Π. Ήφαιστος, Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΡΟΚΑΝΙΣΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ ΕΧΕΙ ΤΙΣ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙ-ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΣΚΕΨΗΣ. Συμπεριλαμβάνει απόσπασμα από το «Κοσμοθεωρία των Εθνών»
Εάν το νεοελληνικό κράτος επιβιώσει και εάν και όταν η καταστολή της Εθνικής Ανεξαρτησίας τερματιστεί, μια προϋπόθεση αλλαγής Παραδείγματος είναι η κατανόηση του σαθρού και ανυπόστατου ιδεολογικού φαινομένου και το γεγονός πως οι εμφύλιοι και τα μέχρι σήμερα διαιρετικά σύνορα σε αριστερούς, δεξιούς αριστεροδεξιοαναρχικούς και οπαδούς άλλων παρόμοιων ονοματολογιών είναι σημαντικά αίτια της συγκαιρινής συμφοράς. Αποπροσανατολίζουν από την έννοια πατρίδα / κράτος, εθνική ανεξαρτησία / συλλογική ελευθερία, ασφάλεια και επιβίωση.
Αποτελεί τραγωδία συνάμα και αξιοθρήνητη στάση όταν αυτοί που ισχυρίζονται ότι είναι κληρονόμοι του πολιτισμού και των πολιτικών παραδόσεων της διαχρονικής, οικουμενικής και άφθαρτης Ελληνικότητας (δηλαδή αυτοί που ζουν σε ένα κράτος που ονομάζεται Ελλάδα, που τους ρωτούν τι είναι και απαντούν «Έλληνας», που έχουν στο μέσο της πρωτεύουσας τον Παρθενώνα και τόσα άλλα, που μιλούν κάποιου είδους, τέλος πάντων, «Ελληνικά», και τα λοιπά) υιοθετούν ιδεολογικές ονοματολογίες για να αυτοπροσδιοριστούν πολιτικά και να διαιρεθούν πολιτικά ακυρώνοντας κάθε δυνατότητα δημοκρατικού προσανατολισμού.
Γιατί εάν είναι Έλληνες και φορείς και όχι αχθοφόροι των πολιτικών παραδόσεων της Ελληνικότητας [είτε είναι πολίτες είτε διανοούμενοι / φορείς επιστημονικών τίτλων είτε πολιτικοί], ο άξονας της πολιτικής τους σκέψης απαιτείται να είναι η λέξη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Δημοκρατία δε δεν είναι κάποια πολιτική κατάσταση που κατασκευάζεται στην βάση ιδεολογικών δογμάτων. Όσο γρηγορότερα το κατανοήσουν οι νεοέλληνες τόσο το καλύτερο, εάν βέβαια δεν είναι ήδη πολύ αργά.
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ είναι κάτι το ρευστό και εξελισσόμενο. Υπάρχει εάν το Πολιτικό γεγονός είναι μέσα σε ένα στέρεο καράβι που ταξιδεύει προς την πολιτική ελευθερία, δηλαδή την Ιθάκη της Δημοκρατίας, όπου ο αυτεξούσιος πολίτης είναι εντολοδόχος της εξουσίας και η κοινωνία κάτοχος του κράτους. Όχι η αξιοθρήνητη κατάσταση ξενοκρατούμενων «κρατικών» δομών που μας επιβλήθηκαν μετά την Επανάσταση και που συντηρούνται επί δύο αιώνες αποδυναμώνοντας και ροκανίζοντας την κοινωνία και το κράτος.
Οι βαθμίδες της δημοκρατίας είναι ζωντανές, ρευστές και υπό διαρκή διαμόρφωση σύμφωνα με την συλλογική βούληση των πολιτών μόνο όταν οι πολίτες απαλλαγμένοι έξωθεν καταναγκασμών (εθνική ανεξαρτησία) επιδίδονται στο άθλημα του συλλογικού κατ’ αλήθειαν βίου, διαμορφώνουν την διανεμητική δικαιοσύνη που ανά πάσα στιγμή προσδιορίζει το δίκαιο και τον συλλογικό τρόπο ζωής και νομιμοποιούν αδιαλείπτως τις κανονιστικές δομές και που ασφαλώς ανά πάσα στιγμή τις αλλάζουν σύμφωνα με την κυρίαρχη συλλογική βούληση της κοινωνίας, τις (πραγματικές) ανάγκες και τον σκοπό της αυτοσυντήρησης, της ασφάλειας και της επιβίωσης.
Η Πολιτειακή δομή – επειδή ποτέ δεν υπήρξε μια παγκόσμια κοινωνία αλλά πολλές, και κάθε κοινωνία διαθέτει την ιστορικά διαμορφωμένη πολιτικοανθρωπολογική ετερότητά της – για να είναι βιώσιμη απαιτείται να είναι συμβατή με την οντολογική ετερότητα της (της Ελληνικής αλλά παρόμοια για κάθε άλλης) κοινωνίας όπως διαμορφώθηκε ιστορικά, όπως είναι και όπως εξελίσσεται.
Τώρα, πως θα μπορούσε αυτό το «θαύμα» συγκρότησης και συγκράτησης ενός εθνοκράτους να κατασκευαστεί στην βάση του ενός ή άλλου ιδεολογικού δόγματος που επινόησε ο ένας ή άλλος Σμίθ, Μάρξ ή οποιοσδήποτε άλλος ορίσει μια πολιτική κατασκευή των φαντασιώσεών του που παραβλέπει ή παρακάμπτει την ύπαρξη πολλών κοινωνιών διαφορετικής οντολογικής και πολιτικοανθρωπολογικής ετερότητας όπως αυτή διαμορφώθηκε ιστορικά!
Δομή εντός της οποίας οι άνθρωποι θα κατασκευαστούν πολιτικά βάση δόγματος, από την οποία θα εκτοπιστούν τα πνευματικά κριτήρια και παράγοντες για να φύγει το «ταραχοποιό πνεύμα» και μέσα στην οποία η δικαιοσύνη, οι νόμοι και οι θεσμοί δεν θα ορίζονται από τους πολίτες στο πλαίσιο ενός αθλήματος δημοκρατίας αλλά από τους αντιπροσώπους κάποιου εσχατολογικού ιδεολογικού δόγματος. Δόγματος που ως εξ αντικειμένου και εξ ανάγκης αντί-πνευματικό και υλιστικό (πως διαφορετικά θα είναι πλανητικής αναφοράς) θα κατασκευάσει τον πλανητικό κομμουνιστή και τον πλανητικό πολιτικά αδιάφορο ωφελιμιστή έμπορο. Τι γνωρίζουμε όμως από την πρόσφατη ιστορία; Αγγλοσαξονικούς παραδείσους στην Βόρεια Αμερική («πεπρωμένο του έθνους» αναμενόμενα οικουμενιστικό), εθνικά αδιάφορους ευρωπαϊστές (ωφελιμισμός, εμποροκρατία, κτλ που θα καθιστούσαν το κράτος περίπου περιττό και θα έφερναν μια αγνώστου περιεχομένου υπερεθνική δομή), εποικοδομήματα επιφάσεων μέσα στα οποία θα κατασκευαστεί ο πλανητικός κομμουνιστής και οτιδήποτε άλλο ενδιάμεσο ή παραπλήσιο ορίζεται ως «ιδεολογικό δόγμα» που πάντα σκοπό έχει να κατασκευάσει πολίτες βάση δόγματος.
Έχουμε αλλού και συχνά εξηγήσει ότι όλα αυτά είναι είτε ασυναρτησίες και αφέλειες παραμυθιασμένων οπαδών είτε προπαγάνδα των εκάστοτε ηγεμονικών δυνάμεων που πάντα στην ιστορία εφευρίσκουν οικουμενικίστικα δόγματα μεταμφίεσης των ηγεμονικών αξιώσεων ισχύος [Edward H. Carr].
Ομολογώ όμως ότι μακρά πορεία βασανιστικού προβληματισμού που συχνά καταντά στοχαστικός μαζοχισμός, πείστηκα ότι ο Παναγιώτης Κονδύλης είχε δίκαιο: «Οι άνθρωποι ας κάνουν ότι θέλουν», καθότι ένας πολιτικός στοχαστής δεν μπορεί να ξέρει τι θέλουν. Και έτσι είναι. Αποστολή του είναι μόνο να περιγράφει αξιολογικά ελεύθερα, διαφορετικά είναι φαντασιόπληκτος ή προπαγανδιστής. Το έχει πει σε συνέντευξη αλλά μου το είπε και προσωπικά ενόσω ζούσε όταν τον ρώτησα γιατί δεν ορίζει το Πολιτικό γεγονός.
Οι άνθρωποι είναι ετερότητες και οι κοινωνίες ρευστές και υπό συνεχή ανθρωπολογική διαμόρφωση. Είναι συλλογικές οντότητες που ανά πάσα στιγμή διαθέτουν την δική τους τυπική λογική. Αφού υπάρχουν πολλές τέτοιες κοινωνίες διαφορετικής συλλογικής τυπικής λογικής πως θα ορίσει μια τυπική λογική για όλες τις κοινωνίες; Τόσο απλό και τόσο αυτονόητο πλην όσοι πείθονται από τα ιδεολογικά δόγματα πιστεύουν ότι αξίζει να εγκαταλείψουν την έννοια πατρίδα / κράτος και να στηρίξουν την πολιτικοανθρωπολογική ένωση των Γάλλων με τους Ιταλούς, των Κινέζων με τους Σουηδούς, των Αιγυπτίων με τους Ιρανούς, των Αμερικανών των ΗΠΑ με τους Κινέζους και όλων των άλλων με όλους τους άλλους.
Ανεξαρτήτως ονόματος ή χρώματος αυτό σημαίνει διεθνιστική ή κοσμοπολίτικη ιδεολογία πέραν και υπεράνω των κρατών και των κοινωνιών τους για την οποία Ιθαγενείς λιγότερο ισχυρών κρατών έκαναν εμφυλίους και που συνεχίζουν να διαιρούνται στην βάση αριστεροδεξιών συνόρων εκατέρωθεν των οποίων θεωρούν το κράτος, την κρατική κυριαρχία και την πατρίδα περιττά και αναλώσιμα πράγματα!
Συντομογραφικά υπογραμμίζουμε ότι διόλου τυχαία όλες οι ιδεολογίες όποιο όνομα και να φέρουν –διεθνιστικός φιλελευθερισμός και οι πολλές ρευστές αμφιταλαντευόμενες εκδοχές του, ο φασισμός και όλες οι αποχρώσεις του κομμουνισμού– καταντούν να είναι ανθρωπολογικά εξομοιωτικές και πολιτικά εξισωτικές με σύνηθες αποτέλεσμα όταν η «συμμόρφωση» είναι δύσκολη οι εκάστοτε ιδεολόγοι ηγέτες και οπαδοί να επιδίδονται σε θανατώσεις που γεμίζουν μεγάλα νεκροταφεία.
Ενώ λοιπόν αφού σου έλαχε να βασανίζεσαι με την πολιτική θεωρία κάποια στιγμή αντιλαμβάνεσαι ότι μέσα στον ωκεανό των ιδεολογικών ασυναρτησιών είναι άσκοπο να λες το αυτονόητο, πασίδηλο, πραγματικό και αληθές, κάτι τι το βαθύτερο σε κάνει να συνεχίσεις να γράφεις και να δημοσιεύεις. Ακόμη πιο ενδότερη είναι εκείνη η δύναμη που σε κάνει ευαίσθητο για την δική σου πατρίδα. Ως προς τούτο όταν ρώτησαν τον αείμνηστο Παναγιώτη Κονδύλη γιατί τόσο ενδιαφέρον για την Ελλάδα επικαλέστηκε τους «υπαρξιακούς δεσμούς». Ασφαλώς, αποτελεί μοναδική περίπτωση πολιτικού στοχαστή που παρά τους υπαρξιακούς δεσμούς κατόρθωνε να μένει περιγραφικός και αξιολογικά ελεύθερος ακόμη και όταν ανέλυε ελληνικές υποθέσεις.
Έχοντας λοιπόν πλήρη επίγνωση ότι το ιδεολογικό φαινόμενο καταπλάκωσε αναρίθμητους και τους κρατά ομήρους παρωχημένων ασυναρτησιών ή ηγεμονικής προπαγάνδας η απόφαση είναι κανείς να μιλά με σεβασμό για όσους άγονται και φέρονται ιδεολογικά –και παραφράζοντας τον Θουκυδίδη: να «μακαρίζουμε την αθωότητά τους αλλά να μην ζηλεύουμε την αφροσύνη τους». Κανείς εύλογα διερωτάται εάν όταν στρατιές ασυνάρτητων και προπαγανδιστών επελαύνουν απαιτείται να έχει επίγνωση ότι είτε θα μπει μέσα σε αυτό το ανορθολογικό ποτάμι είτε τελικά αν μη τι άλλο για λόγους αξιοπρέπειας δικής του και των άλλων να στέκεται κανείς στις πνευματικές και στοχαστικές Θερμοπύλες έστω και αυτές οι στρατιές των Μήδων ήδη πέρασαν ή και συνεχίζουν να περνούν. Ταπεινά βέβαια γιατί έστω και αν αυτό δημιουργεί Θερμοπύλες δεν είναι κάποιο μεγάλο επίτευγμα εάν και όταν λες τα αυτονόητα. Το μείζον πρέπει να πούμε, δεν είναι αυτό, αλλά σε κάθε περίπτωση στην οποία αναφερόμαστε η κοινωνία και τα μέλη της να καθίστανται αυτεξούσιοι, να ορίζουν, ελέγχουν και αλλάζουν την εξουσία και να κινούνται όπως είπαμε προσανατολισμένοι προς την πολιτική ελευθερία.
Το παρόν σύντομο σχόλιο σκοπό έχει να υπενθυμίσει ένα ζήτημα που ο Παναγιώτης Κονδύλης έχει αναλύσει εξαντλητικά, δηλαδή τις αντί-Αριστοτελικές αφετηρίες της Νεοτερικής πολιτικής σκέψης που την επηρέασαν δραστικά και που συνεχίζουν να την επηρεάζουν μέχρι σήμερα. Το ζήτημα αυτό, μεταξύ πολλών άλλων και πιο συγκεκριμένα για τον τρόπο με τον οποίο ο μεταμοντερνισμός διαδέχθηκε τον μοντερνισμό, το επεξεργάστηκα περαιτέρω στο «Κοσμοθεωρία των Εθνών» για να δω την εξέλιξη του διεθνούς συστήματος μετά τον 15ο αιώνα μέχρι και σήμερα.
Αποτελεί ένα νέο προσανατολισμό σκέψης που επιχειρεί παρά την βεβαρημένη ιδεολογικά πολιτική σκέψη –το ιδεολογικό φαινόμενο κορυφώθηκε εκατέρωθεν κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και εκπαίδευσε εκατομμύρια φορείς επιστημονικών τίτλων στα εκατέρωθεν πανεπιστήμια– να αναπτύξει μια «προσανατολιστική» πολιτική θεωρία του διεθνούς συστήματος που διαθέτει οντολογική αναφορά [Το Θουκυδίδειο «Παράδειγμα» της επιστημονικής μελέτης της διεθνούς πολιτικής και οι «επιστημονικές επαναστάσεις» http://wp.me/p3OlPy-Lb και Οντολογική θεμελίωση του Πολιτικού και ο ρόλος της ισχύος στην αθέσπιστη διεθνή πολιτική: Πολιτικός στοχασμός versus Πολιτική Θεολογία http://wp.me/p3OlPy-1no – http://wp.me/p3OqMa-1hI]. Το πεδίο αναφοράς δεν μπορεί να είναι κάποια οικουμενιστική ιδεολογική φαντασίωση από τις πολλές που συνεχίζουν να καταπλακώνουν τους πολίτες αλλά το εθνοκρατοκεντρικό διεθνές σύστημα των τελευταίων αιώνων.
Στον σύγχρονο εθνοκρατοκεντρικό κόσμο η Εθνική Ανεξαρτησία –στην Αρχαιότητα το ιδεώδες της ανεξαρτησίας που εθεωρείτο προϋπόθεση δυνατότητας να υπάρξει ελεύθερη συλλογική πολιτική ζωή μιας κοινωνίας– προσδιορίστηκε με σαφώς από όλα τα κράτη στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ το 1945 όπου και επικυρώθηκαν κοσμοθεωρητικά οι Υψηλές Αρχές του σύγχρονου διεθνούς συστήματος. Δηλαδή της διακρατικής ισοτιμίας, της μη επέμβασης στα εσωτερικά ενός κράτους και της συνεπαγόμενης εσωτερικής και εξωτερικής κυριαρχίας η οποία επιτρέπει την εσωτερική πολιτική αυτοδιάθεση.
Αυτά κανονικά απαιτείται να διδάσκονται στους στους πρωτοετείς φοιτητές διεθνούς πολιτικής στο πρώτο μάθημα. Είναι άξονας του σύγχρονου καθεστώτος των διεθνών σχέσεων στο οποίο όλα τα κράτη προσχώρησαν, συνυπέγραψαν και επικύρωσαν πολιτικά και κοσμοθεωρητικά. Επικύρωσαν βασικά, την ύπαρξή τους την οποία όταν ένα κράτος είναι βιώσιμο επειδή ως συλλογικότητα η κοινωνία διαθέτει συλλογικό ένστικτο αυτοσυντήρησης το υπερασπίζεται στο όνομα της εθνικής ανεξαρτησίας. Από εκεί και πέρα, σε ένα καλό τμήμα διεθνών σχέσεων ή σε μια καλή διπλωματική ακαδημία σε όποια χώρα και να βρίσκονται αρχίζει το άθλημα να κατανοήσουν οι ενδιαφερόμενοι τα αίτια πολέμου, τον εξαρτημένο χαρακτήρα των διεθνών θεσμών και του διεθνούς δικαίου και το γεγονός ότι οι προαναφερθείσες υψηλές αρχές του διεθνούς δικαίου είναι όπως το λέει η λέξη, «αρχές» και όχι «κανόνες».
Αυστηρά ορθολογιστικά μιλώντας θα λέγαμε μια φυσιολογική κατάσταση πραγμάτων θα θεωρούσε την ιδεολογική συζήτηση ατύχημα (ή σε κάθε περίπτωση πολιτική και πνευματική ανωμαλία) και θα την απέφευγε, ιδιαίτερα αν αυτό συνεπάγεται δέσμευση σπάνιων πόρων σε δημόσια πανεπιστήμια. Δεν πρόκειται περί λογοκρισίας αλλά στην κλίμακα των επιστημονικών και πολιτικών σημασιών βαθμολόγηση με μηδέν των ιδεολογημάτων και θεωρημάτων που παράγουν τα ιδεολογικά δόγματα και οι αποχρώσεις τους.
Το κράτος για να είναι πολιτικοοικονομικά και στρατηγικά ορθολογιστικό απαιτείται να εδράζεται πάνω σε μια ορθολογιστικά κινούμενη δημόσια/πολιτική συζήτηση για την κοινωνικοπολιτική δόμησή του, την πνευματική/κοσμοθεωρητική του υπόσταση, τις σχέσεις του με τα άλλα κράτη και πρωτίστως τα αίτια πολέμου που παρεμβάλλονται μεταξύ των συμφωνιών και των αγαθών σκοπών.
Πρωτίστως απαιτείται εμπέδωση της κοσμοθεωρίας της εθνικής ανεξαρτησίας και συντριπτική υπερίσχυση του αυτονόητου, ότι δηλαδή η ευημερία, η ασφάλεια και η επιβίωση ενός σύγχρονου εθνοκράτους συναρτάται με την ισχύ του, την κοινωνική του συνοχή και τις ορθολογιστικές στρατηγικές αποφάσεις.
Τέλος, ας το κάνουμε τελείως σαφές. Θεωρούμε τα πιο πάνω περιγραφικά και αξιολογικά ελεύθερα, διόλου υποκειμενικά και αναγκαίο να καταγράφονται. Αυτό γιατί όπως έχουμε αναπτύξει σε εκτενέστερο κείμενο, το κράτος είναι ο θεσμός συλλογικής ελευθερίας και η Ελευθερία είναι πέραν υποκειμενισμών και αξιολογήσεων. Βασικά, υποστηρίξαμε, η Εθνική Ανεξαρτησία ως ο θεσμός συλλογικής ελευθερίας όλων των πολιτικά κυρίαρχων κοινωνιών καλό θα ήταν για κάθε αναλυτή που σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους να αποτελεί δεσμευτικό κώδικα επιστημονικής δεοντολογίας και πολιτικής πράξης. Και πάλι, βέβαια, αυτό το αυτονόητο λέγοντας δεν έχω αυταπάτες ποια αυτιά το ακούνε, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για αυτιά φορέων επιστημονικών τίτλων που επένδυσαν μια ζωή στην καλλιέργεια της ιδεολογικής σκέψης, για πολιτικό προσωπικό που ζει κηρύττοντας ιδεολογήματα και για δύσμοιρους οπαδούς που αδυνατούν να καταλάβουν ότι είναι πολίτες μιας πατρίδας / κράτους και όχι πολίτες του κόσμου.
Το απόσπασμα τριών σελίδων που ακολουθεί από την αρχή του κεφαλαίου 5 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών» συνοψίζει κάποια πράγματα που φωτίζουν εν μέρει την μοιραία αντί-Αριστοτελική αφετηρία της μοντερνιστικής πολιτικής σκέψης, την διολίσθησή της στον αντί-πνευματικό υλισμό, την συνεπαγόμενη διεθνιστική τάση της και την σάρωσή της από τον μεταμοντερνισμό που στον τίτλο του κεφαλαίου 4 αλλά και σε άλλα σημεία του βιβλίου αβασάνιστα καταλήγω στο συμπέρασμα ότι συμβολίζει την αναβίωση των Σοδόμων και Γομόρρων.
Μέσα στον φόβο και στες υποψίες,
5.1.1. Αντιαριστοτελισμός: Το μοιραίο σφάλμα του μοντερνισμού
Το κυριότερο πολιτικοστοχαστικό χαρακτηριστικό της διαδρο- μής της νεοτερικότητας από τον 16ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας είναι η σταδιακή αλλά σταθερή οντολογική αναβάθμιση των υλιστικών παραδοχών εις βάρος της μεταφυσικής και του πνεύμα- τος ως διαμορφωτών της δημόσιας σφαίρας. Στο προηγούμενο κεφάλαιο καταληκτικά συμπεράναμε ότι οι ύστερες μεταμοντέρνες παραδοχές οδηγούν στην εσχάτη λογική της απόληξη, δηλαδή τον ανθρωπολογικό εκμηδενισμό της ιδιωτικής σφαίρας.
Πιο συγκεκριμένα, συμβατότητα της υλιστικής δημόσιας σφαίρας με την ιδιωτική σφαίρα συνεπάγεται εκμηδένιση της παρουσίας του πνεύματος όχι μόνο στην πρώτη σφαίρα αλλά και στη δεύτερη. Τουτέστιν, πνευματικό μηδενισμό του ατόμου για να είναι λειτουργικά προσαρμόσιμος σ’ έναν κόσμο όπου κυριαρχούν τα υλικά κριτήρια και οι παράγοντες. Είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας να γίνει κατανοητό ότι μια τέτοια διολίσθηση προς την απόλυτη υλικότητα, ίσαμε τις λογικές και έσχατες συνέπειές της, σημαίνει φιλοτομαρισμό, φιλαυτία, εγωπάθεια, ισοπέδωση των ανθρώπινων βιολογικών ιδιοτήτων, πνευματική εξουδετέρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας, παράβλεψη βιοψυχικών κριτηρίων και συνολικά επιστροφή στο μέλλον του La Mettrie και μαρκήσιου de Sade.
Στο τέλος του κατηφορικού μεταμοντέρνου τούνελ βρίσκεται ο άνθρωπος-μηχανή και η ύλη ως η νέα θεότητα. Ο μεταμοντερνισμός στις εσχατιές του είναι, βασικά, μια «υλιστική θεοκρατία». Επίγειοι ερμηνευτές της «υλιστικής θείας βούλησης» δεν είναι κάποιος εστεμμένος Πάπας αλλά οι μυριάδες περιφερόμενοι πιστοί ιδεολογικών δογμάτων υπέρ της ανθρωπολογικής αποδόμησης. Η βαθμίδα αυτής της αποδόμησης ποικίλει όπως ποικιλόχρωμες είναι και οι αναρίθμητες «κριτικές», «θεσμικές», «νεοθεσμικές», «λειτουργιστικές», «νεολειτουργιστικές», «οικονομικιστικές», «μαρξιστικές», «παλαιομαρξιστικές», «νεομαρξιστικές» και άλλες μοντερνιστικές ιδεολογίες, ιδεολογήματα και θεωρήματα.167 .
Ο μεταμοντέρνος ανθρωπότυπος ίσαμε τη λογική του απόληξη κυριαρχείται από ζωώδεις ορμές, είναι απαλλαγμένος ηθικών. δεσμεύσεων, περιφρονεί τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής, απορρίπτει τους οικογενειακούς δεσμούς και τις σταθερές ταυτίσεις. Όλα αυτά υποτάσσονται στην ωφελιμοκρατία, στη χρησιμοθηρία, στις αγελαίες ταυτίσεις, στη μαζικοκατανάλωση και κάθε άλλη αναγκαία συνθήκη που θέτει η υλιστική θεότητα ως προϋπόθεση αποτελεσματικής λειτουργίας της μαζικοπαραγωγικής και της μαζικοκαταναλωτικής κοινωνίας.
Αυτές οι ελάχιστα συμβατικές θέσεις που βαίνουν αντίρροπα στη μοντερνιστική πολιτικοστοχαστική ορθότητα μας υποχρεώνουν να περιγράψουμε ακόμη πιο αδρά και ακόμη πιο περιεκτικά τη διαδρομή και τα αίτια που οδηγούν στην ενίσχυση των συγκαιρινών μεταμοντέρνων τάσεων. Κύριο μέσο θα συνεχίσει να είναι η κριτική και συγκριτική αντιπαράθεση των υλιστικών ιδεολογιών με την Αριστοτελική νοηματοδότηση του Κοινωνικοπολιτικού γεγονότος.
Το κεντρικό ερώτημα της πολιτικής οργάνωσης όλων των εποχών είναι το εξής: Ποια είναι η θέση των πνευματικών κριτηρίων και παραγόντων στη διαμόρφωση των ανθρωπολογικών προϋποθέσεων του Κοινωνικού γεγονότος και πώς αυτές οι προϋποθέσεις επηρεάζουν τους πολιτικούς θεσμούς και τις πολιτικές λειτουργίες; Πώς διαμορφώνεται η δημόσια σφαίρα; Αποκλειστικά υλικά όπως υποστηρίζουν οι συνεπείς μοντέρνες και μεταμοντέρνες παραδοχές ή αντίστροφα με ολοκλήρωση του πνευματικού κόσμου των πολιτών στο Κοινωνικό και Πολιτικό γεγονός; Αν ο πνευματικός κόσμος των πολιτών εισρεύσει στη δημόσια σφαίρα θα συμπεριλαμβάνει και τη Θρησκεία και υπό πιο πρίσμα, ανθρωποκεντρικό ή θεοκεντρικό-θεοκρατικό;168
Κατ’ αρχάς κρίνεται αναγκαίο να σημειώσουμε ότι ιστορικά η πρόσληψη της μεταφυσικής στην κοινωνικοπολιτική ζωή των ανθρώπων διακρίνεται: α) σε εκείνες τις νοηματοδοτήσεις του Κοινωνικού και του Πολιτικού που είναι ανθρωποκεντρικές και β) σε εκείνες τις νοηματοδοτήσεις του Κοινωνικού και του Πολιτικού που είναι θεοκεντρικές και ενίοτε θεοκρατικές.169
Αυτή η διάκριση δεν φαίνεται να λήφθηκε επαρκώς υπόψη με αποτέλεσμα, ήδη στις αφετηρίες της νεοτερικότητας (16ο και 17ο αιώνα), ο υλισμός να αρχίσει να εισρέει ως φιλοσοφική παραδοχή μέσα από μια αμφισβήτηση της (ανθρωποκεντρικής) Αριστοτελικής οντολογικής ιεραρχίας. Ουσιαστικά αυτό σήμαι- νε βαθμιαία μία αντιπνευματική νοηματοδότηση της δημόσιας ζωής. Γύρω από αυτά τα ερωτήματα περιστράφηκε, βασικά, ο κόσμος κατά τη διάρκεια των Νέων Χρόνων από τον 16ο μέχρι τον 20ό αιώνα. Διαδοχικά, παρατηρούμε τα εξής:
Οι πρώτοι νεοτερικοί φιλόσοφοι αμφισβήτησαν τις ουσίες και τα νοήματα στην κλίμακα των φυσικών/μεταφυσικών και τον τρό- πο που αυτά σύμφωνα με την κλασική πολιτική σκέψη αφορούν τη γνώση, την πίστη και τις πολιτικές ιεραρχίες. Αμφισβητώντας ευθέως την Αριστοτελική οντολογική ιεραρχία ο αρχικός σκοπός των μοντερνιστών στοχαστών ήταν το έμμεσο ροκάνισμα της γνωστικής ενότητας της (θεοκεντρικής και συχνά θεοκρατικής) μεσαιωνικής θεολογικής μεταφυσικής.170 Ο Αριστοτέλης, όμως, ήταν λάθος στόχος. Η πολιτική ελευθερία των Ευρωπαίων δεν κινδύνευε από την κοινωνιοκεντρική και ανθρωποκεντρική Αριστοτελική νοηματοδότηση της πολιτικής, αλλά από τη θεοκρατία.
Ακριβολογούμε αν πούμε ότι οι μοντερνιστικές υλιστικές ιδεολογίες είναι εκτρωματικά επινοήματα μιας εξαρχής άνισης αναμέτρησης, ανάμεσα στον ανυπέρβλητο Αριστοτελικό στοχασμό και στους αντιθεοκρατικούς φιλοσόφους, με αποτέλε σμα οι τελευταίοι να τροχοδρομήσουν το μοντερνισμό προς την ιδεολογία, τον υλισμό, τη φυσιοκρατία, τον κατεξουσιασμό και τον δεσποτισμό. Αυτό μπορούμε να το πούμε και διαφορετικά: Έσφαλλαν οι αρχικοί νεοτερικοί φιλόσοφοι και μάλιστα αυτοκτονικά. Έσφαλλαν, γιατί είναι ένα πράγμα η θεοκρατία και άλλο (βασικά το αντίθετο) η κοινωνιοκεντρική Αριστοτελική νοηματοδότηση της ζωής.
Αντί λοιπόν να πολεμήσουν τη θεοκρατία με τα όπλα του Αριστοτελισμού ατύχησαν, γιατί βάλθηκαν να καταπολεμούν τον Αριστοτελισμό νομίζοντας πως έτσι κτυπούν τη θεοκρατία. Κατέληξαν να νομίζουν ότι «σκότωσαν τον Θεό» ενώ στην πραγματικότητα αυτοπαγιδεύτηκαν σε μια πορεία εξόντωσης του πνεύματος του ανθρώπου πρώτα στη δημόσια σφαίρα (ο μοντερνισμός) και στη συνέχεια στην ιδιωτική σφαίρα (ο μεταμοντερνισμός).
Στην αστική φάση και στον βαθμό που εξυπηρετούσε τις αστικές και ταξικές ιεραρχίες, η θρησκεία και το πνεύμα δεν εξοστρακίστηκαν πλήρως, παρά μόνο επιστρατεύονταν στην εξυπηρέτηση των αστικών δομών και ιεραρχιών του αστικού κράτους το οποίο, εν πολλοίς, διαιώνισε τις μεσαιωνικές ανισότητες. Ταυτόχρονα, υπενθυμίζεται ότι το μεταμεσαιωνικό κράτος λόγω δουλοπαροικίας χαρακτηριζόταν από εξαιρετικά μεγάλη ανθρωπολογική διαφοροποίηση. Αυτό το γεγονός κατέστη μοιραίο για εκατομμύρια Ευρωπαίους, όταν στην αστικοφιλελεύθερη φάση η ενδυνάμωση των εθνοσοβινιστικών νοηματοδοτήσεων της κρατικής οντότητας οδήγησε σε βίαιες ανθρωπολογικές εξομοιώσεις.
5.1.2. Αναντιστοιχία υλιστικής δημόσιας σφαίρας και της ανθρωπολογίας στην ιδιωτική σφαίρα.
Οι ιδεολογικές-υλιστικές αντιλήψεις κέρδισαν ακόμη μεγαλύτερο έδαφος κατά τη διάρκεια της αστικοφιλελεύθερης φάσης. Ο αστικοφιλελευθερισμός γεννήθηκε α) μέσα από μια πιο τολμηρή υλιστική πολιτική φιλοσοφία, β) μέσα από την ανάμειξη κάποιων εθνοαστικών παραδοχών και των αντιφατικών αρχών της Γαλλικής Επανάστασης (και κυρίως το «κοινωνικό συμβόλαιο», δηλαδή την ιδέα συγκρότησης της κοινωνίας με όρους «σύμβασης») και γ) μέσα από μια σταδιακή καθιέρωση στον Δυτικό κόσμο της ιδεολογικής παραδοχής ότι, για να αντιμετωπιστεί η ανθρωπολογική διαφοροποίηση στο εσωτερικό των κοινωνιών θα πρέπει να διαιρεθεί παντελώς η δημόσια σφαίρα από την ιδιωτική σφαίρα.
Πρακτικά αυτό σημαίνει το εξής: Στην ιδιωτική σφαίρα ο καθένας είναι «ό,τι θέλει και όπως θέλει». Η δημόσια σφαίρα, όμως, θα πρέπει να είναι δομημένη αποκλειστικά υλιστικά. Όμως, ανθρωπολογικά μιλώντας, η δημόσια σφαίρα και η ιδιωτική σφαίρα είναι συγκοινωνούντα «δοχεία». Ακόμη και νήπια μπορούν να σκεφτούν λογικά και να αναρωτηθούν κατά πόσο μπορεί να υπάρξει επί μακρόν ανθρωπολογική αναντιστοιχία μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας. Κτίζοντας υλιστικά τείχη γύρω από τη δημόσια σφαίρα, στοιχειώδης συμβατότητα μεταξύ των δύο συγκοινωνούντων δοχείων του Κοινωνικοπολιτικού γεγονότος, απαιτεί όπως η ιδιωτική σφαίρα να είναι συμβατή, δηλαδή υλιστική. Αυτό δεν μπορεί να σημαίνει οτιδήποτε άλλο παρά μόνο επιβολή μιας υλιστικής ανθρωπολογίας μέσα στην ιδιω- τική σφαίρα με αποδόμηση του προσώπου και μετατροπή του σε λειτουργικό συντελεστή της υλιστικά νοούμενης δημόσιας πολιτικής. Όμως, οι νομικοτεχνικές ρυθμίσεις δεν είναι εγγύηση πως η δημόσια σφαίρα και πολύ περισσότερο η ιδιωτική θα είναι ανθρωπολογικά υλιστικές. …….
……………….
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr / www.ifestosedu.gr – info@ifestosedu.gr
Αποτελεί τραγωδία συνάμα και αξιοθρήνητη στάση όταν αυτοί που ισχυρίζονται ότι είναι κληρονόμοι του πολιτισμού και των πολιτικών παραδόσεων της διαχρονικής, οικουμενικής και άφθαρτης Ελληνικότητας (δηλαδή αυτοί που ζουν σε ένα κράτος που ονομάζεται Ελλάδα, που τους ρωτούν τι είναι και απαντούν «Έλληνας», που έχουν στο μέσο της πρωτεύουσας τον Παρθενώνα και τόσα άλλα, που μιλούν κάποιου είδους, τέλος πάντων, «Ελληνικά», και τα λοιπά) υιοθετούν ιδεολογικές ονοματολογίες για να αυτοπροσδιοριστούν πολιτικά και να διαιρεθούν πολιτικά ακυρώνοντας κάθε δυνατότητα δημοκρατικού προσανατολισμού.
Γιατί εάν είναι Έλληνες και φορείς και όχι αχθοφόροι των πολιτικών παραδόσεων της Ελληνικότητας [είτε είναι πολίτες είτε διανοούμενοι / φορείς επιστημονικών τίτλων είτε πολιτικοί], ο άξονας της πολιτικής τους σκέψης απαιτείται να είναι η λέξη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Δημοκρατία δε δεν είναι κάποια πολιτική κατάσταση που κατασκευάζεται στην βάση ιδεολογικών δογμάτων. Όσο γρηγορότερα το κατανοήσουν οι νεοέλληνες τόσο το καλύτερο, εάν βέβαια δεν είναι ήδη πολύ αργά.
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ είναι κάτι το ρευστό και εξελισσόμενο. Υπάρχει εάν το Πολιτικό γεγονός είναι μέσα σε ένα στέρεο καράβι που ταξιδεύει προς την πολιτική ελευθερία, δηλαδή την Ιθάκη της Δημοκρατίας, όπου ο αυτεξούσιος πολίτης είναι εντολοδόχος της εξουσίας και η κοινωνία κάτοχος του κράτους. Όχι η αξιοθρήνητη κατάσταση ξενοκρατούμενων «κρατικών» δομών που μας επιβλήθηκαν μετά την Επανάσταση και που συντηρούνται επί δύο αιώνες αποδυναμώνοντας και ροκανίζοντας την κοινωνία και το κράτος.
Οι βαθμίδες της δημοκρατίας είναι ζωντανές, ρευστές και υπό διαρκή διαμόρφωση σύμφωνα με την συλλογική βούληση των πολιτών μόνο όταν οι πολίτες απαλλαγμένοι έξωθεν καταναγκασμών (εθνική ανεξαρτησία) επιδίδονται στο άθλημα του συλλογικού κατ’ αλήθειαν βίου, διαμορφώνουν την διανεμητική δικαιοσύνη που ανά πάσα στιγμή προσδιορίζει το δίκαιο και τον συλλογικό τρόπο ζωής και νομιμοποιούν αδιαλείπτως τις κανονιστικές δομές και που ασφαλώς ανά πάσα στιγμή τις αλλάζουν σύμφωνα με την κυρίαρχη συλλογική βούληση της κοινωνίας, τις (πραγματικές) ανάγκες και τον σκοπό της αυτοσυντήρησης, της ασφάλειας και της επιβίωσης.Η Πολιτειακή δομή – επειδή ποτέ δεν υπήρξε μια παγκόσμια κοινωνία αλλά πολλές, και κάθε κοινωνία διαθέτει την ιστορικά διαμορφωμένη πολιτικοανθρωπολογική ετερότητά της – για να είναι βιώσιμη απαιτείται να είναι συμβατή με την οντολογική ετερότητα της (της Ελληνικής αλλά παρόμοια για κάθε άλλης) κοινωνίας όπως διαμορφώθηκε ιστορικά, όπως είναι και όπως εξελίσσεται.
Τώρα, πως θα μπορούσε αυτό το «θαύμα» συγκρότησης και συγκράτησης ενός εθνοκράτους να κατασκευαστεί στην βάση του ενός ή άλλου ιδεολογικού δόγματος που επινόησε ο ένας ή άλλος Σμίθ, Μάρξ ή οποιοσδήποτε άλλος ορίσει μια πολιτική κατασκευή των φαντασιώσεών του που παραβλέπει ή παρακάμπτει την ύπαρξη πολλών κοινωνιών διαφορετικής οντολογικής και πολιτικοανθρωπολογικής ετερότητας όπως αυτή διαμορφώθηκε ιστορικά!Δομή εντός της οποίας οι άνθρωποι θα κατασκευαστούν πολιτικά βάση δόγματος, από την οποία θα εκτοπιστούν τα πνευματικά κριτήρια και παράγοντες για να φύγει το «ταραχοποιό πνεύμα» και μέσα στην οποία η δικαιοσύνη, οι νόμοι και οι θεσμοί δεν θα ορίζονται από τους πολίτες στο πλαίσιο ενός αθλήματος δημοκρατίας αλλά από τους αντιπροσώπους κάποιου εσχατολογικού ιδεολογικού δόγματος. Δόγματος που ως εξ αντικειμένου και εξ ανάγκης αντί-πνευματικό και υλιστικό (πως διαφορετικά θα είναι πλανητικής αναφοράς) θα κατασκευάσει τον πλανητικό κομμουνιστή και τον πλανητικό πολιτικά αδιάφορο ωφελιμιστή έμπορο. Τι γνωρίζουμε όμως από την πρόσφατη ιστορία; Αγγλοσαξονικούς παραδείσους στην Βόρεια Αμερική («πεπρωμένο του έθνους» αναμενόμενα οικουμενιστικό), εθνικά αδιάφορους ευρωπαϊστές (ωφελιμισμός, εμποροκρατία, κτλ που θα καθιστούσαν το κράτος περίπου περιττό και θα έφερναν μια αγνώστου περιεχομένου υπερεθνική δομή), εποικοδομήματα επιφάσεων μέσα στα οποία θα κατασκευαστεί ο πλανητικός κομμουνιστής και οτιδήποτε άλλο ενδιάμεσο ή παραπλήσιο ορίζεται ως «ιδεολογικό δόγμα» που πάντα σκοπό έχει να κατασκευάσει πολίτες βάση δόγματος.Έχουμε αλλού και συχνά εξηγήσει ότι όλα αυτά είναι είτε ασυναρτησίες και αφέλειες παραμυθιασμένων οπαδών είτε προπαγάνδα των εκάστοτε ηγεμονικών δυνάμεων που πάντα στην ιστορία εφευρίσκουν οικουμενικίστικα δόγματα μεταμφίεσης των ηγεμονικών αξιώσεων ισχύος [Edward H. Carr].
Ομολογώ όμως ότι μακρά πορεία βασανιστικού προβληματισμού που συχνά καταντά στοχαστικός μαζοχισμός, πείστηκα ότι ο Παναγιώτης Κονδύλης είχε δίκαιο: «Οι άνθρωποι ας κάνουν ότι θέλουν», καθότι ένας πολιτικός στοχαστής δεν μπορεί να ξέρει τι θέλουν. Και έτσι είναι. Αποστολή του είναι μόνο να περιγράφει αξιολογικά ελεύθερα, διαφορετικά είναι φαντασιόπληκτος ή προπαγανδιστής. Το έχει πει σε συνέντευξη αλλά μου το είπε και προσωπικά ενόσω ζούσε όταν τον ρώτησα γιατί δεν ορίζει το Πολιτικό γεγονός.
Οι άνθρωποι είναι ετερότητες και οι κοινωνίες ρευστές και υπό συνεχή ανθρωπολογική διαμόρφωση. Είναι συλλογικές οντότητες που ανά πάσα στιγμή διαθέτουν την δική τους τυπική λογική. Αφού υπάρχουν πολλές τέτοιες κοινωνίες διαφορετικής συλλογικής τυπικής λογικής πως θα ορίσει μια τυπική λογική για όλες τις κοινωνίες; Τόσο απλό και τόσο αυτονόητο πλην όσοι πείθονται από τα ιδεολογικά δόγματα πιστεύουν ότι αξίζει να εγκαταλείψουν την έννοια πατρίδα / κράτος και να στηρίξουν την πολιτικοανθρωπολογική ένωση των Γάλλων με τους Ιταλούς, των Κινέζων με τους Σουηδούς, των Αιγυπτίων με τους Ιρανούς, των Αμερικανών των ΗΠΑ με τους Κινέζους και όλων των άλλων με όλους τους άλλους.
Ανεξαρτήτως ονόματος ή χρώματος αυτό σημαίνει διεθνιστική ή κοσμοπολίτικη ιδεολογία πέραν και υπεράνω των κρατών και των κοινωνιών τους για την οποία Ιθαγενείς λιγότερο ισχυρών κρατών έκαναν εμφυλίους και που συνεχίζουν να διαιρούνται στην βάση αριστεροδεξιών συνόρων εκατέρωθεν των οποίων θεωρούν το κράτος, την κρατική κυριαρχία και την πατρίδα περιττά και αναλώσιμα πράγματα!Συντομογραφικά υπογραμμίζουμε ότι διόλου τυχαία όλες οι ιδεολογίες όποιο όνομα και να φέρουν –διεθνιστικός φιλελευθερισμός και οι πολλές ρευστές αμφιταλαντευόμενες εκδοχές του, ο φασισμός και όλες οι αποχρώσεις του κομμουνισμού– καταντούν να είναι ανθρωπολογικά εξομοιωτικές και πολιτικά εξισωτικές με σύνηθες αποτέλεσμα όταν η «συμμόρφωση» είναι δύσκολη οι εκάστοτε ιδεολόγοι ηγέτες και οπαδοί να επιδίδονται σε θανατώσεις που γεμίζουν μεγάλα νεκροταφεία.
Ενώ λοιπόν αφού σου έλαχε να βασανίζεσαι με την πολιτική θεωρία κάποια στιγμή αντιλαμβάνεσαι ότι μέσα στον ωκεανό των ιδεολογικών ασυναρτησιών είναι άσκοπο να λες το αυτονόητο, πασίδηλο, πραγματικό και αληθές, κάτι τι το βαθύτερο σε κάνει να συνεχίσεις να γράφεις και να δημοσιεύεις. Ακόμη πιο ενδότερη είναι εκείνη η δύναμη που σε κάνει ευαίσθητο για την δική σου πατρίδα. Ως προς τούτο όταν ρώτησαν τον αείμνηστο Παναγιώτη Κονδύλη γιατί τόσο ενδιαφέρον για την Ελλάδα επικαλέστηκε τους «υπαρξιακούς δεσμούς». Ασφαλώς, αποτελεί μοναδική περίπτωση πολιτικού στοχαστή που παρά τους υπαρξιακούς δεσμούς κατόρθωνε να μένει περιγραφικός και αξιολογικά ελεύθερος ακόμη και όταν ανέλυε ελληνικές υποθέσεις.
Έχοντας λοιπόν πλήρη επίγνωση ότι το ιδεολογικό φαινόμενο καταπλάκωσε αναρίθμητους και τους κρατά ομήρους παρωχημένων ασυναρτησιών ή ηγεμονικής προπαγάνδας η απόφαση είναι κανείς να μιλά με σεβασμό για όσους άγονται και φέρονται ιδεολογικά –και παραφράζοντας τον Θουκυδίδη: να «μακαρίζουμε την αθωότητά τους αλλά να μην ζηλεύουμε την αφροσύνη τους». Κανείς εύλογα διερωτάται εάν όταν στρατιές ασυνάρτητων και προπαγανδιστών επελαύνουν απαιτείται να έχει επίγνωση ότι είτε θα μπει μέσα σε αυτό το ανορθολογικό ποτάμι είτε τελικά αν μη τι άλλο για λόγους αξιοπρέπειας δικής του και των άλλων να στέκεται κανείς στις πνευματικές και στοχαστικές Θερμοπύλες έστω και αυτές οι στρατιές των Μήδων ήδη πέρασαν ή και συνεχίζουν να περνούν. Ταπεινά βέβαια γιατί έστω και αν αυτό δημιουργεί Θερμοπύλες δεν είναι κάποιο μεγάλο επίτευγμα εάν και όταν λες τα αυτονόητα. Το μείζον πρέπει να πούμε, δεν είναι αυτό, αλλά σε κάθε περίπτωση στην οποία αναφερόμαστε η κοινωνία και τα μέλη της να καθίστανται αυτεξούσιοι, να ορίζουν, ελέγχουν και αλλάζουν την εξουσία και να κινούνται όπως είπαμε προσανατολισμένοι προς την πολιτική ελευθερία.Το παρόν σύντομο σχόλιο σκοπό έχει να υπενθυμίσει ένα ζήτημα που ο Παναγιώτης Κονδύλης έχει αναλύσει εξαντλητικά, δηλαδή τις αντί-Αριστοτελικές αφετηρίες της Νεοτερικής πολιτικής σκέψης που την επηρέασαν δραστικά και που συνεχίζουν να την επηρεάζουν μέχρι σήμερα. Το ζήτημα αυτό, μεταξύ πολλών άλλων και πιο συγκεκριμένα για τον τρόπο με τον οποίο ο μεταμοντερνισμός διαδέχθηκε τον μοντερνισμό, το επεξεργάστηκα περαιτέρω στο «Κοσμοθεωρία των Εθνών» για να δω την εξέλιξη του διεθνούς συστήματος μετά τον 15ο αιώνα μέχρι και σήμερα.
Αποτελεί ένα νέο προσανατολισμό σκέψης που επιχειρεί παρά την βεβαρημένη ιδεολογικά πολιτική σκέψη –το ιδεολογικό φαινόμενο κορυφώθηκε εκατέρωθεν κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και εκπαίδευσε εκατομμύρια φορείς επιστημονικών τίτλων στα εκατέρωθεν πανεπιστήμια– να αναπτύξει μια «προσανατολιστική» πολιτική θεωρία του διεθνούς συστήματος που διαθέτει οντολογική αναφορά [Το Θουκυδίδειο «Παράδειγμα» της επιστημονικής μελέτης της διεθνούς πολιτικής και οι «επιστημονικές επαναστάσεις» http://wp.me/p3OlPy-Lb και Οντολογική θεμελίωση του Πολιτικού και ο ρόλος της ισχύος στην αθέσπιστη διεθνή πολιτική: Πολιτικός στοχασμός versus Πολιτική Θεολογία http://wp.me/p3OlPy-1no – http://wp.me/p3OqMa-1hI]. Το πεδίο αναφοράς δεν μπορεί να είναι κάποια οικουμενιστική ιδεολογική φαντασίωση από τις πολλές που συνεχίζουν να καταπλακώνουν τους πολίτες αλλά το εθνοκρατοκεντρικό διεθνές σύστημα των τελευταίων αιώνων.
Στον σύγχρονο εθνοκρατοκεντρικό κόσμο η Εθνική Ανεξαρτησία –στην Αρχαιότητα το ιδεώδες της ανεξαρτησίας που εθεωρείτο προϋπόθεση δυνατότητας να υπάρξει ελεύθερη συλλογική πολιτική ζωή μιας κοινωνίας– προσδιορίστηκε με σαφώς από όλα τα κράτη στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ το 1945 όπου και επικυρώθηκαν κοσμοθεωρητικά οι Υψηλές Αρχές του σύγχρονου διεθνούς συστήματος. Δηλαδή της διακρατικής ισοτιμίας, της μη επέμβασης στα εσωτερικά ενός κράτους και της συνεπαγόμενης εσωτερικής και εξωτερικής κυριαρχίας η οποία επιτρέπει την εσωτερική πολιτική αυτοδιάθεση.Αυτά κανονικά απαιτείται να διδάσκονται στους στους πρωτοετείς φοιτητές διεθνούς πολιτικής στο πρώτο μάθημα. Είναι άξονας του σύγχρονου καθεστώτος των διεθνών σχέσεων στο οποίο όλα τα κράτη προσχώρησαν, συνυπέγραψαν και επικύρωσαν πολιτικά και κοσμοθεωρητικά. Επικύρωσαν βασικά, την ύπαρξή τους την οποία όταν ένα κράτος είναι βιώσιμο επειδή ως συλλογικότητα η κοινωνία διαθέτει συλλογικό ένστικτο αυτοσυντήρησης το υπερασπίζεται στο όνομα της εθνικής ανεξαρτησίας. Από εκεί και πέρα, σε ένα καλό τμήμα διεθνών σχέσεων ή σε μια καλή διπλωματική ακαδημία σε όποια χώρα και να βρίσκονται αρχίζει το άθλημα να κατανοήσουν οι ενδιαφερόμενοι τα αίτια πολέμου, τον εξαρτημένο χαρακτήρα των διεθνών θεσμών και του διεθνούς δικαίου και το γεγονός ότι οι προαναφερθείσες υψηλές αρχές του διεθνούς δικαίου είναι όπως το λέει η λέξη, «αρχές» και όχι «κανόνες».
Αυστηρά ορθολογιστικά μιλώντας θα λέγαμε μια φυσιολογική κατάσταση πραγμάτων θα θεωρούσε την ιδεολογική συζήτηση ατύχημα (ή σε κάθε περίπτωση πολιτική και πνευματική ανωμαλία) και θα την απέφευγε, ιδιαίτερα αν αυτό συνεπάγεται δέσμευση σπάνιων πόρων σε δημόσια πανεπιστήμια. Δεν πρόκειται περί λογοκρισίας αλλά στην κλίμακα των επιστημονικών και πολιτικών σημασιών βαθμολόγηση με μηδέν των ιδεολογημάτων και θεωρημάτων που παράγουν τα ιδεολογικά δόγματα και οι αποχρώσεις τους.
Το κράτος για να είναι πολιτικοοικονομικά και στρατηγικά ορθολογιστικό απαιτείται να εδράζεται πάνω σε μια ορθολογιστικά κινούμενη δημόσια/πολιτική συζήτηση για την κοινωνικοπολιτική δόμησή του, την πνευματική/κοσμοθεωρητική του υπόσταση, τις σχέσεις του με τα άλλα κράτη και πρωτίστως τα αίτια πολέμου που παρεμβάλλονται μεταξύ των συμφωνιών και των αγαθών σκοπών.
Πρωτίστως απαιτείται εμπέδωση της κοσμοθεωρίας της εθνικής ανεξαρτησίας και συντριπτική υπερίσχυση του αυτονόητου, ότι δηλαδή η ευημερία, η ασφάλεια και η επιβίωση ενός σύγχρονου εθνοκράτους συναρτάται με την ισχύ του, την κοινωνική του συνοχή και τις ορθολογιστικές στρατηγικές αποφάσεις.
Τέλος, ας το κάνουμε τελείως σαφές. Θεωρούμε τα πιο πάνω περιγραφικά και αξιολογικά ελεύθερα, διόλου υποκειμενικά και αναγκαίο να καταγράφονται. Αυτό γιατί όπως έχουμε αναπτύξει σε εκτενέστερο κείμενο, το κράτος είναι ο θεσμός συλλογικής ελευθερίας και η Ελευθερία είναι πέραν υποκειμενισμών και αξιολογήσεων. Βασικά, υποστηρίξαμε, η Εθνική Ανεξαρτησία ως ο θεσμός συλλογικής ελευθερίας όλων των πολιτικά κυρίαρχων κοινωνιών καλό θα ήταν για κάθε αναλυτή που σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους να αποτελεί δεσμευτικό κώδικα επιστημονικής δεοντολογίας και πολιτικής πράξης. Και πάλι, βέβαια, αυτό το αυτονόητο λέγοντας δεν έχω αυταπάτες ποια αυτιά το ακούνε, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για αυτιά φορέων επιστημονικών τίτλων που επένδυσαν μια ζωή στην καλλιέργεια της ιδεολογικής σκέψης, για πολιτικό προσωπικό που ζει κηρύττοντας ιδεολογήματα και για δύσμοιρους οπαδούς που αδυνατούν να καταλάβουν ότι είναι πολίτες μιας πατρίδας / κράτους και όχι πολίτες του κόσμου.
Το απόσπασμα τριών σελίδων που ακολουθεί από την αρχή του κεφαλαίου 5 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών» συνοψίζει κάποια πράγματα που φωτίζουν εν μέρει την μοιραία αντί-Αριστοτελική αφετηρία της μοντερνιστικής πολιτικής σκέψης, την διολίσθησή της στον αντί-πνευματικό υλισμό, την συνεπαγόμενη διεθνιστική τάση της και την σάρωσή της από τον μεταμοντερνισμό που στον τίτλο του κεφαλαίου 4 αλλά και σε άλλα σημεία του βιβλίου αβασάνιστα καταλήγω στο συμπέρασμα ότι συμβολίζει την αναβίωση των Σοδόμων και Γομόρρων.
Απόσπασμα από το κεφ. 5 του «Κοσμοθεωρία των Εθνών» σελ. 183-186 (δεν συμπεριλαμβάνει τις θεμελιωτικές σημειώσεις τέλους )
- Η ακάθεκτη πορεία των δυτικών κοινωνιών προς την ανθρωπολογική εκμηδένιση (και) της ιδιωτικής σφαίρας
Μέσα στον φόβο και στες υποψίες,
με ταραγμένο νου και τρομαγμένα μάτια,
λυώνουμε και σχεδιάζουμε το πώς να κάμουμε για να αποφύγουμε τον βέβαιο
τον κίνδυνο που έτσι φρικτά μας απειλεί.
Κι όμως λανθάνουμε, δεν είν’ αυτός στον δρόμο˙ ψεύτικα ήσαν τα μηνύματα
(ή δεν τ’ ακούσαμε, ή δεν τα νοιώσαμε καλά). Άλλη καταστροφή, που δεν την φανταζόμεθαν, εξαφνική, ραγδαία πέφτει επάνω μας,
κι ανέτοιμους –που πια καιρός– μας συνεπαίρνει.
Τελειωμένα , Καβάφης
5.1. Η εγγενής αναντιστοιχία μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας κάθε συνεπούς υλιστικής κοινωνικοπολιτικής δομής5.1.1. Αντιαριστοτελισμός: Το μοιραίο σφάλμα του μοντερνισμού
Το κυριότερο πολιτικοστοχαστικό χαρακτηριστικό της διαδρο- μής της νεοτερικότητας από τον 16ο αιώνα μέχρι τις μέρες μας είναι η σταδιακή αλλά σταθερή οντολογική αναβάθμιση των υλιστικών παραδοχών εις βάρος της μεταφυσικής και του πνεύμα- τος ως διαμορφωτών της δημόσιας σφαίρας. Στο προηγούμενο κεφάλαιο καταληκτικά συμπεράναμε ότι οι ύστερες μεταμοντέρνες παραδοχές οδηγούν στην εσχάτη λογική της απόληξη, δηλαδή τον ανθρωπολογικό εκμηδενισμό της ιδιωτικής σφαίρας.
Πιο συγκεκριμένα, συμβατότητα της υλιστικής δημόσιας σφαίρας με την ιδιωτική σφαίρα συνεπάγεται εκμηδένιση της παρουσίας του πνεύματος όχι μόνο στην πρώτη σφαίρα αλλά και στη δεύτερη. Τουτέστιν, πνευματικό μηδενισμό του ατόμου για να είναι λειτουργικά προσαρμόσιμος σ’ έναν κόσμο όπου κυριαρχούν τα υλικά κριτήρια και οι παράγοντες. Είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας να γίνει κατανοητό ότι μια τέτοια διολίσθηση προς την απόλυτη υλικότητα, ίσαμε τις λογικές και έσχατες συνέπειές της, σημαίνει φιλοτομαρισμό, φιλαυτία, εγωπάθεια, ισοπέδωση των ανθρώπινων βιολογικών ιδιοτήτων, πνευματική εξουδετέρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας, παράβλεψη βιοψυχικών κριτηρίων και συνολικά επιστροφή στο μέλλον του La Mettrie και μαρκήσιου de Sade.
Στο τέλος του κατηφορικού μεταμοντέρνου τούνελ βρίσκεται ο άνθρωπος-μηχανή και η ύλη ως η νέα θεότητα. Ο μεταμοντερνισμός στις εσχατιές του είναι, βασικά, μια «υλιστική θεοκρατία». Επίγειοι ερμηνευτές της «υλιστικής θείας βούλησης» δεν είναι κάποιος εστεμμένος Πάπας αλλά οι μυριάδες περιφερόμενοι πιστοί ιδεολογικών δογμάτων υπέρ της ανθρωπολογικής αποδόμησης. Η βαθμίδα αυτής της αποδόμησης ποικίλει όπως ποικιλόχρωμες είναι και οι αναρίθμητες «κριτικές», «θεσμικές», «νεοθεσμικές», «λειτουργιστικές», «νεολειτουργιστικές», «οικονομικιστικές», «μαρξιστικές», «παλαιομαρξιστικές», «νεομαρξιστικές» και άλλες μοντερνιστικές ιδεολογίες, ιδεολογήματα και θεωρήματα.167 .
Ο μεταμοντέρνος ανθρωπότυπος ίσαμε τη λογική του απόληξη κυριαρχείται από ζωώδεις ορμές, είναι απαλλαγμένος ηθικών. δεσμεύσεων, περιφρονεί τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής, απορρίπτει τους οικογενειακούς δεσμούς και τις σταθερές ταυτίσεις. Όλα αυτά υποτάσσονται στην ωφελιμοκρατία, στη χρησιμοθηρία, στις αγελαίες ταυτίσεις, στη μαζικοκατανάλωση και κάθε άλλη αναγκαία συνθήκη που θέτει η υλιστική θεότητα ως προϋπόθεση αποτελεσματικής λειτουργίας της μαζικοπαραγωγικής και της μαζικοκαταναλωτικής κοινωνίας.
Αυτές οι ελάχιστα συμβατικές θέσεις που βαίνουν αντίρροπα στη μοντερνιστική πολιτικοστοχαστική ορθότητα μας υποχρεώνουν να περιγράψουμε ακόμη πιο αδρά και ακόμη πιο περιεκτικά τη διαδρομή και τα αίτια που οδηγούν στην ενίσχυση των συγκαιρινών μεταμοντέρνων τάσεων. Κύριο μέσο θα συνεχίσει να είναι η κριτική και συγκριτική αντιπαράθεση των υλιστικών ιδεολογιών με την Αριστοτελική νοηματοδότηση του Κοινωνικοπολιτικού γεγονότος.
Το κεντρικό ερώτημα της πολιτικής οργάνωσης όλων των εποχών είναι το εξής: Ποια είναι η θέση των πνευματικών κριτηρίων και παραγόντων στη διαμόρφωση των ανθρωπολογικών προϋποθέσεων του Κοινωνικού γεγονότος και πώς αυτές οι προϋποθέσεις επηρεάζουν τους πολιτικούς θεσμούς και τις πολιτικές λειτουργίες; Πώς διαμορφώνεται η δημόσια σφαίρα; Αποκλειστικά υλικά όπως υποστηρίζουν οι συνεπείς μοντέρνες και μεταμοντέρνες παραδοχές ή αντίστροφα με ολοκλήρωση του πνευματικού κόσμου των πολιτών στο Κοινωνικό και Πολιτικό γεγονός; Αν ο πνευματικός κόσμος των πολιτών εισρεύσει στη δημόσια σφαίρα θα συμπεριλαμβάνει και τη Θρησκεία και υπό πιο πρίσμα, ανθρωποκεντρικό ή θεοκεντρικό-θεοκρατικό;168
Κατ’ αρχάς κρίνεται αναγκαίο να σημειώσουμε ότι ιστορικά η πρόσληψη της μεταφυσικής στην κοινωνικοπολιτική ζωή των ανθρώπων διακρίνεται: α) σε εκείνες τις νοηματοδοτήσεις του Κοινωνικού και του Πολιτικού που είναι ανθρωποκεντρικές και β) σε εκείνες τις νοηματοδοτήσεις του Κοινωνικού και του Πολιτικού που είναι θεοκεντρικές και ενίοτε θεοκρατικές.169
Αυτή η διάκριση δεν φαίνεται να λήφθηκε επαρκώς υπόψη με αποτέλεσμα, ήδη στις αφετηρίες της νεοτερικότητας (16ο και 17ο αιώνα), ο υλισμός να αρχίσει να εισρέει ως φιλοσοφική παραδοχή μέσα από μια αμφισβήτηση της (ανθρωποκεντρικής) Αριστοτελικής οντολογικής ιεραρχίας. Ουσιαστικά αυτό σήμαι- νε βαθμιαία μία αντιπνευματική νοηματοδότηση της δημόσιας ζωής. Γύρω από αυτά τα ερωτήματα περιστράφηκε, βασικά, ο κόσμος κατά τη διάρκεια των Νέων Χρόνων από τον 16ο μέχρι τον 20ό αιώνα. Διαδοχικά, παρατηρούμε τα εξής:
Οι πρώτοι νεοτερικοί φιλόσοφοι αμφισβήτησαν τις ουσίες και τα νοήματα στην κλίμακα των φυσικών/μεταφυσικών και τον τρό- πο που αυτά σύμφωνα με την κλασική πολιτική σκέψη αφορούν τη γνώση, την πίστη και τις πολιτικές ιεραρχίες. Αμφισβητώντας ευθέως την Αριστοτελική οντολογική ιεραρχία ο αρχικός σκοπός των μοντερνιστών στοχαστών ήταν το έμμεσο ροκάνισμα της γνωστικής ενότητας της (θεοκεντρικής και συχνά θεοκρατικής) μεσαιωνικής θεολογικής μεταφυσικής.170 Ο Αριστοτέλης, όμως, ήταν λάθος στόχος. Η πολιτική ελευθερία των Ευρωπαίων δεν κινδύνευε από την κοινωνιοκεντρική και ανθρωποκεντρική Αριστοτελική νοηματοδότηση της πολιτικής, αλλά από τη θεοκρατία.
Ακριβολογούμε αν πούμε ότι οι μοντερνιστικές υλιστικές ιδεολογίες είναι εκτρωματικά επινοήματα μιας εξαρχής άνισης αναμέτρησης, ανάμεσα στον ανυπέρβλητο Αριστοτελικό στοχασμό και στους αντιθεοκρατικούς φιλοσόφους, με αποτέλε σμα οι τελευταίοι να τροχοδρομήσουν το μοντερνισμό προς την ιδεολογία, τον υλισμό, τη φυσιοκρατία, τον κατεξουσιασμό και τον δεσποτισμό. Αυτό μπορούμε να το πούμε και διαφορετικά: Έσφαλλαν οι αρχικοί νεοτερικοί φιλόσοφοι και μάλιστα αυτοκτονικά. Έσφαλλαν, γιατί είναι ένα πράγμα η θεοκρατία και άλλο (βασικά το αντίθετο) η κοινωνιοκεντρική Αριστοτελική νοηματοδότηση της ζωής.
Αντί λοιπόν να πολεμήσουν τη θεοκρατία με τα όπλα του Αριστοτελισμού ατύχησαν, γιατί βάλθηκαν να καταπολεμούν τον Αριστοτελισμό νομίζοντας πως έτσι κτυπούν τη θεοκρατία. Κατέληξαν να νομίζουν ότι «σκότωσαν τον Θεό» ενώ στην πραγματικότητα αυτοπαγιδεύτηκαν σε μια πορεία εξόντωσης του πνεύματος του ανθρώπου πρώτα στη δημόσια σφαίρα (ο μοντερνισμός) και στη συνέχεια στην ιδιωτική σφαίρα (ο μεταμοντερνισμός).
Στην αστική φάση και στον βαθμό που εξυπηρετούσε τις αστικές και ταξικές ιεραρχίες, η θρησκεία και το πνεύμα δεν εξοστρακίστηκαν πλήρως, παρά μόνο επιστρατεύονταν στην εξυπηρέτηση των αστικών δομών και ιεραρχιών του αστικού κράτους το οποίο, εν πολλοίς, διαιώνισε τις μεσαιωνικές ανισότητες. Ταυτόχρονα, υπενθυμίζεται ότι το μεταμεσαιωνικό κράτος λόγω δουλοπαροικίας χαρακτηριζόταν από εξαιρετικά μεγάλη ανθρωπολογική διαφοροποίηση. Αυτό το γεγονός κατέστη μοιραίο για εκατομμύρια Ευρωπαίους, όταν στην αστικοφιλελεύθερη φάση η ενδυνάμωση των εθνοσοβινιστικών νοηματοδοτήσεων της κρατικής οντότητας οδήγησε σε βίαιες ανθρωπολογικές εξομοιώσεις.
5.1.2. Αναντιστοιχία υλιστικής δημόσιας σφαίρας και της ανθρωπολογίας στην ιδιωτική σφαίρα.
Οι ιδεολογικές-υλιστικές αντιλήψεις κέρδισαν ακόμη μεγαλύτερο έδαφος κατά τη διάρκεια της αστικοφιλελεύθερης φάσης. Ο αστικοφιλελευθερισμός γεννήθηκε α) μέσα από μια πιο τολμηρή υλιστική πολιτική φιλοσοφία, β) μέσα από την ανάμειξη κάποιων εθνοαστικών παραδοχών και των αντιφατικών αρχών της Γαλλικής Επανάστασης (και κυρίως το «κοινωνικό συμβόλαιο», δηλαδή την ιδέα συγκρότησης της κοινωνίας με όρους «σύμβασης») και γ) μέσα από μια σταδιακή καθιέρωση στον Δυτικό κόσμο της ιδεολογικής παραδοχής ότι, για να αντιμετωπιστεί η ανθρωπολογική διαφοροποίηση στο εσωτερικό των κοινωνιών θα πρέπει να διαιρεθεί παντελώς η δημόσια σφαίρα από την ιδιωτική σφαίρα.
Πρακτικά αυτό σημαίνει το εξής: Στην ιδιωτική σφαίρα ο καθένας είναι «ό,τι θέλει και όπως θέλει». Η δημόσια σφαίρα, όμως, θα πρέπει να είναι δομημένη αποκλειστικά υλιστικά. Όμως, ανθρωπολογικά μιλώντας, η δημόσια σφαίρα και η ιδιωτική σφαίρα είναι συγκοινωνούντα «δοχεία». Ακόμη και νήπια μπορούν να σκεφτούν λογικά και να αναρωτηθούν κατά πόσο μπορεί να υπάρξει επί μακρόν ανθρωπολογική αναντιστοιχία μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας. Κτίζοντας υλιστικά τείχη γύρω από τη δημόσια σφαίρα, στοιχειώδης συμβατότητα μεταξύ των δύο συγκοινωνούντων δοχείων του Κοινωνικοπολιτικού γεγονότος, απαιτεί όπως η ιδιωτική σφαίρα να είναι συμβατή, δηλαδή υλιστική. Αυτό δεν μπορεί να σημαίνει οτιδήποτε άλλο παρά μόνο επιβολή μιας υλιστικής ανθρωπολογίας μέσα στην ιδιω- τική σφαίρα με αποδόμηση του προσώπου και μετατροπή του σε λειτουργικό συντελεστή της υλιστικά νοούμενης δημόσιας πολιτικής. Όμως, οι νομικοτεχνικές ρυθμίσεις δεν είναι εγγύηση πως η δημόσια σφαίρα και πολύ περισσότερο η ιδιωτική θα είναι ανθρωπολογικά υλιστικές. …….
……………….
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr / www.ifestosedu.gr – info@ifestosedu.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου