Άρθρο του Louis Rouanet, που δημοσιεύτηκε στις 4/4/2016 από το Mises Institute. Απόδοση στα ελληνικά, Νίκος Μαρής.
Τι είναι η Ευρώπη; Φαίνεται ότι δεν μπορεί να δοθεί μια ενδελεχής απάντηση. Η Ευρώπη δεν είναι ακριβώς μια ήπειρος. Δεν είναι μια πολιτική οντότητα. Δεν είναι ένας ενωμένος λαός. Ο καλύτερος ορισμός, στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι ότι η Ευρώπη είναι το αποτέλεσμα μιας μακράς ιστορικής διαδικασίας που δημιούργησε μοναδικούς θεσμούς και ένα μοναδικό όραμα για το τι οφείλουν να είναι οι άνθρωποι. Η ιδέα ότι οι άνθρωποι πρέπει να είναι απαλλαγμένοι από τη βίαιη κρατική παρέμβαση. Η Ευρώπη δεν έχει ιδρυτές. Η γέννησή της δεν ήταν οργανωμένη, αλλά εντελώς αυθόρμητη. Η ανάπτυξή της δεν επιβλήθηκε από στρατούς και κυβερνήσεις, αλλά ήταν το εθελούσιο αποτέλεσμα των κληρικών, των εμπόρων, των πληβείων και των διανοουμένων που προσπαθούσαν να αλληλεπιδράσουν ελεύθερα μεταξύ τους. Οι Ευρωπαίοι ήταν ενωμένοι χάρη στις ελευθερίες τους και διαιρεμένοι εξαιτίας των κυβερνήσεών τους. Με άλλα λόγια, η Ευρώπη οικοδομήθηκε ενάντια στα κράτη και τους αυθαίρετους περιορισμούς τους, όχι χάρη σ’ αυτά.
Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ακολούθησε μια περίοδος πολιτικής αναρχίας όπου πόλεις, αριστοκράτες, βασιλιάδες και η εκκλησία ανταγωνίζονταν μεταξύ τους. Επομένως, όπως σημείωσε ο Ralph Raico στο άρθρο του «Το Ευρωπαϊκό Θαύμα»:
«Αν και οι γεωγραφικοί παράγοντες έπαιξαν ρόλο, το κλειδί για την ανάπτυξη της Δύσης βρίσκεται στο γεγονός ότι, ενώ η Ευρώπη αποτελούσε έναν ενιαίο πολιτισμό - τον λατινογενή χριστιανισμό - ήταν ταυτόχρονα ριζικά αποκεντρωμένη. Σε αντίθεση με άλλους πολιτισμούς - ιδιαίτερα την Κίνα, την Ινδία και τον ισλαμικό κόσμο - η Ευρώπη περιλάμβανε ένα σύστημα διαιρεμένων και, ως εκ τούτου, ανταγωνιστικών εξουσιών και δικαιοδοσιών.»
Με άλλα λόγια, στο πέρασμα των αιώνων, μια μακρά εξέλιξη των θεσμών γέννησε την ατομική ελευθερία. Αν και οι ευρωπαϊκές αριστοκρατίες και τα κράτη περιόριζαν την ελευθερία, αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν μεγαλύτερη αυτονομία στους υπηκόους τους, γιατί, αν δεν το έκαναν, οι άνθρωποι επέλεγαν να αποχωρήσουν μεταναστεύοντας ή αξιοποιώντας τις μαύρες αγορές. Όπως το θέτει ο Leonard Liggio, μετά το 1000 μ.Χ. :
«Ενώ απείχαν, λόγω των δεσμών της Ειρήνης και της Εκεχειρίας του Θεού, από τη λεηλασία των κατοίκων τους, τα αμέτρητα φέουδα και οι βαρωνίες σήμαιναν αμέτρητες ανταγωνιστικές επικράτειες σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους ... Αυτό το πολυκεντρικό σύστημα δημιούργησε έναν περιορισμό στους πολιτικούς: O τεχνίτης ή ο έμπορος θα μπορούσε να μετακινηθεί σε άλλη επικράτεια εάν επιβάλλονταν φόροι ή ρυθμίσεις.»
Η Ευρώπη ήταν εκεί που ξεκίνησε ο δρόμος προς την ελευθερία. Ήταν στην Ευρώπη που οι αξίες του ατομικισμού, του φιλελευθερισμού και της αυτονομίας προήλθαν από την ιστορία και έδωσαν στην ανθρωπότητα μια αίσθηση προόδου, την οποία κανένας πολιτισμός δεν είχε βιώσει ποτέ σε τέτοιο βαθμό. Δυστυχώς, οι αξίες και οι θεσμοί που έκαναν την Ευρώπη μεγάλη εξαφανίστηκαν υπό την πίεση του πολιτικού συγκεντρωτισμού, του σωβινισμού, του κρατισμού, του σοσιαλισμού και του φασισμού τον 19ο και τον 20ο αιώνα. Σήμερα, ωστόσο, διαφαίνεται ένας νέος κίνδυνος για την Ευρώπη - η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί κατά της ελεύθερης αγοράς
Σε αντίθεση με ό,τι λέγεται συχνά, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καμία σχέση με την ειρήνη, την ελευθερία, το ελεύθερο εμπόριο, την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων και μετανάστευσης, τη συνεργασία ή τη σταθερότητα. Όλα αυτά θα μπορούσε κάλλιστα να τα παρέχει ένα αποκεντρωμένο σύστημα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι τίποτα άλλο από ένα καρτέλ κρατών, που προσπαθεί να αποκτήσει εξουσία εναρμονίζοντας τη φορολογική και ρυθμιστική νομοθεσία σε κάθε κράτος μέλος. Το άρθρο 99 της Συνθήκης της Ρώμης (1957) ορίζει ξεκάθαρα ότι η έμμεση φορολογία «μπορεί να εναρμονιστεί προς το συμφέρον της Κοινής Αγοράς» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όσον αφορά το άρθρο 101 της ίδιας Συνθήκης, περιορίζει ρητά τον ρυθμιστικό ανταγωνισμό «όταν η Επιτροπή διαπιστώνει ότι μια διαφορά που υπάρχει μεταξύ των νομοθετικών ή διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών στρεβλώνει τους όρους ανταγωνισμού στην κοινή αγορά».
Από την αρχή, με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) το 1951, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ήταν περισσότερο φορείς σχεδιασμού, παρά οτιδήποτε άλλο. Πράγματι, οι βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα εκείνη την εποχή είχαν ως επί το πλείστον κρατικοποιηθεί και στόχος της ΕΚΑΧ ήταν να συντονίσει τις δραστηριότητες των κυβερνήσεων σε αυτούς τους δύο τομείς, και όχι να απελευθερώσει τη δραστηριότητα. Το γεγονός ότι η ΕΚΑΧ δεν αφορούσε το ελεύθερο εμπόριο αλλά τον κυβερνητικό σχεδιασμό ήταν γνωστό σε όλους εκείνη την εποχή. Ήταν ο Robert Schuman, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, που πρότεινε στη δήλωσή του της 9ης Μαΐου 1950, να υπαχθεί η γαλλογερμανική παραγωγή άνθρακα και χάλυβα σε μια κοινή Ανώτατη Αρχή στο πλαίσιο ενός οργανισμού στον οποίο άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να συμμετέχουν. Επίσης, η ΕΚΑΧ δημιούργησε για πρώτη φορά την ευρωπαϊκή αντιμονοπωλιακή νομοθεσία, μια εσφαλμένη άποψη για το τι είναι ο ανταγωνισμός. Ακόμη και η Συνθήκη της Ρώμης (1957), η βάση της ΕΕ όπως την ξέρουμε σήμερα, παρά το γεγονός ότι θεσπίζει την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, κεφαλαίων και προσώπων, παραμένει μια άκρως κρατικιστική συνθήκη. Πράγματι, συχνά λησμονείται ότι, μεταξύ άλλων, η Συνθήκη της Ρώμης δημιούργησε μια «Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων», ένα «Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο», την άκρως προστατευτική «κοινή γεωργική πολιτική», την «κοινή πολιτική μεταφορών» και ενίσχυσε την ευρωπαϊκή «αντι-τραστ» πολιτική. Επομένως, παρ’ ό,τι βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, η Συνθήκη της Ρώμης, με το να εξαρθρώσει τον οικονομικό προστατευτισμό αποτέλεσε ένα όφελος για την ευρωπαϊκή οικονομία, εντούτοις δημιούργησε θεσμούς που θα μπορούσαν εύκολα να επεκτείνουν τη ρυθμιστική τους εξουσία στο μέλλον, και αυτό ακριβώς έγινε.
Πολλοί υπέρμαχοι της ελεύθερης αγοράς υποστηρίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση με το σκεπτικό ότι, ακόμη και αν οι κανονισμοί της είναι κακοί, εξακολουθούν να είναι πολύ καλύτεροι από αυτούς που δημιουργούν οι πολύ παραγωγικές (σ.σ. στον τομέα των κανονισμών) εθνικές μας κυβερνήσεις. Μια τέτοια επιχειρηματολογία, που χρησιμοποιείται συχνά σε πιο σοσιαλιστικές χώρες όπως η Γαλλία, είναι μια σκέτη ανοησία. Είναι το ισοδύναμο του να λέμε: «Δεν με πειράζει να με κλέψουν δύο φορές γιατί ο δεύτερος κλέφτης θα είναι πολύ πιο καλός μαζί μου». Το ζήτημα δεν είναι το πώς να δημιουργηθούν «καλύτεροι» κανονισμοί, αλλά πώς να επεκταθεί το ελεύθερο εμπόριο.
Ευρωπαϊσμός: ο αληθινός και ο ψεύτικος
Το 1946, ο F.A. Hayek έγραψε ένα πρωτοποριακό άρθρο με τον τίτλο «Ατομικισμός: Αληθινός και Ψεύτικος», όπου διέκρινε δύο διαφορετικές ατομικιστικές διανοητικές παραδόσεις. Η μία, όπως την αποκαλεί ο Χάγιεκ, είναι ο «αληθινός ατομικισμός», που βασίζεται στην έννοια της εξέλιξης, την ιδέα ότι οι θεσμοί και οι συμπεριφορές των ατόμων δεν σχεδιάζονται συνειδητά αλλά είναι, αντιθέτως, το αποτέλεσμα μιας αυθόρμητης διαδικασίας. Ο αληθινός ατομικισμός ακολουθεί την παράδοση του Διαφωτισμού της Σκωτίας. Ο ψευδής ατομικισμός, αντίθετα, βασίζεται στον ακραίο ορθολογισμό και τον σολιψισμό. [1] Ο ψευδής ατομικισμός βασίζεται στην ιδέα ότι η κοινωνία, η ελευθερία και οι αγορές μπορούν να σχεδιαστούν και πρέπει να προγραμματιστούν. Αυτός ο ψευδεπίγραφος ατομικισμός είναι η κληρονομιά των Γάλλων Επαναστατών του 1789 και — ακόμη πιο ξεκάθαρα — των Γάλλων Επαναστατών του 1793.
Αυτά τα δύο είδη ατομικισμού βρίσκονται σήμερα στη ρίζα δύο διαφορετικών ειδών ευρωπαϊσμού. Ο αληθινός ευρωπαϊσμός αναγνωρίζει ότι τα περισσότερα από τα στοιχεία που δημιούργησαν την Ευρώπη δεν ήταν σχεδιασμένα αλλά, αντιθέτως, αυθόρμητα. Οι συνέπειες είναι ότι πρέπει να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερη αποκέντρωση, ώστε η Ευρώπη να συνεχίσει να υπερασπίζεται και να προστατεύει τις ανθρώπινες ελευθερίες. Από την άλλη πλευρά, ο ψευδής ευρωπαϊσμός θεωρεί πως η Ευρώπη μπορεί να γίνει πραγματικά Ευρώπη μόνο εάν υπάρχει ένας σχεδιασμός από κοινούς πολιτικούς θεσμούς. Οι ψευδεπίγραφοι ευρωπαϊστές πιστεύουν ότι η μόνη εναλλακτική είναι μεταξύ των εθνικών κρατών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η υπεράσπιση μιας συγκεντρωτικής ευρωπαϊκής πολιτικής οντότητας βασίζεται στην εσφαλμένη ιδέα ότι ο πολιτικός συγκεντρωτισμός συνδέεται θετικά με τη διαδικασία του πολιτισμού, επειδή η κοινωνία, ο νόμος, οι αγορές, η ευημερία και το «ευρωπαϊκό πνεύμα» πρέπει να σχεδιάζονται από τους κυβερνώντες. Η Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, λένε αυτοί οι στοχαστές, δεν είχε εμπορική ολοκλήρωση επειδή δεν είχε πολιτική ενοποίηση. Ως εκ τούτου, πρέπει να είμαστε ευγνώμονες σήμερα για την ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο αφήγημά τους, η οικονομική πρόοδος σημειώθηκε μόνο όταν η «Ευρώπη» άρχισε σιγά-σιγά να αναπτύσσει νέες εμπορικές συμμαχίες, που συνδύαζαν ορισμένες πτυχές στρατιωτικής προστασίας με κάτι που προσομοιάζει σε μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών. Όμως αυτή η εκδοχή της ιστορίας απέχει πολύ από την αλήθεια. Στο Μεσαίωνα, για παράδειγμα, ο lex mercatoria , το Δίκαιο των εμπόρων, ήταν καθαρά ιδιωτικός. Επιπλέον, οι προστατευτικοί δασμοί αγνοούνταν ούτως ή άλλως από τους Ευρωπαίους. Το λαθρεμπόριο ήταν τόσο διαδεδομένο που η Αγγλία στα τέλη του Μεσαίωνα θα έπρεπε στην πραγματικότητα να θεωρείται ως έθνος λαθρεμπόρων παρά ως έθνος εμπόρων. Όπως σημείωσε ο Murray Rothbard στο Conceived in Liberty :
«Πάρα πολλοί ιστορικοί έχουν πέσει θύματα της σαγηνευτικής ερμηνείας των Γερμανών οικονομικών ιστορικών του τέλους του δέκατου ένατου αιώνα (για παράδειγμα των Schmoller, Bucher, Ehrenberg): ότι η ανάπτυξη ενός ισχυρού συγκεντρωτικού έθνους-κράτους ήταν απαραίτητη για την ανάπτυξη του καπιταλισμού στην πρώιμη σύγχρονη εποχή. Αυτή η θέση δεν διαψεύδεται μόνο από την άνθηση του εμπορικού καπιταλισμού τον Μεσαίωνα στις ανεξάρτητες και μη συγκεντρωτικές πόλεις της βόρειας Ιταλίας, τη Χανσεατική Ένωση και τις εκτάσεις της Καμπανίας… Διαψεύδεται επίσης από την εξαιρετική ανάπτυξη της καπιταλιστικής οικονομίας στην ελεύθερη, ανεξάρτητη Αμβέρσα και στην Ολλανδία του 16ου και 17ου αιώνα. Έτσι οι Ολλανδοί ξεπέρασαν την υπόλοιπη Ευρώπη διατηρώντας τη μεσαιωνική τοπική τους αυτονομία και αποφεύγοντας την οικοδόμηση κράτους, τον μερκαντιλισμό, την συμμετοχή του κράτους στην επιχειρηματικότητα και τους επιθετικούς πολέμους.»
Επομένως, η ιδέα ότι μια κεντρική εξουσία, στην περίπτωσή μας η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι απαραίτητη για το ελεύθερο εμπόριο είναι ένα σκέτο φαντασιοκόπημα, είναι ψευδής ευρωπαϊσμός. Η κονστρουκτιβιστική προσέγγισή της επικράτησε από την αρχή στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Για παράδειγμα, ένας από τους στόχους που προωθήθηκαν από τη Συνθήκη της Ρώμης ήταν η «δημιουργία αγορών» μέσω μιας ενοποιημένης ευρωπαϊκής αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας. Ομοίως, η επίσημη αιτιολόγηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που εισήχθη το 1962 ήταν η δημιουργία μιας ενοποιημένης γεωργικής αγοράς. Οι αγορές όμως δεν χρειάζονται κράτη ή συνθήκες για να υπάρξουν, και σίγουρα δεν χρειάζονται την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο παραλληλισμός μεταξύ ψευδούς ευρωπαϊσμού και ψευδούς ατομικισμού είναι επίσης σημαντικός όταν πρόκειται για τις αντίστοιχες ιμπεριαλιστικές τάσεις τους. Όπως οι Γάλλοι επαναστάτες ήθελαν να εισβάλουν στην Ευρώπη για να επιβάλουν τις «οικουμενικές αξίες» τους μέσω της βίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ανέχεται, στο όνομα της Ευρώπης, ανεξάρτητα κράτη που δεν θέλουν να υποταχθούν στις Βρυξέλλες. Η Ελβετία, για παράδειγμα, αναγκάζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση να υιοθετήσει αμέτρητους κανονισμούς σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων και την οπλοκατοχή. Εάν η Ελβετική Συνομοσπονδία δεν συμμορφωθεί με πολλές διατάξεις του ευρωπαϊκού δικαίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση απειλεί να διακόψει την πρόσβαση της Ελβετίας στην ενιαία αγορά.
Η πιο απίστευτη πολιτική επιτυχία των ζηλωτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η συνεχής λοιδορία τους προς όσους αρνούνται να υποταχθούν σε ένα ευρωπαϊκό ηγεμονικό υπερκράτος. Ωστόσο, πρέπει να καταλάβουμε ότι μόνο οι λεγόμενοι «ευρωσκεπτικιστές» μπορούν πραγματικά να είναι υπέρ της Ευρώπης. Μόνο οι «ευρωσκεπτικιστές» μπορούν να είναι πιστοί στην ιστορία και τις φιλελεύθερες αξίες της ηπείρου τους. Με άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας άκρως αντιευρωπαϊκός θεσμός.
Χρειαζόμαστε Αποκέντρωση
Στις 23 Ιουνίου 2016 οι Βρετανοί θα ψηφίσουν εάν θέλουν να παραμείνουν στην ΕΕ ή όχι (σ.σ. όπως προαναφέρθηκε, το κείμενο δημοσιεύτηκε το 2016). Εάν κερδίσει το ΟΧΙ, μπορεί να σημάνει το τέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως την ξέρουμε. Ιστορικά, η Βρετανία έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση μιας αρκετά αποκεντρωμένης ευρωπαϊκής τάξης. Είτε ήταν με τη Ναπολεόντεια Γαλλία, είτε με το γερμανικό 2ο Ράιχ, είτε με τη Ναζιστική Γερμανία, ήταν πάντα η Βρετανία που βοήθησε τελικά στη διάλυση των ηγεμονικών προσπαθειών των αυτοκρατοριών στην ηπειρωτική Ευρώπη. Το ερώτημα είναι, λοιπόν, θα παίξει η Βρετανία τον ιστορικό της ρόλο αυτό το καλοκαίρι ενάντια στην ιμπεριαλιστική Ευρωπαϊκή Ένωση; Θα πρέπει να θεωρήσουμε κάθε προσπάθεια δημιουργίας ενός πιο αποκεντρωμένου συστήματος με περισσότερο ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών ως ευλογία για την Ευρώπη και τους Ευρωπαίους. Βεβαίως, τα έθνη-κράτη πρέπει να διαλυθούν, αλλά όχι αν αυτό σημαίνει τη δημιουργία ενός ακόμη μεγαλύτερου ευρωπαϊκού Λεβιάθαν. Αντίθετα, είναι οι τοπικιστές και τα κινήματα ανεξαρτησίας που πρέπει να υποστηριχθούν, είτε πρόκειται για τη Σκωτία, την Καταλονία ή την Κορσική. Το ευρωπαϊκό θαύμα μπορεί να αναβιώσει μόνο μέσω της ριζικής πολιτικής αποκέντρωσης. Αυτό που μας διδάσκει η ιστορία είναι ότι η Ευρώπη είναι μεγαλύτερη από τα άτομα που τη συνθέτουν, μόνο στο βαθμό που σέβεται την ελευθερία. Στο βαθμό που ελέγχεται ή κατευθύνεται από μια μονολιθική και κεντρική πολιτική εξουσία ή από πολεμικά έθνη-κράτη, η Ευρώπη περιορίζεται από την αδυναμία των Ευρωπαίων να ξεφύγουν από τους αυθαίρετους περιορισμούς των κυβερνήσεών τους. ---------------------------------------- 1. Σολιψισμός: φιλοσοφική / επιστημολογική θεωρία σύμφωνα με την οποία το μόνο που μπορούμε να γνωρίζουμε (με βεβαιότητα) είναι η προσωπική μας αντίληψη / συνείδηση. Ο εξωτερικός κόσμος -που μπορεί να μην είναι καν υπαρκτός- δεν είναι προσβάσιμος από τη γνώση μας (δε μπορεί δηλ. να γίνει κτήμα της).
https://liberty-express.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου