Μίκης Θεοδωράκης: Ο Έλληνας που συμφιλίωσε Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους

Από την Συντακτική Ομάδα του Helleniscope

Τίποτα δεν συμβολίζει την ελληνική μας ταυτότητα καλύτερα από τις προσπάθειες του Μίκη Θεοδωράκη να φέρει κοντά τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους. Ο Ελληνισμός δεν αφορούσε ποτέ την «ηγεμονία» ή την «εξαιρετικότητα» — αφορούσε πάντα τον πολιτισμό, τον διάλογο και την ειρήνη. Ο Μίκης ενσάρκωσε αυτό το πνεύμα περισσότερο από οποιονδήποτε πολιτικό ή διπλωμάτη της εποχής του. Το ορατόριό του Μαουτχάουζεν , ένας συγκινητικός θρήνος για τα θύματα του Ολοκαυτώματος, τελικά απέκτησε το ανάστημα ενός εθνικού ύμνου στο Ισραήλ , μια σπάνια αναγνώριση της ηθικής φωνής ενός Έλληνα καλλιτέχνη. Και μόλις λίγα χρόνια αργότερα, σε μια εξίσου δυνατή χειρονομία, ο Θεοδωράκης συνέθεσε τον Ύμνο για την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης , προσφέροντας την ίδια μουσική συμπόνια σε έναν λαό που υπέφερε υπό κατοχή. Η κληρονομιά του δεν είναι απλώς ελληνική — είναι βαθιά ανθρώπινη.

Πολιτιστική Διπλωματία σε Δράση

Το 1972 , ο Θεοδωράκης πραγματοποίησε μια ιστορική επίσκεψη στο Ισραήλ , αρχικά για μια συναυλιακή περιοδεία. Αλλά ο ρόλος του γρήγορα επεκτάθηκε σε αυτόν ενός άτυπου μεσολαβητή. Συναντήθηκε με τον Ισραηλινό Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Γιγκάλ Αλόν , ο οποίος του ζήτησε να παραδώσει ένα εμπιστευτικό μήνυμα στον Γιασέρ Αραφάτ . Μέρες αργότερα, ο Θεοδωράκης συναντήθηκε αυτοπροσώπως με τον Παλαιστίνιο ηγέτη και του μετέφερε το μήνυμα, προτρέποντάς τον να ξεκινήσει διάλογο με την ισραηλινή πλευρά. Αυτό το τολμηρό βήμα σηματοδότησε την έναρξη του ανεπίσημου αλλά βαθιά σεβαστού ρόλου του Θεοδωράκη ως αγγελιοφόρου ειρήνης μεταξύ δύο λαών παγιδευμένων σε έναν κύκλο βίας.

Όσλο 1994: Όταν η μουσική πλαισίωσε την ειρήνη

Ίσως το πιο ισχυρό σύμβολο της επιρροής του Θεοδωράκη ήρθε κατά τη διάρκεια τωνειρηνευτικών συμφωνιών του Όσλο το 1994, οι οποίες επικύρωσαν επίσημα την αρχή μιας λύσης των δύο κρατών στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. Στην τελετή λήξης στο Όσλο, παρουσία τουΣιμόν Πέρεςκαι του Γιάσερ Αραφάτ , υλοποιήθηκαν δύο συνθέσεις που αποτύπωσαν το ηθικό και συναισθηματικό ταξίδι των δύο λαών:

• Το Μαουτχάουζεν , η μουσική μαρτυρία για τα δεινά των Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου, εκτελέστηκε ως χειρονομία αναγνώρισης και αλληλεγγύης προς το Ισραήλ.

• Ο Ύμνος για την Παλαιστίνη, γραμμένος από τον Θεοδωράκη, έγινε αμέσως μετά, τιμώντας τη λαχτάρα των Παλαιστινίων για αξιοπρέπεια, πατρίδα και ειρήνη.

Ήταν μια στιγμήσπάνιας ισορροπίας– όπου και τα δύο έθνη είδαν τον πόνο τους, την ιστορία τους και την ελπίδα τους να αναγνωρίζονται στην παγκόσμια σκηνή, όχι μέσω όπλων ή ρητορικής, αλλά μέσω της ελληνικής μουσικής .

Ένας Παγκόσμιος Έλληνας για την Ειρήνη

Πέρα από την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, ο Θεοδωράκης επέκτεινε την ειρηνευτική του αποστολή σε όλο τον κόσμοτον αραβικό κόσμο– επισκεπτόμενος την Αλγερία, την Αίγυπτο, την Τυνησία, τον Λίβανο και τη Συρία – υποστηρίζοντας πάντα τον διάλογο, την πολιτιστική κατανόηση και την περιφερειακή συμφιλίωση. Πίστευε ότι η μουσική δεν ήταν μόνο τέχνη, αλλά έναιερό νήμα που έδενε την ανθρωπότητα, ειδικά σε μέρη κατακερματισμένα από τον πόλεμο.

Τελική κληρονομιά

Εκατό χρόνια μετά τη γέννησή του, ο Μίκης Θεοδωράκης στέκεται όχι μόνο ως τιτάνας της ελληνικής μουσικής αλλά και ωςηθικός φάροςστη φουρτουνιασμένη θάλασσα της παγκόσμιας πολιτικής. Εκεί όπου οι κυβερνήσεις απέτυχαν και οι διπλωμάτες δίστασαν, μετέφερε τη φωνή του ελληνισμού – μια φωνή πολιτισμού, συνείδηση και συμπόνια – στην καρδιά της πιο οδυνηρής σύγκρουσης του κόσμου.

Απέδειξε ότι ένας Έλληνας οπλισμένος με λύρα και αλήθεια μπορούσε να φτάσει εκεί που οι στρατοί και οι απεσταλμένοι δεν μπορούσαν. Οι μελωδίες του παραμένουν – όχι ως απόηχοι μιας άλλης εποχής – αλλά ως αιώνιες εκκλήσεις για κατανόηση και ειρήνη.

 www.helleniscope.com

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων