Γράφει η Βασιλεία Δερουκάκη. Απόφοιτος ΑΣΚΤ. Υποψήφια Διδάκτωρ Θεολογίας.
Τα εκθαμβωτικά χρώματα για τον Παρθενώνα και για τα ελληνικά αγάλματα δεν είναι αλήθεια. Την εποχή που χτίσθηκε ο Παρθενών η χρωματική κλίμακα που επικρατούσε ήταν η τετραχρωμία, η οποία συνίστατο από το γαιώδες κόκκινο, την ώχρα το λευκό και το μαύρο αιθάλης (Βλ. Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, 35ο βιβλίο). Αυτή η κλίμακα, ως γαιώδης και χαμηλής έντασης, ονομαζόταν "αυστηρή" και βασιζόταν στην αξία του μέτρου και στην φιλοσοφία των τεσσάρων στοιχείων του κόσμου.
Η χρωματική κλίμακα των καθαρών χρωμάτων ήταν γνωστή επίσης τότε και ονομαζόταν "ανθηρή". Η χρήση της εξαπλώθηκε ευρέως κατά την ελληνιστική εποχή και κορυφώθηκε κατά την ρωμαϊκή εποχή και κατηγορήθηκε από τους φιλοσόφους ως ανατολίζουσα, αισθησιακή, υλιστική, παρακμιακή και βάρβαρη που ως αποτέλεσμα έχει μόνο τον εντυπωσιασμό.
Το αισθητικό αποτέλεσμα της "αυστηρής" κλίμακος εθεωρείτο ανώτερο της "ανθηρής" κλίμακος των έντονων χρωμάτων από τους αρχαίους Έλληνες. Η αξία που απέδιδαν στην τετραχρωμική αυστηρή κλίμακα συνίστατο στο γεγονός, πως η χρήση της στην ζωγραφική επέτρεπε να δεσπόζει το φως επί του έργου, και οι μορφές και τα πλασίματα να αποκαλύπτονται φωτιστικά. Το ίδιο φωτιστικό αποτέλεσμα επεδίωκαν και για τα αγάλματα και για τα αρχιτεκτονικά έργα τους.
Ένεκεν αυτού του αιτήματος, οι αρχαίοι δημιουργοί έκαναν "οπτικές διορθώσεις" αφ' ενός στα πλασίματα των γλυπτών και στις κλίσεις και στις αναλογίες των όγκων τους συγκριτικά με το φυσικό πρότυπο, προκειμένου να βελτιώνουν το αισθητικό αποτέλεσμα που προκαλεί η ηλιακή φωτοχυσία επί της μορφής, και ώστε το φως, ως σμίλη, να συνθέτει το μέγιστο κάλλος. Τις ίδιες "οπτικές διορθώσεις έκαναν και στα αρχιτεκτονικά έργα τους για να τα προσαρμόσουν στο φως του τοπικού ηλιακού φωτός σε συνάφεια με το περιβάλλον τους, ώστε να προκύψει η μέγιστη μορφολογική αρμονία, και η φωτιστική αποκάλυψή της μορφής.
Εάν επιχρωμάτιζαν τα γλυπτά και τα αρχιτεκτονήματά τους και δη με έντονα χρώματα, οι οπτικές διορθώσεις δεν θα χρειαζόταν διότι δεν θα φαινόταν η φωτοσκίαση η οποία αποκαλύπτει την μορφή φωτιστικά. Μόνο κατά την αρχαϊκή περίοδο, έβαφαν στα αγάλματα τα μάτια και κάποια χαρακτηριστικά του προσώπου με απαλά γαιώδη χρώματα, για να προσθέσουν την αποτύπωση του βλέμματος. Άλλωστε, η τέχνη των οπτικών διορθώσεων ανεπτύχθη τα μέγιστα κατά την κλασσική περίοδο.
Επί πλέον, εάν όντως οι δυτικοί ευφυολόγοι πίστευαν αυτά που υποστηρίζουν, περί παρδαλών χρωμάτων στον Παρθενώνα, τότε γιατί στο αντίγραφο του Παρθενώνα που έχτισαν στην Νashville των ΗΠΑ δεν έχουν εφαρμόσει αυτά τα χρώματα; Μία επί πλέον απόδειξη του εν λόγω ψέματος είναι πως, αν και ο Παρθενών της Νashville είναι ακέραιος, δεν μπορεί να φθάσει την ομορφιά του μισογκρεμισμένου Παρθενώνος των Αθηνών. Ο Παρθενών των Αθηνών έστω και σε αυτήν την κατάσταση φαίνεται ωραιότερος, μεγαλοπρεπέστερος, λεπτοφυέστερος, κομψότερος και με φωτιστική διαφάνεια και αίγλη. Ο λόγος είναι, διότι, το συγκεκριμένο έργο διαμορφώθηκε για να φαίνεται κάτω από τον Αττικό ήλιο και όχι κάτω από τον ήλιο της Nashville. Η μορφή του είναι προσαρμοσμένη στο Αττικό φως, ώστε να δύναται να σμιλεύεται και να αποκαλύπτεται από το φως και όχι από την σκιά όπως καταλήγει να αποκαλύπτεται ο Παρθενών της Nashville. Γι' αυτό οι κίονες του Παρθενώνος της Nashville φαίνονται παχύτεροι των κιόνων του Αττικού Παρθενώνος, αν και ιδίου πάχους.
Η ελληνική τέχνη από την αρχαιότητα έως το Βυζάντιο υμνούσε το φως και αυτό ήταν το κύριο θέμα της. Η επισταμένη αποτύπωση του φωτός, ως αναγωγή στο πνευματικό φως, υπήρξε το διαχρονικό, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της και η ασυναγώνιστη μαεστρία της.
Η χρωματική κλίμακα των καθαρών χρωμάτων ήταν γνωστή επίσης τότε και ονομαζόταν "ανθηρή". Η χρήση της εξαπλώθηκε ευρέως κατά την ελληνιστική εποχή και κορυφώθηκε κατά την ρωμαϊκή εποχή και κατηγορήθηκε από τους φιλοσόφους ως ανατολίζουσα, αισθησιακή, υλιστική, παρακμιακή και βάρβαρη που ως αποτέλεσμα έχει μόνο τον εντυπωσιασμό.
Το αισθητικό αποτέλεσμα της "αυστηρής" κλίμακος εθεωρείτο ανώτερο της "ανθηρής" κλίμακος των έντονων χρωμάτων από τους αρχαίους Έλληνες. Η αξία που απέδιδαν στην τετραχρωμική αυστηρή κλίμακα συνίστατο στο γεγονός, πως η χρήση της στην ζωγραφική επέτρεπε να δεσπόζει το φως επί του έργου, και οι μορφές και τα πλασίματα να αποκαλύπτονται φωτιστικά. Το ίδιο φωτιστικό αποτέλεσμα επεδίωκαν και για τα αγάλματα και για τα αρχιτεκτονικά έργα τους.
Ένεκεν αυτού του αιτήματος, οι αρχαίοι δημιουργοί έκαναν "οπτικές διορθώσεις" αφ' ενός στα πλασίματα των γλυπτών και στις κλίσεις και στις αναλογίες των όγκων τους συγκριτικά με το φυσικό πρότυπο, προκειμένου να βελτιώνουν το αισθητικό αποτέλεσμα που προκαλεί η ηλιακή φωτοχυσία επί της μορφής, και ώστε το φως, ως σμίλη, να συνθέτει το μέγιστο κάλλος. Τις ίδιες "οπτικές διορθώσεις έκαναν και στα αρχιτεκτονικά έργα τους για να τα προσαρμόσουν στο φως του τοπικού ηλιακού φωτός σε συνάφεια με το περιβάλλον τους, ώστε να προκύψει η μέγιστη μορφολογική αρμονία, και η φωτιστική αποκάλυψή της μορφής.
Εάν επιχρωμάτιζαν τα γλυπτά και τα αρχιτεκτονήματά τους και δη με έντονα χρώματα, οι οπτικές διορθώσεις δεν θα χρειαζόταν διότι δεν θα φαινόταν η φωτοσκίαση η οποία αποκαλύπτει την μορφή φωτιστικά. Μόνο κατά την αρχαϊκή περίοδο, έβαφαν στα αγάλματα τα μάτια και κάποια χαρακτηριστικά του προσώπου με απαλά γαιώδη χρώματα, για να προσθέσουν την αποτύπωση του βλέμματος. Άλλωστε, η τέχνη των οπτικών διορθώσεων ανεπτύχθη τα μέγιστα κατά την κλασσική περίοδο.
Επί πλέον, εάν όντως οι δυτικοί ευφυολόγοι πίστευαν αυτά που υποστηρίζουν, περί παρδαλών χρωμάτων στον Παρθενώνα, τότε γιατί στο αντίγραφο του Παρθενώνα που έχτισαν στην Νashville των ΗΠΑ δεν έχουν εφαρμόσει αυτά τα χρώματα; Μία επί πλέον απόδειξη του εν λόγω ψέματος είναι πως, αν και ο Παρθενών της Νashville είναι ακέραιος, δεν μπορεί να φθάσει την ομορφιά του μισογκρεμισμένου Παρθενώνος των Αθηνών. Ο Παρθενών των Αθηνών έστω και σε αυτήν την κατάσταση φαίνεται ωραιότερος, μεγαλοπρεπέστερος, λεπτοφυέστερος, κομψότερος και με φωτιστική διαφάνεια και αίγλη. Ο λόγος είναι, διότι, το συγκεκριμένο έργο διαμορφώθηκε για να φαίνεται κάτω από τον Αττικό ήλιο και όχι κάτω από τον ήλιο της Nashville. Η μορφή του είναι προσαρμοσμένη στο Αττικό φως, ώστε να δύναται να σμιλεύεται και να αποκαλύπτεται από το φως και όχι από την σκιά όπως καταλήγει να αποκαλύπτεται ο Παρθενών της Nashville. Γι' αυτό οι κίονες του Παρθενώνος της Nashville φαίνονται παχύτεροι των κιόνων του Αττικού Παρθενώνος, αν και ιδίου πάχους.
Η ελληνική τέχνη από την αρχαιότητα έως το Βυζάντιο υμνούσε το φως και αυτό ήταν το κύριο θέμα της. Η επισταμένη αποτύπωση του φωτός, ως αναγωγή στο πνευματικό φως, υπήρξε το διαχρονικό, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της και η ασυναγώνιστη μαεστρία της.
 |
| Ο Παρθενών των Αθηνών πάντα μεγαλόπρεπος, σε σύζευξη με το Αττικό φως και με τον Αττικό ουρανό, σύμφωνα με την ελληνική αντίληψη της "αναλογίας των μερών προς άλληλα και προς το όλον" και της φωτιστικής ανάδειξης των μορφών. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου