25η Μαρτίου 1821: Η Ελληνική Επανάσταση!!

 

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ !ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ!ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ!!!

25η Μαρτίου 1821: Η Ελληνική Επανάσταση

Η Ελληνική επανάσταση του 1821 είναι το πρώτο μέρος του Ελληνικού αγώνα της ανεξαρτησίας (1821-1832), που διεξήγαγε ο υπόδουλος ελληνισμός ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Οι απαρχές του ελληνικού εθνικού κινήματος βρίσκονται στην ώριμη φάση του νεοελληνικού Διαφωτισμού, περί το 1800. Η επανάσταση οργανώθηκε από μία συνωμοτική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1814, τη Φιλική Εταιρία. Οι οθωμανικές δυνάμεις με τη συνδρομή του Ιμπραήμ πασά κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά την επανάσταση, αλλά η πτώση του Μεσολογγίου το 1826 σε συνδυασμό με την ήττα του Ιμπραήμ στη Μάνη και το κίνημα του Φιλελληνισμού, συνέβαλαν στη μεταβολή της διπλωματικής στάσης των ευρωπαϊκών μεγάλων δυνάμεων, που είχαν αντιμετωπίσει με δυσαρέσκεια το ξέσπασμα της επανάστασης. Η διπλωματική ανάμιξη της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας και η ένοπλη παρέμβασή τους με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου και το ρωσοτουρκικό πόλεμο συνέβαλαν στην επιτυχή έκβαση του αγώνα των Ελλήνων, αναγκάζοντας την Πύλη να αποδεχθεί την ήττα της και να καταλήξει στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Ελληνικού κράτους, με την συνθήκη του Μαΐου του 1832. Ακολουθεί χρονικό του απελευθερωτικού αγώνα:

1 Ιανουαρίου 1821: Ο καινούργιος χρόνος αρχίζει σκοτεινός κι απαισιόδοξος. Η χώρα των Ελλήνων στενάζει εδώ και τέσσερις αιώνες κάτω από τον τούρκικο ζυγό. Η βία κι οι εξευτελισμοί απλώνονται παντού. Κι όμως στο Μωριά κάτω από το άγρυπνο βλέμμα των κατακτητών, διαισθάνεται κανείς ότι κάτι το φοβερό πλανιέται. Όλα ξεκίνησαν μετά την άφιξη του Γρηγορίου Δικαίου του επιλεγόμενου Παπαφλέσσα, πριν από τρεις ημέρες, την 28 Οκτωβρίου 1820 στην Ύδρα.

Ήρθε η ώρα αδέρφια, έφτασε η μεγάλη στιγμή που θα διώξουμε τον Τούρκο και θα ελευθερωθεί ο τόπος. Άκουσα πως τον Παπαφλέσσα τον ακολουθούν χιλιάδες Ρούσοι..Ένα σας λέω μονάχα’ ανοίξτε τα σεντούκια σας και βγάλτε τις κουμπούρες και τα καριοφίλια..ή τώρα ή ποτέ! 

Όλος ο Μωριάς είναι ανάστατος. Η κοινολόγηση του μυστικού της Φιλικής Εταιρείας κρατά όλους σε αναταραχή. Η αναμονή έχει παγώσει τους πάντες.

6 Ιανουαρίου 1821: Αλληλοσυγκρουόμενες φήμες διατρέχουν ολόκληρο το Μωριά, καθώς διάφοροι διαδίδουν για περίεργες και ύποπτες κινήσεις των Ραγιάδων.

Μη με ρωτάτε περισσότερα όπου να ‘ναι φτάνει κι ο Κολοκοτρώνης από τη Ζάκυνθο, με 5, μπορεί με 6 χιλιάδες στρατό. Και το σπουδαιότερο είναι, ότι, οι Τούρκοι ούτε που το έχουν πάρει χαμπάρι για το τι τους περιμένει. Ευτυχώς ο Αλής, το θεριό της Ηπείρου, ξεκίνησε το ρεμπελιό. 

Οι Τούρκοι κατακτητές πιστεύουν ότι είναι άδικοι οι φόβοι τους και δέχονται τις διαβεβαιώσεις των εκκλησιαστικών ηγετών και των προκρίτων, ότι όλα αυτά είναι διαδώσεις των ανθρώπων του Αλή Πασά για να δημιουργούν σύγχυση και απασχόληση της τουρκικής εξουσίας και του στρατού. Η ηρεμία στο Μωριά είναι απόλυτη.. Απόδειξη, ότι σήμερα ο βαλής Χουρσίτ Πασάς αναχώρησε για τα Γιάννενα, σαν αρχιστράτηγος εναντίων του Αλή Πασά, αφήνοντας την Τρίπολη, την πρωτεύουσα του Μωριά, το χαρέμι του και τους θησαυρούς του. Τάξη επικρατεί στον Μωριά. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, προερχόμενος από την Ζάκυνθο, αποβιβάστηκε στην Σκαρδαμούλα της δυτικής Μάνης με τέσσερις άλλους συντρόφους του, ύστερα από εντολή του γενικού επιτρόπου της Φιλικής Εταιρείας, Αλέξανδρου Υψηλάντη. Αμέσως έστησε το στρατηγείο του στον πύργου του Παναγιώτη Μούρτσινου και ήρθε σε συνεννόηση με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και τους οπλαρχηγούς της Μάνης, για την ταχύτατη έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα. Ο Κολοκοτρώνης τώρα είναι στη Σκαρδαμούλα μαζί με χιλιάδες στρατό, όλοι οπλισμένοι σαν αστακοί. Τώρα ο Μωριάς είναι ένα ηφαίστειο κάτω από τα πόδια των κατακτητών έτοιμο να εκραγεί. Ο Κολοκοτρώνης απόγονος μιας μεγάλης γενιάς, με την πείρα του και τις γνώσεις του, αποτελεί πηγή ελπίδας και εμπιστοσύνης για τους ραγιάδες. Ο Μωριάς ζει ιστορικές στιγμές.

15 Ιανουαρίου 1821: Αναβρασμός στον Μωριά. Ο τόπος βρίσκετε σε μια περίεργη αναταραχή. Οι φήμες οργιάζουν, ο φόβος πλανιέται παντού. Σε κάθε γωνιά, προύχοντες και λαός, όλοι ψιθυρίζουν για ενδεχόμενο κίνημα και επανάσταση.. Από τα μέσα του 17ου αιώνα οι διδάσκαλοι του γένους άνοιξαν το μεγάλο δρόμο. Ο ελληνισμός μετά από αιώνες και αιώνες αναζητά τις αληθινές ρίζες του και την ταυτότητα του.

22 Ιανουαρίου 1821: Στιγμή προς στιγμή ολόκληρος ο Μωριάς περνά μέσα από μια μεγάλη και σκληρή δοκιμασία. Η επιλογή είναι μοιραία και δύσκολη. Οι ευθύνες μεγάλες. Επανάσταση ή αναμονή; Μια μικρή ιστορική αναδρομή θα δείξει τη σημασία του μεγάλου διλλήματος.. Μετά την τραγική πτώση της πόλης, την 29η Μαΐου του 1453 στα χέρια των Τούρκων, άρχιζε μια ακόμα σκληρή και άγρια περίοδος για τον ελληνισμό. Παντού σκοτάδι. Απελπισία και ερημιά.. Όμως ο ελληνισμός ποτέ δεν έπαψε να αντιστέκεται, να ξεσηκώνεται και να αγωνίζεται για κάτι που μόνο οι Έλληνες δίδαξαν στον κόσμο. Την Ελευθερία! Όλοι αναθυμούνται τα μεγάλα κινήματα που έχουν προηγηθεί.

1463: πρώτος τουρκοβενετικός πόλεμος. Ξεσηκωμός της Κρήτης, της Μάνης, της Σπάρτης και της Αρκαδίας. Ήττα των βενετών. Καταστροφές και ερημώσεις στο Μωριά. Άγρια θανάτωση 500 Ελλήνων της Κορώνης.
1475: Δεύτερος τουρκοβενετικός πόλεμος. Τουρκική απόπειρα κατάληψης της Λήμνου. Θάνατος του αρχηγού των Ελλήνων. Ο ηρωισμός της κόρης του Μαρούλας σώζει προσωρινά το νησί.
1494: Ο βασιλιάς της Γαλλίας, Κάρολος ο Η’, φτάνει στη Ρώμη σκοπεύοντας να πολεμήσει τους Τούρκους και να ανασυστήσει τη ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ξεσηκωμός των χριστιανικών λαών. Πανικός των Τούρκων. Τελικά η επανάσταση απέτυχε. Αποτέλεσμα..Σφαγές, καταστροφές, αγριότητες, στυγνές δολοφονίες, συντρίμμια στις ελληνικές πόλεις.
1572: Η Μάνη ξεσηκώνεται από τους αδελφούς Μελισσινούς, τον αρχιεπίσκοπο Επιδαύρου Μακάριο και τον χωροδεσπότη Θεόδωρο. Ο ξεσηκωμός εξαπλώνεται σε όλο το Μωριά, τη Ρούμελη, τη Μακεδονία και το Άγιο Όρος. Αποτέλεσμα...Αποτυχία. Σφαγές! Ατέλειωτες σφαγές των Ελλήνων. Θάνατος και σκοτάδι πλανιέται πάνω από την χώρα.
1611: Ο Κάρολος, Δούκας του Νεβέρ, απόγονος των Παλαιολόγων, που διεκδικεί κληρονομιά τον θρόνο της Κωνσταντινούπολης, συνεννοείται με τους μανιάτες και ξεσπά κίνημα που απλώνεται σε όλα τα Βαλκάνια. Τελικά το κίνημα απέτυχε. Ακολουθούν άγριες σφαγές των Ελλήνων.
1770: Ο ρώσικος στόλος κατεβαίνει στη Μεσόγειο. Ολόκληρη η Ελλάδα επαναστατεί σε στεριά και θάλασσα. Μα η ανικανότητα των Ορλόφ και η ανεπάρκεια των πολεμικών μέσων, οδηγούν σε οικτρή αποτυχία. Οι Ρώσοι εγκαταλείπουν τους Έλληνες στην τύχη τους. Ο Μωριάς πλημμυρίζει από τούρκικα στρατεύματα..ηρωική και απελπισμένη αντίσταση του λαού. 

25 Ιανουαρίου 1821: Η άφιξη του Παπαφλέσσα στην Ύδρα, στη συνέχεια στο Ναύπλιο και μετά στο Άργος, κυριολεκτικά κατατρόμαξε τους προεστούς και αναστάτωσε τον τόπο. Με πρωτοβουλία του, πραγματοποιείται συνέλευση των θρησκευτικών και πολιτικών αρχηγών του Μωριά, στη Βοστίτσα της Αιγιαλείας. Το πρόσχημα για τους κατηχητές ήταν να λύσουν τις κτηματικές διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα δυο μοναστήρια της περιοχής. Η ουσία είναι όμως να ζητήσουν εξηγήσεις από τον Παπαφλέσσα που με τα κηρύγματα του για γενικό ξεσηκωμό, έχει αναστατώσει τους πάντες. Ο Παπαφλέσσας αφού τους έδειξε τα χαρτιά του, που τον χαρακτήριζαν αντιπρόσωπο του γενικού επιτρόπου της Φιλικής Εταιρεία Αλέξανδρου Υψηλάντη, είπε: 

- Πατριώτες! Ήρθε η μεγάλη στιγμή. Τέλειωσαν τα ψέματα. Ο ξεσηκωμός πρέπει να αρχίσει τώρα. Ή τώρα ή ποτέ! Ήμαστε πιο δυνατοί από ότι φανταζόσαστε, πίσω από μας κρύβεται μεγάλη δύναμη που θα συντρίψει την τουρκιά. - Ποια είναι αυτή η δύναμη; γιατί δεν την ονομάζεις; Δεν σε πιστεύουμε.. Τα φουσκώνεις όλα.. λες ψέματα..Τα χαρτιά σου δεν μας πείθουν..Είσαι ψεύτης και θα μας πάρεις όλους στο λαιμό σου.. Ποια είναι αυτή η δύναμη; γιατί δεν την ονομάζεις; - Σταθείτε μωρέ να ακούσετε που πέσατε να με φάτε. Αφού σας λέω έχω αποδείξεις και χαρτιά από τον αρχηγό. - Είσαι απατεώνας..δρόμο..να φύγεις από ‘δω.. - Ε, λοιπόν να ήσαστε βέβαιοι , ότι η ουσία, με την πρώτη κίνηση που θα κάνουμε, με το πρώτο καριοφίλι που θα λαλήσει στο Μωριά, η ουσία σας στο ξαναλέω, θα μπει στο πλευρό μας ανοιχτά και θα ανοίξει πόλεμο με τη πύλη..και κάτι άλλο αφού με ζορίζεται. Στο δρόμο είναι ουσία κι η ενίσχυση με χρήματα και στρατό. - Τα μεγαλοποιείς και τα φουσκώνεις παπαφλέσσα. Όσα μας τσαμπουνάς εδώ πέρα, είναι άστατα, απελπισμένα κι επικίνδυνα. Αν δώσουμε πίστη στα λόγια σου, και ξεσηκώσουμε το λαό, θα τον πάρουμε στο λαιμό μας. Αλλά έτσι ήσουν πάντα, ανεύθυνος και φασαρίας. - Αυτά που διακηρύσσεις Γρηγόριε, είναι εγκληματικά κι επιζήμια. Η εκκλησία και το έθνος κινδυνεύουν από τον τυχοδιωκτισμό σου. Εδώ στο Μωριά σε ξέρουμε καλά, και δεν μας ξεγελάς..Είσαι άρπαξ, απατεών κι εξολέστατος. Σπρώχνεις τα πράγματα στον ξεσηκωμό για να πλουτίσεις από το πλιάτσικο. Ακούστε όλοι σας και βάλτε το βαθιά στο μυαλό σας. Εγώ έχω διαταγές και θα κάνω κατά πως που λένε αυτές. Θα πάρω χίλιους πισινοχωρίτες κι άλλους τόσους μανιάτες και θα τους ρίξω στο ρεμπελιό, κι όποιον πιάσουν οι Τούρκοι ξαρμάτωτο ας τον λιανίσουν. Πάμε αδελφέ Νικήτα. Δεν έχουμε καμιά δουλειά εδώ πέρα. 

Τότε όλοι τρομοκρατήθηκαν, γιατί ήξεραν, πως ο Παπαφλέσσας δεν αστειευόταν κι ότι είναι ικανός για όλα. Του μίλησαν λοιπόν με το καλό και τον βεβαίωσαν, ότι το σοβαρό θέμα του ξεσηκωμού, θα το ξανασυζητήσουμε. Έτσι, στην συνέλευση της Βοστίτσας, όλοι συμφώνησαν να αποφύγουν κάθε βιαστική ενέργεια που θα μπορούσε να σημαίνει όλεθρο και καταστροφή και να αναμένουν μέχρι την κάθοδο του Υψηλάντη.

1 Φεβρουαρίου 1821: Ο Κολοκοτρώνης έχει καταστήσει τη Σκαρδαμούλα, το επαναστατικό στρατηγείο του. Εκεί έχουν καταφτάσει ο Νικηταράς από τη Ζάκυνθο και πολλοί άλλοι πατριώτες. Ο φιλικός Περραιβός έχει πετύχει την συμφιλίωση μεταξύ των ισχυρών οικογενειών του Μωριά που τρωγόντουσαν για χρόνια. Ο Κολοκοτρώνης έχει αρχίσει σιγά σιγά να κρατάει στα χέρια του τις αόρατες κλωστές της επανάστασης. Άνθρωποι του στέλνονται στη Μεσσηνία, στην Καλαμάτα, στη Λακωνία, στο Μυστρά, στην Καρύταινα, στο Φανάρι, στο Λιοντάρι, σε όλη την Αρκαδία και στη Τρίπολη. Απ’ όλους ζητά πρόσωπα για να μιλήσουν. Γενικώς, μια ακαθόριστη ηρεμία επικρατεί στο Μωριά, μα το ηφαίστειο της επανάστασης όλο και δυναμώνει.

3 Φεβρουαρίου 1821 Μολδοβλαχία: Σήμερα η Στάνα, σύζυγος του αρματολού Γιωργάκη Ολύμπιου, δάνεισε στη Φιλική Εταιρεία το ποσόν των 5000 χρυσών φλουριών, πληρωτέα εκ του μέλλοντος εθνικού ταμείου. Η πράξη της θα μείνει ιστορική.

7 Φεβρουαρίου 1821 Τρίπολη Αρκαδίας: Κατά έγκυρες πληροφορίες που προέρχονται από την οθωμανική εξουσία της Τριπόλεως, Τούρκοι κατάσκοποι που μιλούσαν καλά τα ελληνικά, ντύθηκαν ραγιάδικα, πήγαν στη Σκαρδαμούλα, γλίστρησαν ως το σπίτι του Μούρτσινου, που διαμένει ο Κολοκοτρώνης, κι όταν γύρισαν στην Τρίπολη είπαν τα εξής στις αρχές: Από αυτόν δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα, ούτε στρατό έχει φέρει, ούτε τίποτα. Μετά από αυτή την είδηση, οι τουρκικές αρχές, αφού διαπίστωσαν ότι ο Κολοκοτρώνης έπαιζε αμάδες και δεν είχε φέρει μαζί του στρατό, ησυχάζουν και δεν ανησυχούν τόσο πολύ. Βεβαιότητα τους είναι ότι η επανάσταση αναβάλλεται.

8 Φεβρουαρίου 1821 Δημητσάνα: Πληροφορίες αναφέρουν ότι στην τοποθεσία Κεφαλόβρυσο του Αγίου Ιωάννη, οι αδελφοί Σπηλιωτόπουλοι κι ο συνέταιρος τους Αντωνόπουλος, μετέτρεψαν τους παλιούς αλευρόμυλους σε πυριτιδόμυλους. Το δημητσανίτικο μπαρούτι, που είναι αρίστης ποιότητας, παρασκευάζεται από ντόπια κάρβουνα, θειάφι, που προέρχεται από τις σπηλιές της Μονεμβασιάς και νίτρο που συλλέγεται από την δυτική περιοχή του έλους. Οι κινήσεις αυτές κρατούνται μυστικές από τις τουρκικές αρχές. Πάντως η παραγωγή μπαρουτιού δείχνει ότι η επαναστατική έκρηξη πλησιάζει.

10 Φεβρουαρίου 1821 Μωριάς: Τώρα γνωρίζουμε ότι γενικά στη χώρα έχουν επικρατήσει δύο ισχυρά ρεύματα σχετικά με την επικείμενη επανάσταση των Ελλήνων. Το πρώτο ρεύμα το συντηρητικό είναι των προεστών και των δεσποτάδων. Το δεύτερο ρεύμα, το επαναστατικό, με ακράτητο και ορμητικό απόστολο τον Παπαφλέσσα, ζητά να γίνει η επανάσταση χωρίς καμιά αναβολή, την 25η Μαρτίου. Η αγωνία κι οι αμφιβολίες έχουν κυριεύσει τους πάντες.

14 Φεβρουαρίου 1821: Ο Καϊμακάμης της Πελοποννήσου, έχοντας βάσιμες πληροφορίες ότι επίκειται έκρηξη της επανάστασης, προσκάλεσε στην Τρίπολη όλους τους αρχιερείς και προεστούς του Μωριά. Πρώτος προσήλθε ο Αναστάσιος Μαυρομιχάλης γιος του Πετρόμπεη, για να καθησυχάσει τις οθωμανικές αρχές. Έπειτα ακολούθησαν κι άλλοι. Φαινομενική ηρεμία επικρατεί στον Μωριά.

16 Φεβρουαρίου 1821 Κνίσαβο-Ρωσίας: Οι τέσσερις αδελφοί Υψηλάντιδες, Αλέξανδρος, Δημήτριος, Νικόλαος και Γεώργιος συνέταξαν προκήρυξη προς τους λαούς της Μολδοβλαχίας καλώντας τους στην εξέγερση. Επιπλέον διακήρυξαν, ότι, κι οι τέσσερις αδελφοί, διαθέτουν την περιουσία τους και τους μισθούς τους για τον αγώνα. Όλη η οικογένεια, με την ευχή της μητέρας τους Ελισάβετ, προσφέρει τα πάντα για τον ιερό σκοπό.

18 Φεβρουαρίου 1821 Μωριάς: Ολόκληρος ο τόπος είναι ανάστατος. Μέχρι τώρα κανείς δεν γνωρίζει τι πρόκειται να γίνει. Οι Τούρκοι, από πληροφορίες που έχουν αλλά κι από διαίσθηση, αντιλαμβάνονται ότι κάτι το κακό πλησιάζει. Κανείς όμως δεν μπορεί να προσδιορίσει που αποσκοπούν αυτές οι περίεργες κινήσεις των Ελλήνων. Αδέλφια, τώρα δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω. Κάθε αναβολή είναι καταστροφή. Η μεγάλη στιγμή πλησιάζει. Πλησιάζει.. Γενικά οι οθωμανικές αρχές πιστεύουν ότι οι ραγιάδες θα καθίσουν ήσυχα και τελικά δεν θα κάνουν καμιά ανοησία. Τάξη και φαινομενική ηρεμία επικρατεί στο Μωριά.

22 Φεβρουαρίου 1821 Μολδοβλαχία: Σήμερα κατά βάσιμες πληροφορίες ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρίας Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε τον ποταμό Προύθο και εισήλθε στη Μολδοβλαχία. Ο ενθουσιασμός του ήταν μεγάλος. Η μεγάλη ώρα πλησιάζει.

24 Φεβρουαρίου 1821 Ιάσιο Μολδοβλαχία: Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης απεύθυνε ενθουσιώδη προκήρυξη προς τους Έλληνες της Μολδοβλαχίας προτρέποντας τους να επαναστατήσουν κατά της τουρκικής τυραννίας. Η μεγάλη στιγμή πλησιάζει.

26 Φεβρουαρίου 1821 Ιάσιο Μολδοβλαχίας: Η επαναστατική σημαία του Αλέξανδρου Υψηλάντη καθαγιάστηκε στην εκκλησία των τριών Ιεραρχών του Ιασίου από τον μητροπολίτη Βενιαμίν. Η σημαία φέρει στη μία επιφάνεια της, το σταυρό και τις εικόνες του Αγίου Κωνσταντίνου και της Αγίας Ελένης με την φράση ΕΝ ΤΟΥΤΟ ΝΙΚΑ και στην άλλη, παράσταση του φοίνικα με την φράση ΕΚ ΤΗΣ ΤΕΦΡΑΣ ΜΟΥ ΑΝΑΓΕΝΝΩΜΑΙ

3 Μαρτίου 1821 Σύνορα Μολδαβίας και Βλαχίας: Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης συγκρότησε τον Ιερό Λόχο. Στο κράνος των ιερολοχιτών υπάρχει νεκροκεφαλή με δύο οστά χιαστί κι από κάτω αναγράφονται οι λέξεις ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ. Ο μακροσκελής όρκος που δίνουν αρχίζει ως εξής:

"Ορκίζομαι να χύσω και αυτήν την υστέραν ρανίδα του αίματός μου υπέρ της θρησκείας και Πατρίδος μου.. Να φονεύσω και αυτόν τον ίδιον τον αδελφόν μου, εάν τον εύρω προδότην της Πατρίδος μας.." 

10 Μαρτίου 1821 Αγία Λαύρα Αχαΐας: Οι πρόκριτοι Αχαΐας, Αιγιαλείας και Καλαβρύτων συνήλθαν στη μονή της Αγίας Λαύρας υπό την προεδρία του Παλαιών Πατρών Γερμανού και συνέστησαν την αχαϊκή τριανδρία που αποτελείτε από τον Γερμανό, τον Ανδρέα Ζαΐμη και τον Ανδρέα Λόντο. Σκοπός της τριανδρίας είναι η οργάνωση κι η προπαρασκευή του απελευθερωτικού αγώνα.

15 Μαρτίου 1821 Περιοχή Βόρειος Γορτυνίας: Σήμερα στη θέση Χελωνοσπηλιά οι κλέφτες Χονδρογιάννης και Πετιώτης μαζί με μερικούς συντρόφους τους χτύπησαν τον Τούρκο εισπράκτορα Λαλιώτη που μετέφερε γρόσια του δημοσίου στην Τρίπολη. Σκοπός της ενέδρας ήταν να αρπάξουν τα χρήματα και να τα διαθέσουν για την επανάσταση του Γένους. Στην πράξη τους αυτή ήταν σύμφωνοι κι οι προύχοντες Ασημάκης Ζαΐμης και Ασημάκης Χοτύλας με τις ευχές των οποίων ενέργησαν οι κλέφτες. Κατά την εφαρμογή του σχεδίου, πυροβόλησαν τον Σεϊδή, αλλά αυτός κατάφερε να διαφύγει.

15 Μαρτίου Καλάβρυτα: Ένοπλοι Έλληνες πυροβολούν τον βοεβόδα των Καλαβρύτων Ιμπραήμ Αρναούτογλου που πήγαινε στην Τρίπολη και σκοτώνουν δύο απ’ την φρουρά του.

16 Μαρτίου 1821 Αγρίδι: Περιοχή βόρειας Αρκαδίας. Με εντολή του προκρίτου των Καλαβρύτων Σωτήρη Χαραλάμπη οι άνθρωποι του Σολιώτης και Πορδής χτύπησαν στο Αγρίδι Τούρκους εισπράκτορες φόρων και τρεις γραμματοκομιστές του Καϊμακάμη της Τριπολιτσάς προς τον Χουρσιτ Πασά. Το τόλμημα αυτό των Ελλήνων έχει αναστατώσει τους κατακτητές.

17 Μαρτίου 1821 Αρεόπολη Μάνης: Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης κήρυξε την έναρξη της επανάστασης. Μπροστά στο ναό των Ταξιαρχών στήθηκε η πρώτη σημαία του ιερού αγώνα που φέρει στη μία επιφάνεια της το σπαρτιατικό πρόσταγμα Η ΤΑΝ Η ΕΠΙ ΤΑΣ και στην άλλη της τις λέξεις ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ. Στη συνέχεια ο Πετρόμπεης ανέβηκε στις Κιτριές που συνεδρίαζαν οι άλλοι καπεταναίοι της Μάνης. Η κήρυξη της επανάστασης έγινε δεκτή με ενθουσιασμό, δάκρυα χαράς, κωδωνοκρουσίες και αμέτρητους πυροβολισμούς.

20 Μαρτίου 1821 Καρύταινα Αρκαδίας: Οι Γεώργιος και Δημήτριος Πλακούτας συγκέντρωσαν τους κατοίκους για να χτυπήσουν τους Τούρκους. Η σύναξη είχε μεγάλη επιτυχία και ο ενθουσιασμός ήταν απερίγραπτος.

21 Μαρτίου 1821 Καλάβρυτα: Ο Σωτήρης Θεοχαρόπουλος, Νικόλαος Σολιώτης, Ιωάννης Παπαδόπουλος, μαζί με άλλους ενθουσιώδεις ενόπλους, πήραν ένα παλιό κανόνι από την μονή της Αγίας Λαύρας, πολιόρκησαν τα Καλάβρυτα κι η τουρκική φρουρά παραδόθηκε.

21 Μαρτίου 1821 Πάτρα: Στην Πάτρα διεξάγονται αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Κανείς δεν γνωρίζει πια θα είναι η συνέχεια. Απλή ανταρσία ή γενική επανάσταση.

22 Μαρτίου 1821 Πάτρα: οι Τούρκοι από το φρούριο των Πατρών που είναι κλεισμένοι κανονιοβολούν αλύπητα την πόλη έχοντας κύριο στόχο την Μητρόπολη στην οποία έχουν καταφύγει πολλές ελληνικές οικογένειες. Αναφέρονται πολλά θύματα. Η αγωνία του λαού είναι μεγάλη. Κανείς δεν γνωρίζει την συνέχεια όλοι αναρωτιούνται! Βρισκόμαστε μπροστά σε μια επανάσταση;

22 Μαρτίου 1821 Καλαμάτα: Αιφνιδιαστικά ο γιος του Πετρόμπεη, μαζί με τους θείους του και δύναμη μανιατών, μπήκαν στη Καλαμάτα και κατέλαβαν επίκαιρα σημεία.

23 Μαρτίου 1821 Καλαμάτα: Σήμερα εδώ στην Καλαμάτα αναγεννιέται το Γένος των Ελλήνων. Ο Πετρόμπεης επικεφαλής 2000 μανιατών, μπήκε στην Καλαμάτα και έγινε δεκτός με ενθουσιασμούς από τους κατοίκους της πόλης. Μαζί με τους μανιάτες εξεστράτευσε κι ο Κολοκοτρώνης. Μ’ αυτούς ενώθηκαν οι Αναγνωσταράς, Παπαφλέσσας, Νικηταράς και Κεφαλάς. Ο βοεβόδας Αρναούτογλου τρομοκρατημένος από την αιφνίδια επίθεση, παραδόθηκε με όλη τη φρουρά του. Η Καλαμάτα είναι ελεύθερη!

24 Μαρτίου 1821 Καλαμάτα: Σε συγκινητική δοξολογία δίπλα στον ποταμό της Καλαμάτας Νέδωνα, οι μανιάτες κι οι μεσσήνιοι πολεμιστές έδωσαν τον όρκο της ελευθερίας. Πρώτος ορκίστηκε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και σαν αρχηγός είπε:

"ίνα αμύνω την πατρίδα και μόνος και μετά πάντων Και τα ιερά τα πάτρια τιμήσω"

Στη συνέχεια οι άλλοι αρχηγοί είπαν:

"ίνα μη καταισχύνομεν τα όπλα τα ιερά, ούτε εγκαταλείψωμεν τον παραστάτην όσω αν στοιχίσωμεν" "Ελευθερία ή Θάνατος" 

Μέσα σε απέραντο ενθουσιασμό συνεστήθη η μεσσηνιακή γερουσία που συνέταξε και την πρώτη προκήρυξη προς τις ευρωπαϊκές αυλές. Η προκήρυξη αποτελεί και το πρώτο επίσημο έγγραφο της Ελλάδας που αναγεννιέται. Μεταξύ άλλων στο έγγραφο αναφέρονται και τα εξής:

"Αί χείρες μας, αί οποίαι ήσαν δεδεμέναι μέχρι τού νύν από τάς σιδηράς αλύσους τής βαρβαρικής τυραννίας, ελύθησαν ήδη καί έλαβον τά όπλα κατά τών τυράννων. Οι πόδες μας, οί περιπατούντες έν νυκτί καί ημέρα είς τάς αναγκαρεύσεις τής ασπλαγχνίας, τρέχουν είς απόκτησιν τών δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας, ή κλίνουσα τόν αυχένα υπό τόν σκληρόν ζυγόν, τόν απετίναξεν ίδη καί άλλο δέν φρονεί ειμή τήν ελευθερίαν της. Ή γλώσσα μας, ή αδυνατούσα νά προφέρη λόγον εκτός τών ανωφελών παρακλήσεων πρός εξιλέωσιν τών τυράννων, κράζει τώρα μεγαλοφώνως καί κάμνει ν’ αντηχή ό αήρ τό γλυκύτατον τής ελευθερίας όνομα. Εν ενί λόγω, απεφασίσαμεν ή νά ελευθερωθώμεν ή νά αποθάνωμεν" 

Το απόγευμα αποχώρησε από την πόλη ο Κολοκοτρώνης με 300 μανιάτες που του παραχώρησαν ο Πετρόμπεης και ο Παναγιώτης Μούρτζινος, για να προχωρήσει προς την Αρκαδία και να εξαπλώσει την επανάσταση σε όλο το Μωριά.

24 Μαρτίου 1821 Πάτρα: Στη πόλη μπήκανε πολλοί επίσκοποι και προύχοντες ακολουθούμενοι από ενόπλους, και κήρυξαν την επανάσταση. Στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου στήθηκε η σημαία του Λόντου που είναι ερυθρά με μαύρο σταυρό. Σε αυτή όρκισε τους πολεμιστές ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Στην συνέχεια στήθηκε επαναστατικό διευθυντήριο, το οποίο σύνταξε προκήρυξη, που δόθηκε σε όλους τους προξένους των ξένων χωρών, που βρίσκονταν στην Πάτρα.

24 Μαρτίου 1821 Κορώνη: Οι τουρκικές αρχές της πόλης, καθώς πληροφορήθηκαν για τα γεγονότα της Καλαμάτας συνέλαβαν ως ομήρους, τον επίσκοπο Γρηγόριο και δύο άλλους κληρικούς. Τρόμος απλώνεται πάνω από την πόλη

24 Μαρτίου 1821 Κόρινθος: Σήμερα στην πόλη μας οι Τούρκοι εξαγριωμένοι από τις κινήσεις των Ελλήνων συνέλαβαν τον πρόκριτο Σπήλιο Νοταρά και τον φόνευσαν. Στη συνέχεια κλείστηκαν στην Ακροκόρινθο όπου τους πολιορκούν, ο Θεοχαρόπουλος, ο Πετμεζάς, ο Χαραλάμπης, ο Στριφτόμπολας κ.α.

24 Μαρτίου 1821 Σάλωνα: Ο Πανουργιάς Πανουργιάς μαζί με τον δεσπότη Ησαΐα κήρυξε την επανάσταση στο μοναστήρι του προφήτη Ηλία των Σάλωνων. Ο ενθουσιασμός και η πίστη για την νίκη είναι μεγάλος.

24 Μαρτίου 1821 Κωνσταντινούπολη: Ο Σουλτάνος Μαχμούτ εξαγριωμένος από τις πληροφορίες που είχε για τη επικείμενη επανάσταση, έδειξε την θηριωδία του και διέταξε αθρόες εκτελέσεις των Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως. Από τους πρώτους που απαγχονίστηκαν είναι ο Νικόλαος Καναβής, Μιχαήλ Μάνος, Θεόδωρος Ρίζος, Αλέξανδρος Φωτεινός κι ο μητροπολίτης Εφέσου Διονύσιος Καλλιάρχης. Τον τελευταίο καθώς ο Δήμιος του πέρναγε τον βρόγχο γύρω από το λαιμό, τον ρώτησε: Γίνεσαι μουσουλμάνος ωρέ για να σωθείς; Κι ο μητροπολίτης απάντησε: Εκτέλεσε άνθρωπε την εντολή που σου ‘χει δοθεί.

25 Μαρτίου 1821: Τα φρούρια της Κορώνης, Μεθώνης, Νεοκάστρου, Χλεμούτσι, Ναυπλίου, Κορίνθου, Καρύταινας κ.α. πολιορκούνται από τους επαναστατημένους Έλληνες.

25 Μαρτίου 1838 Αθήνα: Γιορτάζεται για πρώτη φορά, επίσημα, η επέτειος της εκρήξεως της επαναστάσεως του 1821. Αν κι ο αγώνας για την επανάσταση είχε αρχίσει μερικές μέρες νωρίτερα, με διάταγμα του βασιλιά Όθωνα που εξεδόθη το παρόν έτος 1838, ορίστηκε η 25η Μαρτίου ως η ημέρα της Εθνικής Παλιγγενεσίας. ‘Άλλωστε η παράδοση υιοθέτησε την 25η Μαρτίου ως ημέρα της ανύψωσης του λάβαρου του ’21 στη μονή της Αγίας Λαύρας από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό.