Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ.

 

Γράφει η Βασιλεία Δερουκάκη
Απόφοιτος Α.Σ.Κ.Τ.
Υποψήφια διδάκτωρ Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ.

Aυτό που η ψυχιατρική ονομάζει ψυχική ασθένεια, η χριστιανική ορθόδοξη θεολογία το ονομάζει αμαρτωλή κατάσταση της ψυχής.

Η ψυχανάλυση εκλαμβάνει τον άνθρωπο ως ψυχικά ασθενή. Αναζητά τις αιτίες της "ασθενείας" του σε εξωγενείς παράγοντες, όπως τραυματικά γεγονότα ή τραυματική μεταχείρηση που έλαβε κατά την παιδική ηλικία.

Ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός θεωρεί την ανθρωπότητα ως έκπτωτη από την αρχική της τελειότητα, ένεκεν υπερηφανείας, που είναι η πηγή πασών των παθών, και καλεί τον άνθρωπο προς εθελούσια οντολογική αποκατάσταση διά της μετοχής του στο μεγάλο μυστήριο της Μετανοίας, της Εξομολoγήσεως και της Θείας Ευχαριστίας. Καθαιρόμενος, ο άνθρωπος, από τους ρύπους των παθών διά της Εξομολογήσεως, γεμίζει μέσα του με τον Χριστό διά της Θείας Κοινωνίας και ομουσιώνεται μαζί Του, γινόμενος ομοίωμά Του και εντασσόμενος στο γένος Του.

Η απόδειξη ότι δεν είναι οι τραυματικές εμπειρίες το αίτιο της διαταραχής της ψυχής, αλλά η ενδοτικότητά της στον πειρασμό, είναι οι βίοι των αγίων, οι περισσότεροι εκ των οποίων βίωσαν ήδη από την παιδική τους ηλικία ακραίες καταστάσεις βασάνων, όμως υπομένοντας εν Χριστώ, αντί να γίνουν ψυχοπαθείς, αγίασαν.

Η Ψυχιατρική θεωρεί την σχιζοφρένεια ανίατη ψυχική ασθένεια, γι' αυτό και αντιμετωπίζει μόνον τα συμπτώματά της με κατασταλτικά φάρμακα. Κατ' αυτόν τον τρόπο όμως, δεν βλέπει τον άνθρωπο ως πρόσωπο με πνευματικές ανάγκες, αλλά ως μηχανή με λειτουργικές ανάγκες.

Η σχιζοφρένεια για την Ορθοδοξία είναι η δαιμονική κατάληψη της ψυχής η οποία πραγματοποιείται όταν η ψυχή βρίσκεται σε μεγάλη υπερηφάνεια και έχει ανοιχθεί προς τον διάβολο. Η Ορθοδοξία θεραπεύει την σχιζοφρένεια διά μέσω των Μυστηρίων της, ούτως ώστε, εισερχόμενη η Θεία Χάρις εντός της ψυχής του ανθρώπου, αποδιώχνει σταδιακά τον διάβολο. Παράλληλα, ο άνθρωπος ενδυναμώνεται και ενισχύει τον προσωπικό αγώνα του κατά τον παθών με προσευχή, νηστεία και μετάνοια.

Η ψυχιατρική βλέπει τον άνθρωπο σαν ένα άψυχο μηχανικό σύμπλεγμα από νευρώνες, του οποίου την λειτουργία προσπαθεί να ρυθμίσει, δηλαδή, τις εξωτερικές αντιδράσεις. Γι' αυτό και χορηγεί στον καταθλιπτικό ψυχοφάρμακα, τα οποία παραλύουν τις αντιστάσεις, ναρκώνουν τα συναισθήματα και αδρανοποιούν την σκέψη, σκεπάζοντας τα ενεργά πάθη του και φιμώνοντας την ελεγκτική φωνή της συνείδήσεώς του (ερινύες). Δεν είναι τυχαίο ότι τα ψυχοφάρμακα ανακαλύφθηκαν στην Δύση παράλληλα με την ανάπτυξη των τεχνικών χειραγώγησης του νου (mind control).

Για την Ορθοδοξία, η κατάθλιψη προκύπτει από ανεξομολόγητες αμαρτίες και πάθη, και ενισχύεται από καταπιεστικές και στενάχωρες συνθήκες στις οποίες εκτίθεται ο υφιστάμενος. Διά τούτο, η λαϊκή παράδοση στην Ελλάδα, θεράπευε τον καταθλιπτικό φέρνοντάς του έναν άνθρωπο που ήξερε να του λέει αστεία μέχρι να τον κάνει να γελάσει. Τότε ο καταθλιπτικός εξέφευγε της απελπισίας του και τονωνόταν ηθικά.

Ο ψυχίατρος προσπαθεί να πείσει τον άνθρωπο ότι είναι ψυχικά άρρωστος και έτσι καταρρακώνει το ηθικό του.

Ο ιερέας- εξομολόγος προσπαθεί να πείσει τον άνθρωπο ότι είναι εικόνα Θεού, χαρακτηρίζοντας τις αμαρτίες του, όσο βαρειές κι αν είναι, ως μηδαμινά πταίσματα μπροστά στο έλεος και στην αγάπη του Θεού, εφ' όσον συνοδεύονται από μετάνοια, και έτσι ανορθώνει το ηθικό του.

Η ψυχανάλυση καταργεί το πρόσωπο, δηλαδή την μοναδικότητα της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου. Η χριστιανική ορθόδοξη αναμόρφωση του ανθρώπου ενισχύει την προσωπικότητα του, αναπτύσσοντας την ελευθερία του, την ανάπτυξη των ιδιαιτέρων χαρισμάτων του, την δημιουργικότητά του, την κοινωνικότητά του, την δοτικότητά του και την θυσιαστικότητά του, διότι τότε ο άνθρωπος τροφοδοτείται από την όντως Ζωή που είναι ο Χριστός, υπερεκχειλίζει δωρεών τις οποίες επιθυμεί να μοιράζεται με τους γύρω του, και βρίσκει την ευτυχία μόνο στην ανιδιοτελή και ανεξάντλητη προσφορά.