ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΥΞΩΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ[Μέρος Α΄]

Οι συνδέσεις των Υξώς με τους Εβραίους .Η ΕΜΠΛΑ

Η προιστορική Έμπλα

Αγαλματίδια του ύψιστου θεού Έλ - Ουγκαρίτ

Το 1964 Ιταλοί αρχαιολόγοι του Πανεπιστημίου της Ρώμης υπο την διεύθυνση του Paolo Matthiae ξεκίνησαν τις ανασκαφές στην  περιοχή της Έμπλα, η πρώτη σημαντική ανακάλυψη (1968) ήταν άγαλμα της θεάς Ιστάρ με την επιγραφή του Ίμπιτ - Λίμ βασιλιά της Έμπλας. Στην συνέχεια ανακάλυψαν μεγαλοπρεπέστατα ανάκτορα της 3ης χιλιετίας π.χ. μέσα σε αυτά βρέθηκαν 2500 σφηνοειδή δισκία με Σουμεριακή γραφή και μιά άγνωστη Σημιτική γλώσσα την Εμπλαίτικη μέλος της Ανατολικής ομάδας Σημιτικών γλωσσών συγγενής της Ακκαδικής και της Ασσυριακής. Ονομάστηκε Έμπλα (Ebla) που στην Σημίτικη γλώσσα σημαίνει λευκό πέτρωμα λόγω της τοποθεσίας της οποίας κτίσθηκε πάνω σε πέτρωμα απο ασβεστόλιθο, η πόλη κατοικείτο συνεχώς απο την 6η χιλιετία π.χ. με πολύ μεγάλη πληθυσμιακή έκρηξη την περίοδο 2500 - 2200 π.χ. φτάνοντας σε πληθυσμιακά ρεκόρ για την εποχή της τάξης των 300.000 κατοίκων.

Οι γλωσσολόγοι την θεωρούν κοιτίδα όλων των Σημιτικών γλωσσών και του Σημιτικού πολιτισμού, βρέθηκαν σε Ακκάδες και Σουμέριους βασιλείς πάρα πολλά διπλωματικά έγγραφα με το όνομα της πόλης που δείχνουν οτι ήταν κορυφαίος εμπορικός σταθμός σε στρατηγική θέση. Σε δισκία του 2300 π.χ. βρέθηκαν τα ονόματα των ιδρυτών της πόλης με μεγάλη ομοιότητα με τα κορυφαία πρόσωπα της βίβλου όπως Abramu (Αβραάμ), Esaum (Ισαάκ), Ishmailu (Ισμαήλ), Israilu (Ισραήλ), Daudum (Δαυίδ), Saulum (Σαούλ) ανάμεσα στις πόλεις που είχαν συνεχείς εμπορικές συναλλαγές βρέθηκαν τα ονόματα Sidamu (Σόδομα), Emara (Γόμορα).

Πολεμιστές της Εμπλά - 3200 π.χ.

Η θρησκεία τους ήταν ένα πάνθεον θεών με επικεφαλής τον πατέρα των θεών ΕΛ, μαζί με τον Έλ λάτρευαν την σύζυγο του Ασεράθ (γνωστή και σάν μητέρα - γή) ακολουθούν τα παιδιά τους Βαάλ (θεός της γονιμότητας) , Ανάτ, Γιαχβέ (o γνωστός θεός της βίβλου και κατ'επέκταση του χριστιανισμού) ή Γιάμ (θεός των νερών και της αβύσσου), ο Μότ (θεός του θανάτου) όλοι παιδιά του Έλ ονομάζονταν Ελ-οχείμ (γιοί του Έλ στα Σημίτικα) όρος που παραπέμπει στην ονομασία των θεών στην βίβλο.

Μαζί με τα υπόλοιπα ευρήματα βρέθηκε μία σφραγίδα του 2300π.χ. με την επιγραφή YHVH που μεταφράζεται Γιαχβέ παραπέμποντας στον θεό της βίβλο, είναι η παλιότερη αρχαιολογική αναφορά που έχει βρεθεί με αυτό το όνομα. Βρέθηκαν τα ονόματα 7 μεγάλων βασιλέων την εποχή που η πόλη βρισκόταν στο αποκορύφωμα της τον 23ο - 24ο αιώνα π.χ. με πιό γνωστό βασιλιά τον Εβριούμ. Η εξουσία τους δέν ήταν κληρονομική αλλά κάθε βασιλιάς εκλεγόταν με δημοκρατικό τρόπο με θητεία που διαρκούσε 7 χρόνια, η πόλη ολόκληρη την περίοδο της ακμής της βρισκόταν σε συνεχή πόλεμο με την μεγάλη αντίπαλο της την πόλη της Μαρί. Τελευταίος των αιρετών βασιλέων ο Εβριούμ (Ebrium) - επώνυμος των Εβραίων, ο οποίος έφερε τόσο μεγάλη ανάπτυξη στην πόλη και είχε τόσο μεγάλο σεβασμό απο τους κατοίκους ώστε ο γιός του Ιμπίτ - Ζικίρ (Ibbit - Zikir) εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να κάνει την βασιλεία στην Έμπλα κληρονομική. Ο Εβριούμ είναι σύγχρονος του πρώτου βασιλιά των Ασσυρίων Ταντίγια απο την λίστα βασιλέων που έζησαν σε σκηνές στον οποίο ο Εβριούμ είχε προσφέρει σύμφωνα  με συνθήκη που έχει βρεθεί σε πινακίδα την χρήση ενός εμπορικού σταθμού.

Ένας βασιλιάς κάνει προσφορά στους θεούς - 3200π.χ.

Ο βασιλιάς Ιμπίρ - Ζικίρ ήταν ο πρώτος βασιλιάς που διαδέχθηκε τον πατέρα του Εβριούμ κληρονομικά η μετατροπή της βασιλείας σε κληρονομική είχε ώς αποτέλεσμα τον σταδιακό αυταρχισμό της εξουσίας με εσωτερικές επαναστάσεις που έφεραν την παρακμή αλλά ο Ίμπιτ - Ζικίρ καταγράφεται σάν μεγάλος βασιλιάς ισάξιος του πατέρα του. Έκανε πολλά ταξίδια στο εξωτερικό διαμένοντας ελάχιστο χρόνο στην πόλη με βασική ασχολία τις εμπορικές συναλλαγές ειδικά όσον αφορά τα μέταλλα, η Έμπλα ήταν απο τα μεγαλύτερα κέντρα επεξεργασίας μετάλλων με τον μπρούτζο να παράγεται σε μεγάλες ποσότητες. Η παρακμή της πόλης λόγω της μετατροπής της βασιλικής εξουσίας σε κληρονομική είχε σάν αποτέλεσμα την αποδυνάμωση και την καταστροφή τελικά της πόλης απο τους Σημίτες συγγενείς Ακκάδες, ο Σαργών ο μέγας απέτυχε να καταλάβει την πόλη ολοκληρωτικά κάτι που έκανε ο εγγονός του Ναράμ - Σίν (2254 - 2218 π.χ.) που την ισοπέδωσε.

Βίσωνας με ανθρώπινη κεφαλή - 3200 π.χ.

Οι κάτοικοι της τότε διασκορπίστηκαν σε μακρινά μέρη, σε άγνωστη κατάσταση μέσω της Αφρικής υπάρχουν πολλές πιθανότητες κάποιοι απο αυτούς να εγκαταστάθηκαν στον θρόνο των φαραώ της Αιγύπτου ιδρύοντας την 6η δυναστεία αλλά πολλοί όπως θα δούμε επανήλθαν στην πόλη τους μερικούς αιώνες αργότερα. Αναφέρονται σάν οι πρώτοι εφευρέτες του πολεμικού άρματος απο εκείνη την εποχή, το άρμα των Εμπλαιτών κατάφεραν να αντιγράψουν οι συγγενείς Ακκάδες του Σαργών για να δημιουργήσουν την πρώτη κοσμοκρατορία. Η Αίγυπτος δέν είχε κατακτηθεί απο τον Ναράμ - Σίν αφού τα όρια των κατακτήσεων του έφταναν σύμφωνα με τις επιγραφές του μέχρι την Μαγκάν (Magan) μιά σημαντική πηγή εξόρυξης χαλκού που βρισκόταν στην χερσόνησο του Σινά ανατολικά της Αιγύπτου, άρα στην ίδια την Αίγυπτο πιθανότατα εγκαταστάθηκαν οι ίδιοι οι Εμπλίτες.

Η 6η δυναστεία της Αιγύπτου και το νέο βασίλειο της Έμπλα

Ο ανήλικος Πέπι 2ος στην αγκαλιά της
μητέρας του

Η 5η δυναστεία της Αιγύπτου είχε αλλάξει την ιστορία της χώρας καθιερώνοντας την λατρεία του Ρά σάν ανώτατου Αιγυπτιακού θεού που διατηρήθηκε σε ολόκληρη την αρχαία Αιγυπτιακή ιστορία, ιδρύθηκε απο ιερέα του θεού Ρά στην Ηλιούπολη ενώ τις 4 πρώτες Αιγυπτιακές δυναστείες ανώτερος θεός ήταν ο Ώρος. Η 6η δυναστεία εμφανίζεται με πολύ περίεργο τρόπο με ασύνδετο τρόπο σε σχέση με τις υπόλοιπες δυναστείες, οι κυβερνήτες της έχουν αναγνωριστεί σάν ξένοι στην καταγωγή, οι τίτλοι και τα ονόματα τους έμοιαζαν πολύ με τα αντίστοιχα ονόματα των φαραώ Υξώς της 15ης δυναστείας (Πέπης ο 1ος, 2ος - Απόπης ο 1ος, 2ος). Οι τάφοι των βασιλέων της 6ης δυναστείας βρίσκονταν στην Σακκάρα απομονωμένοι απο τους υπόλοιπους με ελάχιστα ευρήματα στους τάφους τους κάτι ασυνήθιστο γενικά για Αιγύπτιους φαραώ, εμφανίστηκε μυστηριωδώς κάποιοι υπέθεσαν μόνο οτι ο ιδρυτής της Τέτη ήταν γαμπρός του Ουνάς (Unas) τελευταίου φαραώ της 5ης δυναστείας. Βρέθηκε μιά σειρά σκαραβαίων όμοιοι με αυτούς που βρέθηκαν στην 15η επίσημη δυναστεία των Υξώς, ο κορυφαίος Άγγλος Αιγυπτιολόγος Φλίντερς Πετρί (Flinders Petrie) (1853 - 1942) τους αναγνωρίζει βάση των σκαραβαίων τους σάν Σημίτες Ασιάτες. Απο τις ημερομηνίες που βασίλευσαν είναι φανερό οτι ανέλαβαν την εξουσία στην Αίγυπτο απο την εποχή του Σαργών του μέγα ο οποίος είχε πολιορκήσει πολλές φορές την Έλμπα, επί του εγγονού του Ναράμ - Σίν η δυναστεία βρισκόταν στο αποκορύφωμα της οι φαραώ της 6ης δυναστείας αναλυτικά ήταν :

 

Πέπι ο 1ος

Πέπι ο 2ος

• ΤΕΤΗ (Teti) :  ο ιδρυτής της δυναστείας, η μόνη πληροφορία που υπάρχει είναι οτι η σύζυγος του Ιπούτ ήταν κόρη του Ουνάς του τελευταίου βασιλιά της 5ης δυναστείας, ανατράπηκε και δολοφονήθηκε απο έναν σφετεριστή τον Ουσερκάρ
• ΟΥΣΕΡΚΑΡ (Userkare)  : σφετεριστής ανέτρεψε την βασιλιά Τέτη αλλά και αυτός ανατράπηκε με την σειρά του απο τον γιό του Τέτη Πέπι τον 1ο
• ΠΕΠΙ ο 1ος (2332 - 2283 π.χ.)  : γιός του Τέτη και της Ιπούτ ανέτρεψε τον σφετεριστή Ουσερκάρ που είχε σκοτώσει τον πατέρα του, επεκτάθηκε στην Νουβία και έκανε εμπόριο με τον Λίβανο και την Σομαλία, την περίοδο της βασιλείας του αυξήθηκε σημαντικά η δύναμη των τοπικών νομαρχών σε βάρος του φαραώ. Ο Πέπι ο 1ος διόρισε τον διάσημο δικαστή Βένι (Weni) τον πρεσβύτερο διοικητή του Αιγυπτιακού στρατού που έκανε σημαντικές μεταρρυθμίσεις εισάγοντας τους Νουβίους στον Αιγυπτιακό στρατό. Την εποχή της βασιλείας του έγιναν τέλος σημαντικά τεχνικά έργα όπως η κατασκευή καναλιού παράλληλου του Νείλου στον πρώτο καταρράκτη.
• ΜΕΡΕΝΡΕ ο 1ος (2283 - 2278 π.χ.)  : γιός και διάδοχος του Πέπι του 1ου, ο Μερενρέ διόρισε τον Βένι τον πρεσβύτερο διοικητή της Άνω - Αιγύπτου
• ΠΕΠΙ ο 2ος (2278 - 2184 π.χ.)  : γιός και διάδοχος του Μερενρέ του 1ου έγινε φαραώ σε ηλικία 6 ετών και βασίλευσε 94 ολόκληρα χρόνια μέχρι τον θάνατο του σε ηλικία 100 ετών καταγράφεται σάν ο μακροβιότερος βασιλιάς στην παγκόσμια ιστορία. Παρά την μακρόχρονη βασιλεία του έχουν βρεθεί μονάχα 3 αγάλματα με αναπαράσταση του, το ένα απο αυτά όταν ήταν ακόμα παιδί στα πόδια της μητέρας του Ανκεσενπέπι της 2ης, καταγράφεται ένα γράμμα του όταν ήταν ακόμα παιδί με τον στρατηγό του Αρκούφ κυβερνήτη του Ασσουάν.Ο Πέπη είχε στείλει τον Αρκούφ σε εκστρατεία στην Νουβία για να του φέρει ελεφαντόδοντο εκεί συνέλαβε έναν πυγμαίο, ο Πέπη στο γράμμα του παρακάλεσε τον Αρκούφ να μήν σκοτώσει τον πυγμαίο αλλά να του τον φέρει για να τον χρησιμοποιήσει στο δικαστήριο του σαν διασκεδαστή.
• ΜΕΡΕΝΡΕ ο 2ος (2184 π.χ.)  : γιός και διάδοχος του Πέπι του 2ου βασίλευσε μόνο έναν χρόνο και πέθανε κατά περίεργο τρόπο πιθανώς δολοφονήθηκε, μετά απο αυτόν υπάρχει μεγάλη ασάφεια στην διαδοχή και στον τρόπο που ανέλαβε την εξουσία η 7η δυναστεία. 

Οι απόγονοι των εξορίστων της Ελμπά εξακολουθούσαν να ζούν στην εξορία πολλοί απο αυτούς όπως είναι φανερό στην Αίγυπτο μαζί με την 6η δυναστεία που την διαδέχθηκαν στην συνέχεια νέες δυναστείες Αιγυπτίων όπως φαίνεται ειρηνικά σε βαθμό που δέν έχουν κάν καταγραφεί απο τους Αιγυπτίους σάν ξένοι.

Ακέφαλο άγαλμα του βασιλιά Ιμπίτ - Λίμ με
αφιέρωση στην θεά Ιστάρ

Η Έλμπα ανασυντάχθηκε ξανά σε βασίλειο την περίοδο 2000 - 1900π.χ.  με τους ίδιους κατοίκους πρίν την καταστροφή τους απο τον Ναράμ - Σίν αφού μιλούσαν την ίδια γλώσσα, είχαν τα ίδια ονόματα και λάτρευαν το ίδιο πάνθεον θεών δηλαδή τον Έλ και τους γιούς του, τους Ελοχείμ. Μετά την παρακμή της 3ης δυναστείας της Ούρ είχαν τα πρώτα δείγματα ανάκαμψης, πρώτη αναφορά έχουμε την εποχή του βασιλιά Αμάρ - Σίν γιού του Σουλγκί ο οποίος τοποθέτησε κυβερνήτη και τοπάρχη στην πόλη τον Μέγκουμ. Λίγο αργότερα μετά την κατάρρευση της τρίτης δυναστείας της Ούρ η περιοχή έγινε ξανά βασίλειο περιλαμβάνοντας αρχικά την ευρύτερη περιοχή της Μαρί, με βάση την Μαρί κατάκτησαν ολόκληρη την περιοχή της Ουγκαρίτ με την Εμπλά με τον βασιλιά Ζιμρί - Λίμ απο τον βασιλιά της Ασσυρίας Ισμέ - Νταγκάν τον 1ο (1781 - 1741) που έγινε υποτελής του Χαμουραμπί. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν ένα ακέφαλο άγαλμα του βασιλιά Ιμπίτ - Λίμ (Ibbit - Lim /γύρω στο 1750 - 1700 π.χ.) με το όνομα Ibbit - Lim γιός του Ingrish hepa και με επιγραφή του υπο την μορφή αφιέρωσης στην θεά Ιστάρ. Αργότερα ήρθε η παρακμή και στο νέο βασίλειο μετά τις μεγάλες παγκόσμιες καταστροφές που έγιναν την περίοδο (1700 - 1650 π.χ.) λόγω της έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης, με παγκόσμιες επιπτώσεις ειδικά στις χώρες γύρω απο την Μεσόγειο.



Ένας βασιλιάς της Έμπλα παίρνει το σκήπτρο
απο τον θεό Αντάντ - 1750 π.χ.

Λίγο αργότερα ένας απο τους πρώτους βασιλείς των Χετταίων ο Μουβαταλίς ο 1ος ή ο Μουρσίλις 1ος με την βοήθεια των Ελαμιτών διέλυσε το βασίλειο διασκορπίζοντας τους κατοίκους του, την ίδια εποχή οι Χετταίοι διέλυσαν το Ελαμίτικο βασίλειο της Βαβυλώνας παραδίδοντας την πόλη στους Κασσίτες. Οι ιστορικοί έχουν βγάλει το συμπέρασμα οτι μετά την διάλυση του νέου βασιλείου της Έμπλα οι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Δέλτα του Νείλου ιδρύοντας το Αιγυπτιακό βασίλειο των Υξώς δέν υπήρχε κανένας άλλος Σημιτικός λαός εκείνη την εποχή με την ίδια γλώσσα και την ίδια τεχνολογική πρόοδο με τους Υξώς.

Συνεχιζεται....