Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ[Μέρος Ζ΄]

ΜΕΡΟΣ Ζ΄
ΜΥΗΣΗ

Ο Πρώτος Θρονισμός

Ο χώρος της μύησης έχει μεταμορφωθεί ήδη σε μια λαμπρή αίθουσα θρόνου.  Εισέρχεται  ο Ιεροφάντης, ο οποίος υποδύεται σε αυτή τη φάση τον ίδιο το Δία. Συνοδεύεται από όλους τους Ολύμπιους θεούς. Μια άλλη πομπή ακολουθεί. Ηγείται σε αυτόν η Ιέρεια, η οποία συνοδεύει το «νήπιο» Διόνυσο, στο πρόσωπο του υποψηφίου. Τους ακολουθεί τιμητικά ένα απόσπασμα  Κουρητών. Ο Δίας, ενώ όλοι περιμένουν να καταλάβει το μεγαλοπρεπή θρόνο του, έχει σταματήσει μπροστά του. Καλεί τώρα την Ιέρεια να ανεβάσει και να τοποθητήσει πάνω του, το Διόνυσο. Μπροστά στα έκπληκτα μάτια όλων των θεών και ιδιαίτερα της ‘Ήρας , ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων,  τους καλεί όλους να αναγνωρίζουν σαν κυρίαρχο θεό τους πια, αυτό το νήπιο. Ο Δίας μετά την ανακοίνωση αυτή αποχωρεί κοφτά, αφού αφήσει σαν προστατευτική φρουρά του στην αίθουσα, τους Κουρήτες, οι οποίοι πανευτυχείς για το γεγονός επιδίδονται στους εντυπωσιακούς και θορυβώδεις χορούς τους.

Ο νήπιος Διόνυσος περιβάλλεται από τα παιγνίδια του, που βρίσκονται σε μία μυστική κίστη. Καθώς τα ανακαλύπτει, παραδίδεται ολοκληρωτικά στην ψυχαγωγία του.

Ο Διαμελισμός και η Ανάσταση


Ακολουθεί μία σκηνή που μας την περιγράφει κάπως περίεργα ο Αρποκρατίωνας: «Μιμούνται τα αναφερόμενα από μερικούς στη μυθολογία, ότι τάχα οι Τιτάνες κατασπάραξαν το Διόνυσο βάζοντας ένα κατάπλασμα από γύψο (στο πρόσωπό τους) γιά να μην αναγνωρισθούν. Και καθώς αυτό το είδος έχει εκλείψει, έβαζαν αργότερα κατάπλασμα από πηλό γιά να τηρηθεί απλά η παράδοση" (Εκμιμούμενοι τα μυθολογουμενα παρ' ενίοις ως άρα οι Τιτάνες τον Διόνυσον ελυμήναντο γύψω καταπλασάμενοι επί τω μη γνώριμοι γίνεσθαι. Τούτο μεν ουν το έθνος εκλιπείν, πηλώ δε ύστερον καταπλάτεσθαι νομίμου χάριν) Αρποκρατίων Περί Απομάτων.

Πραγματικά μετά από λίγο, εισέρχονται συνωμοτικά σε μια γωνιά της αίθουσας η ‘Ήρα και οι επτά Τιτάνες. Μετά από μια συνεννόηση παντομίμα, η ‘Ήρα αποχωρεί. Τότε εκείνοι με μάσκες στο πρόσωπό τους από γύψο προχωρούν στο μέσον του δαπέδου και χορεύουν μακάβρια γύρω από το θεό, κρατώντας ένα μεγάλο καθρέφτη, και σε κάποια στιγμή όταν ο θεός τον θαυμάζει, κάνουν δήθεν ότι του τον προσφέρουν, ενώ τον θαμπώνουν κυριολεκτικά με αυτόν. Γίνεται γρήγορα συμβολικά βέβαια και θεατρικά ο φόνος του και ο διαμελισμός του σε εφτά κομμάτια. Στην πραγματικότητα σχίζουν το βασιλικό του μανδύα και καλύπτουν τον ίδιο το δόκιμο με ένα μαύρο δικό τους ύφασμα.

Οι Τιτάνες αποχωρούν. Ακούγεται ο τρομερός κεραυνός και οι βροντές του Δία, που υπενθυμίζουν τη σκληρή τιμωρία των Τιτάνων για το έγκλημα.

Αμέσως μετά εισέρχονται στην αίθουσα ο Απόλλωνας και η Αθηνά, οι οποίοι ξεσκεπάζουν το μυούμενο και του δίνουν να πιει από ένα κάνθαρο άκρατο οίνο. Ο Διόνυσος συνέρχεται και ανασταίνεται. Τον παίρνουν και αποχωρούν.

Η Μετάληψη

Στο σημείο αυτό λάβαινε χώρα μία κύρια τελετή μετάληψης από όλους τους Ορφικούς, η οποία αποτελούσε εξέλιξη των παλαιών Διονυσιακών "οργίων", όπου οι πιστοί αλληγορικά φυσικά και ανάλογα με το βαθμό της μύησής τους, έπαιρναν μέρος σε αυτή τη μαγική διαδικασία που είχε σα σκοπό να τους μεταμοσχεύσει (μόσχος;) ένα μέρος από τις ιδιότητες του ίδιου του πάτρωνα θεού. Γιατί έπρεπε πέρα από τις μυστικές μεταλλακτικές διαδικασίες και τη δυνατότητα χειραγώγησης από μέρους των Μυστών, των δυνάμεων και ενεργειών του νοητικού επιπέδου, να επιβεβαιωθεί και με αυτό τον ορατό και συμβολικό τρόπο, η μέθεξη των πιστών σε αυτό το Μυστήριο της άμεσης κοινωνίας τους με το θείο.

Οι Κρήτες όπως είδαμε έτρωγαν και αυτοί συμβολικά ωμό κρέας ταύρου (Ευριπίδης: Κρήτες - 111-2, βλ. σελ. ΧΧ). Εδώ απλά έπιναν κατακόκκινο κρασί σαν αίμα του Βρώμιου, όπως διατήρησε το τέλεσμα αυτό ο άλλος παγκόσμιος θεατρικός πρωταγωνιστής, ο Θέσπις. Και μαζί με τον οίνο, προσφερόταν ένα είδος άρτου-γλυκίσματος σε κάθε έναν. «Στα Βακχικά Μυστήρια, η ίδια η ευτυχία, η Μακαρία, παρουσιαζόταν στο μυημένο με τη μορφή ενός γλυκίσματος» (Αρποκρατίων, Burkert, 1994, Συναρπ. Εμπειρίες).

Η ωμοφαγία έτσι εδώ γίνεται εντονότατα Μυστική και το αίμα και το σώμα του Διόνυσου υποκαθίσταται με τον άρτο και τον οίνο που προσφέρει ο Τελετάρχης σε όλους τους παριστάμενους. Η τελετή αυτή επαναλαμβανόταν περιοδικά και σε άλλες ευκαιρίες από μέρους των Ορφικών.

Η ΔΙΑΒΑΣΗ

«Eυτυχισμένε συ που πέρασες δοκιμασίες προηγούμενα που είναι ασήκωτες»

«Πέταξες μακριά από το βαρύ και θλιβερό κύκλο του πόνου»

«Με γρήγορα πόδια μπήκες (στο χώρο που έλαβες) τον πολυπόθητο στέφανο»

«Βυθίστηκες στον κόλπο της Κυράς, της χθόνιας Βασίλισσας»

«Θεός θα γίνεις από άνθρωπος»

Χρυσές πινακίδες από το Θούριο

Μετά από αυτή την ενδυνάμωση μέσω της κοινωνίας, είναι σε θέση ο υποψήφιος να πραγματοποιήσει το μεγάλο άλμα που χωρίζει το μύστη από το βέβηλο, τη σαμσάρα από τη νιρβάνα, τη γήινη από την ουράνια φύση μας. Πρέπει να βγει έξω από τον τροχό της ζωής, το φαύλο κύκλο των γεννήσεων και των θανάτων και να στοχεύσει στην αιωνιότητα, την αθανασία και τη θέωση.

Αυτή η διάβαση έπρεπε να υπογραμμίζεται και σκηνικά ενδεχόμενα κατά τη διαδικασία της μύησης με περιστρεφόμενους τροχούς μέσα από τους οποίους έπρεπε να περάσει ο υποψήφιος, ή να του επιβαλλόταν και κάποια ακροβατική δοκιμασία της επιδεξιότητας του, δηλαδή έπρεπε να περάσει πάνω από ένα είδος τάφρου ή γέφυρας

Αλλά στο τέλος θριαμβευτικά έθραυε με το θύρσο του στα δύο αυτό το Γόρδιο δεσμό, αυτό τον κλειστό τροχό, και έτσι ο αέναος και φαύλος κύκλος των γεννήσεων και των θανάτων μέσα στην Τιτάνια εμπλοκή θα αποκτούσε με τη θραύση του αρχή και τέλος, επιτρέποντας τη σωτηρία και τελική υπέρβαση.

ΕΠΟΠΤΕΙΑ

Ο Δεύτερος Θρονισμός

Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο της μύησης ο χώρος και πάλι αλλάζει ατμόσφαιρα. Είναι αίθουσα θρόνου και ιερό μαζί. Τον κεντρικό ρόλο  έχει εδώ πια η θεά Περσεφόνη, την οποία υποδύεται η Ιέρεια. Ακολουθεί κάτι παρόμοιο σαν την σκηνή της μεγάλης μητέρας στην Κνωσό. Η Κόρη κάθεται στο θρόνο της και μία μεγάλη επιγραφή προειδοποιεί ότι μπορεί να εισέλθουν στο ιερό της μόνο εκείνοι που η καταγωγή τους το επιτρέπει. 'Έτσι μόνο αν αποδείξει ο επισκέπτης την ιδιότητά του,  δηλαδή ότι μυήθηκε μπορεί να βυθισθεί στον κόλπο της θεάς.

Ο νεόφυτος εισέρχεται μόνος του στην αίθουσα, ντυμένος σαν ο νεαρός Διόνυσος, στεφανωμένος με κληματίδες και σανδάλια, αλλά πάντα με το θύρσο του στο χέρι. ,

Ακολουθεί μια στιχομυθία παρόμοια με εκείνη που παρακολουθήσαμε να αναγράφεται στις χρυσές πινακίδες: Ποιος είσαι και γιατί έρχεσαι εδώ, τον ερωτά ο Μεγάλος Κούρος που βρίσκεται μπροστά  στην είσοδο του ιερού. Και ο νέος Μύστης με εμπιστοσύνη, αλλά και σεβασμό του απαντά. Είμαι τέκνο της γης και του έναστρου ουρανού. Όμως η πραγματική, η πρωταρχική φύση μου είναι ουράνια. Και βεβαιώνω ότι απότισα όλες τις ποινές για τις άδικες πράξεις των ανθρώπων που οφείλονται στην τιτάνια φύση τους. Και πέταξα έξω από το βαρύ και  θλιβερό τροχό της δυστυχίας και με γοργό ρυθμό φθάνω εδώ μπροστά στο άντρο της Μητέρας μου θεάς, ποθώντας να λάβω και εγώ το στέφανο της νίκης, από τα ίδια της τα χέρια.

Μετά από αυτή την επιτυχή παρουσίαση ο Μεγάλος Κούρος του επιτρέπει την είσοδο και ακολουθεί η συγκινητική στιγμή της αναγνώρισης του Διόνυσου από τη Μητέρα του την Περσεφόνη και η σκηνή είναι παρόμοια σε φόρτιση με εκείνη της Δήμητρας όταν συνάντησε την Κόρη της καθώς ανέβαινε ξανά στο φως του ήλιου. Ζουν όλοι την αναπαράσταση μιάς άμωμης σύλληψης. και επαναγέννησης, όπως επιβίωσε εξωτερικά από τη συμβολική επαναγέννηση του «δευτρόποτμου». Το νεόφυτο  αποδέχεται η ίδια η θεά Σα γιο της και αυτός βυθίζεται στον κόλπο της, τον παίρνει και τον σφίγγει θερμά στην αγκαλιά της. Τον καλύπτει με τον ίδιο το χιτώνα της. Ο νεοφώτιστος αναγεννιέται έτσι μέσα στη μήτρα της πρωταρχικής μητέρας σαν ο Χθόνιος πια Διόνυσος. Είναι ο τρεις φορές γεννημένος. Ακολουθεί ο στέφανος της νίκης. που εδώ είναι φτιαγμένος από κισσό. Και ο νέος μύστης πλέον κάθεται σε ένα θρόνο δίπλα στη θεά.

Ο ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΝΟΜΙΑ

Στο τέλος γίνεται ο Μακαρισμός που είναι ο εκθειασμός της ευλογημένης εκείνης κατάστασης που έχουν βιώσει αυτοί στους οποίους έχουν αποκαλυφθεί τα Ορφικά Μυστήρια. Είναι η στιγμή που ο νεόφυτος γίνεται δεκτός σαν ίσος προς ίσους. Και επευφημείται από το σύνολο των παρευρισκομένων στην τελετή μυστών, που έχουν περάσει από τις ίδιες εμπειρίες.. Αλλά αυτή η ευδαιμονία είναι απλός προϊδεασμός. Η ουσιαστική του ποιότητα βρίσκεται στην προσδοκία της βίωσης της ίδιας της θέασης του Ευβουλέα, του Ευκλή και της Κόρης Φερσεφόνειας, σε ένα άλλο αχειροποίητο επίπεδο. Εκεί όπου όπως προϊδεάζει ο Εμπεδοκλής μπορεί να καθίσει με τους άλλους θεούς στο ίδιο τραπέζι.

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
Στο τέλος περνούν όλοι σε ένα πιο οικογενειακό και απλό χώρο. Ο Προεστός της Ορφικής Κοινότητας παραδίδει στο νέο Μύστη μια χρυσή πινακίδα, την ΄ποία θα φέρει από δω και πέρα επάνω του, η οποία αναφέρεται στη μεταθανάτια πορεία του. Του υπόσχεται ότι πολύ σύντομα θα του εξηγήσει το περιεχόμενό της, γιατί ο θάνατος είναι ακαταμάχητος και απρόβλεπτος και όλοι ανεξάρτητα από την ηλικία μας πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για αυτή την αναπόφευκτη και γεμάτη παγίδες, πορεία. Μετά απαριθμούνται οι κανόνες βίου που πρέπει να τηρεί από τώρα και στο εξής ο νεοφώτιστος. Η δίαιτα που πρέπει να υιοθετήσει, παίρνοντας μόνο καθαρή τροφή, τα ρούχα που επιβάλλεται να φορεί, το αυστηρό πρόγραμμα που πρέπει να προσδιορίζει τις δραστηριότητες της κάθε ημέρας του. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει κάθε πρωί είναι να ελέγχει τις προθέσεις του, στο τέλος της κάθε ημέρας να ελέγχει τις πράξεις του. Πως πρέπει να σηκώνεται πριν από την ανατολή του ήλιου, τον οποίο πρέπει να μάθει να χαιρετά. Πρέπει να μπαίνει στους ιερούς χώρους ανυπόδητος, να διαβάζει ποίηση ιερή, να ασκείται στη Μουσική, να προσέχει και να προστατεύει το σώμα του, αλλά ποτέ να μην αφήνει τις ορμές του να τον κυβερνούν.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΧΟΡΟΣ
Μετά στο τέλος υπήρχαν χαρούμενες διασκεδάσεις και χοροί, αυτές που αναφέρονται και από τον Πλάτωνα στην Πολιτεία, και τις οποίες έχω αποδώσει ορθά εκεί "με θυσίες και εκστάσεις", αλλά που εκείνος ονομάζει με τη γεροντική του σοβαρότητα "δια θυσιών και παιδιάς ηδονών" (με τις θυσίες των και με κάτι τέτοια ξεφαντώματα, μεταφράζει ο Γρυπάρης).

Οι χαρούμενες αυτές διασκεδάσεις είναι που τις αποστρέφεται παρεξηγημένα βέβαια ο αγαπημένος μαθητής του Σωκράτη και δεν μπορούν να γίνουν κατανοητές από τους εξωτικούς ερευνητές, που είναι προϊδεασμένοι ότι μύηση και μυστήρια σημαίνει κατήφεια, ενοχές και αμαρτία.

Στην πραγματικότητα είναι ένα αίσθημα ανακούφισης που φθάνει μέχρι την ευδαιμονία Και στο σημείο αυτό ξαναθυμόμαστε ένα μέρος από τον αφορισμό του Λουκιανού: «Μπορώ να πω ότι είναι αδύνατο να βρεις μια αρχαία τελετή μύησης χωρίς να υπάρχει σε αυτή χορός. Και η εξήγηση είναι ότι τόσο ο Ορφέας, όσο και ο Μουσαίος που καθιέρωσαν αυτές τις τελετές, ήσαν οι καλλίτεροι χορευτές (και μουσικοί) του καιρού τους»

ΤΑ ΚΟΙΝΑ ΔΕΙ ΠΝΑ 
Αλλά αυτό δεν εμποδίζει, αντίθετα επιβάλλει να ακολουθήσει ένα χαρούμενο επίσης κοινό δείπνο, για να επιβεβαιώσει την προσδοκία του Ορφικού για την ουράνια πανδαισία και να υπογραμμίσει παράλληλα τον κοινοβιακό και ήρεμο χαρακτήρα που είχαν οι Ορφικοί θίασοι στην καθημερινότητα.

Τα επί μέρους στοιχεία που συνθέτουν την Ορφική τελετή μύησης, οδηγούν σε μια αδαμάντινη και καθαρή συμπύκνωση, που η  ουσία της είναι πάντα η ίδια: η φώτιση και η απελευθέρωση, μέσα από την ισχυρή, και θετική ανάταξη της προσωπικότητας του μυουμένου που θα του επιτρέψει μετά από αυτή να ασκείται συστηματικά και υπεύθυνα και να είναι έμπλεος από ευδαιμονία και χάρη. Αυτά προσφέρουν οι ιερές τελετές

Αυτό το οικουμενικό μήνυμα των μυστικών διδαγμάτων μεταδίδει με τρόπο βαθύ και απλό το παραπάνω ανάγλυφο, γνωστό σαν "Ο Ορφέας ανάμεσα στους Σατύρους" που βρίσκεται στο Μουσείο του Λίβερπουλ.

Είναι Ρωμαϊκό αντίγραφο Ελληνιστικού πρωτοτύπου που πιθανόν να ήταν και ζωγραφικός πίνακας. Το γλυπτό έχει υποστεί μεγάλες φθορές προφανώς γιατί έμεινε πολύ χρόνο κάτω από ένα ρεύμα νερού. Και πέρα από αυτή την απολέπτιση είναι σπασμένο και σε πολλά μέρη.

Η κακή κατάσταση έτσι στην οποία βρίσκεται, δημιουργεί πρόσθετες δυσκολίες στην ερμηνεία του, πέρα βέβαια από το γεγονός ότι κυριαρχείται από έντονο συμβολισμό και μεταφυσική ατμόσφαιρα. Αυτό έχει οδηγήσει τους ερευνητές σε ένα πλήθος από αντιφατικές εξηγήσεις. Αλλά αυτή είναι, όπως είπαμε και η γοητεία που έχει η ερμηνεία των συμβόλων.

Η περιγραφή: Η σκηνή αναπαριστά προφανώς μία τελετή μέσα σε δάσος. Ο Ορφέας κάθεται στην κλασική του στάση, παίζοντας τη λύρα του. Μία ομάδα από γυμνούς Σατύρους βρίσκεται μπροστά του αναμένοντας. Μόνο ένας μικρός το δέμας από αυτούς κάθεται στη βάση ενός δέντρου προσηλωμένος στο τύλιγμα ενός κουβαριού. Ο Σάτυρος που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, εκτείνει το δεξί του χέρι προς τον Ορφέα, προσφέροντας ή περιμένοντας να πάρει κάτι από αυτόν. Τον ακολουθούν άλλοι δύο. 'Eνας άλλος αφύσικα ψηλός Σάτυρος στο δεξιό μέρος κάνοντας μία υπεροπτική χειρονομία, δείχνει εντυπωσιακός. Στο ανώτερο μέρος του γλυπτού εμφανίζονται τρεις όψεις διαφορετικού χαρακτήρα από τους Σατύρους, μία ανδρική και δύο γυναικείες. Μισοφαίνονται μέσα από τα πέπλα που φέρουν, καθώς κοιτάζουν προς τα κάτω. Ανάμεσά τους υπάρχει ένα κυκλικό αντικείμενο, ένα είδος δίσκου. Οι όψεις που κινούνται στο κατώτερο επίπεδο δεν φαίνεται να έχουν αντιληφθεί την παρουσία των όντων του ανώτερου επιπέδου, ενώ εκείνα δείχνουν να παρακολουθούν τα τεκταινόμενα στο κάτω.

Οι ερμηνείες: Η σκηνή ερμηνεύεται από όλους ότι ταυτίζεται με μια μυστική τελετουργία. Υπάρχει ισχυρή επιχειρηματολογία (η εικόνα του Ορφέα που κυριαρχεί στην εικόνα το επιβάλει) ότι το ανάγλυφο είχε τοποθετηθεί σε κτίριο στο οποίο ελάμβαναν χώρα Ορφικές τελετές (Henry, 79). Το κυκλικό σχήμα ο Kerenyi πιστεύει ότι είναι η σελήνη. Μια άλλη ερμηνεία είναι ότι οι τρεις πάνω μορφές αντιστοιχούν στους τρεις κύριους μυούμενους και αποτελούν ένα είδος προτύπων ή εκφράζουν τη συνείδησή τους, όπως δηλαδή θα είναι όταν εξελιχθούν μετά τη μύηση και την άνοδό τους σε μια ανώτερη σφαίρα. Η σελήνη μπορεί να συμβολίζει ένα είδος ενδιάμεσου σταθμού στην πορεία της συνείδησης του μυουμένου ανάμεσα στην τελική του ενσάρκωση και την επιστροφή του στην κοσμική πηγή του φωτός, όπως το θέλει ο Πλούταρχος και ο Πλάτωνας.

Οι δικές μας παρατηρήσεις: Οι Σάτυροι όντα τερατόμορφα και ημιανθρώπινα, συμβολίζουν εδώ τη σύνθετη, τη μικτή - τιτάνια κατάσταση του αμύητου ανθρώπου, που εκφράζεται τόσο παραστατικά στην Ορφική Κοσμογονία, πέρα από το ότι σαν ακόλουθοι του χαρούμενου και θαλοφόρου Διονύσου, αποτελούσαν και στοιχεία σκηνικά της πρωτόγονης οργιαστικής του λατρείας. Οι τρεις Σάτυροι του κέντρου με το  κανονικό ανάστημα, είναι οι υποψήφιοι οι οποίοι επειδή δεν έχουν εκτραπεί σε ακρότητες, στη σύγχυση και στα μεγάλα πάθη, έχουν τη δυνατότητα να πάρουν ενεργό μέρος στη μύηση, να την παρακολουθήσουν συνειδητά και σε κατάσταση εγρήγορσης, και να ανατάξουν έτσι την προσωπικότητά τους. Το ότι είναι τρεις επίσης, μπορεί να ερμηνευθεί ότι εκφράζουν σαν μία ενιαία παρουσία, τα τρία διαφορετικά επίπεδα, το πνεύμα, το λόγο και το σώμα του μυουμένου, ο οποίος οφείλει να μετέχει και με τα τρία αυτά στην τελετουργία, με μεγάλη δηλαδή συγκέντρωση. Επειδή τα πεδία έκφρασης αυτά βρίσκονται τις περισσότερες φορές διασπασμένα στα κοινά άτομα, επιτρέπουν στον πόνο, τα πάθη και το χρόνο να είναι καταλυτικά γιά αυτά. Ο μικρός το ανάστημα (φυσικά και πνευματικά) Σάτυρος, αποδεικνύεται κατώτερος των περιστάσεων, καθώς είναι τόσο αφοσιωμένος σε εγκόσμιες και αυτός δραστηριότητες (στο τύλιγμα ενός κουβαριού) που δεν του επιτρέπουν να αντιληφθεί την αξία και τη σημασία της τελετής, που εξελίσσεται ακριβώς μπροστά του. Το ίδιο ισχύει και γιά τον υπερμεγέθη Σάτυρο ο οποίος φαντάζει μεγαλόσχημος και έχει και αυτός παρασυρθεί από την αλαζονεία του και την εξωστροφή και αισθάνεται τόσο ανώτερος από αυτά τα οποία τελούνται εκεί.κα τα οποία στην ουσία υποτιμά. Η αδιαφορία και η υποτίμηση είναι προσωποποιημένες εδώ εντυπωσιακά. Είναι αδυναμίες οι οποίες κανονικά αποκλείουν αυτόν που τις έχει να γίνει δεκτός σε ένα ανθεκτικό και επιτυχημένο μυητικό σύστημα. Όμως εδώ είναι παρών, και αυτός είναι ένας πικρότατος αλλά και καυστικός μαζί συμβολισμός. 'Όσοι έχουν εμπειρία μυητικών τελετών και αληθινή αγάπη για τα Μυστήρια, έχουν κυριολεκτικά υποφέρει από τους δύο αυτούς ακατάλληλους τύπους μυουμένων, που εμφανίζονται σε αυτή την έξοχη εικόνα, οι οποίοι στην εποχή μας αποτελούν την πλειοψηφία των μελών τους και βαρύνουν κυριολεκτικά και ασπόνδυλα τις στήλες τους.

Τα όντα του ανώτερου επιπέδου πιστεύουμε ότι ταυτίζονται με το Διόνυσο, τη Δήμητρα και την Κόρη. Αλλιώς δεν θα μπορούσε να εξηγηθεί γιατί το ένα μόνο είναι άντρας, αφού οι Σάτυροι από τη φύση τους είναι αρσενικοί. Τα πέπλα εξ άλλου στα Ορφικά και τα Ελευσίνια υποδηλώνουν Θείες μορφές. Ο κύκλος πρέπει να ταυτίζεται με τον Ορφικό κύκλο των χρυσών πινακίδων, στον οποίο επανειλημμένα έχουμε αναφερθεί, που τον βρίσκουμε να αιωρείται και στα ανάκτορα της Περσεφόνης. Και αν είναι ουράνιο σώμα, πάλι στηριγμένοι στην ίδια εικονογραφία, περισσότερο έχει πιθανότητες να είναι ήλιος παρά σελήνη. Τυχόν ακτίνες του ή άλλα ηλιακά σύμβολα και αν υπήρχαν, είναι αδύνατο λόγω της κατάστασης του γλυπτού, να διακριθούν.ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...