο σύγχρονος φεμινισμός είναι μια αντίδραση στον προτεσταντικό πατριαρχισμό:

Επειδή οι ιστορικοί πόλοι του σύγχρονου φεμινισμού βρίσκονται στις προτεσταντικές χώρες – στην Αγγλία με τις σουφραζέτες, στις Ηνωμένες Πολιτείες με το χάπι, στη Σουηδία με τον πρώτο φεμινισμό της εθνικής ταυτότητας – έχουμε κάποια δυσκολία να αντιληφθούμε τη θρησκεία του Λούθηρου, του Ζβίγγλιου και του Καλβίνου ως δυσμενή για τις γυναίκες. Ωστόσο, ήταν, και δεν είναι αδύνατο, ότι ένας προτεσταντισμός ζόμπι που εξακολουθεί να είναι ενεργός αντιπροσωπεύει σε αυτές τις χώρες ένα διακριτικό αλλά ισχυρό αντίβαρο στη χειραφέτηση των γυναικών, αφού υπήρξε ένας από τους λόγους για την εξέγερσή τους.
Για τον Προτεσταντισμό, μια γυναίκα πρέπει να είναι καλή σύζυγος, χωρίς δυνατότητα διαφυγής. Τα κείμενα του Λούθηρου, ιδιαίτερα η Μικρή Κατήχησή του, δίνουν κεντρική θέση στον πατέρα της οικογένειας.
Ένα από τα πρώτα μελήματα των Προτεσταντών ηγετών ήταν να εξαλείψουν τους μυστικούς γάμους που νομιμοποιούνταν από τη μεσαιωνική Εκκλησία. Επέτρεπαν, σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως είδαμε, την ελευθερία επιλογής της συζύγου του από τη νεαρή σύζυγο. Η αποχώρηση από τη μεσαιωνική Εκκλησία είχε ως αποτέλεσμα, στην πραγματικότητα, την πτώση της γυναικείας αυτονομίας. Προσθέτουμε, σε αυτή την προτεσταντική συμβολή, την επιστροφή στην ανάγνωση της Βίβλου, ένα υπέροχο κείμενο με πατρογραμμικό πνεύμα, με μια πρωτότυπη Εύα που οδηγεί στην αμαρτία με το ίδιο όνομα. Η παρακμή της Παναγίας υπέρ της Εύας στο θρησκευτικό θέμα δεν ήταν καλά νέα για τις γυναίκες. Ο Erich Fromm (1900-1980) και, μαζί του, η Σχολή της Φρανκφούρτης, έκριναν σαφώς τον Προτεσταντισμό ως πατρικεντρικό: «Ο Προτεσταντισμός [...] Έκανε ενδελεχή δουλειά για να καθαρίσει τα μητροκεντρικά χαρακτηριστικά του Χριστιανισμού». [4]

Εν ολίγοις, σύμφωνα με τον Todd, «ο φεμινισμός ήταν σε μεγάλο βαθμό μια αντίδραση στον προτεσταντικό αρρενωπισμό. Εδώ έχουμε ένα πολύ σημαντικό ερμηνευτικό κλειδί» [5].

Ο Emmanuel Todd σημειώνει επίσης ότι αυτός ο προτεσταντικός πατριαρχισμός, ο οποίος έχει προκαλέσει τη φεμινιστική αντίδραση, είναι μια επιστροφή στην εβραϊκή Βίβλο εις βάρος του Ευαγγελίου και του πνεύματός του.

Προσδιόρισε λοιπόν καλά την εβραϊκή προέλευση αυτού του πατριοκεντρισμού, για να μην πούμε την υποβάθμιση της θέσης των γυναικών. Ωστόσο, αυτό που δεν προσδιόρισε ο ανθρωπολόγος είναι η εβραϊκή προέλευση του φεμινισμού. Επίσης, δεν βλέπει, και αυτό είναι πιο σοβαρό, ολόκληρη την εβραϊκή φεμινιστική παράδοση. Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική εβραϊκή φεμινιστική αντίδραση στην εβραϊκή Βίβλο και το Ταλμούδ.

Όσον αφορά το φαινόμενο των τρανσέξουαλ, ο ανθρωπολόγος που ειδικεύεται στις οικογενειακές δομές λέει ότι αυτός ο τύπος ανοιχτής συζήτησης μπορεί να συμβεί μόνο σε μια προτεσταντική χώρα, όπου υπήρχε ήδη μια παράδοση σωματικής μεταμόρφωσης που απορρίφθηκε από τον καθολικισμό πριν από το ζήτημα των τρανσέξουαλ. Και ο Todd θυμάται ότι οι «ευγονιστικές στειρώσεις της περιόδου του μεσοπολέμου έλαβαν χώρα σε προτεσταντικές χώρες. Οι ανδρικές στειρώσεις με βαζεκτομή είναι πλέον συχνές στον αγγλοαμερικανικό κόσμο» [6].

Για άλλη μια φορά, η υπερεκπροσώπηση των Εβραίων στο κίνημα των τρανσέξουαλ διαφεύγει από τον Emmanuel Todd. Προσθέστε σε αυτό τη μαζική στείρωση των γυναικών της Αιθιοπίας από το Ισραήλ, η οποία δεν τράβηξε την προσοχή του Todd.

Ενδοκοινοτικός εβραϊκός φεμινισμός

Ο εβραϊκός φεμινισμός έγινε γνωστός στη δεκαετία του 1940 στους φιλελεύθερους κύκλους του Ιουδαϊσμού που αντιτάχθηκαν στον Ορθόδοξο Ιουδαϊσμό.

Το 1946, μια νεωτεριστική εβραϊκή παράδοση που ονομάζεται massorti τροποποίησε το εβραϊκό βιβλίο προσευχής (siddur). το απόσπασμα «Δόξα τω Θεώ που δεν με έκανε γυναίκα» (Shelo Asani Eisha) έχει αντικατασταθεί από το «ποιος με έκανε ελεύθερο άτομο» [8].

Το 1970, η Trude Weiss-Rosmarin δημοσίευσε ένα κείμενο με τίτλο «Η ανελευθερία των Εβραίων Γυναικών» και η Rachel Adler, μια Ορθόδοξη Εβραία, έγραψε ένα άρθρο με τίτλο «Ο Εβραίος που δεν ήταν εκεί: Η Halacha και η Εβραία γυναίκα».

Σε αυτό το κείμενο, για παράδειγμα, η Rachel Adler επικρίνει τους ραβίνους για την αντιμετώπιση του ζητήματος της θέσης των γυναικών παρακάμπτοντας το Halacha (εβραϊκός νόμος), παράγοντας ερμηνείες επιλέγοντας Midrashim (ερμηνευτικά κείμενα από την εβραϊκή Βίβλο) και Agadot (παραδοσιακές μη νομοθετικές διδασκαλίες) που δεν αντικατοπτρίζουν «τον τρόπο με τον οποίο κάποιος πρέπει να συμπεριφέρεται με μια γυναίκα σύμφωνα με τον εβραϊκό νόμο».

Σύμφωνα με την ίδια: «Το τελευταίο μας πρόβλημα είναι το γεγονός ότι εμείς (οι Εβραίες γυναίκες) θεωρούμαστε, σύμφωνα με τον εβραϊκό νόμο και στην πράξη, ως περιφερειακές Εβραίες. Η κατηγορία στην οποία συνήθως τοποθετούμαστε περιλαμβάνει γυναίκες Χαναναίους, παιδιά και δούλους. Τα μέλη αυτής της κατηγορίας εξαιρούνται από όλες τις θετικές εντολές που παρεμβαίνουν σε συγκεκριμένα χρονικά όρια (Kiddushin 29a).

Αργότερα, εξηγεί ότι οι λίγες mitzvot (εντολές) των γυναικών συνδέονται στενά με φυσικούς στόχους. Στον Ιουδαϊσμό, η γυναίκα ταυτίζεται με το gashmiut (το φυσικό) και ο άνδρας με το ruchniut (πνευματικότητα). Και προσθέτει:

«Οι δάσκαλοι του Ταλμούδ είδαν το θηλυκό πνεύμα ως επιπόλαιο και τη γυναικεία σεξουαλική όρεξη ως ακόρεστη (Kiddushin 80b [9]). Αν δεν παρακολουθείται αυστηρά και δεν καταπονείται, κάθε γυναίκα είναι δυνητικά μοιχαλίδα (Mishna Ketubot 5:5). Από εβραϊκή άποψη, οποιοδήποτε φυσικό αντικείμενο ή εμπειρία μπορεί να εμποτιστεί για πνευματικό σκοπό. Ομοίως, το φυσικό, το οποίο δεν έχει πνευματικό σκοπό, αποτελεί απειλή. Είναι λοιπόν εύκολο να καταλάβουμε γιατί η γυναίκα θεωρείται ημι-δαιμονική στο Ταλμούδ και την Καμπάλα».

Θα δούμε στις επόμενες γραμμές ότι ο υπερβολικός μισογυνισμός του Ιουδαϊσμού θα οδηγήσει σε έναν εξίσου υπερβολικό φεμινισμό.

Εξωκοινοτικός εβραϊκός φεμινισμός

Ο εβραϊκός φεμινισμός, όπως και πολλά άλλα κινήματα στον Ιουδαϊσμό, βγήκε από την κοινότητα για να επεκτείνει τον αγώνα των φύλων στον υπόλοιπο κόσμο. Μεταξύ των μορφών του νεοφεμινισμού, της μαχητικότητας των ΛΟΑΤ και της θεωρίας του φύλου, υπάρχουν πολλοί Εβραίοι:

• Paulina Perlmutter Steinem (1864-1940), Εβραία γεννημένη στο Radziejow (στη σημερινή Πολωνία). Είναι κόρη ενός Ρωσοεβραίου μεταρρυθμιστή, του Hayman Hirsch Perlmutter. Η Paulina ήταν πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης για το Δικαίωμα Ψήφου των Γυναικών και εκπρόσωπος στο Διεθνές Συμβούλιο Γυναικών το 1908. Ήταν πρόεδρος της Εβραϊκής Ένωσης Συναφών Δανείων και Φιλανθρωπικών Οργανώσεων. Ήταν μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εβραίων Γυναικών.
• Η Paulina είναι η γιαγιά της φεμινίστριας Gloria Steinem (γεννημένη το 1934), κόρης ενός Πρεσβυτεριανού σκωτσέζικης και γερμανικής καταγωγής, της Esther, και του Leo Steinem (γιου της Paulina). Η Gloria Steinem είναι μια φιγούρα του «δεύτερου φεμινιστικού κύματος». Επιτίθεται «στους μηχανισμούς της πατριαρχικής κοινωνίας». Αγωνίζεται για το δικαίωμα στην άμβλωση. Το 1969, έγραψε ένα άρθρο, "After Black Power Women's Liberation", στο New York Magazine. Ένα κείμενο που την έκανε φεμινίστρια ηγέτιδα [10]. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ την διόρισε το 1977 να περιοδεύσει στις ΗΠΑ και να οργανώσει την Εθνική Διάσκεψη Γυναικών, κατά τη διάρκεια της οποίας εξετάστηκαν «η αντισύλληψη, η άμβλωση, η φροντίδα, η κοινωνική πρόνοια, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, η ενδοοικογενειακή βία, ο αποκλεισμός των οικιακών βοηθών και οι εργατικοί νόμοι» [11].
• Ruth Bader Ginsburg (1933-2020), κόρη Ρωσοεβραίων μεταναστών, η οποία έγινε δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών (από το 1993 έως το 2020). Το 1970, συνίδρυσε το Women's Rights Law Reporter [12], το πρώτο αμερικανικό νομικό περιοδικό που ασχολείται αποκλειστικά με τα δικαιώματα των γυναικών. Το 1972, συνίδρυσε το Πρόγραμμα για τα Δικαιώματα των Γυναικών στα γραφεία της μεγάλης Αμερικανικής Ένωσης Πολιτικών Ελευθεριών. Η Ruth Bader Ginsburg υπερασπίστηκε επίσης την ομοφυλοφιλική υπόθεση [13].
• Judith Butler, μια εβραία λεσβία φεμινίστρια που έλαβε θρησκευτική εκπαίδευση και της οποίας τα έργα επικεντρώνονται στη θεωρία του φύλου και την ομογονεϊκότητα. Ζει στο Berkeley με τη σύντροφό της Wendy Brown και τον γιο τους, Isaac.

Εβραϊκή ομοφυλοφιλία και μαχητικότητα LGBTQ

Σε μια μελέτη αφιερωμένη στην εβραϊκή ομοφυλοφιλία στη μεσοπολεμική Γαλλία, ο Jérémy Guedj γράφει:

«Από αυτό το φαινόμενο, η περίοδος του μεσοπολέμου αποτελεί από πολλές απόψεις μια προνομιακή αλληλουχία παρατήρησης, αφού, την ίδια στιγμή που κουβαλάει την κληρονομιά του παρελθόντος, αυτά τα χρόνια θέτουν τα ορόσημα μιας μελλοντικής εξέλιξης. Μια περίοδος απελευθέρωσης από τα έθιμα μετά το τραύμα του Μεγάλου Πολέμου, είναι επίσης μια περίοδος έντονης επανεξερεύνησης της εβραϊκής ταυτότητας στο πλαίσιο της «Αφύπνισης» που ξεκίνησε στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, πριν η δεκαετία του 1930 έρθει να διαταράξει το Ισραήλ με έναν αντισημιτισμό που, παρεμπιπτόντως, καθιστά την «εβραϊκή ομοφυλοφιλία» ένα από τα θέματα μάχης του.

Αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ δεν είναι να μετρήσουμε τον αριθμό των ομοφυλόφιλων Εβραίων, αλλά ο Ιουδαϊσμός ως ένα κίνημα που προωθεί την ομοφυλοφιλία. Οι Εβραίοι της Γαλλίας πιθανότατα επηρεάστηκαν από τον φεμινισμό και την εβραιοαμερικανική ομοφυλοφιλία (είδαμε ότι πήγαν μαζί, καθώς οι μεγάλες φεμινίστριες είναι σχεδόν συστηματικά υπέρ των ομοφυλοφίλων, ή ακόμα και ομοφυλόφιλοι).

Μετά τον Μάη του '68 – τη διάλυση των εθίμων και την καταστροφή του παραδοσιακού κόσμου – η ομοφυλοφιλία πέρασε από το ιδιωτικό στο δημόσιο. Οι ομοφυλόφιλοι Εβραίοι έκαναν επίσης την εμφάνισή τους και δημιούργησαν μια ένωση:

Το 1977, η σκηνή της γαλλικής εβραϊκής κοινότητας εμπλουτίστηκε από μια νέα ένωση, το Beit Haverim («Σπίτι των Φίλων» στα εβραϊκά), το οποίο αυτοαποκαλείται «η γκέι και λεσβιακή εβραϊκή ομάδα της Γαλλίας». Το γεγονός είναι σημαντικό. Για πρώτη φορά, ο Ιουδαϊσμός και η ομοφυλοφιλία μπαίνουν σε συμβίωση στο δημόσιο χώρο, αναφερόμενοι μέχρι τότε σε δύο υπάρχοντα, σε δύο ταυτότητες – ο όρος μπορεί να προφερθεί – που έμοιαζαν ασυμβίβαστες στα μάτια ενός σημαντικού μέρους της γνώμης, εβραϊκής ή μη, καθώς και στα μάτια ορισμένων ομοφυλόφιλων Εβραίων.

Αυτή η ένωση, όπως πολλές εβραϊκές και LGBT οργανώσεις, ενσαρκώνει τον κοινοτισμό μέσα στον κοινοτισμό. Οργανώνει διαφορετικά τελετουργικά επιβεβαίωσης της διπλής ταυτότητας, εβραϊκής και ομοφυλοφιλικής: «Χορός τσαγιού» ευθυγραμμισμένος με το ημερολόγιο των εβραϊκών φεστιβάλ «στις τελετές ένωσης που διαμορφώνονται στο τελετουργικό του παραδοσιακού εβραϊκού γάμου».

Πιο πρόσφατα, το κίνημα των ΛΟΑΤ (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, τρανς) – στο οποίο προστίθεται το QIA+ (queer, intersex, asexual) – καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από εβραϊκές προσωπικότητες, καθώς και από το φεμινιστικό και ομοφυλοφιλικό κίνημα. Θα δούμε στο δεύτερο μέρος γιατί τα τρανς άτομα συνδέονται ιδιαίτερα με τον αμερικανικό εβραϊσμό.

Η ηλεκτρονική εφημερίδα The Times of Israel αφιέρωσε ένα άρθρο με τίτλο «Εννέα LGBTQ Εβραίοι ακτιβιστές για να συναντηθούν – Από το Stonewall στο Ανώτατο Δικαστήριο, οι Αμερικανοί Εβραίοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για να υπερασπιστούν τα δικαιώματα των LGBTQ».

• Ο Jazz Jennings είναι ένα αγόρι που οι γονείς του έκαναν να ζουν με γυναικεία ταυτότητα από τότε που ήταν 3 ετών. Στην εφηβεία, ξεκινά την ορμονική θεραπεία του. Γεννημένη με μεγαλύτερο επώνυμο και «πολύ εβραία», σύμφωνα με τα δικά της λόγια - έχει καταφέρει πολλά για μια 15χρονη: είναι σταρ της τηλεοπτικής πραγματικότητας, συγγραφέας και πρέσβειρα της καμπάνιας Clear & Clear της Johnson & Johnson. (Ήταν επίσης η νεότερη τελετάρχης στην πορεία υπερηφάνειας της Νέας Υόρκης την Κυριακή.) Έγινε διάσημη στην ηλικία των επτά ετών, όταν έγινε ένας από τους νεότερους ανθρώπους που διαγνώστηκαν με δυσφορία φύλου - μια κατάσταση στην οποία ένα άτομο βιώνει κλινική δυσφορία με το φύλο που του ανατέθηκε κατά τη γέννηση (στην περίπτωση του Jennings, το αρσενικό φύλο). Το βιβλίο της Jennings και η εκπομπή της TLC, "I Am Jazz", η οποία επικεντρώνεται στη ζωή της και τα εμπόδια της ως τρανσέξουαλ έφηβη, την έχουν κάνει το ανεπίσημο πρόσωπο της αμερικανικής τρανσέξουαλ νεολαίας. »

• Αμερικανός πολιτικός Barney Frank, παντρεμένος με έναν άνδρα.

• Tony Kushner, θεατρικός συγγραφέας, συγγραφέας του έργου "Angels in America: A Gay Fantasy on National Themes". Έργο για το οποίο έλαβε το βραβείο Πούλιτζερ.

• Abby Stein, η οποία «κατάγεται από μια μακρά σειρά σημαινόντων χασιδικών ραβίνων. Αυτό έκανε την απόφασή του να εγκαταλείψει την ορθόδοξη κοινότητα Haredi ακόμη πιο συγκλονιστική. Οι δύο μεταβάσεις του Stein - από τον χασιδικό κόσμο στον κοσμικό κόσμο και στη συνέχεια από αρσενικό σε θηλυκό - έγιναν πρωτοσέλιδα από τη New York Post στην Daily Mail. »

• Σενάριο: Larry Kramer. Το μυθιστόρημά του, "", που δημοσιεύθηκε το 1978, σχετικά με τον ηδονιστικό τρόπο ζωής πολλών ομοφυλόφιλων ανδρών στη Νέα Υόρκη εκείνη την εποχή, του χάρισε εχθρούς, τόσο ομοφυλόφιλους όσο και ετεροφυλόφιλους. Το ημι-αυτοβιογραφικό έργο του "A Normal Heart" το 1985, εμπνευσμένο από μια επίσκεψη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου, απεικόνιζε έναν ομοφυλόφιλο ακτιβιστή που εξεγέρθηκε ενάντια στις πιο ευγενικές στρατηγικές που υιοθέτησαν οι συνάδελφοί του. Ο Kramer είναι συνιδρυτής του Gay Men's Health Crisis, ενός οργανισμού με μεγάλη επιρροή που είναι πλέον ένας από τους πιο αφοσιωμένους στον αγώνα κατά του AIDS, αλλά έπρεπε να το εγκαταλείψει λόγω της πολεμοχαρούς ιδιοσυγκρασίας του. Τελικά ίδρυσε τον Συνασπισμό για το AIDS, ACT UP. Ο Kramer θα μείνει στην ιστορία ως μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στην ιστορία του ακτιβισμού LGBTQ. Και η κοσμοθεωρία του αναμφίβολα διαμορφώθηκε από την εβραϊκή του ταυτότητα. «Κατά μία έννοια, όπως πολλοί Εβραίοι της γενιάς του Λάρι, το Ολοκαύτωμα είναι μια καθοριστική ιστορική στιγμή και αυτό που συνέβη στις αρχές της δεκαετίας του 1980 με το AIDS ήταν σαν ένα δεύτερο Ολοκαύτωμα για τον Λάρι», δήλωσε ο Τόνι Κούσνερ το 2005.

• Λεσβία γυναίκα και ραβίνος Denise Eger, πρόεδρος της Κεντρικής Διάσκεψης των Αμερικανών Ραβίνων του Μεταρρυθμιστικού κινήματος. Το κίνημα της Μεταρρύθμισης είναι μακράν το πιο δημοφιλές εβραϊκό ρεύμα στις Ηνωμένες Πολιτείες και η Κεντρική Διάσκεψη των Αμερικανών Ραβίνων είναι η παλαιότερη και μεγαλύτερη ραβινική οργάνωση στη Βόρεια Αμερική. Η επαγγελματική και ακτιβιστική καριέρα της Έγκερ - από το coming out της σε ένα άρθρο των Los Angeles Times το 1990 μέχρι τη δημιουργία της συναγωγής υπέρ των LGBTQ Kol Ami το 1992 στο Λος Άντζελες - μοιάζει πολύ με την εξέλιξη των δικαιωμάτων των LGBTQ στις Ηνωμένες Πολιτείες. »

• Ο ραβίνος Toba Spitzer, ο οποίος έγινε πρόεδρος της Ραβινικής Ένωσης Ανασυγκρότησης το 2007, είναι το πρώτο ανοιχτά λεσβιακό ή ομοφυλόφιλο άτομο που επιλέχθηκε για να ηγηθεί μιας ραβινικής ένωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες.
• Evan Wolfson, «Εβραίος δικηγόρος, ο άνθρωπος που αναγνωρίζεται ως ο αρχιτέκτονας» του κινήματος του γάμου των ομοφυλοφίλων. Ως φοιτητής νομικής στο Χάρβαρντ το 1983, ο Wolfson έγραψε μια διατριβή σχετικά με τη νομική βάση για τον γάμο ομοφυλοφίλων, πολύ πριν το θέμα εξεταστεί σοβαρά σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Το βιβλίο του, "Why Marriage Matters: America, Equality, and the Right of Gay Couples to Marriage", τον έφερε στη λίστα του Time με τους 100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή το 2004. Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Freedom to Marry, τον οποίο ίδρυσε το 2003, πιστώθηκε ως παράγοντας επιρροής στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου το 2015 για την προστασία του γάμου των ομοφυλοφίλων σε κάθε πολιτεία. Η λαμπρή στρατηγική του Wolfson ήταν να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι σκέφτονταν τον γάμο για όλους – να τους πείσει ότι είναι μια ελευθερία που πρέπει να προστατεύεται συνταγματικά.
• Ο ραβίνος Steven Greenberg της Βοστώνης ήταν «ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος ορθόδοξος ραβίνος, έχοντας κάνει coming out το 1999. Δεν ήταν εύκολο έργο, καθώς το να είσαι ομοφυλόφιλος και μέλος της Ορθόδοξης κοινότητας δεν ήταν, και εξακολουθεί να μην είναι, πλήρως αποδεκτό... Έτσι, ήταν ένα πολύ σημαντικό γεγονός - και ίσως μια επικύρωση του έργου τους για την κοινότητα - όταν μια ομάδα ορθόδοξων ραβίνων συμμετείχε, το 2015, σε μια συζήτηση σχετικά με τη μεταχείριση των LGBTQ Ορθόδοξων Εβραίων. Ο Greenberg, ο οποίος χειροτονήθηκε από το ορθόδοξο ραβινικό σεμινάριο του Πανεπιστημίου Yeshiva, βοήθησε στην ίδρυση του Eshel, ενός εθνικού οργανισμού υποστήριξης και εκπαίδευσης για τους LGBT Ορθόδοξους. Ο Greenberg ξεκίνησε τη συζήτηση για την «αποδοχή των LGBTQ στην ορθόδοξη κοινότητα». Το βιβλίο του, "Wrestling with God and Men: Homosexuality in the Jewish Tradition", κέρδισε το Βραβείο Εβραϊκού Βιβλίου από το Ίδρυμα Koret το 2005.
• Edith Windsor (το γένος Schlain 20 Ιουνίου 1929 και πέθανε στις 12 Σεπτεμβρίου 2017). Γεννημένος σε εβραϊκή οικογένεια μεταναστών, αυτός ο ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ ήταν ο κύριος ενάγων στην υπόθεση Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον Windsor, η οποία το 2013 ανέτρεψε το άρθρο 3 του νόμου περί υπεράσπισης του γάμου, το οποίο περιόριζε τον γάμο σε άτομα διαφορετικού φύλου. Η απόφαση αυτή συνέβαλε στην επέκταση «των δικαιωμάτων, των προνομίων και των παροχών στα ομόφυλα ζευγάρια» [18]. Η Edith Windsor ήταν μέλος της μη θρησκευτικής εκκλησίας Beit Simchat Torah, η οποία έχει περιγράψει τον εαυτό της ως τη μεγαλύτερη συναγωγή LGBT στον κόσμο [19]. Επιπλέον, η πρώτη γυναίκα που δήλωσε ιμάμης στη Γαλλία, η Kahina Bahloul, η οποία προωθεί ένα φιλελεύθερο Ισλάμ, είναι Γαλλίδα, Αλγερινή και η γιαγιά της από την πλευρά της μητέρας της είναι Πολωνή Εβραία Ασκενάζι (από την άποψη του Ιουδαϊσμού, είναι Εβραία, αφού η εβραϊκότητα μεταδίδεται από τη μητέρα).

Θεωρία φύλου: από τον δέκατο ένατο αιώνα έως τον εικοστό πρώτο αιώνα

Ας προσπαθήσουμε τώρα να εντοπίσουμε τα διάφορα στάδια της εξέλιξης της θεωρίας του φύλου, η οποία διδάσκεται τώρα στα παιδιά σε πολλές δυτικές χώρες.

Αυτός που θεωρείται ο πρόδρομος της θεωρίας του φύλου είναι ένας Γερμανός ομοφυλόφιλος ακαδημαϊκός του δέκατου ένατου αιώνα, ο Karl Heinrich Ulrichs (1825-1895). Ο Ούλριχς ήταν γιος ενός λουθηρανού ιερέα και σπούδασε θεολογία και νομολογία στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν.

Ο Ulrichs ανέπτυξε την έννοια του "τρίτου φύλου". Εξηγεί και συνοψίζει τη φύση μιας σχέσης αγάπης μεταξύ δύο ανδρών με τη λατινική έκφραση "anima muliebris virili corpore inclusa" (ψυχή γυναίκας στο σώμα ενός άνδρα). Εκείνη την εποχή, η ομοφυλοφιλία δεν είχε ακόμη αναφερθεί, αλλά ο Ulrichs χρησιμοποίησε τους όρους Uranian/a και Dionysian/a, αναφερόμενος στις ελληνικές θεότητες Αφροδίτη (γεννημένη από έναν άνδρα, τον θεό Ουρανό) και μια άλλη Αφροδίτη (γεννημένη από μια γυναίκα, τη θεά Διώνη).

Προς τιμήν της, η Διεθνής Ένωση Λεσβιών και Ομοφυλοφίλων δημιούργησε το βραβείο Karl Heinrich Ulrichs.

Ο Νεοζηλανδός ψυχολόγος και σεξολόγος John Money (1921-2006) – ο οποίος προερχόταν από μια οικογένεια που ανήκε σε μια λεγόμενη χριστιανική αίρεση, τους αδελφούς Plymouth – εισήγαγε την έννοια του «ρόλου του φύλου», σύμφωνα με την οποία οι ρόλοι του άνδρα και της γυναίκας δεν προκαθορίζονται από τις βιολογικές, αλλά από τις κοινωνικές προσδοκίες.

Στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins (Βαλτιμόρη, Ηνωμένες Πολιτείες), όπου ο John Money ήταν καθηγητής παιδιατρικής, συμμετείχε στη Μονάδα Σεξουαλικών Συμπεριφορών, η οποία ξεκίνησε μελέτες σχετικά με τη χειρουργική επέμβαση αλλαγής φύλου. Αυτό τον οδήγησε να πραγματοποιήσει, στη δεκαετία του 1960, μια χειρουργική επέμβαση «αλλαγής φύλου» σε ένα μωρό 22 μηνών, τον David Reimer. Το εν λόγω παιδί δεν θεώρησε ποτέ τον εαυτό του κορίτσι. Στην ηλικία των δεκαπέντε, ήθελε να ανακτήσει την ανδρική του ταυτότητα και στη συνέχεια δημοσίευσε την ιστορία του για να αποθαρρύνει τις σεξουαλικές αλλαγές. Αυτοκτόνησε σε ηλικία 38 ετών.

Η Γερμανική Εταιρεία Κοινωνικο-Επιστημονικής Έρευνας για τη Σεξουαλικότητα απένειμε στον John Money το μετάλλιο Magnus Hirschfeld το 2002.

Ο Robert Stoller (1925-1991), γεννημένος στη Νέα Υόρκη, γιος Ρωσοεβραίων μεταναστών, ήταν ψυχίατρος και ψυχαναλυτής. Το 1954 δημιούργησε ένα κέντρο μελέτης της σεξουαλικής ταυτότητας, την Κλινική Έρευνας Ταυτότητας Φύλου. Ήταν εκεί που συνέλαβε για πρώτη φορά την έννοια του «φύλου» για να προσδιορίσει το αίσθημα της σεξουαλικής ταυτότητας, σε αντίθεση με το φύλο, το οποίο ορίζει την ανατομική οργάνωση της διαφοράς μεταξύ αρσενικού και θηλυκού. Από εκεί, γεννήθηκαν οι σύγχρονες σπουδές φύλου».

Το 1968, δημοσίευσε ένα έργο που έγινε ορόσημο, Recherches sur l'identité sexuelle à partir du transsexualisme (Gallimard, 1978), «στο οποίο, μέσω πολυάριθμων περιπτωσιολογικών αναφορών, επανεξέτασε ολόκληρη τη φροϋδική θεωρία της σεξουαλικότητας για να ορίσει σαφώς τον τρανσεξουαλισμό ως διαταραχή της σεξουαλικής ταυτότητας που χαρακτηρίζεται από την ακλόνητη πεποίθηση ενός υποκειμένου ότι ανήκει στο αντίθετο φύλο. Αν και έδειξε ότι αυτή η διαταραχή ήταν καθαρά ψυχική, ο Stoller δεν ήταν αντίθετος στην ιδέα της προσφυγής σε χειρουργική επέμβαση. Αλλά, πάνω απ' όλα, αντί να κρίνει ή να ταξινομήσει, με την ψυχρή αντικειμενικότητα ενός υποτιθέμενου επιστημονικού ιδεώδους, μίλησε για τον πόνο των τρανσέξουαλ, για τις εμπειρίες τους, για την υποκειμενικότητά τους. Έτσι, αντέστρεψε ριζικά το βλέμμα που τους είχε ρίξει η κλινική για μεγάλο χρονικό διάστημα».

Το 1974, δημοσίευσε το The Transsexual Experience. «Πώς χτίζεις την ταυτότητα των ανθρώπων, ειδικά την αρσενική και θηλυκή τους ταυτότητα; Ποιο είναι το μέρος του βιολογικού και του ψυχικού σε αυτή τη διαδικασία; Τι θα δινόταν αρχικά στα άτομα και τι θα χτιζόταν καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους; Σε αρκετές περιπτώσεις, ο Stoller υπογραμμίζει τον καινοτόμο, αλλά και ημιτελή, χαρακτήρα της έρευνάς του.

Αν και ο Στόλερ αναγνωρίζει τη διαστροφή, δεν τη θεωρεί επιβλαβή, αφού, σύμφωνα με αυτόν, οι κακοί μπορούν, μέσω της εξιδανίκευσης, να ανακαλύψουν ότι είναι διαφορετικοί από αυτό που πίστευαν ότι είναι, ή ακόμα και να γίνουν μεγάλοι δημιουργοί. Ωστόσο, καταδικάζει έντονα την ψυχανάλυση η οποία, από την εποχή του Φρόιντ, θεωρεί την ομοφυλοφιλία ως διαστροφή:

́ ́Ο ψυχαναλυτής δίνει τον εαυτό του στη συζήτηση για την ηθική όπως ένας μέθυσος δίνει τον εαυτό του στο ποτό. Δεν έχω καμία πρόθεση να συνταχθώ με εκείνους τους αυγουστιάτικους λογοκριτές της σεξουαλικής συμπεριφοράς που είναι υπεύθυνοι να πουν αν η σεξουαλική ελευθερία είναι καλή ή κακή για την κοινωνία ή που αποφαίνονται για τους νόμους και πώς πρέπει να εφαρμόζονται για να εγγυηθούν την ηθική μας τάξη. » [23]

Οι θεωρητικοί θα προχωρούν πάντα περισσότερο στην αδιάκριση των φύλων και στην αποσύνδεση μεταξύ του βιολογικού και της ψυχής.

Rubin (γεννημένη το 1949), μια Αμερικανίδα φεμινίστρια, γεννημένη σε εβραϊκή οικογένεια, είναι η πρώτη ανθρωπολόγος που χρησιμοποίησε τον όρο «φύλο». Ανέπτυξε την έννοια του «συστήματος φύλου/φύλου», την οποία ορίζει ως εξής:

«Το σύνολο των διαθέσεων με τις οποίες μια κοινωνία μετατρέπει τη βιολογική σεξουαλικότητα σε προϊόντα ανθρώπινης δραστηριότητας και στις οποίες ικανοποιούνται αυτές οι μετασχηματισμένες σεξουαλικές ανάγκες... Το φύλο είναι ένας κοινωνικά επιβεβλημένος διαχωρισμός των φύλων. Είναι το προϊόν των κοινωνικών σχέσεων της σεξουαλικότητας. Τα συστήματα συγγένειας βασίζονται στο γάμο. Ως εκ τούτου, μετατρέπουν τους άνδρες και τις γυναίκες σε «άνδρες» και «γυναίκες», κάθε κατηγορία είναι ένα ατελές μισό που μπορεί να βρει εκπλήρωση μόνο σε ένωση με την άλλη. Οι άνδρες και οι γυναίκες είναι, φυσικά, διαφορετικοί. Αλλά δεν είναι τόσο διαφορετικά όσο η μέρα και η νύχτα, η γη και ο ουρανός, το γιν και το γιανγκ, η ζωή και ο θάνατος. Στην πραγματικότητα, αν περιοριστούμε στη φύση, οι άνδρες και οι γυναίκες είναι πιο κοντά ο ένας στον άλλο από οποιονδήποτε από αυτούς σε οτιδήποτε άλλο - για παράδειγμα, βουνά, καγκουρό ή κοκοφοίνικες. Η ιδέα ότι οι άνδρες και οι γυναίκες είναι πιο διαφορετικοί μεταξύ τους από οτιδήποτε άλλο πρέπει να προέρχεται από ένα μέρος διαφορετικό από τη φύση. […] Μακριά από το να είναι η έκφραση των φυσικών διαφορών, η αποκλειστική ταυτότητα φύλου είναι η καταστολή των φυσικών ομοιοτήτων. Και αυτό απαιτεί καταστολή: στους άνδρες, ποια είναι η τοπική εκδοχή (όποια κι αν είναι) των «θηλυκών» χαρακτηριστικών. στις γυναίκες, ποιος είναι ο τοπικός ορισμός των "αρσενικών" χαρακτηριστικών. »

Ο νεοφεμινισμός συνδέεται άμεσα με τον τρανσεξουαλισμό, καθώς οδηγεί σε ριζική αδιαφορία: «Το φεμινιστικό κίνημα πρέπει να ονειρεύεται πολύ περισσότερα από την εξάλειψη της καταπίεσης των γυναικών. Πρέπει να ονειρευτεί την εξάλειψη των υποχρεωτικών σεξουαλικοτήτων και των ρόλων φύλου. Το όνειρο που μου φαίνεται πιο ελκυστικό είναι αυτό μιας ανδρόγυνης και χωρίς φύλο κοινωνίας (αλλά όχι χωρίς φύλο), όπου η σεξουαλική ανατομία δεν θα έχει καμία σχέση με το ποιος είσαι, τι κάνεις ή με ποιον κάνεις έρωτα. » [24]

Rubin, μαζί με τον Patrick Califia [25] (μια λεσβία γυναίκα που έγινε αμφιφυλόφιλος τρανς άνδρας), ίδρυσαν τη Samois, την πρώτη γνωστή σαδομαζοχιστική λεσβιακή ομάδα [26].

Η φεμινίστρια κοινωνιολόγος Ann Oakley θα επιβεβαιώσει, από την πλευρά της, ότι «το φύλο δεν έχει βιολογική προέλευση, [...] Οι συνδέσεις μεταξύ φύλου και φύλου δεν έχουν τίποτα πραγματικά "φυσικό" γι 'αυτούς" [27].

Για την Judith Butler, την Εβραιο-Αμερικανίδα φεμινίστρια που αναφέραμε νωρίτερα, είναι το φύλο που κατασκευάζει το φύλο και οι βιολογικές διαφορές είναι μικρότερης σημασίας. Το φύλο είναι μια πολιτιστική κατασκευή, σύμφωνα με την ίδια: «Μια σειρά επαναλαμβανόμενων πράξεων [...] που κρυσταλλώνονται με την πάροδο του χρόνου, με τέτοιο τρόπο ώστε καταλήγουν να παράγουν την εμφάνιση ουσίας, ενός φυσικού γένους ύπαρξης. » [28]

Αυτές οι θεωρίες υποστηρίζονται επίσης από τη Γαλλοεβραία νευροβιολόγο Catherine Vidal, η οποία δηλώνει ότι «κατά τη γέννηση, το ανθρώπινο μωρό δεν γνωρίζει το φύλο του» και, αν οι γυναίκες και οι άνδρες υιοθετούν στερεότυπες συμπεριφορές φύλου, «ο λόγος οφείλεται πρώτα σε ένα πολιτιστικό αποτύπωμα που κατέστη δυνατό από τις ιδιότητες πλαστικότητας του ανθρώπινου εγκεφάλου» [29].

Επιστημονικές μελέτες έχουν ακυρώσει αυτές τις θεωρίες. Σύμφωνα με τη νευροεπιστήμονα Sandra Witelson, οι μαγνητικές τομογραφίες δείχνουν ότι «υπάρχουν εκατοντάδες ανατομικές και χημικές διαφορές μεταξύ ανδρικού και γυναικείου εγκεφάλου». Προσθέτει ότι, ήδη από την πέμπτη εβδομάδα της εγκυμοσύνης, η τεστοστερόνη αλλάζει για πάντα τα αρσενικά έμβρυα, καθώς και τον εγκέφαλό τους. Σύμφωνα με τον Απόστολο Γεωργόπουλο, καθηγητή νευροεπιστημών, «ο εγκέφαλος των γυναικών είναι σίγουρα διαφορετικός από αυτόν των ανδρών» [30].

Το 2017, η μεγαλύτερη μελέτη για το θέμα, που διεξήχθη με 2.750 γυναίκες και 2.466 άνδρες και δημοσιεύθηκε στο Science [31], τόνισε ότι αν και οι εγκέφαλοι ανδρών και γυναικών είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοιοι, υπάρχουν σημαντικές φυσικές διαφορές. Ο φλοιός των γυναικείων εγκεφάλων είναι έτσι παχύτερος, ενώ ο όγκος του εγκεφάλου των αρσενικών εγκεφάλων είναι μεγαλύτερος.

Οι θετικές επιστήμες, η ανθρωπολογία και η κοινωνιολογία μπορούν και πρέπει να χρησιμοποιηθούν στον αγώνα ενάντια σε αυτές τις θεωρίες που επιτίθενται στα παιδιά και ως εκ τούτου μπορούν να καταστρέψουν τις κοινωνίες μακροπρόθεσμα. Μου φαίνεται επίσης θεμελιώδες, σε αυτόν τον αγώνα, να επιστρέψουμε στη γένεση των ιδεολογιών των ΛΟΑΤ για να εντοπίσουμε τις αιτίες, να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς και τους σκοπούς αυτών των κινημάτων. Και αυτό θα προσπαθήσω να κάνω στο δεύτερο μέρος που έρχεται.

Σημειώσεις

[1] https://www.lepoint.fr/societe/elle...
[2] ΟΟΣΑ, Panorama de la société 2019. Les indicateurs de l'ΟΟΣΑ. Rapporté par Emmanuel Todd, Où en sont-elles?, Le Seuil, 2022, σ. 372-373.
[3] Benjamin Cerf Harris, "Likely Transgender Individuals in U.S. Federal Administrative Records and the 2010 Census", United States Census Bureau, Μάιος 2015.
[4] Emmanuel Todd, Où en sont-elles?, Le Seuil, 2022, σ. 192-193.
[5] Emmanuel Todd, ό.π., σ. 195.
[6] Emmanuel Todd, ό.π., σ. 371-372.
[7] Βλέπε: Youssef Hindi, Covidisme et messianisme, KA Editions, Strategika, 2022.
[8] Debra Newman, "Το συντηρητικό κίνημα κλείνει το χάσμα των φύλων, αλλά υπάρχει ακόμα δουλειά που πρέπει να γίνει - St. Louis Jewish Light: Commentaries", Stljewishlight.com https://stljewishlight.org/opinion/...
[9] « Les facultés rationnelles de la femme pèsent peu sur elles. » (Kiddushin 80β).
[10] https://www.ctforum.org/panelist/gl...
[11] Gloria Steinem, Ma vie sur la route, Harper Collins, 2020, σ. 105.
[12] https://web.archive.org/web/2008070...
[13] https://www.ouest-france.fr/monde/e...
[14] https://www.thecut.com/2016/06/judi...
[15] Jérémy Guedj, « Variations identitaires. Homosexualités juives dans la France de l'entre-deux-guerres », Archives Juives 2011/2 (Vol.44), pages 86 à 101. https://www.cairn.info/revue-archiv...
[16] https://journals.openedition.org/gs...
[17] https://fr.timesofisrael.com/neuf-m...
[18] https://fr.wikipedia.org/wiki/Edith...
[19] https://www.tabletmag.com/sections/...
[20] https://fr.wikipedia.org/wiki/David...
[21] https://www.lemonde.fr/livres/artic...
[22] https://www.cairn.info/revue-societ...
[23] https://www.lemonde.fr/livres/artic...
[24] https://fr.wikipedia.org/wiki/Gayle...
[25] https://fr.wikipedia.org/wiki/Patri...
[26] Pat Califia, "A Personal view of History of the Lesbian S/M", στο Samois, Coming to power, 1981, σ. 245.
[27] Éric Fassin, "L'empire du genre. L'histoire politique ambiguë d'un outil conceptuel", L'Homme, 3-4, os 187-188, 375-392
[28] Judith Butler, Trouble dans le genre. Le féminisme et la subversion de l'identité, Παρίσι, La découverte, 2006, σ. 109.
[29] https://www.stiletto.fr/interview-p...
[30] https://www.cbc.ca/news/health/men-...
[31] https://www.science.org/content/art...

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ....