Κονσέρν’ντ αμπάουτ Σέρν! – 1ον

Κονσέρν’ντ αμπάουτ Σέρν! – 1

2024/09/22

ΕργΔημΕργ

 Έγινε ένας μικρός ψιλοχαμός από σχόλια (σε πρόσφατη ανάρτηση) στο φιλικό ιστολόγιο του «Διόδοτου» (εδωνανάς), σχετικά με το (μπαγιάτικο καί αβαθές) ζήτημα, του αν στο Σέρν (τον γνωστό μεγάλο επιταχυντή) πάνε διάφοροι πονηροί ν’ ανοίξουν «πύλες» προς άλλες διατάσεις… ή δεν ξέρω προς τα πού αλλού… με σκοπό να έρθουν κατα ‘δώ διάφορα (μάλλον αναξιοπρεπή) τέρατα μέσωι αυτών. Ίσως καί ο Αντίχριστος, λέει.

Επειδή, όμως, είμαι (από κάθε πλευρά) ο πλέον ειδικός να μιλήσω γι’ αυτή τη δουλειά, οφείλω να εξηγήσω. Τί, πώς, γιατί. Τα πάντα.

Συνεπώς, ξεκινάμε με το πλαίσιο της ανθρώπινης προσπάθειας, που ως αποτέλεσμά του παράγεται το κάθε Σέρν. Αν δεν γνωρίζετε μερικά έστω βασικά πράγματα γι’ αυτό (το πλαίσιο), καλό είναι να μήν εκφέρετε γνώμη… παρεκτός αν θέλετε να μιλάμε σε επίπεδο «έρχονται οι Ψίψιλον κι οι Γυναικομέδιοι». Όχι εδώ, όμως· όχι στο παρόν ιστολόγιο.

. . . . . . . . . . .

α1. Επιστήμη

Επιστήμη είναι αυτό που ήδη ξέρετε (ως αφηρημένη έννοια) : ένα σύνολο γνώσεων, που προχωράει με προσπάθεια – κάθε φορά προς το καλύτερο. Καί συσσωρεύει γνώσεις ανά πάσα στιγμή αδιαμφισβήτητες. (Αργότερα, βέβαια, μπορεί ν’ αμφισβητηθούν· άλλη ιστορία, όμως, αυτή. Η προσπάθεια γιά το καλύτερο δεν σταματάει ποτέ.)

Τουλάχιστον αυτό ισχυρίζεται· αλλά σας βεβαιώνω ότι το πράττει φιλοτίμως κατά 99.9%.

Ακόμη, όμως, κι αν κάνει λάθος, έχει ένα μέγιστο καλό: ότι τα πορίσματά της είναι προσβάσιμα σε όλους. (Άρα, κάποιοι δυνητικώς μπορούν να επισημάνουν τα λάθη της.) Ποτέ μα ποτέ δεν θα σας κρύψει γνώσεις, ούτε θα τις καλύψει κάτω από την αισχρή εφεύρεση του copyright. Η μόνη της απαίτηση, αν τη γουστάρετε, είναι να στρώσετε τον ευγενή πωπό σας στην καρέκλα καί να πλακωθήτε στο διάβασμα.

Το μόνο κακό με την επιστήμη, δηλαδή …τα εξής δύο, είναι ότι:

• Οι πηγές της, δηλαδή οι κάθε φορά δημοσιεύσεις των επιστημόνων στα ειδικά τους έντυπα, είναι ήδη πάρα πολλές, καί συνεχώς αυξάνονται. Πλέον τίθεται ζήτημα (ειδικά στις θετικές επιστήμες) αν μπορεί άνθρωπος να καταφέρει -στη διάρκεια της παραγωγικής επιστημονικής ζωής του- να χειριστεί τέτοιον όγκο γνώσεων, διαρκώς αυξανόμενον. (Θυμηθήτε το αυτό παρακάτω.) Δεν είναι τυχαίο, που η ασθένεια των τελευταίων ετών στους επιστήμονες της καριέρας είναι το «μπέρνάουτ». ( = Εγκεφαλικό κάψιμο, στην κυριολεξία.)
• Επίσης, οι πηγές απαιτούν κάποια συνδρομή, γιά να έχεις πρόσβαση σ’ αυτές. Δεν είναι μυστικές, αλλά τα λεφτά είναι λεφτά. (Χώρια όσα ξοδεύεις γιά βιβλία, μέχρι να πάρεις πτυχίο.) Παρεκτός αν τις βρείς (σε έντυπη μορφή) σε βιβλιοθήκες πανεπιστημίων καί ερευνητικών ιδρυμάτων, ή/καί σου δίνουν εκεί τζάμπα πρόσβαση on-line.

Καί στα δύο κακά, …δώρο ένα τρίτο: ακριβώς γιά να παρακάμψουν την πίεση χρόνου που προκύπτει γιά την απαιτούμενη έρευνα, πολλοί πονηράκηδες φοιτητές έχουν ήδη αρχίσει να χρησιμοποιούν Τεχνητή Νοημοσύνη γιά τις εργασίες τους. Πού το κακό, θα μου πείς, αν βάζουν ΤΝ να ψάχνει τις πληροφορίες που θέλουν;

Έ, λοιπόν, το κακό βρίσκεται στο επόμενο σκεπτικό βήμα: αφού η ΤΝ μας φέρνει που μας φέρνει στο πιάτο τις απαραίτητες πληροφορίες (αντί να ψάχνουμε πχ πεντακόσιους συνδέσμους στον κατάλογο, που βγάζουν τα ψαχτήρια, καί μετά να υποχρεωνόμαστε να διαβάζουμε το περιεχόμενό τους),…

…γιατί η ΤΝ να μη μας φτιάξει καί ολόκληρη την εργασία που θα παρουσιάσουμε; Ά;

. . . . . . . . . . .

α2. Τεχνολογία

Η Τεχνολογία, τώρα, είναι η προσπάθεια να έχουμε υλικά βοηθήματα, ώστε να καλυτερέψουμε τη ζωή μας (ή να χειροτερέψουμε τη ζωή …των άλλων – πχ στρατιωτικές εφαρμογές)· χρησιμοποιώντας την εκάστοτε «τελευταία λέξη» των επιστημονικών πορισμάτων, αλλά ακόμη καί χωρίς αυτά. (Η έκφραση «πρακτικός εφευρέτης», κάτι πρέπει να σας λέει.)

Συνήθως, τεχνολογία καί επιστήμη βαδίζουν χέρι-χέρι, αν καί σημειώνονται καί εξαιρέσεις.

Σημειώστε εδώ -ως χαρακτηριστικό αντιπαράδειγμα του να βασιζόμαστε στην επιστήμη, ώστε να παράγουμε τεχνολογία- ότι η εφεύρεση της φωτιάς ανάγεται στα κατάβαθα του χρόνου· αλλά η καθαρά επιστημονική της εξήγηση βρέθηκε μόλις το 2006!!!

Τί να κάνουμε, συμβαίνουν καί μερικά πρωθύστερα.

. . . . . . . . . . .

α3. Επιστήμονες

Ώπα!!! Εδώ ακριβώς βρίσκεται όλο το ζουμί!…

Βλέπετε, ο κάθε άνθρωπος κουβαλάει εξ ορισμού καί τις αδυναμίες του χαρακτήρα του, ακόμη κι αν είναι επιστήμων. Εάν, δέ, τυγχάνει πλήρως παλιάνθρωπος, τότε -επιστήμων, ή μή- καθίσταται επικίνδυνος. (Δεν απαγορεύεται εξ αρχής στους παλιανθρώπους να γίνουν επιστήμονες. Μετά, βέβαια, άντε μάζευ’ τους, αλλά αρχικά δεν απαγορεύεται.)

Πρίν, όμως, πεταχτήτε να πήτε: «- Ναί, ξέρουμε, οι περισσότεροι τέτοιοι είναι καί συνομωτούν, δεν χρειάζεται να μας εξηγήσεις!», ας δούμε λεπτομερώς «μερικά τινά» γι’ αυτούς.

. . . . . . . . . . .

i. Πώς «παράγονται» οι επιστήμονες

Ας πούμε, θες (μετά το Λύκειο) να σπουδάσεις ένα αντικείμενο, του οποίου οι σπουδές κρατάνε τέσσερα (4) χρόνια· καί κάθε χρόνο πρέπει να διαβάσεις δέκα (10) βιβλία σε ισάριθμα διαφορετικά μαθήματα, στα οποία δίνεις εξετάσεις… τις οποίες οφείλεις να περνάς με προβιβάσιμο βαθμό (τον μισό του άριστα). Άρα, μετά από 40 επιτυχημένες εξετάσεις, παίρνεις πτυχίο καί γίνεσαι πιά επιστήμων.

Εδώ, όμως, τίθενται δύο ζητήματα:

• τί / πόσα έμαθες,
• καί τί κάνεις μετά το πτυχίο – εννοώντας καθαρά στον επιστημονικό σου τομέα (διδακτορικά, κτλ).

Απαντώ σε αμφότερα.

. . . . . . . . . . .

Επειδή το ακαδημαϊκό έτος είναι 35 εβδομάδες (μετρημένες – κι αν δεν χαθεί κάποια), ακόμη κι ένα μάθημα των τριών διώρων ανά εβδομάδα (6 ώρες σύνολο) βγάζει 210 ώρες τον χρόνο. Τα δέ περισσότερα μαθήματα είναι με λιγώτερες ώρες (τετράωρα, ή πχ 2 ώρες θεωρία + 2 εργαστήριο).

Μ’ άλλα λόγια, στην καλύτερη περίπτωση μαθαίνεις όσα θα μάθαινες σ’ ένα σεμινάριο 200 ωρών. Δηλαδή, παίρνεις απλά ένα μεζεδάκι γιά το τσίπουρο, όχι φαγητό γιά να χορτάσεις – κι ας μήν έχει κανείς αυταπάτες ότι μ’ αυτόν τον τρόπο έγινε επιστήμων στο αντικείμενο. Τυπικά ναί, έγινε. Ουσιαστικά, όχι.

Αν δεν συνεχίσεις το διάβασμα καί μετά το πτυχίο, μή θαρρείς ότι έμαθες! Διάβασμα, ακόμη καί στα ίδια – στα μαθήματα που πέρασες. Διότι αλλοιώς, πώς θα εντοπίσεις τα τυχόν λάθη της τρέχουσας επιστήμης, ώστε να τα διορθώσεις; Έ; Θα συνεχίσει, δηλαδή, να πετάει ο γάϊδαρος, καταπώς γράφει το βιβλίο του πρώτου έτους σπουδών;

Είπαμε, μήν ξεχνάτε τον παράγοντα «χρόνο»… Αν δεν παιδέψεις τη γκλάβα σου, καταναλώνοντας τον προσωπικό σου χρόνο, μην περιμένεις να σου υποδείξει λάθη καί κενά η ΤΝ. Ούτε υπάρχει το μαγικό χαπάκι, που θα το καταπιείς καί θα γίνεις σοφός.

. . . . . . . . . . .

Να ξέρετε, επίσης, ότι η σκέψη: «- Έλα, μωρέ, τώρα απλά θα περάσω το μάθημα, καί αργότερα θα μελετήσω με την ησυχία μου το αντικείμενο αυτό!», είναι πέρα γιά πέρα εσφαλμένη. Επειδή οι άνθρωποι κάνουμε κι άλλα πράγματα στη ζωή μας (πχ παντρευόμαστε καί τεκνοποιούμε, ή τρέχουμε να πληρώσουμε λογαριασμούς), αυτό το «αργότερα» είτε έρχεται πολύ αργά (κι όταν πιά μας είναι άχρηστο γιά την επιστημονική μας ανέλιξη – στη σύνταξη, δηλαδή), είτε δεν έρχεται ποτέ.

Πάντως, αν σας παρηγορεί, στο λάθος αυτό πέφτουν μέχρι καί καθηγητές πανεπιστημίων. Μπορώ να σου πω ακόμη καί νομπελίστες.

[Κι αν έχουν εκτοξεύσει μ@λακίες κι αυτοί οι τελευταίοι!… Οφειλόμενες καθαρά σε κάκιστη εκτίμηση του διαθέσιμου προσωπικού τους χρόνου, από τότε ακόμη που ήταν φοιτητές.

Εάν το 24ωρο είχε πχ 150 ώρες, τότε ναί, θα μπορούσαν (α) να καταλάβουν πολύ καλά τί ακριβώς διαβάζουν, καί (β) να «ισιάξουν» τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις, βρίσκοντας τα σφάλματα όσων διάβαζαν στα φοιτητικά τους βιβλία. Αλλά, αν φόρτωσαν τη βαθειά μελέτη τους σε κάποιο αόριστο μέλλον που δεν ήρθε ποτέ, δεν τους φταίω εγώ!

Αντιπαράδειγμα, να δήτε ότι δεν λέω υπερβολές: καί υπάρχουν (Ειδική Σχετικότητα), καί δεν υπάρχουν (Γενική Σχετικότητα) αδρανειακά συστήματα αναφοράς!!! Ποιός ο διαπράξας τέτοιου μεγέθους ανοησία; Μά, ποιός άλλος; ο «μεγαλοφυιής» αρχίβλαξ, που τον προσκυνάνε οι περισσότεροι «συνάδελφοί» του / μου! Αλλά το βραβείο Νομπέλ στην αφεντομουτσουνάρα του, βραβείο Νομπέλ!…]

. . . . . . . . . . .

Κάτι ακόμη.

Οι επιστήμες δεν είναι το ίδιο μεταξύ τους, όσον αφορά τον «χαρακτήρα» τους. Τί εννοώ:

Στις ανθρωπιστικές σπουδές, η ανάγκη γιά (πανεπιστημιακού επιπέδου, διδασκόμενες «εκ των ούκ άνευ») νέες γνώσεις έρχεται πχ κάθε αιώνα – καί πλέον. Δηλαδή, δεν πρόκειται ν’ αναστηθεί εκ νεκρών ο Όμηρος, να γράψει νέα ποιήματα. Συνεπώς, ο φιλόλογος του 1900 είναι ίδιος με τον φιλόλογο του 2000. Εντάξει, οι αρχαιολόγοι τρέχουν κάμποσο να μάθουν νέα πράγματα, αλλά συγκριτικά πχ με τους φυσικούς, κάνουν γεροντικό περπάτημα που σύστησε ο γιατρός γιά την υγεία του παππού! 🙂

Στις λοιπές επιστήμες, καί σύμφωνα με την προσωπική μου εκτίμηση, πρέπει να ξανακαθήσεις στα θρανία (λόγωι συσσωρεύσεως νέων γνώσεων) :

• Στη Φυσική, κάθε 30 χρόνια. (Πάει να κατεβεί το όριο στα 20.)
• Στα Μαθηματικά, κάθε 15.
• Στην Ιατρική, κάθε 10.
• Καί στην Πληροφορική, κάθε 5. (Δηλαδή, σ’ αυτήν είναι σαν να μην πήρες ποτέ πτυχίο!)

Όπως καταλαβαίνετε μετά από τα ανωτέρω, Φυσικό Τμήμα τετραετούς φοιτήσεως μέσα στον 21ο αιώνα (μιλάω γι’ αυτά που ξέρω), είναι καθαρά ανέκδοτο. Πρέπει τουλάχιστον εξαετές, γιά να λέμε ότι κάτι κάνουν οι απόφοιτοί του.

Βέβαια, αυτά δεν γίνονται (τουλάχιστον, δεν έγιναν ακόμη), διότι το κατεστημένο εκτιμάει κι αυτό με τη σειρά του τον διαθέσιμο χρόνο – αν κι από άλλη σκοπιά. Σου λέει, αν σ’ έχω εγώ να σπουδάζεις μέχρι τα 25-30 σου, πότε θα μου αποδώσεις επαγγελματικώς; Καί πότε θα πρέπει να βγείς στη σύνταξη; Θα σ’ έχω, δηλαδή, εν ενεργείαι μέχρι τα 70-75 σου; Δεν θα είσαι αποδοτικός, άρα δεν θα μου είσαι χρήσιμος. (Εξ ών καί τα τριετούς!!! φοιτήσεως «Πολυτέκνικζ» στην αγγλίτσα. Άσε που κοστίζουν καί φτηνότερα οι απόφοιτοί τους στην αγορά εργασίας.)

. . . . . . . . . . .

Έτερος παράγων γιά το τί μαθαίνεις καί τί όχι μ’ ένα πτυχίο, είναι ο ψυχολογικός.

Έλεγε μιά (χαζο)μαμά: «- Η κόρη μου είναι άριστη μαθήτρια! Να μην πάει γιά γιατρός;» ‘Ντάξ’, μανδάμ, να πάει· αλλά, ξέρετε, η Ιατρική δεν ασχολείται με το να απονέμει σχολικούς ελέγχους καί επαίνους! Ασχολείται με διαμελισμένα κορμιά, πτώματα, ξερατά, μυαλά κι έντερα χυμένα έξω, χολέρες, λέπρες, καί τα τοιαύτα. Αν η κορούλα σας βλέπει αίμα καί λιποθυμάει, δεν κάνει γιά Ιατρική. Τόσο απλά.

Οίκοθεν νοείται, πως αν δέν «τό ‘χεις» καί με τις λοιπές επιστήμες, τότε απλά δεν κάνεις γι’ αυτές. Η Φυσική, πχ, είναι επιστήμη «είτε αυτό / είτε το ανάποδο / όχι απ’ ανάμεσα». Αυστηρά. Παναπεί, τόσο στρυφνή, που είναι χειρότερη από προπολεμική γεροντοκόρη. Αν, λοιπόν, η νοοτροπία σου δεν συμβαδίζει με τη νοοτροπία της Φυσικής, τότε δεν κάνεις γιά φυσικός!

Τώρα, θα μου πείς, πώς γίνεται να μετριέται (ποιοτικώς καί ποσοτικώς) το ταίριασμα ενός ατόμου με την επιστήμη που διάλεξε, ώστε να μην έχουμε δράματα καί κλάμματα με λάθος επιλογές. Γίνεται… Εδώ κατάφεραν να μετράνε μέχρι καί τον «συναισθηματικό δείκτη νοημοσύνης». Μόνο που η σχετική συζήτηση δεν είναι του παρόντος.

Στο μεταξύ, η επιλογή επιστήμης εξακολουθεί εν πολλοίς να είναι καθαρά τυχαία διαδικασία. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου με το ηλίθιο σύστημα των εισαγωγικών εξετάσεων (όπου κρίνονται 12 χρόνια μέσα σε 12 ώρες) δηλώνεις 40+ σχολές, καί πάς σε όποια «έτυχε» να μπείς.

. . . . . . . . . . .

Ειρήσθω, τέλος, ότι αν (οι μή φυσικοί) έχετε το μεράκι να διαβάζετε πράγματα γιά την τελευταία λέξη της έρευνας στη Φυσική σε περιοδικά, όπως το Νέητσιουρ, ή το Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (με τα ωραία σχηματάκια καί χρωματάκια), καλά κάνετε, αλλά μην νομίζετε ότι μάθατε Φυσική! Γιά να φτάσεις στο μέτωπο της έρευνας, ειδικά στη Φυσική, δεν φτάνεις έτσι, επειδή απλά διάβασες το περιοδικό. Πρέπει να φας στη μάπα όοοοολες τις απ’ ανάμεσα γνώσεις – καί δή, με πολύ γερό διάβασμα. Συνεπώς, μην έχετε αυταπάτες ότι καταλάβατε κάποια πράγματα· εδώ, αρκετές φορές δεν τα καταλαβαίνουν ούτε οι προφέσσορες της Φυσικής, όπως είπαμε.

Μιά γενική ιδέα, ναί, την αποκτάτε. Αλλά βαθειά γνώση, δηλαδή αγκαλιά με την ίδια την αλήθεια, όχι.

. . . . . . . . . . .

(συνεχίζεται)