Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2024

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΥ ΡΙΖΩΣΑΝ ΣΤΑ ΣΚΟΠΙΑ

 

Οι Έλληνες που ρίζωσαν κατά λάθος στα Σκόπια!*

Με την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 έφυγαν από την Καλλίπολη της Αν. Θράκης, αλλά η νέα πατρίδα «δεν βρήκε ένα χωριό για να τους στεγάσει» και πήγανε στα Σκόπια - Μιλούν σπαστά ελληνικά, δηλώνουν με περηφάνια την καταγωγή τους, και ζητούν την Ελληνική ιθαγένεια!
Το Πέχτσεβο είναι μία μικρή πόλη στα Σκόπια, δίπλα στα σύνορα με την Βουλγαρία. Από τον μεθοριακό σταθμό Δοϊράνης απέχει 120 χλμ., ενώ ο πληθυσμός του αγγίζει τους 3.200 κατοίκους. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού της πόλης έχει ελληνική καταγωγή αφού προέρχεται από Ανατολικοθρακιώτες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν εκεί μετά την Συνθήκη της Λωζάνης και την ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία (1923).
Η ιστορία των ομογενών αυτών, αν και σε πολλά σημεία αδιευκρίνιστη έως τις μέρες μας, παραμένει ενδιαφέρουσα. Οι πρόγονοί τους ξεκίνησαν από τα χωριά της Καλλίπολης, βρέθηκαν αρχικά στην Θεσσαλονίκη και από εκεί στο Πέχτσεβο της τότε νότιας Σερβίας, όπου «υπήρχαν διαθέσιμα άδεια σπίτια και χωράφια, από Τούρκους που μετανάστευσαν στην Τουρκία, καθώς και δουλειές στα κοντινά ορυχεία», όπως τους είπαν. Η φτώχεια και η αβεβαιότητα για το μέλλον τους έκανε να πάρουν την δύσκολη απόφαση, αφήνοντας πίσω στην Ελλάδα συγγενείς και συγχωριανούς.
Κτισμένο σε ένα οροπέδιο στα 1.158 μ., με δασοσκέπαστες πλαγιές και βαρύς χειμώνες η ζωή δεν ήταν εύκολη για τους «κοντοθαλασσινούς» Θρακιώτες. Η ζωή στην νέα πατρίδα δεν ήταν εύκολη, αφού ξεχώριζαν σαν την μύγα μες στο γάλα, μέσα στην σλαβική πλειονότητα. Οι ντόπιοι τους αποκαλούσαν υποτιμητικά «Γκραιτσουλιάνους» και τα πρώτα χρόνια απέφευγαν κάθε επαφή μαζί τους. Τα ελληνικά τα μιλούσαν κρυφά, τους απαγορεύτηκε κάθε επαφή με συγγενείς στην Ελλάδα, ενώ κάθε φορά που άλλαζε η διοίκηση άλλαζαν και το επίθετό τους. Έτσι επί Σερβίας ο Στεφανίδης έγινε «Στεφάνοβιτς», επί βουλγαρικών κατοχών «Στεφάνοφ» και μετά την δημιουργία του σημερινού κράτους επί Τίτο «Στεφανόβσκι».
Το 2022 οι Έλληνες του Πέχτσεβο σύστησαν τον Σύλλογο Ελλήνων - Καλλίπολη - Πέχτσεβο, με στόχο την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και την διατήρηση της ιστορικής μνήμης:
«Ιδρύσαμε τον σύλλογο για να μη χάσουμε τις ρίζες μας. Για να ξέρουμε την καταγωγή μας και πώς βρεθήκαμε εδώ πάνω», λέει στο «ΘΕΜΑ» με τα λίγα, σπαστά ελληνικά του ο πρόεδρος του συλλόγου Σταύρος Στεφανίδης, αναφέροντας ιστορίες που του έλεγαν ο παππούς και η γιαγιά του για την χαμένη πατρίδα στην Καλλίπολη και για την άλλη, την Ελλάδα, που «δεν βρήκε ένα χωριό για να τους στεγάσει».
Η Ελλάδα επισήμως αναγνωρίζει την ύπαρξη των ομογενών στο Πέχτσεβο. Την περίοδο που η σημερινή υφυπουργός Εξωτερικών κυρία Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου ήταν επικεφαλής του Ελληνικού Γραφείου Συνδέσμου στα Σκόπια (2007-2012) είχε επισκεφθεί το Πέχτσεβο και διατηρούσε επαφές με τους ομογενείς. Την ίδια περίοδο λειτουργούσε και φροντιστήριο ελληνικών. Κάτι που δεν συμβαίνει πλέον. «Παλαιότερα η πρεσβεία στα Σκόπια μας έστελνε κάθε εβδομάδα δάσκαλο ελληνικής γλώσσας. Είναι σημαντικό για εμάς, γιατί πολλοί θέλουν να μάθουν ελληνικά», μας λέει η κυρία Φρόσω Καρακουτόβσκα, τονίζοντας ότι πρόσφατα ζητήθηκε εκ νέου η αρωγή της ελληνικής διπλωματικής Αρχής.
Η εικόνα της Αγίας Παρασκευής
Η εικόνα της Αγίας Παρασκευής, που έφεραν από την χαμένη πατρίδα, την Ανατολική Θράκη, οι πρόγονοί τους, αποτελεί το σημαντικότερο θρησκευτικό τους κειμήλιο και το φυλάσσουν σε ένα ιδιωτικό ξωκλήσι ως κόρη οφθαλμού.
Θέλουμε Ελληνικές ταυτότητες
Για τους ομογενείς στο Πέχτσεβο, το πλέον σημαντικό ζήτημα που θέτουν είναι η απόδοση ελληνικής ιθαγένειας. Θέμα που έχει σχέση με την αναγνώριση της εθνικής καταγωγής τους. «Δεν θέλουμε ταυτότητες για να πάμε στην Ευρώπη για δουλειά. Θέλουμε ταυτότητες γιατί είμαστε Έλληνες. Ο πατέρας μου ήθελε να πάρει ταυτότητα και να πεθάνει ως Έλληνας και όχι ως “Μακεδόνας”», μας λέει ο πρόεδρος του συλλόγου.
Τα τελευταία χρόνια η επιθετική διπλωματία της Βουλγαρίας στα Σκόπια έχει ως αποτέλεσμα να αποκτήσουν 100.000 πολίτες την βουλγαρική ιθαγένεια. Αυτό οφείλεται κυρίως στην επιθυμία απόκτησης βουλγαρικού διαβατηρίου, προκειμένου να μπορούν να εργαστούν σε χώρες της Ευρώπης, και όχι σε κάποια «φιλοβουλγαρική» συνείδηση. Ανάμεσα σε αυτούς, βουλγαρικό διαβατήριο απέκτησαν και πολλοί ομογενείς του Πέχτσεβο. «Πολλοί από εμάς, βλέποντας πως δεν υπήρχε κανένα ενδιαφέρον από την Ελλάδα, στράφηκαν στην Βουλγαρία για διαβατήρια. Οι περισσότεροι ξεκίνησαν μια νέα ζωή σε χώρες της Ευρώπης όχι ως Έλληνες, αλλά ως Βούλγαροι», μας λέει η κυρία Καρακουτόβσκα, εκφράζοντας παράπονο για την απουσία της Ελλάδας.
«Πέρασαν 100 χρόνια από τότε που ήρθαν οι γονείς μας στα χώματα αυτά. Πεθάνανε με την ελπίδα πως θα γυρίσουν μόνιμα στην Ελλάδα», λέει με την σειρά του ο κ. Μανόλης Στεφανόβσκι (Στεφανίδης) τονίζοντας: «Δεν θέλω διαβατήριο για να πάω στην Ευρώπη. Το θέλω για να πω με καμάρι ‘‘είμαι Έλληνας’’».
Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει αποδώσει ιθαγένεια σε πολλούς ομογενείς στα Σκόπια, κυρίως στην περιοχή του Μοναστηρίου, όπου παραμένουν σημαντικές εστίες της πάλαι ποτέ ισχυρής Ελληνικής κοινότητας της πόλης.
*Παναγιώτης Σαββίδης ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 2023-8-15.

1 σχόλιο:

  1. ΤΟΝ ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟ
    ΠΩΣ ΝΑ ΤΟΥΣ
    ΤΟ ΆΛΛΑΖΕ!?
    🤣🤪

    ΚΑΛΆ ΒΡΟΝΤΟΨΑΡΑ
    ΉΤΑΝΕ
    ΚΑΙ ΈΦΥΓΑΝ!!!

    ΓΙ'ΑΥΤΌ ΆΜΑ!
    ΒΡΕΊΤΕ ΤΗΝ
    ΘΡΆΚΗ
    ΜΕ ΔΡΌΜΟΥΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΈΝΕΣ
    ΚΛΠ
    ΣΤΟΝ ΧΆΡΤΗ
    ΚΑΙ ΩΣ ΣΧΉΜΑ...
    ΝΑ ΜΑΣ ΤΟ ΠΕΊΤΕ.

    ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΟΙ ΣΑΤΑΝΙΛΕΣ ΚΑΜΠΛΑΛΟΒΛΑΚΕΣ ΚΟΜΟΥΝΟΝΑΖΙΔΕΣ
    ΗΜΙΒΛΑΚΕΣ!
    ΓΙΑ ΔΑΥΤΟΥΣ
    ΡΕ! ΑΦΉΣΑΤΕ ΤΗΝ
    ΓΑΊΑ ΠΟΥ ΣΑΣ
    ΓΈΝΝΗΣΕ!?


    ΑπάντησηΔιαγραφή