Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ....

Ο Ορισμός της Γεωπολιτικής Επιστήμης, Ιωάννης Σκολαρίκης

1. Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΉΜΗΣ (1897 - 1945)
1.1. Εισαγωγή

Η σχέσις του ανθρώπου με την δομή και την χρήση του χώρου είναι αρχαία όσο και η ανθρωπότης. Ο χάρτης είναι το μέσον δια του οποίου εκφράζεται και υλοποιείται η σχέσις αυτή. Οι αρχαίοι Έλληνες ήσαν οι πρώτοι οι οποίοι υπερέβησαν τα προϊστορικά γραφήματα και παρουσίασαν μία ολοκληρωμένη μορφή του τότε γνωστού κόσμου υπό την μορφή ενός χάρτου. Η παρουσίαση αυτή μάλιστα εσυνοδεύετο υπό σοβαρών μαθηματικών γνώσεων, αστρονομικών παρατηρήσεων και γεωδαιτικών εφαρμογών. Ο γεωγράφος Κλαύδιος Πτολεμαίος (Claudius Ptolemaeus) εις το έργο του Γεωγραφία (Geographia) παρουσιάζει όλη την Γεωγραφική γνώση του Αρχαίου κόσμου και εμφανίζει μεταξύ των άλλων ένα χάρτη του τότε γνωστού κατοικημένου κόσμου, της οικουμένης (oikoumene). Εις το επίκεντρο του χάρτου αυτού ευρίσκετο η Μεσόγειος θάλασσα (Mediterranean Sea). Ο παγκόσμιος χάρτης του Πτολεμαίου όχι μόνον ήτο το μοναδικό βοήθημα την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας αλλά ήτο και εν χρήσει εις την Ευρώπη έως τον 15ο αιώνα.

Την εποχή των μεγάλων ανακαλύψεων τα όρια του αρχαίου κόσμου επεξετάθησαν ώστε να καλύψουν ολόκληρη την υδρόγειο. Οι τότε Μεγάλες Δυνάμεις (Ισπανία, Πορτογαλία, Αγγλία) είχαν απόλυτο ανάγκη χαρτών για να βοηθηθούν εις την χάραξη της πολιτικής των. Οι ναυτικοί χάρτες ήσαν τελείως απαραίτητοι για την πλοήγηση εις τους ωκεανούς.
Η μαγνητική πυξίδα, το τηλεσκόπιο και ο εξάντας ήσαν τα όργανα τα οποία έδωσαν την δυνατότητα κατασκευής νέων, προηγμένης τεχνολογίας, χαρτών. Ήτο μία χρονική περίοδος όπου η χαρτογραφία εγνώρισε μεγάλη άνθηση και η κατασκευή των χαρτών έγινε μία πολύ σοβαρή υπόθεσις. Έλειπε όμως η κατασκευή ενός χάρτου της υδρογείου σφαίρας (ακριβέστερα του γεωειδούς) απεικονιζόμενης με αξιοπιστία επί ενός επιπέδου.

Η παράδοσις των Γερμανών εις την χαρτογραφία άρχισε από τον 16ο αιώνα με τον Gerardus Mercator. Αυτός με την χρησιμοποίηση της περίφημου χαρτογραφικής προβολής του κατασκεύασε ένα χάρτη της υδρογείου απεικονιζόμενης εις το επίπεδο. Η κατασκευή αυτή του Mercator εκάλυψε το κενό εις την χαρτογραφία. Είχε δε τόση επιτυχία και αξιοπιστία η μέθοδός του ώστε να χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα.
Η κατασκευή και χρήση των στρατιωτικών χαρτών αποτελούσε ένα πεδίο μεγάλου ενδιαφέροντος και ιδιαιτέρας φροντίδος από τις κυβερνήσεις της Μεγάλης Βρεταννίας και της Γαλλίας από τα μέσα του 18ου αιώνα. Οι στρατιωτικοί χάρτες εχρησιμοποιούντο για τον σχεδιασμό εκστρατειών και την εκτέλεση πολεμικών επιχειρήσεων. Σύντομα όμως έγινε αντιληπτό ότι οι χάρτες ήταν ισχυρότατα και εντελώς απαραίτητα όπλα εάν εφοδιάζοντο όχι με στρατιωτικές πληροφορίες αλλά με οικονομικές, βιομηχανικές και ενεργειακές. Η ακριβής μετάφραση και κατανόηση των πληρoφοριών των παρεχομένων από τους χάρτες έγινε απαραίτητη για τον σχεδιασμό επί κρατικού επιπέδου.

1.2. Friedrich Ratzel και Rudolf Kjellen
Η μελέτη και η ανάλυσις των παρεχομένων από τους χάρτες στοιχείων μαζί με την δημιουργία αυτοκρατοριών εις την Ευρώπη και των αποικιών των ανά τον κόσμο, έδωσαν την αναγκαία ώθηση για την από κοινού μελέτη του “χώρου” και του “κράτους”.
Το έτος 1897ο Γερμανός γεωγράφος Friedrich Ratzel (1844 - 1904) εξέδωσε το έργο “Πολιτική Γεωγραφία” (Politische Geographic). Ο όρος “Πολιτική Γεωγραφία” εισάγεται από τον Ratzel εις το έργο αυτό και ο νεοεισαχθής επιστημονικός όρος δίδει και τον τίτλο του βιβλίου. Η Πολιτική Γεωγραφία είναι ο κλάδος της Ανθρωπογεωγραφίας ο οποίος σχετίζεται με την Πολιτική. Εις το έργο αυτό γίνεται για πρώτη φορά μία συστηματική προσέγγισις προς αυτόν τον νεοεισαχθέντα επιστημονικό κλάδο, δηλ. την Πολιτική Γεωγραφία. Η ιδέα του ζωτικού χώρου ενός κράτους καθώς και η ιδέα της δυναμικής επεκτάσεως του κράτους οφείλονται εις τον Ratzel. Κατ’ αυτόν το κράτος είναι μία συνεχώς επεκτεινόμενη οντότης, τα γεωγραφικά σύνορα είναι παροδικοί σταθμοί κατά την εξέλιξη αυτής της επεκτατικής διαδικασίας. Μάλιστα υπεστήριζε ότι η επέκτασις των συνόρων είναι δείγμα “υγείας” του κράτους.

Ο Σουηδός Rudolf Kjellen είναι ο πρώτος που εχρησιμοποίησε την λέξη “Γεωπολιτική” (Geopolitics) και όρισε την Γεωπολιτική επιστήμη ως εξής: «Γεωπολιτική είναι η Επιστήμη η οποία ασχολείται με την θεωρία του κράτους ως γεωγραφικού οργανισμού ή ως χωρικού φαινομένου» {Σ1}1.
0 Rudolf Kjellen, ο οποίος ήτο και μαθητής του Friedrich Ratzel, ασχολήθηκε συστηματικά με την θεωρία του κράτους. Μάλιστα ως ένα προϊόν αυτής της ενασχολήσεως προέκυψε και ο ορισμός της Γεωπολιτικής. Το βιβλίο του “Το κράτος ως ένας ζωντανός οργανισμός” (“State as a living Form”, 1916) θεωρείται ως το κατ’ εξοχήν γεωπολιτικό έργο του. Οι απόψεις του συνοψίζονται εις τις λέξεις “Reich”, “Volk”, “Haushalt”, “Gesellschaft”, “Regierung”, “Topopolitik”, “Physiopolitik”, “Morphopolitik” {Σ2}.

0 Friedrich Ratzel και ο Rudolf Kjellen είναι οι δύο πρώτοι θεμελιώσαντες την Γερμανική Γεωπολιτική σχολή, την Geopolitik.
1.3. Sir Halford John Mackinder
Εις την Αγγλία παρουσιάζεται ο Sir Halford John Mackinder’ {Bl} 2.
To 1904 εξέδωσε μία μελέτη του με τίτλο “Ο γεωγραφικός μοχλός της Ιστορίας” (The Geographical pivot of History) εις την Βασιλική Γεωγραφική Εταιρεία(Royal Geographic Society) της Μεγάλης Βρεταννίας.
Η εργασία αυτή θεωρείται ως η απαρχή της Γεωπολιτικής επιστήμης.
Σε αυτή προτείνεται για πρώτη φορά ένα γεωπολιτικό σενάριο σε παγκόσμια κλίμακα με σκοπό να εξηγήσει την λειτουργία του κόσμου. Το σενάριο αυτό επονομάζεται η θεωρία της Κεντρικής Γης (“Heartland theory” ) {Σ3}. Σύμφωνα με αυτή ο κόσμος χωρίζεται σε δύο τμήματα: την “Παγκόσμια Νήσο” (World Island) και την “Περιφέρεια” (Periphery). Η Παγκόσμια Νήσος αποτελείτο από την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Ο “Μοχλός” (Pivot) ήτο το ενδότερο και απρόσβλητο από θαλάσσης τμήμα της Παγκόσμιας Νήσου. Από γεωγραφικής πλευράς αποτελείτο από εκείνες τις αχανείς εκτάσεις της Ασίας με τεράστιους φυσικούς πόρους οι οποίες διασχίζονται από ποταμούς με εσωτερικές ή Αρκτικές λεκάνες απορροής.

Ο Mackinder τροποποίησε και επέκτεινε τον όρο “Μοχλός” εις τον όρο “Κεντρική Γη” το 1919. Η Κεντρική Γη περιελάμβανε την τότε άγνωστη “καρδιά” της Ασίας (της Σιβηρίας συμπεριλαμβανομένης) και επεκτεινόταν προς την πλευρά της Ευρώπης ώστε να περιλαμβάνονται η Βαλτική θάλασσα, η Ουκρανία, η Κεντρική Ευρώπη (Mitteleuropa) και η Μαύρη θάλασσα. Η Περιφέρεια αποτελείτο από τις Βρεταννικές Νήσους, την Αμερικανική Ήπειρο και την Αυστραλία.
Κατά τον Mackinder οι περιφερειακές δυνάμεις υπελείποντο ενεργειακώς και τεχνολογικώς της Κεντρικής Γης και επιπλέον απαιτούσαν θαλάσσιες οδούς για την λειτουργία τους. Η Κεντρική Γη βρίσκεται σε μία συνεχή αντιπαράθεση με τις περιφερειακές δυνάμεις. Ήταν μια αντιπαράθεση σύμφωνη με τις απόψεις του Mackinder περί της συγκρούσεως μεταξύ των θαλασσίων και χερσαίων δυνάμεων ως διαμορφούσης την παγκόσμια Ιστορία. Αυτή ήτο και η βασική Γεωπολιτική πρόταση του Mackinder. Πρέπει να σημειωθή ότι τόσον ο Ratzel όσον και ο Mackinder πίστευαν απόλυτα ότι οι ναυτικές δυνάμεις ήσαν οι γεφυροποιοί αλλά συγχρόνως και οι κατακτήτριες δυνάμεις του χώρου. Αντιθέτως οι χερσαίες δυνάμεις εθεωρούντο ως δέσμιες του χώρου.

Για την εποχή του Mackinder (δηλ. προ, κατά, και αμέσως μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο) η θεωρία της Κεντρικής Γης είχε μεγάλη επιτυχία μεταξύ των σχεδιαστών της Παγκοσμίου πολιτικής. Όμως, η εφαρμογή της ήταν τραγική για την ανθρωπότητα διότι η πάλη μεταξύ της Γερμανίας και της Ρωσσίας για τον έλεγχο της “Κεντρικής Γης” έφερε τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο! Γενικότερα ο Mackinder επίστευε ότι ο κόσμος ήταν ένα λειτουργικό σύνολο καί προσπάθησε να το τοποθετήσει και να το ερμηνεύσει με βάση την λογική. Κατά τον Mackinder αλλά και την σχολή της Geopolitik, το κράτος ήταν η θεμελιώδης δομική μονάδα. Όλοι οι Γεωπολιτικοί συλλογισμοί ήταν αποκλειστικά και μόνο συνδυασμοί της Γεωγραφίας και του Κράτους” {Σ4}. Ο άνθρωπος εθεωρείτο ότι λειτουργεί εντός του κράτους και για το κράτος. Η έννοια “άνθρωπος” για την Geopolitik αποτελούσε έναν τελείως δευτερεύοντα παράγοντα.

1.4. Ο παράγων “θάλασσα”
Η θάλασσα ως παράγων εις την πορεία της Ιστορίας ήτο γνωστός και σημαντικώτατος από την αρχαιότητα. Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος μεταξύ της πόλεως-κράτους των Αθηνών και των συμμάχων της πόλεων εναντίον της πόλεως-κράτους της Σπάρτης είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα. Εις αυτό τον πόλεμο παρατηρείται για πρώτη φορά εις την παγκόσμιο Ιστορία ο τρόπος διαξαγωγής πολεμικών επιχειρήσεων από μία κεντρική δύναμη προς την περιφέρεια με παρεμβολή της θαλάσσης (η Αθήνα και οι αποικίες της εις την Σικελία). Το έργο του Θουκυδίδη (Thucydides, 460 - 400 BC) είναι μία εξαιρετική και αντικειμενική παράθεσις γεγονότων και απόψεων αλλά και μία πλήρης μελέτη η οποία επισημαίνει την σημασία της θαλάσσης (Γεωγραφικός παράγων) εις την πάλη μεταξύ θαλασσίων (Αθήνα) και χερσαίων δυνάμεων (Σπάρτη).

Επιπλέον, από την αρχή έγινε αντιληπτή η σημασία του ελέγχου των θαλασσών ως παράγοντα και πολλαπλασιαστού ισχύος ενός κράτους. Ο Ναύαρχος Νελσων (Admiral Nelson) διέλυσε τον Γαλλικό στόλο εις την ναυμαχία του Τραφάλγκαρ (Battle of Trafalgar, 21/10/1805) και αφ’ ενός μεν εξανέμησε δια παντός τα όνειρα του Μ. Ναπολέοντος για εισβολή εις στις Βρεταννικές νήσους αφ’ ετέρου επέβαλε την Αγγλία ως θαλασσοκράτειρα.
Αρχιτέκτων της κλασσικής Γεωπολιτικής των θαλασσών είναι ο Αμερικανός Ναύαρχος Μαχέν (Admiral Alfred Thayer Mahan, 1840 -1914)’ {B2}, {B3}. Κεντρικό συμπέρασμα εις τα βιβλία του είναι το γεγονός ότι ο έλεγχος της θαλάσσης, μέσω της ναυτικής ισχύος, αποτελεί το βασικότερο στοιχείο για την τελική έκβαση ενός πολέμου. Μέσω αυτής της υπεροχής ο έλεγχος του εμπορίου και της ροής των πρώτων υλών είναι απόλυτος για τον νικητή. Οι απόψεις του Mahan επί του Ναυτικού πολέμου σε μία διεθνή κλίμακα έτυχαν μεγάλης προσοχής την εποχή του. Αγγλία και Γερμανία τις μελέτησαν λεπτομερώς και αναλόγως ενέτειναν τους ναυτικούς εξοπλισμούς των κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι ναυμαχίες της Γιουτλάνδης (Jutland), της Τσουσίμα (Tsushima) και το ναυτικό μέρος του Ισπανοαμερικανικού πολέμου (Spanish-American war) ήσαν παράγωγα της ναυτικής σκέψεως του Ναυάρχου Mahan και των απόψεων του περί θαλάσσιας ισχύος και θαλασσίων δυνάμεων (Sea Powers).
Συνοπτικά, η Geopolitik εγεννήθη το 1897 από τις ιδέες του Friedrich Ratzel, ανεπτύχθη εις το Μόναχο από τον Karl Haushofer, υλοποιήθη κατά την επιχείρηση “Barbarossa”, κατέρευσε και διελύθη στο Βερολίνο την 30η Απριλίου 1945 {Σ5}.

1.5. Κριτική επί της Γεωπολιτικής της περιόδου 1897- 1945
Εις την φάση αυτή της Γεωπολιτικής πρέπει να παρατηρηθούν ορισμένα σημεία:
1. Ο συνολικός πληθυσμός της Γης κατά το 1900 ήταν 1,650,000,000 κάτοικοι’ {Σ6 }, {Σ7}.
Ο συνολικός αριθμός των κατοίκων της Γης, εν συνδυασμώ με την έκτασή της, έδιδε εις τον μελετητή μία τεράστια άνεση χειρισμών.
2. Δεν υπήρχε απολύτως κανένα πρόβλημα νερού, ούτε καν είχαν προταθή, έστω θεωρητικώς, μελέτες ή τεχνικές διαχειρίσεως τον αποθεμάτων του.
3. Δεν υπήρχε ενεργειακό πρόβλημα.
Έως το 1920 το πετρέλαιο ήτο άγνωστο. Η Βιομηχανική ισχύς επροσμετράτο κυρίως με την εξόρυξη εκατομμυρίων τόννων άνθρακος και την παραγωγή εκατομμυρίων τόννων χάλυβος. Έμοιαζε μία περίοδος της Ιστορίας όπου ο σίδηρος είχε βάλει την υπογραφή του παντού.
4. Το κράτος και η ανάπτυξή του ήταν το κύριο μέλημα της Geopolitik. Εις την κλασσική Γεωπολιτική του Ratzel ο άνθρωπος έπεται της Γεωγραφίας!

Επιπλέον,
5. Ως ξηρά εννοούντο κυρίως αι ήπειροι της Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Η Αμερική, η Αυστραλία και η Ανταρκτική δεν ελαμβάνοντο σοβαρά υπ’ όψιν. Από την υπολογιζόμενη ξηρά, τεράστιες περιοχές (π.χ. η Σιβηρία, το βόρειο τμήμα της Κίνας, η Μογγολία, το εσωτερικό της Αφρικής) ήσαν σχεδόν άγνωστες ή παντελώς ανεξερεύνητες περιοχές.
Η ξηρά σήμερα είναι τελείως διαφορετική και εκείνο το οποίο ήτο άγνωστο ή ανεξερεύνητο τότε, είναι το σημαντικό έως πολύτιμο σήμερα, π.χ. αι HΠΑ ως ο τεχνολογικός κολασσός της ανθρωπότητος, η Σιβηρία και η Αλάσκα ως οι δύο πρώτες περιοχές με τεράστια αποθέματα ορυκτών πρώτων υλών και ενεργείας, η Ανταρκτική με το 90% του παγκόσμιου δυναμικού σε “γλυκό νερό” (fresh water)’ {Σ8}.

6. Δεν υπήρχε ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και ο κυβερνοχώρος (cyberspace).
7. Το Διάστημα και οι εφαρμογές της διαστημικής τεχνολογίας, π.χ. οι τεχνητοί δορυφόροι, ήσαν ανύπαρκτες.
8. Η Πυρηνική τεχνολογία και οι εφαρμογές της ήσαν εντελώς άγνωστες.
9. Σήμερα η Κεντρική Γη του Mackinder επισκοπείται, διασκοπείται και προσβάλλεται από αέρος και διαστήματος, δεν είναι πλέον μία άγνωστη, απρόσβατη και απρόσβλητη περιοχή.
Επιπλέον η ιδία αυτή Κεντρική Γη έχει διαμοιρασθή σε πλήθος κρατών. Μερικά από αυτά είναι σημαντικά, π.χ. η Ουκρανία και το Καζακστάν.
Η Geopolitik ήτο μία Γεωπολιτική κυρίως μεταξύ της Αγγλίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ρωσσίας. Επιπλέον ελαμβάνοντο υπ’ όψιν η Σκανδιναυία, τα Βαλκάνια, η Παλαιστίνη, οι χώρες του δρόμου της μετάξης, η Νότιος Κίνα, η Ινδία (ως τμήμα της Βρεταννικής Αυτοκρατορίας) και η Ιαπωνία.

Αι Ηνωμέναι Πολιτείαι εθεωρούντο ως δευτερεύουσα παρουσία.
Από τις θάλασσες εμελετώντο κυρίως τα πλησίον της Ευρώπης τμήματα του Ατλαντικού Ωκεανού, του Αρκτικού Ωκεανού, η Μεσόγειος θάλασσα, η Μαύρη θάλασσα και ο Ινδικός Ωκεανός.
Αποτέλεσμα αυτής της Γεωπολιτικής αναλύσεως των θαλασσών ήταν η αντίστοιχη Ναυτική Στρατηγική για τις Ευρωπαϊκές Μεγάλες Δυνάμεις.
Ήταν η εποχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και των “Dreadnought”’ {Σ9}.
Δέσμια αυτής της Γεωπολιτικής σκέψεως η Γερμανία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ουδέποτε εναυπήγησε αεροπλανοφόρα.
Αλλά οι πόλεμοι δεν κερδίζονται με “πειρατικά” θωρηκτά της τσέπης και υποβρύχια. Όταν αντελήφθη το μέγα λάθος της ήτο πολύ αργά.
Ως ένα τελικό σχόλιο επί της Γεωπολιτικής της περιόδου 1897 -1945 αναφέρεται ότι όλα ανεξαιρέτως τα στοιχεία της ήσαν αρνητικά εν σχέσει με την πραγματικότητα και τις ανάγκες οι οποίες παρουσιάζονται από τον 21ο αιώνα και μετά. Στοιχεία τα οποία ήσαν τελείως άγνωστα εκείνη την περίοδο, είναι τα θεμελιώδη και τελείως απαραίτητα σήμερα.

2. Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ (1945 - 2006)
2.1. Η περίοδος του “Ψυχρού πολέμου”, 1945- 1991
Την περίοδο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Γεωπολιτική απαξιούται τελείως διότι θεωρείται ως η αιτία των μυρίων κακών τα οποία αντιμετώπισε η ανθρωπότης μεταξύ των ετών 1939- 1945. Άποψις κατά βάσιν λανθασμένη διότι η Γεωπολιτική ήτο και είναι επιστήμη και οι επιστήμες δεν απαξιούνται. Αυτό το οποίο έφερε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήτο η διαστρέβλωσις της Γεωπολιτικής επιστήμης από την ναζιστική Γερμανία. Επί της ουσίας, πρώτον, η χιτλερική Γερμανία έθεσε την Geopolitik εις την υπηρεσία του κράτους και δεύτερον, εχρησιμοποίησε τα πορίσματα της Γεωπολιτικής επιστήμης για την έναρξη και την συντήρηση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου {Σ10}.

Κατά την περίοδο 1945 -1991 δύο υπερδυνάμεις αναδύονται:
Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (HΠΑ) και η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (Ε.Σ.Σ.Δ.). Η Ε.Σ.ΣΔ. προσπαθεί να επιβληθή των Η.Π Α και να δημιουργήσει μία νέα Γεωπολιτική κατάσταση εις την υδρόγειο με επικάλυψη ένα πολιτικοοικονομικό σύστημα (κομμουνισμός).
Προς τούτο αφ’ ενός μεν αναπτύσσει “κλώνους” (Κούβα, Λιβύη, Β. Κορέα) και αφ’ ετέρου μέσω των στόλων της προσπαθεί να ελέγξει τις θάλασσες και τους ωκεανούς. Το θέμα καθίσταται πλέον πολύπλοκο καθόσον εμφανίζονται εις την διεθνή σκηνή επτά τελείως νέοι παράγοντες, οι εξής:
1. Η τεράστια αύξησις του παγκοσμίου πληθυσμού’ {Σ6}, {Σ11}.
2. Το πρόβλημα του νερού.
3. Το Πετρέλαιο (ενεργειακός παράγων).
4. 0 Ισλαμικός φονταμενταλισμός (θρησκευτικός παράγων).
5.0 Ηλεκτρονικός Υπολογιστής και οι εφαρμογές του.
6. Η Διαστημική Τεχνολογία και οι εφαρμογές της.
7. Τα Πυρηνικά και τα θερμοπυρηνικά όπλα.

Ο κάθε ένας από αυτούς τους παράγοντες είχε, έχει και θα έχει τεράστια βαρύτητα για την ανθρωπότητα. Το ειδικό «Γεωπολιτικό» τους βάρος είναι κολοσσιαίο!
Εις την προσπάθειά της για τον έλεγχο των θαλασσίων οδών η ΕΣΣΔ απέτυχε τελείως (Σ12}. Το λάθος της ήταν ότι προκάλεσε τις HΠΑ εις τους ωκεανούς, ενώ όπως απεδείχθη μετά, δεν γνώριζε να ναυπηγεί αεροπλανοφόρα.
Έριψε λοιπόν το βάρος της εις τα υποβρύχια όπως ακριβώς και η Γερμανία προ 25 περίπου χρόνων.
Όμως, το διαφορετικό σημείο ήταν ότι την νέα αυτή εποχή τα υποβρύχια ήσαν πυρηνοκίνητα. Άρα τα κόστη κατασκευής, ασφαλείας, συντηρήσεως και ανεφοδιασμού σε πυρηνικό καύσιμο ήσαν τεράστια και η ΕΣΣΔ δεν άντεχε να τα αντιμετωπίσει σε βάθος χρόνου.
Επεχείρησε επί σειρά ετών να προκαλεί και να αντιμάχεται τις HΠΑ εις τον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό χωρίς ούτε ένα αεροπλανοφόρο και χωρίς ναυτικές βάσεις εις την Ισλανδία. Είχε στηρίξει όλες τις ελπίδες της εις τα υποβρύχια.
Ανεκπλήρωτες ελπίδες. Ο “πόλεμος” του Βορείου Ατλαντικού εχάθη.
Ο ναυτικός πόλεμος εχάθη για την ΕΣΣΔ και εις την Μεσόγειο θάλασσα. Ο απόλυτος ναυτικός έλεγχος της Ανατολικής Μεσογείου ήτο κεφαλαιώδους σημασίας για τον έλεγχο του Σουέζ και της Παλαιστίνης και η ΕΣΣΔ έκαμε τα πάντα για να εκδιώξει τον Αμερικανικό στόλο αλλά και του Βρεταννούς.

Πρέπει να τονισθή ότι ένας άλλος βασικός λόγος της αδυναμίας της Σοβιετικής Ενώσεως να αντιπαραταχθή τις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν και η αδυναμία της να εκμεταλλευθή από πλευράς ενεργείας και πρώτων υλών την Σιβηρία. Πρώτον, διότι δεν διέθετε τον απαιτούμενο αριθμό μηχανικών διαφόρων ειδικοτήτων, δεύτερον, διότι δεν διέθετε την απαιτουμένη και άκρως εξειδικευμένη τεχνολογία και τρίτον λόγω της μη υπάρξεως υποδομής συγκοινωνιακών έργων. Το μόνο σοβαρό και αξιόλογο έργο ήτο ο υπερσιβηρικός σιδηρόδρομος (η κατασκευή του άρχισε το 1891 και η βασική γραμμή του επερατώθη το 1916). Το δυναμικό του έργου όμως δεν ήτο επαρκές για να υποστηρίξει από μόνο του την βιομηχανική και αγροτική ανάπτυξη ολοκλήρου της Σιβηρίας.
Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου ενέργεια και κρίσεις αρχίζουν να παρουσιάζονται και το Ισλάμ αλλάζει από θρησκεία εις ένα σύνθετο θρησκευτικό-εθνικιστικό-πολιτικό παγκόσμιο κίνημα με σκοπό την καθολική αλλαγή της εικόνος του πλανήτη.

Η Γεωπολιτική άρχισε να αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία και άρχισε να εξειδικεύεται (π.χ. Γεωπολιτική των υδάτων, Γεωπολιτική του πετρελαίου, Γεωστρατηγική σημασία της Πολωνίας).
Το έτος 1972 συμβαίνει ένα αξιομνημόνευτο γεγονός. Η επίσημη επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον (Richard Nixon) εις την Κίνα (China) όπου εσυναντήθη με τον πρόεδρο Μάο (Mao). Η κίνησις αυτή δεν ήτο τυχαία εκ μέρους των Αμερικανών. Η κυβέρνησις Νίξον απεφάσισε μία στροφή και θεαματική βελτίωση των Αμερικανοκινεζικών σχέσεων με σκοπό να κερδίσει ένα σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα επί της Σοβιετικής Ενώσεως εις τα πλαίσια της συγκρούσεως των. Εις την όλη προσπάθεια σημαντική ήτο η συμμετοχή του Χένρυ Κίσσιντζερ (Henry Kissinger). Ο τελευταίος, ως υπουργός εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, εβοήθησε σημαντικά εις την ανάπτυξη νέων πολιτικών και επανέφερε εν ισχύ την Γεωπολιτική εις την διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.Έδωσε μάλιστα και μία επεξήγηση όταν εδήλωσε ότι: “με τον όρο γεωπολιτικός, εννοώ ένα τρόπο ο οποίος να εστιάζεται προς την (γεωπολιτική) ισορροπία” (“by geopolitical, I mean an approach that pays attention to the requirements of equilibrium”).

Εις την Ευρώπη η επιστροφή της Γεωπολιτικής σηματοδοτείται με την έκδοση του περιοδικού “Herodote” από τον Yves Lacoste το 1976. Ο Yves Lacoste (όπως και η σχολή των Γάλλων γεωγράφων) παρ’ ότι ανεγνώριζε το έργο του Friedrich Ratzel εδήλωνε απερίφραστα ότι η Γεωπολιτική την οποία υπεστήριζε το περιοδικό του δεν είχε σχέση με την χιτλερική σημασία (concept hitlerien) της Γεωπολιτικής. Αποστολή του περιοδικού ήτο η χρήσις της Γεωπολιτικής ως εργαλείου για την διερεύνηση και αντιμετώπιση διεθνών θεμάτων.
Η αναγεννηθείσα Γεωπολιτική επονομάζεται από την Γαλλική “Geopolitique”

Επιγραμματικά,
Ο Ψυχρός Πόλεμος (1945 - 1991) ήτο ένας Παγκόσμιος Γεωπολιτικός Πόλεμος (Global Geopolitical Warfare) ιιεταξύ των δύο υπερδυνάμεων με έπαθλο την κυριαρχία της υδρογείου. Η Ε.ΣΔ.Δ. ηττήθη και διελύθη το 1991. Η επικράτησις των Ηνωμένων Πολιτειών είναι πλέον το οριστικό γεγονός.

2.2. Η Γεωπολιτική μετά το 1991
Εν συνδυασμώ με τους ανωτέρω μνημονευθέντες επτά νέους παράγοντες η Γεωπολιτική προσπαθεί να ισορροπήσει, να προσαρμοσθή και να διδάξει μέσα εις τον 21ο αιώνα. Δίδονται ποικίλοι ορισμοί αυτής της επιστήμης και δημιουργούνται διάφορες Γεωπολιτικές σχολές.
Παρατίθενται κατωτέρω μερικοί ορισμοί της Γεωπολιτικής επιστήμης.
Οι διατυπώσαντες τον ορισμό Γεωπολιτικοί επιστήμονες ανήκουν, είτε εις την Geopolitik, είτε εις την Geopolitique:
– Γεωπολιτική είναι μία συνδυαστική μελέτη της ανθρωπογεωγραφίας και της εφηρμοσμένης πολιτικής επιστήμης (Ε A.Walsh)
- Η Γεωπολιτική μπορεί να θεωρηθή ως μία συντετμημένη ονομασία της Πολιτικής Γεωγραφίας (G.T.Renner)

- Γεωπολιτική είναι η μελέτη της πολιτικής δραστηριότητος εις τον φυσικό χώρο” η Πολιτική Γεωγραφία είναι η μελέτη της κατανομής των κρατών εις την επιφάνεια της Γης καθώς και των συνθηκών μέσα στις οποίες λειτουργούν (General Karl Haushofer)
- Γεωπολιτική είναι η μελέτη των διεθνών σχέσεων από μία γεωγραφική οπτική (Geoffrey Parker)
- Γεωπολιτική είναι η μελέτη των βασικώτερων χαρακτηριστικών της κατάστασης και των πόρων μιας χώρας με σκοπό τον καθορισμό της θέσης της στην Παγκόσμια Πολιτική (Griffith Taylor).

Εμφανίζονται ως κλάδοι της Γεωπολιτικής η Τυπική Γεωπολιτική (Formal Geopolitics), η Εκλαϊκευμένη Γεωπολιτική (Popular Geopolitics) και η Κριτική Γεωπολιτική (Critical Geopolitics). Ως επιστημονικός κλάδος η Κριτική Γεωπολιτική προσπαθεί να παίξει τον ρόλο του γεφυροποιού μεταξύ της Γεωγραφίας και των Διεθνών Σχέσεων. Ριζικά αντίθετος της Κλασσικής Γεωπολιτικής η Κριτική Γεωπολιτική διδάσκει ότι η Γεωπολιτική είναι μία πολύπλοκος σύνθεσις από αντιπαραθέσεις και προβληματικές πρακτικές παρά μία συμπαγής και ουδέτερη επιστήμη.

2.3. Η αναγκαιότης ενός νέου ορισμού και οι απαιτήσεις του
Από την προηγηθείσα ιστορική αναδρομή και ανάλυση προκύπτουν τα εξής:
1. Η Γεωπολιτική Επιστήμη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια του κράτους, της λειτουργίας του και της εννοίας της εδαφοκυριαρχίας του (territoriality).
2. Όλες οι παλαιές Γεωπολιτικές σχολές δεν μπόρεσαν να δώσουν έναν σαφή ορισμό της Γεωπολιτικής αλλά υπάρχει μία ποικιλία ορισμών και μία ποικιλία επεξηγηματικών φράσεων. Επιπλέον παρατηρείται ότι υπάρχει και μία ισχυρά εξάρτησις, σχεδόν ταύτησις, της Γεωπολιτικής από άλλους επιστημονικούς κλάδους (Πολιτική Γεωγραφία, Πολιτική επιστήμη, Διεθνείς σχέσεις, κ.ά.). Ενίοτε η εξάρτησις είναι τόσον ισχυρά ώστε οι κλάδοι αυτοί χρησιμοποιούνται, είτε για να ορίσουν, είτε για να προσδιορίσουν την Γεωπολιτική επιστήμη.
3. Οι δοθέντες κατά καιρούς ορισμοί και οι δημοσιευθείσες αναλύσεις σε πολλές περιπτώσεις αλληλοσυγκρούονται.
Σκοπός είναι να δοθή ένας σαφής και απλός ορισμός της Γεωπολιτικής επιστήμης υπό την ρητή προϋπόθεση ότι δεν θα εξαρτάται ο ορισμός αυτός από άλλες επιστήμες. Απαιτείται, δηλαδή, η Γεωπολιτική επιστήμη να ορίζεται ανεξαρτήτως από οποιονδήποτε άλλο επιστημονικό κλάδο.
Η έννοια της “δομικής λίθου” επί της οποίας θα εδράζεται ο όλος ορισμός πρέπει προσεκτικά να τοποθετηθή καθόσον η έννοια του κράτους ως “δομικής λίθου” είναι πεπαλαιωμένη.
Τα αμέσως προλεχθέντα τίθενται υπό την μορφή τριών απαιτήσεων οι οποίες πρέπει να εκπληρούνται από τον νέο ορισμό της Γεωπολιτικής.
Απαίτησις 1η
Τόσον εις την Geopolitik όσον και εις την Geopolitique η έννοια του κράτους είναι θεμελιώδης. Όμως, τα κράτη είναι τεχνητά κατασκευάσματα των ανθρώπων. Απαιτείται συνεπώς ο ορισμός καί η εφαρμογή μιας νέας Γεωπολιτικής η οποία δεν θα είναι συνδεδεμένη με την τεχνητή κατασκευή και τα βραχύχρονα συμφέροντα των κρατών. Χρειαζόμαστε μία Γεωπολιτική θεμελιωμένη σε μία δομική μονάδα την οποία η ιδία η Φύσις υπαγορεύει και όχι τα μικροσυμφέροντα και οι σχεδιασμοί των ανθρώπων. Χρειαζόμαστε μία Γεωπολιτική θεμελιωμένη σε βράχο και όχι στην άμμο!

Απαίτησις 2η
Η δομική μονάδα επί της οποίας θα θεμελιούται η Γεωπολιτική θα πρέπει οπωσδήποτε να προνοεί για την αντιμετώπιση των δύο θεμελιωδών αναγκών του ανθρώπου και του πολιτισμού, δηλαδή του νερού και της ενεργείας. Χρειαζόμαστε το νερό! Για τον απρόσκοπτο εφοδιασμό των ανθρώπων σε νερό απαιτείται η στενή συνεργασία τριών παραγόντων:
1. Γεωλογική έρευνα.
2. Μαθηματική διαχείρησις και βελτιστοποίησις της χρήσεως των αποθεμάτων νερού ανά τον πλανήτη, είτε αυτό είναι ως υπόγεια ύδατα, είτε ως αιώνιοι πάγοι της Ανταρκτικής.

3. Κεντρική εξουσία για την εφαρμογή ορθής πολιτικής και εκμεταλλεύσεως. Το κράτος δεν είναι επαρκές ως έννοια και ως πρακτική για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος. Αυτό διότι, είτε τα όρια των υπογείων αποθεμάτων νερού δεν συμπίπτουν με τα όρια των κρατών, είτε διότι η λεκάνη απορροής ενός ποταμού δεν ανήκει μόνο εις ένα κράτος αλλά διασχίζει τα σύνορα μεταξύ δύο κρατών ή διασχίζει τα σύνορα πολλών κρατών (π.χ. ο Νείλος Ποταμός, ο Τίγρης Ποταμός, ο Ευφράτης Ποταμός). Η Ανταρκτική με το μέγιστο μέρος των παγκοσμίων αποθεμάτων γλυκού νερού είναι υπό διεθνή επιτήρηση έως το έτος 2048!
Απαιτείται ενέργεια! Φθηνή και επαρκής. Το θέμα της επάρκειας ενεργείας ως προς τον χρόνο (χρονικό βάθος) δεν θίγεται πουθενά εις την Γεωπολιτική βιβλιογραφία. Όλοι οι αναλυτές λαμβάνουν ως δεδομένο ότι η ενέργεια θα υπάρχει όπως και σήμερα και αυτό παρά τις πετρελαιϊκές κρίσεις. Όμως, οι γεωλόγοι και οι μηχανικοί πετρελαίου μας προειδοποιούν σαφώς ότι τα παρόντα αποθέματα επαρκούν για τα 40 περίπου προσεχή έτη {Β4}.

Το πρόβλημα της ενεργειακής αυτοδυναμίας για ένα σοβαρό βάθος χρόνου είναι δυνατόν να επιλυθή μέσω της χρήσεως των ταχέων πυρηνικών αντιδραστήρων (fast breeder reactors) και της ηλιακής ενεργείας (solar energy) όπου και όταν η χρησιμοποίησις της είναι δυνατή {Β4}.
Απαίτησις 3η
Το γνωστικό αντικείμενο με το οποίο ασχολείται η Γεωπολιτική πρέπει να ορίζεται επακριβώς ούτως ώστε να δίδεται η ευχέρεια να ορισθή η Γεωπολιτική ως επιστήμη.
3. Ο ΝΕΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
3.1. Ορισμός.
ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ είναι η επιστήμη η οποία μελετά σχέσεις ή διεργασίες μεταξύ των Γεωπολιτικών Πλακών.
Παρατήρησις 1η. Ο ορισμός προϋποθέτει μόνο και μόνο ως γνωστό τον ορισμό της Γεωπολιτικής Πλάκας. Ο ορισμός αυτός παρατίθεται αμέσως κατωτέρω:
Μία Γεωπολιτική Πλάκα είναι μία γεωγραφική έκταση αυτάρκης και αυτόνομη σε νερό και ενέργεια {Β5}.

Παρατήρησις 2η. Ως εκ των απαιτήσεων του και της κατασκευής του ο δοθείς ορισμός της Γεωπολιτικής είναι τελείως νέος και διαφορετικός από κάθε προηγούμενο. Η νέα Γεωπολιτική η οποία ορίζεται δι’ αυτού ονομάζεται “Γεωπολιτική 21”. Η Γεωπολιτική 21 είναι η Γεωπολιτική των Γεωπολιτικών Πλακών.
Παρατήρησις 3η. Είναι δυνατόν να λεχθή ότι όταν μελετόνται οι σχέσεις μεταξύ δύο ή περισσοτέρων γεωπολιτικών πλακών τότε έχομε Στατική Γεωπολιτική’ ενώ όταν μελετόνται διεργασίες ομιλούμε για Δυναμική Γεωπολιτική.
Παρατήρησις 4η. Η Γεωπολιτική 21 εδράζεται επί της εννοίας της Γεωπολιτικής Πλάκας και έχει ως γνωστικό αντικείμενο την μελέτη των σχέσεων ή των διεργασιών μεταξύ των.
Εκπληρούται η απαίτησις 2. Αυτό διότι ως εκ της κατασκευής της η Γεωπολιτική Πλάκα είναι αυτάρκης και αυτόνομος σε νερό και ενέργεια.

Εκπληρούται η απαίτησις 3. Διότι η Γεωπολιτική Πλάκα ορίζεται επακριβώς και είναι η δομική λίθος της όλης αναλύσεως. Αι σχέσεις και αι διεργασίαι μεταξύ των Γεωπολιτικών Πλακών είναι το γνωστικό αντικείμενο της Γεωπολιτικής 21.
Παρατήρησις 5η Η Γεωπολιτική 21 (Geopolitics 21) ορίζεται ως μία επιστήμη μελέτης σχέσεων και διεργασιών. Η Κυβερνητική (Cybernetics) είναι η επιστήμη η οποία έχει ως αντικείμενο την μελέτη των σχέσεων μεταξύ των διαφόρων στοιχείων ενός δεδομένου συστήματος (και όχι αυτών καθ’ εαυτών των στοιχείων του) (Β6). Οι σχέσεις αυτές περιλαμβάνουν αφ’ ενός μεν μεταφορά πληροφοριών μεταξύ των στοιχείων του συστήματος και αφ’ ετέρου επανατροφοδότηση (feedback). Τα ερωτήματα λοιπόν είναι δύο:
1. Ποία η σχέσις μεταξύ Γεωπολιτικής 21 και Κυβερνητικής;
2. Μαθηματικοποιείται η Γεωπολιτική 21;
3.2. Σχόλια επί του ορισμού

Σχόλιο 1. Σήμερα, το έτος 2006, υπάρχουν εις την υδρόγειο ακριβώς 267 διοικητικές κοινότητες. Ως “διοικητική κοινότης” νοείται ένα ολόκληρο κράτος, μία κτήσις ή μία αυτόνομος επαρχία. Εις την ουσία δηλαδή έχουμε σήμερα ένα “παγκόσμιο μωσαϊκό” κρατών, κτήσεων και αυτονόμων επαρχιών.
Η Γη είναι πολύ μικρή για να αντέχει ένα τόσο μεγάλο αριθμό κρατών.
Από αυτό προκύπτουν τα συνοριακά προβλήματα μεταξύ δύο κρατών, η έλλειψις ενεργείας από ένα κράτος, η έλλειψις πρώτων υλών από ένα άλλο, ο τεράστιος αναλφαβητισμός μεταξύ των πληθυσμών, η προστασία του περιβάλλοντος, κ.τ.λ.
Εκ διαμέτρου, είναι πολύ μεγάλη και τελείως ανομοιόμορφη για να θεωρηθή μία και μόνη Παγκόσμιος Κυβέρνησις.

Η Γεωπολιτική Πλάκα έρχεται ως έννοια και ως πρακτική να επιλύσει το πρόβλημα αυτό. Η επιφάνεια του πλανήτη διαιρείται σε ένα μικρό σχετικά αριθμό Γεωπολιτικών Πλακών τα όρια των οποίων σαφώς καθορίζονται από την Φύση. Φυσικοί σχηματισμοί (ωκεανοί, θάλασσες, μεγάλοι ποταμοί, οροσειρές) και αποθέματα ύδατος αποτελούν τα κριτήρια για την οριοθέτηση {Σ13}, {Σ14}, {Σ15};
Άρα τα όρια μεταξύ των Γεωπολιτικών Πλακών τα έχει θέσει η ιδία η Φύσις μέσω των από εκατομμυρίων ετών γεωμορφολογικών διεργασιών της και είναι σαφέστατα {Β7}.
Η απαιτουμένη ενέργεια εξασφαλίζεται μέσω των ταχέων πυρηνικών αντιδραστήρων (fast breeder reactors) και της ηλιακής ενεργείας (solar energy).
Η Γεωπολιτική 21 είναι το αναπόφευκτο παιχνίδι το οποίο παίζεται μεταξύ των Γεωπολιτικών Πλακών {Σ 16}.
Εκπληρούται η απαίτησις 1
Τούτο διότι η ιδία η Φύσις έχει θέσει τα όρια μεταξύ των Γεωπολιτικών Πλακών. Αφού τεθούν τα όρια αυτά η Γεωγραφία των κρατών δεν έχει πλέον κανένα λόγο. Τα όρια είναι δεδομένα για να παραμείνουν εκεί.

Σχόλιο 2. Εις την Κλασσική Γεωπολιτική τα όρια μεταξύ των κρατών είναι μεταβλητά και πρόσκαιρα. Τα όρια αυτά είναι ανθρώπινα και υποκειμενικά. Είναι όρια τα οποία έχει απαιτήσει η κατά καιρούς σκοπιμότης, τα κατά καιρούς συμφέροντα ή ένα σωρό άλλοι παράγοντες. Επί παραδείγματι αναφέρονται η τέως Γιουγκοσλαυία και ο διαμελισμός της σε 6 (!) ανεξάρτητα κράτη και 2 (!) αυτόνομες περιοχές, ο διαχωρισμός Πακιστάν (Pakistan) και Μπανγκλαντές (Bangladesh) και η χάραξη των συνόρων μεταξύ Κίνας (China) και Ινδίας (India). Γενικότερα, η Γεωγραφία. Η χάραξη των συνόρων επηρέασαν και επηρεάζουν αποφασιστικά τις σχέσεις μεταξύ των κρατών.
Επί τη βάσει των Γεωπολιτικών Πλακών ο χωρισμός της Γης σε ανεξάρτητες οντότητες γίνεται αντικειμενικός. Τα όρια μεταξύ αυτών είναι μόνιμα.
Η Γεωγραφία βεβαίως εξακολουθεί να υπάρχει και να επηρεάζει. Όμως, λόγω της εκτάσεως μιας γεωπολιτικής πλάκας αποτελεί παράγοντα που επηρεάζει την εσωτερική πολιτική της μιας συγκεκριμένης πλάκας, παρά τις σχέσεις μεταξύ πλακών. Ο ρόλος της Γεωγραφίας πλέον είναι “εσωτερικός” και αφορά την κάθε πλάκα ξεχωριστά (Σ17).
Αι σήμερον ταλανίζουσαι την διεθνή πολιτική γεωγραφικές διαφορές των κρατών παύουν να υπάρχουν και μεταπίπτουν εις το ζήτημα της εκμεταλλεύσεως του ανάγλυφου επ’ ωφελεία της Οικονομίας.

Επί παραδείγματι, εάν θεωρήσουμε την Ευρωπαϊκή Γεωπολιτική Πλάκα παρατηρείται ότι οι διαφορές οι οποίες υπάρχουν μεταξύ των Ευρωπαϊκών κρατών αυτομάτως εξαλείφονται καθόσον όλα ανεξαιρέτως ανήκουν εις την αυτή Γεωπολιτική Πλάκα.
Μία λίαν πρώιμη μορφή της Ευρωπαϊκής Γεωπολιτικής Πλάκας αποτελεί η Ευρωπαϊκή Ένωσις (με την πρόσθετη παρατήρηση ότι χώρες Ανατολικά του Αιγαίου Πελάγους ανήκουν εις την Γεωπολιτική Πλάκα της Μέσης Ανατο λής).
Σχόλιο 3. Εις την Κλασσική Γεωπολιτική η Γεωγραφία επιβάλλει τις αρχές της και καθοδηγεί τον άνθρωπο’. Η Πολιτική Γεωγραφία “θεοποιείται”. Η χρήσις των Γεωπολιτικών Πλακών δεν καθιστά τον ΑΝΘΡΩΠΟ ακόλουθο της Γεωγραφίας του κράτους και πειθήνιο όργανο της όπως τον ήθελε ο Ratzel.
Εις την Γεωπολιτική 21, ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ και η ευημερία του είναι εις το επίκεντρο κάθε δραστηριότητος. Η Γεωγραφία είναι εις την υπηρεσία του!
Σχόλιο 4. Εις την παρούσα μελέτη δεν αναφέρεται καθόλου η έννοια “έθνος”.
Αυτό γίνεται διότι η έννοια “έθνος” είναι μία πολιτιστική και εθνική οντότητα.
Αντιθέτως, ο όρος “κράτος” είναι αποκλειστικά μία γεωπολιτική οντότητα.
Εν κατακλείδι
Ο όρος κράτος αντικαθίσταται από τον όρο Γεωπολιτική Πλάκα 3.
Η Γεωπολιτική 21 είναι η επιστήμη η οποία ασχολείται με την αρμονική λειτουργία των Γεωπολιτικών πλακών.
Είναι μία αυθύπαρκτη και αυτονομουμένη επιστήμη.
Ο χαρακτήρας της είναι παγκόσμιος και περιεκτικός, όχι τοπικός.
Η Γεωπολιτική 21 έχει ως μοναδικό καθήκον της να υπηρετεί τον ΑΝΘΡΩΠΟ!

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
{Σ1} Ο όρος “Γεωπολιτική” έχει Ελληνικές ρίζες. Συντίθεται από την λέξη “Γαία” (Γη) και την λέξη “Πόλις” (Πόλη).
Η λέξη “Γαία” σημαίνει την αρχαιότατη κατοικία των ανθρώπων.
Η λέξη “Πόλις” σήμαιινε την “πόλη-κράτος” της Ελληνικής αρχαιότητος.
Εκφράζει λοιπόν την εξουσία, τον έλεγχο και την τάξη την οποία ο άνθρωπος επιβάλλει εις την κατοικία του.
Οδηγούμεθα λοιπόν εις την από κοινού μελέτη του Χώρου (Γεωγραφία) και του Κράτους (= Εξουσία + Έλεγχος + Τάξις).

{Σ2} Όροι χρησιμοποιηθέντες από τον Rudolf Kjellen:
Reich = Κράτος. Χρησιμοποιείται ως η επαλληλία των εννοιών του ζωτικού χώρου και της στρατηγικής μορφής του κράτους.
Volk = Λαός’ αλλά από τον Kjellen χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει την φυλετική διάσταση του κράτους.
Haushalt, εκφράζει μία απαίτηση για αυτάρκεια και ανεξαρτησία του πολίτου βασισμένη εις την κτηματική περιουσία, ως μία αντίδραση κατά των βίαιων μεταβολών εις τα διεθνή χρηματιστήρια.
Gesellschaft, αποδίδει την πολιτικοκοινωνική πλευρά της οργανώσεως του κράτους.
Regiemng, ο όρος αυτός εννοεί την μορφή αυτή της διακυβερνήσεως μιας χώρας της οποίας οι κρατικές υπηρεσίες και οι ένοπλες δυνάμεις συμβάλλουν εις την ομαλή διαβίωση και συμβίωση των πολιτών.
Topopolitik, ο όρος αυτός αναφέρεται εις τον τρόπο με τον οποίο η εδαφική επικράτεια ενός κράτους διαμορφώνει την συμπεριφορά του.
Physiopolitik, ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να δηλώσει την πολιτική εν σχέσει με την θέση ενός κράτους.
Morphopolitik, με τον όρο αυτό εννοείται ο τρόπος με τον οποίο η μορφή ενός κράτους επηρεάζει την συμπεριφορά του.

{Σ3} Αμέσως μετά την λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ο ίδιος ο Mackinder ετροποποίησε τον “Μοχλό” προσθέτοντας μερικές περιοχές (κυρίως προς την πλευρά της Ευρώπης) και τον μετονόμασε σε “Κεντρική Γη” (Heartland). Επεκράτησε η ονομασία η μετά την αλλαγή.

{Σ4} Η Ιστορία διδάσκει ότι η επιστήμη της Γεωγραφίας διεδραμάτισε και διαδραματίζει θεμελιώδη και αποφασιστικό ρόλο, είτε για την διαμόρφωση αντιλήψεων, είτε για την χάραξη εθνικών και κρατικών πολιτικών.
Ο εξέχων Γεωγράφος και Μαθηματικός της αρχαιότητος Ερατοσθένης υπεστήριζε ότι η Ελλάς ήτο εις το κέντρο της οικουμένης (η λέξις οικουμένη εις την αρχαία Ελληνική γλώσσα εννοούσε ολόκληρο την τότε γνωστή Γη την κατοικουμένη από ανθρώπους) διότι ήτο το σημείο εις το οποίο συναντώνται τρεις ήπειροι. Με τον τρόπο αυτό εχρησιμοποιούσε γεωγραφικές γνώσεις για να επιχειρηματολογεί και για να εξηγήσει την πρωτοκαθεδρία της Ελλάδος στον αρχαίο κόσμο.
Ο Άγγλος γεωγράφος και διπλωμάτης Sir Halford John Mackinder δια της χρήσεως γεωγραφικών στοιχείων και χαρτών υπεστήριζε ότι οι Βρεταννικές νήσοι ήσαν εις το κέντρο του (χερσαίου) ημισφαιρίου του κόσμου. Υποστηρίζοντας έτσι, ως διπλωμάτης που ήταν, την πρωτοκαθεδρία της Βραταννικής Αυτοκρατορίας.
Ο Γερμανός Στρατηγός Karl Haushofer βασιζόμενος σε γεωγραφικά στοιχεία εκατασκεύασε ένα χάρτη εις τον οποίο η Μεγάλη Βρεταννία απεικονίζεται σαν ένα τεράστιο χταπόδι το οποίο έχει αγκαλιάσει θανάσιμα όλη την υδρόγειο. Ο χάρτης αυτός εχρησιμοποιήθη ποικιλοτρόπως για την μεθόδευση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου από την ναζιστική προπαγάνδα.
Ο μεσιμβρινός κύκλος ο διερχόμενος από το αστεροσκοπείο Greenwhich ορίσθη ως ο μεσημβρινός κύκλος 0° 0’ 0” το έτος 1884. Η Βρεταννική Αυτοκρατορία ήταν την περίοδο εκείνη εις το μέγιστο της ισχύος της και η παγκόσμιος ναυτιλία εξηρτάτο από την επιλογή αυτή.

{Σ5} Karl Haushofer, Γερμανός Στρατηγός, διπλωμάτης και διευθυντής του περιωνύμου Ινστιτούτου εις το Μόναχο. Ήταν ο γεωπολιτικός νους ο μεθοδεύσας τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Barbarossa, κωδική ονομασία της επιθέσεως της ναζιστικής Γερμανίας εναντίον της κομμουνιστικής Ρωσσίας.

{Σ6} Ολική Επιφάνεια της Γης = 510,065,600 km2
Ολική Επιφάνεια της ξηράς =148,939,100 km2 (29.2% του ολικού)
Πληθυσμός της Γης το έτος 1900 = 1,650,000,000 κάτοικοι
Πληθυσμός της Γης το έτος 2006 = 6,500,000,000 κάτοικοι
Πληθυσμός της Γης το έτος 2013 = 7,000,000,000 κάτοικοι (εκτίμησις)
Πληθυσμός της Γης το έτος 2050 = 9,100,000,000 κάτοικοι (εκτίμησις)
Κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο ξηράς το 1900 = 11.08
Κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο ξηράς το 2006 = 43.64
Κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο ξηράς το 2013 = 46.99
Κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο ξηράς το 2050 = 61.09
43.64=3.94x11.08 46.99 = 4.24x11.08 61.09=5.51x11.08
Απλή παρατήρησις δείχνει ότι ο πληθυσμός της Γης έχει σχεδόν τετραπλασιασθή εντός ενός αιώνος. Η τάσις είναι αύξουσα. αναμένεται επομένως μία συνεχής αύξηση του παγκοσμίου πληθυσμού. Υπάρχει αντίστοιχος αύξησις της ανάγκης τροφής και πρώτων υλών. Οι ανάγκες σε νερό και ενέργεια είναι πολύ μεγαλύτεραι. {Β4}

{Σ7} Το 1919 η Βραταννική Αυτοκρατορία είχε την μεγίστη της έκταση και ισχύ, ήταν η μεγαλύτερη αυτοκρατορία η οποία υπήρξε ποτέ επί της υδρογείου.
Το ίδιο έτος ο Mackinder προσδιόρισε και επεξεργάσθη τον όρο “Κεντρική Γη” (Heartland).
Ο πληθυσμός της Βρεταννικής Αυτοκρατορίας ήτο 275 εκατομμύρια κάτοικοι.
Η έκτασίς της ήτο 13.7 Χ 106 mi2, δηλαδή 35.469 Χ106 km2.
Η πυκνότης του πληθυσμού ήτο 7.75 κάτοικοι ανά km2. {B4}

{Σ8} Το γλυκό νερό (fresh water) ορίζεται ως το καθαρό νερό με περιεκτικότητα ολιγώτερον του 0.5 μέρη τοις χιλίοις σε διαλελυμένα άλατα.

{Σ9} Dreadnought. Κλάση Βρεταννικών πολεμικών πλοίων του πρώτου της σειράς, ονομαζόμενου “Dreadnought”, καθελκυσθέντοςτο 1906. Τα πλοία είχαν εκτόπισμα 20,000 τόννων και ήταν εξοπλισμένα με 10 πυροβόλα των 12” {Β8}

 {Σ10} Τυπικό παράδειγμα συντηρήσεως του πολέμου ήταν η επιχείρησις “Zitadelle”.
Αντικειμενικός σκοπός των ναζί ήταν η κατάκτησις της Ουκρανίας, δηλαδή του Ευρωπαϊκού τμήματος της Κεντρικής Γης του Mackinder. Ο πόλεμος ήτο η επιχείρησις “Barbarossa”’. Η συντήρηση του πολέμου ήτο η επιχείρησις “Zitadelle”.

{Σ11} Το έτος 1900 ο πληθυσμός των Η. ΠΑ ήτο περίπου 51,000,000 κάτοικοι.
Το έτος 2006 ο πληθυσμός είναι 300,000,000 κάτοικοι. {Β9}

{Σ12} Ο αγώνας της Ε.Σ.Σ.Δ., για την κυριαρχία των ωκεανών ήτο μία προσπάθεια οι ρίζες της οποίας αναζητούνται εις την Γεωπολιτική του Πέτρου Ι της Ρωσσίας. Ο πίνακας του Αλεξάνδρου Μπενουά “Ο Μέγας Πέτρος σκεπτόμενος την ιδέα της οικοδομήσεως της Αγίας Πετρουπόλεως εις την ακτή της Βαλτικής” (Alexandre Benois, Peter the Great Maditating the Idea of Building St. Petersburg at the shore of the Baltic Sea) απεικονίζει μέσω του προβληματισμού του Μεγάλου Πέτρου όλη την σκέψη της ΕΣΣΛ. για την κατάκτηση των ωκεανών.

{Σ13} Ο εκτιμώμενος αριθμός των Γεωπολιτικών Πλακών είναι 14 {Β4}.
Η Ανταρκτική (Antarctica) καταμετρείται ως μία ανεξάρτητη Γεωπολιτική Πλάκα.
Ο αριθμός των κυρίων Τεκτονικών Πλακών (Tectonic Plates) είναι 15.

{Σ14} Η Ευρωπαϊκή Γεωπολιτική Πλάκα (European Geopolitical Plate) ορίζεται ως η κολοσσιαία έκτασις η οποία περικλείεται:
Βορείως, από τον Ατλαντικό Ωκεανό (Atlantic Ocean) και τον Αρκτικό Ωκεανό (Arctic Ocean).
Νοτίως, από την Μεσόγειο θάλασσα (Mediterranean Sea), την Τουρκία (Turkey), την Κασπία θάλασσα (Caspian Sea), το Τουρκμενιστάν (Turkmenistan), το Ουζμπεκιστάν (Uzbekistan) και το Κιρκιστάν (Kyrgyzstan).
Ανατολικώς, από τον ποταμό Ομπ (Ρωσσικά 06b) και την Κίνα (China).
Δυτικώς από τον Ατλαντικό Ωκεανό.
Το Γιβραλτάρ (Gibraltar), η Μάλτα (Malta), η Κρήτη (Crete), το Αιγαίο Πέλαγος (Aegean Sea), τα Δαρδανέλλια (Dardanelles) και η Μαύρη θάλασσα (Black Sea) ανήκουν εις αυτή. {Β4}

{Σ15} Η Γεωπολιτική Πλάκα της Μέσης Ανατολής (Middle Eastern Geopolitical Plate) ορίζεται ως η αχανής έκτασις η οποία: Βορείως, βρέχεται από την Μαύρη θάλασσα (Black Sea), την Κασπία θάλασσα (Caspian Sea) και συνορεύει με το Καζακστάν (Kazakhstan). Νοτίως, βρέχεται από τον Ινδικό Ωκεανό (Indian Ocean). Ανατολικώς, συνορεύει με τον Ινδό Ποταμό (Indus River) και την Κίνα (China).
Δυτικώς, βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος (Aegean Sea), την Μεσόγειο θάλασσα (Mediterranean Sea) και την Ερυθρά θάλασσα (Red Sea). {B4}

{Σ16} Ο Μ. Ναπολέων έδωσε ένα αφορισμό σύμφωνα με τον οποίο: “Η πολιτική των κρατών εξαρτάται από την Γεωγραφία τους”.
Εάν ο όρος “πολιτική” ορίζεται να αντιστοιχεί εις τον όρο “Γεωπολιτική”, εάν ο όρος “κράτος” ορίζεται να αντιστοιχεί εις τον όρο “Γεωπολιτική Πλάκα”, εάν ο όρος “Γεωγραφία” ορίζεται να αντιστοιχεί εις το άθροισμα των όρων “γεωγραφική θέσις+αποθέματα νερού + παραγόμενη ενέργεια + πρώτες ύλες”, τότε ο αφορισμός επαναδιατυπούται ως εξής:
Η Γεωπολιτική των Γεωπολιτικών Πλακών εξαρτάται από την Γεωγραφία τους. (ως “Γεωγραφία” νοείται το πρότερον ορισθέν άθροισμα όρων).

{Σ17} Η Κυβερνητική Γεωγραφία ορίζεται ως η Γεωγραφία εκείνη η οποία παρέχει εις την κεντρική κυβέρνηση κάθε γεωγραφικής φύσεως πληροφορία σχετική με την υπ’ όψιν Γεωπολιτική Πλάκα.
Κατά μία άλλη διατύπωση: Η Κυβερνητική Γεωγραφία περιλαμβάνει όλη εκείνη την γεωγραφική γνώση η οποία είναι από χρήσιμη έως απαραίτητη για την διακυβέρνηση μίας Γεωπολιτικής Πλάκας. Ο όρος “Γεωγραφία” δεν περιγράφει και αναλύει μόνο τα στοιχεία επί της επιφανείας της Γης. Επεκτείνεται και περιλαμβάνει το αντίστοιχο τμήμα του εσωτερικού της Γήινης σφαίρας ούτως ώστε να συμπεριλαμβάνονται τα υπόγεια αποθέματα νερού, το υπόγειο ενεργειακό δυναμικό και τα κοιτάσματα πρώτων υλών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

{B1} O’ Loughlin, John. Dictionary of Geopolitics Greenwood Publishing Company.
{B2} Mahan, Alfred Thayer. The Influence of Sea Power upon History. 1660-1783 Little, Brown, and Company, in 1890. Dover Publications, Inc.
{B3} Mahan, Alfred Thayer. The Influence of Sea Power upon the French Revolution and Empire. 1793 -1812 Little, Brown, and Company, in 1892.
{B4} Προσωπικαί σημειώσεις του συγγραφέως.
{Β5} Σκολαρίκης, Ιωάννης. Ο ορισμός της Γεωπολιτικής Πλακός, Εθνικαί Επάλξεις, #63, Αύγουστος- Οκτώβριος 2004.
{Β6} Wiener, Norbert. Cybernetics, or Control and Communication in the Animal and the Μachine MIT Press, in 1948.
{B7} Σ.Σ. Αυγουστίδη, ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
(B8) Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό «ΗΛΙΟΥ»
{Β9} U.S. Census Bureau
Παραπομπές
1 Το σύμβολο {Σ1} παραπέμπει εις την σημείωση υπ’ αριθμόν 1. Γενικότερα, το σύμβολο {Σ...} παραπέμπει εις τις σημειώσεις.
2 Το σύμβολο {Β...} παραπέμπει εις την Βιβλιογραφία.
3 Γεωπολιτική Πλάκα Η έντονη πλάγια γραφή με υπογράμμιση σημαίνει λέξη-κλειδί (key word).

πηγή: http://www.seetha.gr/

://imperium-gaia.blogspot.com