Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΥΚΛΟΥΣ ΚΑΝΕΙ[..ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ,ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ..ΓΕΝΙΚΑ Η ΖΩΗ ΜΑΣ ΚΥΚΛΟΥΣ ΚΑΝΕΙ..]

Ο ΡΥΘΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Μια απ’ τις βασικές και πιο μυστηριώδεις ιδιότητες της Ζωής, σ’ όλα της τα επίπεδα εκδήλωσης, είναι η εξάρτησή της από ρυθμούς και κύκλους. Από ένα μικροοργανισμό μέχρι τους μεγάλους οργανισμούς των φυλών και των πολιτισμών και από ένα άτομο μέχρι ένα Γαλαξία, όλα στο Σύμπαν υπακούουν στο νόμο των ρυθμών. Υπάρχουν μεγάλοι και μικροί ρυθμοί τόσο στον άνθρωπο όσο και σε ανώτερους συλλογικούς οργανισμούς, όπως είναι, για παράδειγμα, η Ανθρωπότητα, μια φυλή, ένας πολιτισμός ή μια πόλη. Αυτοί  οι ρυθμοί συνδέονται τόσο μεταξύ τους όσο και με τον Μακρόκοσμο των πλανητών και των άστρων με θαυμάσια ακρίβεια και συντονισμό.  Στην ανθρώπινη περίπτωση, ο ρυθμός της Μετενσάρκωσης  μπορεί να θεωρηθεί ένας μακρόρυθμος. Όταν όμως ενσωματώνεται στον κύκλο ενός Πολιτισμού, αποτελεί έναν μικρόρυθμο. Στον άνθρωπο υπάρχουν διάφοροι μικρόρυθμοι δεκαετείς ή και ετήσιοι. Οι πιο σημαντικοί ωστόσο είναι τρεις.

Ο πρώτος συνδέεται με το γήινο ρυθμό,  διαρκεί 23 ημέρες και αφορά στους κύκλους του φυσικού σώματος. Δηλαδή κάθε 23 ημέρες το ανθρώπινο σώμα, από ενεργειακή άποψη, περνάει από μια καμπή ή μια κάθοδο. Ο δεύτερος συνδέεται με το σεληνιακό ρυθμό, διαρκεί 28 ημέρες και ευθύνεται για τις ψυχολογικές εναλλαγές. Ο τρίτος διαρκεί 31 μέρες, ρυθμίζει τη νοητική δραστηριότητα και συσχετίζεται με τον Ήλιο (1).  Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι οι ρυθμοί, τόσο οι φυσιολογικοί όσο και αυτοί των αόρατων ψυχολογικών και νοητικών σωμάτων (τα οποία συνδέονται περισσότερο με τις λεπτές αστρολογικές επιδράσεις), έχουν την τάση να προσαρμόζονται στο περιβάλλον, στους ρυθμούς της Γης, της Σελήνης, του Ήλιου, των πλανητών και των άστρων. Οι τέσσερις κύριοι περιβαλλοντικοί ρυθμοί σε σχέση με τη Γη είναι ο καθημερινός ρυθμός, που εξαρτάται απ’ την περιστροφή του πλανήτη κάθε εικοσιτετράωρο, ο μηνιαίος ρυθμός της Σελήνης, που περιφέρεται γύρω απ’ τη Γη, ο ετήσιος ρυθμός της  γήινης περιφοράς γύρω απ’ τον Ήλιο και τέλος ο ρυθμός των ηλιακών κηλίδων κάθε 112 περίπου χρόνια.

Αυτοί οι ρυθμοί είναι οι βασικότεροι ρυθμιστές της φυσικής και πρανικής ζωής πάνω στη Γη.  Υπάρχουν όμως μεγαλύτεροι ρυθμοί, οι οποίοι ευθύνονται για τη ζωή σε άλλα ανώτερα επίπεδα συνείδησης. Ο ρυθμός της λεγόμενης μετατόπισης του περιήλιου της Γης (το σημείο που η γήινη τροχιά βρίσκεται εγγύτερα στον Ήλιο) που ολοκληρώνει έναν κύκλο κάθε 108.000 χρόνια περίπου και ο ρυθμός της μετάπτωσης των ισημεριών της Γης (26.000 χρόνια περίπου), για παράδειγμα, παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην καθιέρωση των Ιστορικών κύκλων που σχετίζονται με τις ανόδους και τις πτώσεις, τις γεννήσεις και τους θανάτους των πολιτισμών και των εθνών. Η αρχέγονη εσωτερική παράδοση της Ανατολής και της Δύσης (2) διδάσκει την ύπαρξη μεγάλων και μικρών ιστορικών Κύκλων, που στα σανσκριτικά ονομάζονται ΓΙΟΥΓΚΑ (Κρίκος) και αλληλοσυνδέονται καθώς ξετυλίγεται η ανθρώπινη ιστορία. Αυτοί οι κύκλοι, που διέπουν την ανθρώπινη ιστορική εξέλιξη, συντονίζονται με μεγαλύτερους Κοσμικούς Ρυθμούς, των οποίων είναι αντανακλάσεις.  Η βασικότερη μονάδα του ιστορικού χρονικού ρυθμού είναι η λεγόμενη ΚΑΛΙ ΓΙΟΥΓΚΑ που διαρκεί 432.000 χρόνια.

Αυτός ο αριθμός δεν είναι βέβαια τυχαίος, αλλά συνδέεται με τους δύο μεγάλους κοσμικούς ρυθμούς της Γης που αναφέραμε προηγουμένως, της μετατόπισης του περιηλίου και της μετάπτωσης των Ισημεριών. Το τετραπλάσιο της περιόδου της μετατόπισης είναι η διάρκεια αυτής της Γιούγκα. Επιπλέον, η περίοδος της μετατόπισης πλησιάζει το τετραπλάσιο της διάρκειας της μεταπτωτικής περιόδου, η οποία αντιστοιχεί απ’ τη μια με τον αριθμό των ανθρώπινων αναπνοών που γίνονται σε μια μέρα και απ’ την άλλη με το χιλιαπλάσιο της διάρκειας της περιφοράς του ηλιακού μας συστήματος γύρω απ’ το κέντρο του Γαλαξία μας.  Αυτοί και άλλοι πολλοί ρυθμικοί συντονισμοί Μικρόκοσμου - Μακρόκοσμου αποτελούν θαυμάσια έκφραση της Παγκόσμιας Διάνοιας και της ουσιαστικής ένωσης των Πάντων, επειδή, όπως λέει η Αρχή της Αναλογίας, «όπως είναι πάνω είναι και κάτω και όπως είναι κάτω είναι και πάνω».  Σύμφωνα με την Εσωτερική Διδασκαλία, η έναρξη της τελευταίας περιόδου της Κάλι Γιούγκα έγινε περίπου πριν από 5.000 χρόνια. Τότε άρχισε μια μαύρη, σιδερένια, υλιστική εποχή για την Ανθρωπότητα. Η λέξη Κάλι στα σανσκριτικά σημαίνει ακριβώς αυτό. Πριν όμως απ’ την έναρξη της Γιούγκα του Σιδήρου και του Σκοταδισμού υπήρξαν άλλοι ιστορικοί κύκλοι, των οποίων η διάρκεια ρυθμίζεται ανάλογα με το μεγάλο εσωτερικό νόμο της Τετρακτύος, που ήδη αναφέραμε προηγουμένως.

Με βάση τη μονάδα της Κάλι Γιούγκα, ο προηγούμενος κύκλος διαρκεί το διπλάσιο χρόνο, ο προπροηγούμενος  τον τριπλάσιο και ο τελευταίος τον τετραπλάσιο, σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα: 

1. Κάλι Γιούγκα ή Σιδερένια Εποχή    432.000 χρόνια
2. Δυαπάρα Γιούγκα ή Χάλκινη Εποχή        864.000 χρόνια
3. Τρέτα Γιούγκα ή Ασημένια Εποχή    1.296.000 χρόνια 
4. Κρίγια ή Σάτυα Γιούγκα ή Χρυσή Εποχή    1.728.000 χρόνια

Το σύνολο των Τεσσάρων αυτών Εποχών, που συνδέονται εσωτερικά με τα 4 μέταλλα και τα 4 Στοιχεία, ονομάζεται Μάχα Γιούγκα (ίδια ρίζα με την ελληνική λέξη «μέγας» και ίδιας σημασίας) και διαρκεί το δεκαπλάσιο της βασικής μονάδας της Κάλι Γιούγκα.  Για τους ίδιους ρυθμούς μας μιλάει ο Ησίοδος στο «Έργα και Ημέρες» (3), ο Πλάτωνας στους «Νόμους» και σε άλλους διαλόγους του και τόσοι άλλοι κλασικοί Δυτικοί Φιλόσοφοι.  Με τη σειρά της, η Μάχα Γιούγκα Εποχή είναι ένας μικρός χρονικός Κύκλος που ενσωματώνεται σε άλλους μεγαλύτερους φτάνοντας ως τη διάρκεια της ζωής του Συμπαντικού Οργανισμού, του Σώματος της Θεότητας. Ένας τέτοιος Κύκλος είναι το ΚΑΛΠΑ το οποίο αποτελείται από 2.000 Μάχα Γιούγκα, δηλαδή από 8.640.000.000 χρόνια. Στην ινδική φιλοσοφία ονομάζεται επίσης «Μέρα και Νύχτα του Βράχμα». Η Μέρα αντιστοιχεί με την περίοδο δράσης ενός Εκδηλωμένου Κόσμου ή Πλανήτη και η Νύχτα με την περίοδο ανάπαυσης. Αυτές οι περίοδοι λέγονται επίσης ΜΑΝΒΑΝΤΑΡΑ και ΠΡΑΛΑΓΙΑ αντίστοιχα. Τριακόσιες εξήντα απ’ αυτές τις Μέρες και Νύχτες αποτελούν έναν ακόμη μεγαλύτερο Χρονικό Κύκλο, το «Έτος του Βράχμα», ενώ 100 απ’ αυτά τα Θεία Έτη αποτελούν μια «Εποχή ή Ζωή του Βράχμα» με διάρκεια 311.040.000.000.000 δικά μας, γήινα χρόνια. 

Την ίδια Γνώση για τους Ιστορικούς Ρυθμούς είχαν οι Αρχαίοι Μαζδεϊστές ή Μάγοι της Περσίας(η Χαλδαϊκή ρίζα «μαγ» είναι ίδια με της ελληνικής λέξης «μέγας» και ίδιας σημασίας). Αν διαιρέσουμε ένα Μάχα Γιούγκα δια 360 θα έχουμε τη διάρκειά του σε «Θεία Έτη», δηλαδή 4.320.000:360=12.000, διάρκεια που την ονόμασαν «Κύριο Χρόνο Μακράς Διάρκειας» (Ζουρβάν Δαρέγκο Υαδάτα). Αντίθετα, το «Ζουρβάν Ακαράνα» είναι ο Χρόνος χωρίς όρια που ανέφερε ο Ζαρατούστρα, ο Χρόνος της Αιωνιότητας πέρα απ’ το Χώρο και το Χρόνο, ο Κάλα του Παραβραχμάν (4).  Σε κάθε Γιούγκα κυριαρχούν ορισμένα χαρακτηριστικά, ανθρώπινοι τύποι, νοοτροπίες, αρετές, πολιτεύματα, τα οποία διαδέχονται το ένα τ’ άλλο ώσπου να ξαναρχίσει ο Κύκλος απ’ την αρχή με μια νέα Χρυσή Εποχή. Τα χαρακτηριστικά αυτά θα επανέλθουν αλλά σε μια ανώτερη κλίμακα ή στροφή της αναβατικής κωνικής Σπείρας της Εξέλιξης.

Στον ακόλουθο πίνακα συνοψίζουμε μερικά στοιχεία: 
Η διαδοχή των στοιχείων αυτών επαναλαμβάνεται επίσης, σε μικρογραφία, μέσα στον κάθε κύκλο, έτσι ώστε μεγάλοι και μικροί κύκλοι αλληλοσυνδέονται αδιάκοπα. Για παράδειγμα, ο κύκλος των πολιτευμάτων επαναλαμβάνεται, με μικρότερες διάρκειες μέσα στο κάθε πολίτευμα, σαν μικρόκυκλος ή υπόκυκλος. Όπως είπαμε και προηγουμένως όμως, οι διάρκειές τους δεν είναι ίδιες, αλλά ρυθμίζονται σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Νόμο της Τετρακτύος: 1,2,3 και 4. Για παράδειγμα, με την έναρξη της Κάλι Γιούγκα το 3001 π.Χ., η ανθρωπότητα μπήκε στο γενικό Δημοκρατικό πολίτευμα. Αλλά μέσα σ’ αυτό, έως σήμερα και στους διάφορους πολιτισμούς, εναλλάχτηκαν πολλοί υπόκυκλοι αλληλοδιαδοχής όλων των πολιτευμάτων. Είναι σαν χροιές μέσα στο γενικό χρώμα.  Άλλοι σημαντικοί Ιστορικοί Κύκλοι είναι αυτοί που βρίσκουμε στην Αίγυπτο, στους Μάγιας και τους Αζτέκους σε σχέση με το άστρο Σείριο και τον πλανήτη Αφροδίτη. 

Ο Κύκλος του άστρου Σωτήρ (Σείριος του Μεγάλου Κυνός) διαρκούσε 1.460 χρόνια. Ο Σείριος ερχόταν μαζί με τον Ήλιο την πρώτη μέρα του μήνα Θωτ δείχνοντας την πλημμύρα του Νείλου. Συσχετιζόταν με το ηλιακό έτος, αλλά, αφού το πολιτικό έτος καθυστερούσε ένα τέταρτο της ημέρας κάθε χρόνο, δημιουργούταν μια διαφορά ανάμεσα στους δύο κύκλους, το Σειριακό και τον Ηλιακό, ώστε μόνο με το πέρασμα 1.460 χρόνων μπορούσαν να ξανασυμπέσουν. Αυτός ο κύκλος λεγόταν «του Φοίνικα» και αντιστοιχεί με 4 φορές επί 365 χρόνια, δηλαδή 4 Σειριακά χρόνια, των οποίων οι μέρες είναι τα δικά μας γήινα χρόνια. Οι Αιγύπτιοι Μύστες είχαν καταγράψει στα αρχεία τους αρκετούς απ’ τους κύκλους αυτούς στη μακρόχρονη ιστορία του Πολιτισμού τους.  Στους Νοτιοαμερικάνικους Πολιτισμούς ο ηλιακός ετήσιος ρυθμός συνέπιπτε με το Ιερό Έτος του πλανήτη Αφροδίτη κάθε 54 χρόνια, οπότε γινόταν η Τελετή της Ανανέωσης της Φωτιάς στις κορυφές των λόφων. Αντιστοιχεί, αν και είναι μικρότερης διάρκειας, με τον Αιγυπτιακό Κύκλο του Φοίνικα της Ανάστασης. Η γέννηση, η ανάπτυξη, ο θάνατος και η ανάσταση ή η μετενσάρκωση των Πολιτισμών γίνεται σύμφωνα μ’ αυτούς τους Ιστορικούς Ρυθμούς για τους οποίους αναφέραμε μερικά παραδείγματα.

Τι είναι όμως αυτό που μετενσαρκώνεται στους Πολιτισμούς; Εδώ χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι μια πολιτισμική μορφή αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό με δικά του χαρακτηριστικά σε όλα τα επίπεδα, του οποίου κύτταρα ή άτομα είναι οι άνθρωποι που τον συγκροτούν. Αυτό το οργανικό Ον έχει, όπως κάθε ον στη φύση, μια Προσωπικότητα και ένα Εγώ ή Πνεύμα. Η προσωπικότητά του είναι τετραπλής φύσης. Αποτελείται από μια Νοοτροπία Κουλτούρας, τον τρόπο αντιμετώπισης δηλαδή  των Τεχνών, των Επιστημών και των Γραμμάτων (Νοητικό), ένα χαρακτήρα, δηλαδή τα ήθη, τα έθιμα, τις λαϊκές γιορτές και τελετές (Αστρικό), μια συγκεκριμένη αντίληψη περί εργασίας, εμπορίου και κοινωνικών υπηρεσιών (Βιοενεργειακό) και τέλος από συγκεκριμένες φυσικές εκφράσεις στα τεχνικά θέματα, στα υλικά και στη μορφή των οικοδομών, στις εγκαταστάσεις, στις ενδυμασίες, στην υγιεινή κ.λ.π. (Αιθερο-φυσικό).  Αυτά τα στοιχεία φθείρονται, αλλάζουν, μεταβάλλονται και εξαλείφονται με το θάνατο του Πολιτισμού (5). Το Πνεύμα τους όμως δεν πεθαίνει. Παραμένει και, αργά ή γρήγορα, θα μετενσαρκωθεί σ’ έναν επόμενο Πολιτισμό με νέα στοιχεία, νοοτροπία, χαρακτήρα κ.λ.π. Σαν παράδειγμα μπορούμε να θεωρήσουμε τον Τρωικό Πολιτισμό που μετενσαρκώθηκε, μέσω του Πρίγκιπα Αινεία, στο Ρωμαϊκό, όπως υποδηλώνει ο ίδιος ο Βιργίλιος στην Αινειάδα.

Η Ιταλική Αναγέννηση, που ήταν μια μετενσάρκωση του Πνεύματος του Κλασικού Ελληνικού Πολιτισμού, και το Μακεδονικό Πνεύμα, που μετενσαρκώθηκε στη Δύση των Σταυροφοριών, είναι άλλα ενδεικτικά παραδείγματα. Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί ν’ αναζητήσει περισσότερα στοιχεία στα θαυμάσια έργα των Χέγκελ, Σπέγκλερ και Α. Τόυνμπυ για τη Φιλοσοφία της Ιστορίας (6).  Το Πνεύμα ενός Πολιτισμού είναι τα Εγωικά χαρακτηριστικά του, τα Ιδανικά, οι υψηλές Ιδέες, οι πνευματικές κατακτήσεις και οι γραμμές συμπεριφοράς και δράσης που τον εμψύχωσαν πέρα απ’ τις προσαρμογές που αναγκάζεται να κάνει στον ιστορικό χρόνο και το γεωγραφικό χώρο. Η πεμπτουσία των θρησκευτικών, φιλοσοφικών και πολιτικών στοιχείων αποτελεί το γνώρισμα της Ψυχής του Πολιτισμού. Αυτή δεν πεθαίνει μαζί του, αλλά μετά από μια μικρότερη ή μεγαλύτερη περίοδο ανάπαυσης ή νάρκης θα μετενσαρκωθεί ξανά σε νέες πολιτισμικές μορφές, σ’ άλλο χρόνο και ίσως σ’ άλλον, εντελώς διαφορετικό, χώρο ανάλογα με τις Καρμικές ανάγκες της ακολουθώντας την Κοσμική Μοίρα της προς την ΤελειότηταΕδώ και λίγο καιρό έχει αρχίσει να έρχεται ξανά στην επικαιρότητα μια θεωρία, η οποία παρο υσιάστηκε αρχικά στην αρχαιότερη θρησκεία του κόσμου, το Βενταϊσμό. Αργότερα τη δίδαξαν διάφοροι Έλληνες φιλόσοφοι και στη συνέχεια την υποστήριξαν οι Θεοσοφιστές του Μεσαίωνα. Είναι η θεωρία των ιστορικών κύκλων του Toynbee, o oποίος με τη δεκάτομη «Μελέτη της Ιστορίας » (1939-1953) προσπαθεί να καθορίσει τους νόμους που ρυθμίζουν την ακμή και την πτώση των πολιτισμών και επηρέασε όλη τη νεότερη ιστοριογραφία.
Η θεωρία προκάλεσε μια αναθεώρηση των σύγχρονων ιστορικών αντιλήψεων και μια προσέγγιση στις αντιλήψεις του Κικέρωνα (106-43π.Χ.), ο οποίος μας λέει με οξυδέρκεια ότι η Ιστορία είναι ρυθμική, κυκλική και συνεχώς μπορεί να μας προσδιορίζει την επιστροφή των ιστορικών γεγονότων. Έτσι η εμπειρία και μάθηση από το παρελθόν μπορεί να μας διδάξει για το μέλλον.
Μια ανάλογη αντίληψη είχαν και ο Πλάτωνας και ο Νίτσε με την Ιστορική θεωρεία των περιτροπών. Απορρίφθηκε ανοιχτά από τους σοφούς της Δύσης, και αντίθετα από τον κανόνα, εκείνοι που την υποστηρίζουν είναι οι άνθρωποι της επιστήμης. Με τις εμπειρίες και τις διδασκαλίες του ιστορικού παρελθόντος οι άνθρωποι μπορούν να αναγνωρίσουν ότι οι αιτίες του μέλλοντος είναι σχεδόν οι ίδιες με του παρελθόντος και τότε μπορούν να κατανοήσουν ένα μέρος από το «νόημα των Κυκλικών Επιστροφών», που αποτελείται από παρόμοια γεγονότα σε όλες τις εποχές.

ΚΥΚΛΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Όλα τα πράγματα επιστρέφουν, κυκλικά και περιοδικά, στο σημείο της εκκίνησής τους και αλλάζουν μόνο φαινομενικά. Σ' ένα άλλο επίπεδο, η Ανθρώπινη Ζωή πρέπει να συμφωνήσει με τους Κύκλους αυτούς, οι οποίοι, μέσα σε άλλους μεγαλύτερους (που διαρκούν εκατομμύρια χρόνια και περιέχουν άλλους χίλιους δυο πιο μικρούς κύκλους), επαναλαμβάνουν, στη μία ή στην άλλη κλίμακα, το ίδιο αριθμητικό-μουσικό θέμα: τη Συμφωνία της Εξέλιξης



Οι κατηγορίες αυτές του χρόνου έχουν ονομαστεί "YUGA", από τους αρχαίους Ινδούς φιλόσοφους, τους Βραχμάν ους, που σημαίνει "κρίκος αλυσίδας". Η ιδέα τους για την ιστορία μοιάζει με μια μακριά αλυσίδα που αποτελείται από κρίκους, οι οποίοι ενώνουν μεγάλους και μικρούς κύκλους. Όλη η αλυσίδα που εμείς μπορούμε να διανοηθούμε είναι όπως ένας μεγαλύτερος κρίκος μιας απέραντης Κοσμικής Αλυσίδας.

ΟΙ ΓΙΟΥΓΚΑ, ΜΕΓΑΛΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

(Βραχμανικές χρονολογίες)



1.- Κρίτα Γιούγκα διαρκεί 1.728.000 χρόνια (4Χ1 Κάλι)

2.- Τρέτα Γιούγκα "1.296.000 χρόνια (3Χ1 Κάλι)

3.- Ντβάπαρα Γιούγκα 864.000 χρόνια (2Χ1 Κάλι)

4.- Κάλι Γιούγκα 432.000 χρόνια (Μονάδα)




Σύνολο: Μάχα Γιούγκα 4.320.000 χρόνια (10χ1 Κάλι) = (Μεγάλος Κύκλος)



Η διδασκαλία και η μελέτη του Νόμου των Κύκλων και των Εποχών επιτρέπει στο φιλόσοφο, μέσα από την εξέταση του παρελθόντος, να προβλέψει το Μέλλον με αρκετή ακρίβεια.



Στατιστικά στοιχεία από διαφορετικά γεγονότα συγκεντρώνονται γοργά και συγκρίνονται με τη σοβαρότητα που απαιτούν τα σημαντικά επιστημονικά θέματα. Στατιστική των πολέμων και των περιόδων (ή κύκλων), της εμφάνισης σπουδαίων ανθρώπων –τουλάχιστον εκείνων που αναγνωρίζονται σαν τέτοιοι από τους συγχρόνους τους, άσχετα από τις μεταγενέστερες απόψεις, στατιστικές των περιόδων ανάπτυξης και προόδου μεγάλων εμπορικών κέντρων, της ανόδου και της πτώσης των τεχνών και των επιστημών, των κατακλυσμών, σεισμών, επιδημιών, των περιόδων του υπερβολικού ψύχους και της ζέστης, του κύκλου των επαναστάσεων, της ανόδου και της πτώσης αυτοκρατοριών κ.λπ. Όλα αυτά υποβάλλονται στην ανάλυση με λεπτομερέστατους μαθηματικούς υπολογισμούς.

Όπως λέει ένας συγγραφέας στον NovoyeVremya, εφημερίδα της Πετρούπολης, «Αν, εξαιτίας της κυριαρχίας της σύγχρονης επιστήμης, θεωρείται παιδικό παιχνίδι ο ισχυρισμός της πρόβλεψης μελλοντικών γεγονότων ή συνειδητή απάτη, τότε χρειάζεται να δείξουμε την επιστήμη η οποία ανέλαβε και κατέγραψε το ερώτημα σε σχέση με τα γεγονότα του παρελθόντος, για το αν υπάρχει ή όχι στη συνεχή επανάληψη των γεγονότων μια ορισμένη περιοδικότητα, δηλαδή τη στατιστική. Με άλλα λόγια, για το αν αυτά τα γεγονότα επανεμφανίζονται ύστερα από μια σταθερή και καθορισμένη χρονική περίοδο σε κάθε έθνος. Και αν υπάρχει η περιοδικότητα, τότε χρειάζεται να εξεταστεί αν οφείλεται στην τυφλή τύχη ή βασίζεται στους ίδιους βασικούς νόμους πάνω στους οποίους στηρίζονται πολλά από τα φαινόμενα της ανθρώπινης ζωής».

Αναμφίβολα ισχύει το τελευταίο. Και ο συγγραφέας βρίσκει την καλύτερη μαθηματική απόδειξη του θέματος σε έργα του δρ. Ε. Ζάσε (E. Zasse) και ορισμένων άλλων. Αρκετές μελέτες που ασχολούνται με το θέμα εμφανίστηκαν πρόσφατα και μάλιστα τα περισσότερα ανήκουν σε διακεκριμένους επιστήμονες. Δημοσιεύθηκαν στο Πρωσικό Περιοδικό Στατιστικής και επιβεβαιώνουν απόλυτα την αρχαία θεωρία των Κύκλων.
Αυτές οι περίοδοι που επαναφέρουν τα διαρκώς επαναλαμβανόμενα γεγονότα αρχίζουν από μια άπειρα μικρή περίοδο –ας πούμε δέκα ετών- και φτάνουν σε κύκλους που απαιτούν 250, 500, 700 και 1000 χρόνια για να ολοκληρωθούν. Όλες περιέχονται μέσα στη Μάχα Γιούγκα, η «Μεγάλη Εποχή» ή Κύκλο του Υπολογισμού του Μανού, που η ίδια περιστρέφεται ανάμεσα σε δυο αιωνιότητες –τις «Πραλάγια» ή "Νύχτες του- Μπράχμα».

Σαν πείραμα προς αυτή την κατεύθυνση ο δρ. Ζάσε διάλεξε τη στατιστική διερεύνηση όλων των πολέμων, η διεξαγωγή των οποίων έχει καταγραφεί στην ιστορία. Είναι ένα θέμα που επιδέχεται πιο εύκολα την επιστημονική επαλήθευση από οποιοδήποτε άλλο. Για να αποδείξει την άποψή του με τον πιο απλό και κατανοητό τρόπο ο δρ. Ζάσε απεικονίζει τις περιόδους πολέμου και ειρήνης με τη μορφή μικρών και μεγάλων καμπυλών που κινούνται πάνω στο χάρτη του αρχαίου κόσμου.

Πριν να ασχοληθεί, όμως, με τους κύκλους των πολέμων, ο συγγραφέας επισημαίνει την άνοδο και την πτώση των μεγαλύτερων αυτοκρατοριών του κόσμου και δείχνει το βαθμό της δραστηριότητας που έπαιξαν στην παγκόσμια ιστορία. Τονίζει το γεγονός ότι αν διαιρέσουμε το χάρτη του αρχαίου κόσμου σε πέντε μέρη –ανατολική, κεντρική και δυτική Ασία, ανατολική, δυτική Ευρώπη και Αίγυπτο- τότε θα αντιληφθούμε εύκολα ότι κάθε 250 χρόνια ένα τεράστιο κύμα περνάει πάνω από αυτές τις περιοχές, φέρνοντας στην καθεμία με τη σειρά τα γεγονότα που έφερε στην προηγούμενη. Τούτο μπορούμε να το ονομάσουμε «ιστορικό κύμα» του κύκλου των 250 ετών. Ο αναγνώστης παρακαλείται να παρακολουθήσει αυτόν το μυστικό αριθμό ετών.

Το πρώτο από αυτά τα κύματα άρχισε στην Κίνα το 2000 π.Χ., τη «χρυσή εποχή» της αυτοκρατορίας, την εποχή της φιλοσοφίας, των ανακαλύψεων και των αναμορφώσεων.

Το 1750 π.Χ. οι Μογγόλοι της Κεντρικής Ασίας εγκαθίδρυσαν μια πανίσχυρη αυτοκρατορία.

Το 1500 π.Χ. η Αίγυπτος αναδύεται από την προσωρινή της υποβάθμιση και απλώνει την κυριαρχία της σε πολλά μέρη της Ευρώπης και της Ασίας.

Περίπου το 1250 π.Χ. το ιστορικό κύμα φτάνει και διασχίζει την ανατολική Ευρώπη, γεμίζοντάς την με το πνεύμα της Αργοναυτικής εκστρατείας.

Πεθαίνει το 1000 π.Χ. με την πολιορκία της Τροίας.

Ένα δεύτερο ιστορικό κύμα κάνει την εμφάνισή του εκείνη περίπου την εποχή στην κεντρική Ασία. Οι Σκύθες εγκαταλείπουν τις στέπες τους και πλημμυρίζουν το 750 π.Χ. τις γειτονικές χώρες, κατευθυνόμενοι προς το Νότο και τη Δύση.

Περίπου το 500 π.Χ. στη δυτική Ασία αρχίζει μια εποχή δόξας για την αρχαία Περσία και το κύμα κινείται προς τα ανατολικά της Ευρώπης.

Το 250 π.Χ. η Ελλάδα φτάνει στο ανώτερο στάδιο τέχνης και πολιτισμού.

Προχωρά ακόμα πιο πέρα, στη Δύση, όπου κατά τη γέννηση του Χριστού (έτος 0), η ρωμαϊκή αυτοκρατορία βρίσκεται στο απόγειο της δύναμης και του μεγαλείου της.

Στην ίδια περίοδο βλέπουμε την εμφάνιση ενός τρίτου ιστορικού κύματος στην άπω Ανατολή. Ύστερα από μακρόχρονες επαναστάσεις, αυτή την περίοδο περίπου η Κίνα σχηματίζει ξανά μια πανίσχυρη αυτοκρατορία και οι τέχνες, οι επιστήμες και το εμπόριο ανθίζουν ξανά.  250 χρόνια αργότερα βλέπουμε τους Ούννους να εμφανίζονται από τα βάθη της κεντρικής Ασίας.

Το έτος 500 μ.Χ. ένα καινούργιο και πανίσχυρο περσικό βασίλειο σχηματίζεται.

Το 750 μ.Χ. στην ανατολική Ευρώπη υπάρχει η βυζαντινή αυτοκρατορία.

Το 1000 μ.Χ. στα δυτικά της σύνορα αναπτύσσεται η δεύτερη ρωμαϊκή δύναμη, η αυτοκρατορία του Παπισμού, η οποία φθάνει σύντομα σε εξαιρετική ανάπτυξη πλούτου και λαμπρότητας. Κατά την ίδια περίοδο το τέταρτο κύμα πλησιάζει από την Ανατολή. Η Κίνα ακμάζει ξανά.

Το 1250 μ.Χ. το μογγολικό κύμα από την κεντρική Ασία πλημμυρίζει και καλύπτει μια τεράστια περιοχή, περιλαμβανόμενης και της Ρωσίας.

Το 1500 μ.Χ. περίπου, στη δυτική Ασία, η οθωμανική αυτοκρατορία εμφανίζεται σε όλη της τη δύναμη και κατακτά τη χερσόνησο των Βαλκανίων. Αλλά κατά την ίδια περίοδο στην ανατολική Ευρώπη η Ρωσία αποτινάζει τον ταταρικό ζυγό.

Το 1750 μ.Χ. κατά τη διάρκεια της βασιλείας της Μεγάλης Αικατερίνης ανέρχεται σε απροσδόκητο μεγαλείο και περιβάλλεται με δόξα. Το κύμα κινείται ασταμάτητα προς τη Δύση.

Αρχίζοντας από το μέσον του περασμένου αιώνα, η Ευρώπη ζει μια περίοδο επαναστάσεων και αναμορφώσεων και –σύμφωνα με το συγγραφέα- «μπορεί να μας επιτραπεί να προφητεύσουμε ότι το έτος 2000 μ.Χ. η δυτική Ευρώπη θα ζήσει μια από εκείνες τις περιόδους πολιτισμού και προόδου που είναι σπάνιες στην ιστορία». Τα σημεία της αναγέννησης πολλαπλασιάζονται γοργά στην Ιαπωνία και την Κίνα, αποκαλύπτοντας το πλησίασμα ενός νέου ιστορικού κύματος από την Άπω Ανατολή.


Αν από τον κύκλο των δυόμισι αιώνων περάσουμε σε εκείνους που αφήνουν το αποτύπωμά τους κάθε αιώνα και συγκεντρώσουμε τα γεγονότα της αρχαίας ιστορίας, θα εντοπίσουμε τη δημιουργία και την άνοδο αυτοκρατοριών. Τότε θα βεβαιωθούμε ότι, αρχίζοντας από το 700 π.Χ., το εκατονταετές κύμα κινείται προς τα εμπρός, φέρνοντας στο προσκήνιο τα παρακάτω έθνη –Ασσύριους, Μήδες, Βαβυλώνιους, Πέρσες, Έλληνες, Καρχηδόνιους, Ρωμαίους και Γερμανούς.

Αρχίζοντας από το 1700 μ.Χ., κάθε δέκα χρόνια σημειώνεται ένας πόλεμος ή μια επανάσταση. Οι περίοδοι έντασης και μείωσης της πολεμικής δραστηριότητας των ευρωπαϊκών εθνών σχηματίζουν ένα κύμα με κανονική περιοδικότητα, το οποίο κυλάει ακατάπαυστα σαν να ωθείται από κάποιον αόρατο σταθερό νόμο.


Ταυτόχρονα, ο ίδιος μυστηριώδης νόμος φαίνεται πως προκαλεί τη σύμπτωση αυτών των γεγονότων με το αστρονομικό κύμα ή κύκλο. Κάθε κύκλος στη νέα του περιστροφή συνοδεύεται από εμφάνιση ηλιακών κηλίδων. Οι περίοδοι κατά τις οποίες οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έδειξαν την πιο καταστροφική ενέργεια σημειώνονται από έναν κύκλο διάρκειας 50 ετών.


Θα ήταν χρονοβόρο και κουραστικό να τους αναφέρουμε από την αρχή της ιστορίας. Μπορούμε, όμως, να περιορίσουμε τη μελέτη μας στον κύκλο που αρχίζει το έτος 1712, όταν όλα τα ευρωπαϊκά έθνη πολεμούσαν ταυτόχρονα. Οι βόρειοι και οι τουρκικοί πόλεμοι και ο πόλεμος για το θρόνο της Ισπανίας. Το 1761 περίπου διεξήχθη ο «Επταετής πόλεμος». Το 1810 έγιναν οι πόλεμοι του Ναπολέοντα Α΄. Προς το 1861 το κύμα λοξοδρόμησε από την κανονική πορεία του, αλλά επανήλθε με ασυνήθιστη σφοδρότητα στον πόλεμο της Κριμαίας κατά την πρώτη περίοδο και της αμερικανικής επανάστασης κατά τη δεύτερη.
Τέλος, ο συγγραφέας φτάνει στο συμπέρασμα ότι εν όψει των γεγονότων, είναι εντελώς αδύνατο να αρνηθούμε την παρουσία μιας κανονικής περιοδικότητας στη διέγερση των νοητικών και φυσικών δυνάμεων των εθνών του κόσμου.

Ο δρ. Ε. Ζάσε παρατήρησε επίσης την εκπληκτική περιοδικότητα των πολέμων στην Ευρώπη.οδεικνύει ότι στην ιστορία όλων των λαών και των αυτοκρατοριών των αρχαίου κόσμου, οι κύκλοι που σημειώνουν τις χιλιετίες, τις εκατονταετίες, καθώς και άλλοι μικρότεροι, διάρκειας 50 και 100 χρόνων, είναι οι πλέον σημαντικοί, γιατί προκάλεσαν αξιόλογα γεγονότα στην ιστορία των εθνών που σαρώνονταν από αυτά τα ιστορικά κύματα.


Αρκετά παρουσιάστηκαν, όμως, που αποδεικνύουν ότι ούτε οι ιδέες του Πυθαγόρα για τη μυστηριώδη επιρροή των αριθμών, ούτε οι θεωρίες των αρχαίων παγκόσμιων θρησκειών και φιλοσοφιών ήταν τόσο ρηχές και ανόητες, όσο θα ήθελαν να κάνουν τον κόσμο να πιστέψει μερικοί.
Αν και οι Κύκλοι της Ιστορίας μπορούν να επαναλαμβάνονται, αυτό γίνεται μόνον ως προς την ουσία τους και όχι ως προς τη μορφή τους (χωρο-χρονικά πλαίσια), γιατί εκεί είναι πια για πάντα ανεπανάληπτοι. Γι' αυτό κάθε γενιά είναι πρωτότυπη μόνο σε μια μικρή ποσότητα έργων.
Το ποσό αυτών των πρωτοτυπιών, με τις ανισότητές τους, κάνει να περιστρέφεται ο Τροχός της Ιστορίας και ό,τι σήμερα υπερτιμούμε, αύριο θα υποτιμηθεί και μεθαύριο θα το περιφρονήσουμε... για να ξανα-εκτιμηθεί σ' έναν άλλο χρόνο. Αλλά, αργά ή γρήγορα, ο Τροχός επανέρχεται, και ακόμη κι αν ο δρόμος είναι διαφορετικός, η σκοπιμότητα και οι ουσίες θα είναι οι ίδιες. Θα 'ρθει μια μέρα, όπου τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων θα είναι πάλι πνευματικά και θρησκευτικά, αν και σήμερα μας φαίνεται άτοπη μία τέτοια διαβεβαίωση........
.πηγή.nea-acropoli.gr

===========

Η θεωρία των «ιστορικών κύκλων» στη Στρατηγική Ανάλυση.τού Χρύσανθου Λαζαρίδη

Ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, σημαντικοί στοχαστές προσπάθησαν να αναλύσουν τη (μακροχρόνια και βραχυχρόνια) κυκλική συμπεριφορά σε διάφορα φαινόμενα: δημογραφικά (Malthus), κοινωνικά (Marx), οικονομικά (Kontrayev και Sumpetter), στους πιο βραχυχρόνιους οικονομικούς κύκλους (Keynes και Hicks), αλλά και στις κεφαλαιαγορές (Dow και Elliot).

Έτσι διαμορφώθηκε σταδιακά ένα σώμα αναλυτικών θεωριών, όπου διαφορετικοί κύκλοι, διαφορετικής διάρκειας (ετήσιοι, τετραετείς, επταετείς ή και πιο μακροχρόνιοι) σε διαφορετικούς τομείς (στην οικονομία, στην επένδυση, στην πολιτική, στις πληθυσμιακές εξελίξεις, ακόμα και στην διαπάλη των ιδεών) αντεπιδρούν μεταξύ τους δίνοντας διαφορετικά αποτελέσματα. Λίγοι διαφορετικοί κύκλοι βρίσκονται σε διαφορά φάσης, και συνδυάζονται μεταξύ τους με μοναδικό τρόπο κάθε φορά. Η επαναληπτικότητα διαφορετικών κυκλικών φαινομένων ΔΕΝ οδηγεί σε μονότονη «επανάληψης της ιστορίας», αλλά σε διαφορετικές, ιστορικά μοναδικές, φάσεις.

Διαπιστώθηκε, ακόμα, ότι υπάρχουν κυκλικά φαινόμενα σε τομείς που δεν είναι μετρήσιμοι – στους ιδεολογικούς συσχετισμούς και τις ιδεολογικές σταθερές των κοινωνιών. Για παράδειγμα, άλλοτε επικρατούν αντιλήψεις προστατευτισμού, άλλοτε ιδέες απελευθέρωσης του διεθνούς εμπορίου. Άλλοτε κυριαρχούν ιδεολογίες οικονομικού παρεμβατισμού κι αναδιανομής εισοδήματος κι άλλοτε επιστροφή στις αντιλήψεις της ελεύθερης αγοράς και της συρρίκνωσης του κράτους. Άλλοτε επικρατούν αντιλήψεις διεθνούς συνεργασίας στα πλαίσια πολυεθνικών οργανισμών κι άλλοτε πρακτικές εθνικών ανταγωνισμών. Έτσι το ενδιαφέρον μετακινήθηκε, σταδιακά, στην αναζήτηση πιο μεσοπρόθεσμων χρονικών περιόδων – λίγο ως πολύ σταθερών – στη διάρκεια των οποίων αλλάζουν οι συρμοί και οι κυρίαρχες πεποιθήσεις σε οικουμενικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να αναδεικνύονται νέες τάσεις, νέες πρακτικές, νέοι «κανόνες του παιχνιδιού». Δεν αναζητούμε πλέον διαφορετικούς κύκλους και διαφορετικούς συνδυασμούς (ή συγχρονισμούς) κυκλικών φαινομένων, αλλά σημεία καμπής σε, λίγο ως πολύ, τακτά διαστήματα. Η αναζήτηση τέτοιων τακτικών σημείων καμπής, εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σε διεθνή κλίμακα και μέσα σε κάθε εθνική κοινωνία. Πολύ περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν συγκυρίες, όπου συμπίπτουν διεθνή και εθνικά σημεία καμπής.

14ετής και 49ετής διεθνής κύκλος

* Διεθνώς ενδιαφέρον παρουσιάζει ο 14ετής κύκλος (ή μάλλον η 14ετής περίοδος ανάμεσα σε δύο σημεία καμπής).

-Ως αφετηρία παίρνουμε το 1849, μία χρόνια μετά τα μεγάλα κύματα των αστικοδημοκρατικών επαναστάσεων που σάρωσαν την Ευρώπη, παρασύροντας, μεταξύ άλλων, και τον ίδιο τον Μέτερνιχ, αρχιτέκτονα, εγγυητή και σύμβολο της Ιεράς Συμμαχίας.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1863, όταν ετοιμάζεται ο Πόλεμος της Πρωσίας και της Αυστρίας εναντίον της Δανίας, για τον έλεγχο των βορειοδυτικών γερμανικών κρατιδίων. Η σύγκρουση αυτή, οδήγησε στην κατοπινή αναμέτρηση Πρωσίας – Αυστρίας και αμέσως μετά στη σύγκρουση Πρωσίας – Γαλλίας και στην ένωση της Γερμανίας υπό την Πρωσική αιγίδα. Το 1863 άρχισε η δυναμική που οδήγησε στην γερμανική ενοποίηση, που θα ανέτρεπε όλα τα δεδομένα κι όλες τις σταθερές των ευρωπαϊκών συσχετισμών.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1877, όταν υπογράφηκε η «Συνθήκη Επαναβεβαίωσης», μεταξύ Γερμανίας-Ρωσίας. Επρόκειτο για την ύστατη προσπάθεια να αποκατασταθεί η σταθερότητα της Ιεράς Συμμαχίας, σε άλλη βάση πλέον, και να συγκρατηθούν τα μεγάλα ευρωπαϊκά έθνη από την δυναμική της μεταξύ τους σύγκρουσης. Την ίδια εποχή ξεσπά και η μεγάλη κρίση του «Ανατολικού ζητήματος» με το Ρωσοτουρκικό πόλεμο, την πλήρη υιοθέτηση κι αμέσως μετά την οριστική εγκατάλειψη των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων (Τανζιμάτ) στην Οθωμανική Τουρκία.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1891, όταν ο Βίσμαρκ, ο εγγυητής της ευρωπαϊκής σταθερότητας στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, έχει πλέον παραμεριστεί από τον νέο Κάϊζερ και η Γαλλία με τη Ρωσία σπεύδουν να συνάψουν την «Εγκάρδια Συνεννόηση», που αποτελούσε το πρώτο βήμα συγκρότησης συμμαχίας κατά της Γερμανίας.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1905, όταν η Βρετανία, μετά από χρόνια δισταγμών, προσυπογράφει κι αυτή την «Εγκάρδια Συνεννόηση», που έχει μετατραπεί σε πλήρη στρατιωτική συμμαχία σε βάρος των κεντρικών δυνάμεων (Γερμανίας-Αυστρίας). Η ευρωπαϊκής σύγκρουση μπαίνει πια στην τελική ευθεία.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1919, όταν ο (Πρώτος) Πανευρωπαϊκός Πόλεμος έχει μόλις λήξει και η Συνθήκη των Βερσαλλιών θεσπίζει τη νέα μεταπολεμική «τάξη πραγμάτων», στηριγμένη πλέον στις καινοφανείς ιδέες της συνεργασίες των εθνών, του αφοπλισμού, της αποκήρυξης κάθε συμμαχικού σχήματος και της επίλυσης των διεθνών προβλημάτων «βάσει αρχών του Διεθνούς Δικαίου» στα πλαίσια της Κοινωνίας των Εθνών. Μια νέα περίοδος ελπίδας αρχίζει, μετά την οδυνηρή καταστροφή. Η ελπίδα αυτή δεν θα διαρκέσει πολύ.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1933, όταν ο Χίτλερ εκλέγεται Καγκελάριος στη Γερμανία. Λίγο αργότερα, αποσύρει τη Γερμανία από την Κοινωνία των Εθνών και παραβιάζει τις συνθήκες αφοπλισμού. Η Κοινωνία των Εθνών σύντομα θα καταρρεύσει, κι όλοι σπεύδουν να αναζητήσουν συμμάχους…

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1947, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει, ο Χίτλερ έχει ηττηθεί, αλλά ανάμεσα στους νικητές ξεσπά μια νέα μακροχρόνια διαμάχη: ο Ψυχρός Πόλεμος…

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1961, όταν έχουμε ταυτόχρονα την τελευταία κρίση του Βερολίνου (τότε χτίζεται το διαβόητο τείχος) και την πρώτη κρίση της Κούβας (την αποτυχημένη αμερικανική προσπάθεια ανατροπής του Φιντέλ Κάστρο, στον Κόλπο των Χοίρων). Η περίοδος 1961-63 θεωρείται η κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου και η απαρχή της Ύφεσης.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1975, όταν υπογράφεται η Τελική Πράξη του Ελσίνκι. Για πρώτη φορά νομιμοποιούνται τα τετελεσμένα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Το 1975 θεωρείται το απόγειο της Ύφεσης, αλλά δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Λίγο αργότερα οι σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων θα ξανακυλήσουν σε ψυχρότητα και αμοιβαία καχυποψία…

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1989, όταν καταρρέουν τα τείχη του διπολισμού στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα καταρρέουν ένα-ένα τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού, διαλύεται το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και λίγο αργότερα διαλύεται η ίδια η ΕΣΣΔ. Το 1989 θεωρείται χρονολογία-ορόσημο για το τέλος του διπολισμού και του Ψυχρού Πολέμου.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 2003, όταν προκύπτει μείζον εσωτερικό ρήγμα στο ΝΑΤΟ: ΗΠΑ και Γαλλογερμανοί διαφωνούν πλήρως για την αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ. Την ίδια χρονιά διευρύνεται η Ευρώπη με 10 νέα μέλη, για να διαπιστωθεί, αμέσως μετά, ότι το ατλαντικό ρήγμα έχει μεταφερθεί μέσα στην ίδια την Ενωμένη Ευρώπη, αφού κάποια κράτη-μέλη ταυτίζονται με τους Γαλλογερμανούς και κάποια άλλα με τους Αμερικανοβρετανούς.

-Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 2017, επόμενο ορόσημο του 14ετούς διεθνούς «κύκλου» (και πρώτου τέτοιου σταθμού στο μέλλον, κοιτώντας από σήμερα)

* Εναλλακτικώς, υπάρχει και ο διεθνής κύκλος των 49 ετών (πολύ κοντά στο κύκλο του Kontratyev, που προσδιορίστηκε σε 53 χρόνια περίπου). Ξεκινώντας από το Συνέδριο της Βιέννης, το 1815, που θέσπισε την κυριαρχία της Ιεράς Συμμαχίας στην Ευρώπης, φτάνουμε στο 1864 τη χρονιά που (όπως είδαμε ανωτέρω) αρχίζει η διαδικασία ένωσης της Γερμανίας κι ανάδειξής της σε κεντρικό πρωταγωνιστή των Ευρωπαϊκών εξελίξεων.

-49 χρόνια αργότερα φτάνουμε το 1913, τις παραμονές του (Πρώτου) Πανευρωπαϊκού Πολέμου, που θα ανατρέψει τα πάντα στην Ευρώπη και θα βάλει στο διεθνές προσκήνιο ως ηγετική δύναμη της ΗΠΑ.

-49 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1962 όταν ο Ψυχρός Πόλεμος φτάνει στο απόγειό του.

-49 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 2011, πρώτο ορόσημο του μακροχρόνιου αυτού «κύκλου» στο μέλλον (κοιτώντας από σήμερα).

* Σημαδιακό ρόλο στη ροή των διεθνών γεγονότων παίζει η επταετία: Συνήθως, επτά χρόνια πριν ή μετά από κάθε σημείο καμπής αμφοτέρων των κύκλων, υπάρχει «συμπύκνωση» πολύ σημαδιακών γεγονότων:

Επτά χρόνια μετά το 1848, το 1855-56 υπάρχει ο Κριμαϊκός Πόλεμος. Επτά χρόνια μετά το 1863-64, το 1870-71, υπάρχει ο Γαλλοπρωσικός Πόλεμος και η Ένωση της Γερμανίας.
Επτά χρόνια μετά το 1905, το 1912-13, κλείνει ο 49ετής κύκλος, σύμπτωση που ταυτίζεται σχεδόν με την έναρξη του Πρώτου Πανευρωπαϊκού Πολέμου.

Επτά χρόνια μετά το 1933, το 1940, συμπίπτει με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Επτά χρόνια μετά το 1947, το 1955, έχουμε την κρίση του Σουέζ (και την ταυτόχρονη κρίση της Ουγγαρίας).

Επτά χρόνια μετά το 1961-62, το 1968-69 έχουμε σοβαρότατες κρίσεις στη Δυτική Ευρώπη (Μάης του 68 στη Γαλλία κλπ.) στην Ανατολική Ευρώπη (εισβολή στη Τσεχοσλοβακία), στις ΗΠΑ (ανατροπή του πολιτικού σκηνικού σε βάρος του Πολέμου στο Βιετνάμ), ακόμα και στην Άπω Ανατολή (ρήξη ΕΣΣΔ-Κίνας, που οδήγησε σε μεθοριακές συγκρούσεις μεταξύ των δύο κομμουνιστικών καθεστώτων).

Επίσης, πυκνά κι ανατρεπτικά γεγονότα παρατηρούνται, όταν ανάμεσα στο τέλος ενός 49ετούς κύκλου κι ενός 14ετούς μεσολαβούν επτά χρόνια ή λιγότερα. Για παράδειγμα η περίοδος 1913-19 και η περίοδος 1961-63. Από την άποψη αυτή ιδιαίτερη κρισιμότητα παρουσιάζει και η επικείμενη περίοδος 2011-2017.

Τόσο η 14ετία όσο και η 49ετία είναι ακριβή πολλαπλάσια της 7ετίας. Ωστόσο, δεν υπάρχει τίποτε το «μαγικό» στον αριθμό επτά. Επταετής είναι συνήθως ο κύκλος εναλλαγής κομμάτων στην εξουσία στις δημοκρατικές χώρες, όπου υπάρχει σύστημα δικομματισμού. Επταετής είναι και η μέση διάρκεια ενός πλήρους οικονομικού κύκλου στις αναπτυγμένες οικονομίες. Έτσι, πολλά κυκλικά γεγονότα συγχρονίζονται ή από-συντονίζονται ανά 7ετία. Αξίζει, λοιπόν, να προσέξουμε τις «αρμονικές ιδιότητες» της επταετίας, χωρίς να καταφεύγουμε σε μεταφυσικές ερμηνείες της Πυθαγόρειας αριθμολογίας.

Ελληνικός 30ετής κύκλος.

Στην Ελλάδα μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο 30ετής κύκλος (με λίγο πιο ελαστική εφαρμογή):

-Αρχίζουμε από το 1833 χρονιά άφιξης του Όθωνα στην Ελλάδα.

-30 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1863, ο Όθωνας έχει μόλις εκδιωχθεί, νέος Μονάρχης για το Ελληνικό Βασίλειο έχει επιλεγεί ο πρίγκιπας της Δανίας Γεώργιος και η Ελλάδα παίρνει τα Επτάνησα. Πρόκειται για την πρώτη διεύρυνση του εθνικού χώρου μετά την απελευθέρωση.

-30 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1893, όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης εκφωνεί το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Μια πρώτη περίοδος κοινοβουλευτικής ωρίμανσης και αναπτυξιακής προσπάθειας κλείνει, οδηγώντας σε αστάθεια αλλά και σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές ζυμώσεις.

-29 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1922: μια ολόκληρη περίοδος πολιτικού εκσυγχρονισμού και εθνικής ολοκλήρωσης κλείνει με τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και με τη σημαντικότατη διεύρυνση του εθνικού χώρου που έχει προηγηθεί.

-30 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1952, όταν έρχεται στην εξουσία ο Αλέξανδρος Παπάγος. Αρχίζει νέα περίοδος εσωτερικής σταθεροποίησης (μετά την φοβερή δεκαετία του ’40). Εγκαινιάζεται η «κυριαρχία της δεξιάς», εμπεδώνεται το μετεμφυλιακό κράτος, αλλά ξεκινά, επίσης, περίοδος ανοικοδόμησης κι ανάπτυξης, που θα αλλάξει τη δομή και τις συμπεριφορές της ελληνικής κοινωνίας.

-29 χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1981, όταν έρχεται στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Το μετεμφυλιακό κράτος ξηλώνεται οριστικά, αρχίζει η κυριαρχία της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα με βασικό αίτημα την αναδιανομή του εισοδήματος και με βασικό χαρακτηριστικό την επέκταση του κρατισμού.

-30 χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 2011, επόμενο ορόσημο αυτού του 30ετούς κύκλου στις ελληνικές εξελίξεις.

Διαπιστώνουμε κάτι ακόμα πιο σημαντικό: όταν «συμπίπτουν» ή «πέφτουν πολύ κοντά» ο ελληνικός (30ετής) κύκλος με κάποιον από τους διεθνείς (13 ή 49 ετών αντιστοίχως), τότε στην Ελλάδα έχουμε μεγάλες ανατροπές. Για παράδειγμα το 1863-64, το 1891-93, το 1913-22, το 1947-52 και το 1975-81. Η επόμενη τέτοια «σύμπτωση» είναι σχετικά κοντά: πρόκειται για το 2011 (συμπίπτει, απολύτως, ο ελληνικός 30ετής με το διεθνή 49ετή κύκλο), αλλά και για όλη την περίοδο 2011-17 όταν συμπίπτουν και οι τρεις κύκλοι. Αυτό σημαίνει ότι ζούμε ήδη μια μεταβατική περίοδο κι ότι η επόμενη δεκαετία (κυρίως από το 2011 ως το 2017) είναι πολύ πιθανό να μας επιφυλάσσει μεγάλες εκπλήξεις, να είναι γεμάτη από ανατρεπτικές εξελίξεις σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο – μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης σημασίας.

Καταπολέμηση μοιρολατρίας.

Η θεωρία των κύκλων (για την ακρίβεια, η θεωρία των τακτικών σημείων καμπής) δεν έχει τίποτε «το μαγικό» ή «μεταφυσικό»: Δεν αποτελεί σύγχρονη επαναδιατύπωση παραδοσιακών αντιλήψεων περί της «ανθρώπινης μοίρας» και του «αναπόφευκτου πεπρωμένου. Δεν πρόκειται γι’ αυτό και δεν πρέπει να ερμηνευθεί έτσι, αν και υπάρχει πάντα αυτός ο κίνδυνος. Απλώς, υπογραμμίζει τη ρευστότητα όσων έχουμε μάθει να θεωρούμε «δεδομένα», «αιώνια» κι «αναλλοίωτα». Και προειδοποιεί για τις μεγάλες ευκαιρίες που παρουσιάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, αλλά και τους νέους κινδύνους που αναφύονται κάθε τόσο, συμπυκνώνοντας μια σειρά από «υφιστάμενους» ήσσονες κύκλους που δεν είναι όλοι ορατοί δια γυμνού οφθαλμού, αλλά που συμπυκνώνονται σε ορατά αποτελέσματα και σε, λίγο-πολύ κανονικές, εναλλαγές φάσεων. Η θεωρία των τακτικών σημείων καμπής μας επιτρέπει να καταπολεμήσουμε τη μοιρολατρία: Να δούμε ότι οι σημερινές «σταθερές» δεν είναι υποχρεωτικό να υφίστανται για πάντα. Οι συσχετισμοί που κυριαρχούν σήμερα κάποια στιγμή μπορούν να ανατραπούν ή να τροποποιηθούν. Αν εγκαίρως προβλέψουμε πώς θα αλλάξουν τα πράγματα στο επόμενο (και ορατό από σήμερα) σημείο καμπής, μπορούμε να επωφεληθούμε, από τις νέες δυνατότητες που θα προκύψουν. Αλλιώς, ενδέχεται να ζημιωθούμε από τους νέους κινδύνους που θα αναδειχθούν και που εμείς θα τους διαπιστώσουμε όταν είναι πολύ αργά. Πρόκειται για μια νέα προβληματική που μας επιτρέπει να σχεδιάσουμε το μέλλον μας, εν όψει επικείμενων μεγάλων ανατροπών, κι όχι να «επαναπαυόμαστε στις δάφνες μας» ή να περιμένουμε το «μοιραίο».πηγήnationalpride.wordpress.com

===========

Προβλέψεις της οικονομικής κρίσης σύμφωνα με το “κύμα Kondratiev”

Στο τεύχος Ιουνίου – Ιουλίου 2009 του Hellenic Nexus, ο Γιώργος Ηλιόπουλος έβαλε ένα πολύ ενδιαφέρον ένθετο με τίτλο: “Το μεγάλο κύμα του Kondratiev” με θέμα τις θεωρίες του διάσημου Ρώσου (αφανούς) επιστήμονα ο οποίος μελέτησε και ανακάλυψε πως οι υφέσεις και οι εξάρσεις της παγκόσμιας οικονομίας σχηματίζουν 23-50ετείς επαναλαμβανόμενους κύκλους.

Ο Nikolai Dimitriyevich Kondtratiev to 1920, παρουσίασε το σύγγραμμα “The Major Economic Cycles όπου ο ρώσος επιστήμονας παρουσιάζει την μελέτη του για τη θεωρία των μεγάλων ημιτονοειδών κυμάτων, βάσει των οποίων εξελίσσεται κάθε οικονομία (αν και αυτός μιλούσε μόνο καπιταλιστικής).

Σύμφωνα με τον έλληνα συγγραφέα, τα κύματα αυτά, δείχνουν μια ενεργειακή επανάσταση η οποία έρχεται σαν λύση στην κρίση που μόλις ξεκίνησε.
Τα κύματα αυτά έχουν μια σχεδόν σταθερή διάρκεια 40-60 χρόνων.
Όπως φαίνεται στο σχήμα, κάθε κύμα αποτελείται από 8 φάσεις.

1. Ανάκαμψη από τον πάτο της ύφεσης και ανάπτυξη. Χαμηλός πληθωρισμός και επιτόκια, συνεχείς επενδύσεις και παραγωγή με χαμηλή ανεργία.
2. Συσσώρευση πλούτου και άνοδος αγορών, πληθωρισμός, μείωση παραγωγικών επενδύσεων, σταδιακή αύξηση ανεργίας. Πιθανοί πόλεμοι.
3. Κορυφή ανάπτυξης, με χειρότερη αναλογία αμοιβών προς τιμές, απότομη άνοδος ανεργίας και αναταραχές.
4. Απότομος αποπληθωρισμός, πιθανή ισχυρή κρίση, μείωση αμοιβών και αύξηση ανεργίας με κοινωνικές αναταραχές.
5. Μικρή αναλαμπή με μερική εξομάλυνση δυσμενών συνθηκών, στάσιμο πληθωρισμό και επιλεκτική Βιομηχανική παραγωγή.
6. Αποπληθωρισμός, επέκταση νέων τεχνολογιών, βελτίωση αμοιβών, ψευδαίσθηση σταθερότητας, εξάντληση κεφαλαίων, άνοδος επιτοκίων.
7. Κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, μαζική εφαρμογή νέων τεχνολογιών, βελτίωση αμοιβών, ήπιες πληθωριστικές πιέσεις, πιθανή βραχύβια κρίση.
8. Βυθός. Ο πάτος της κρίσης και η αρχή της ανάκαμψης με κεφαλαιοποίηση νέων τεχνολογιών.

Το κύμα που βρισκόμαστε τώρα σύμφωνα με το διάγραμμα, ξεκίνησε με φάση 1 περίπου το 1987 με την είσοδο της πληροφορικής και τις τηλεπικοινωνίες στην παραγωγή. Ορθώθηκε σε ανάπτυξη φάσης 2 μέχρι το 2000 και έφτασε στη κορυφή της φάσης 3 το 2006. Κατόπιν άρχισε η βύθιση της κρίσης με φάση 4 μέχρι το τέλος του 2010. Ακολουθεί η φάση 5 με μικρή αναλαμπή μέχρι το 2012, για να πέσει στη φάση 6 το 2016, στη φάση 7 το 2020 και στο βυθό της φάσης 8 για μια νέα ανάκαμψη το 2027.

Στο παραπάνω σχήμα βλέπουμε αναλυτικά τα τελευταία τέσσερα κύματα ανάπτυξης-ύφεσης σύμφωνα με το “The Major Economic Cycles" του Nikolai Dimitriyevich Kondtratiev:

1. 1847-1873 Ανάπτυξη και 1874-1895 Ύφεση
2. 1896-1920 Ανάπτυξη και 1921 – 1944 Ύφεση
3. 1945- 1965 Ανάπτυξη και 1966 –1986 Ύφεση
4. 1987 – 2000 Ανάπτυξη και 2001- 2027 Ύφεση....πηγή http://anosospoliteia.blogspot.com

 

ΒΕΣΑΚ...ΜΙΑ ΠΑΝΑΡΧΑΙΑ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ....

Στην καρδιά της Άνοιξης, όταν τα πάντα ανθιζουν, τότε μοιάζει νάναι το ξεκίνημα της χρονιάς! Ακριβώς αυτή την εποχή μιά πανάρχαια και παγκόσμιας σημασίας γιορτή λαμβάνει χώρα. Το Βεσάκ! Το άρθρο που ακολουθεί είναι αφιέρωμένο σε τούτη την γιορτή.

Η Δύναμη του Σεληνιακού Κύκλου

Εξαιτίας της διαφορετικής διάταξης των ουράνιων σωμάτων στο Σύμπαν έχουμε, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία Πλανητικών, Σεληνιακών και Ζωδιακών κύκλων. Ο κύκλος της Πανσελήνου που τελείται σχεδόν κάθε 28 ημέρες, συμπληρώνει μια πλήρη περιφορά της Σελήνης γύρω από τη Γη και δίνει μια μοναδική ευκαιρία στον πλανήτη μας παρέχοντας τη δυνατότητα μιας ανεμπόδιστης πνευματικής σύνδεσης με τον Ήλιο, χωρίς τη δικής της παρέμβαση.

Από την αρχή της Νέας Σελήνης μέχρι και την Πανσέληνο, οι εσωτερικές πνευματικές δυνάμεις πλησιάζουν περισσότερο την αναπτυσσόμενη ανθρώπινη Ψυχή και προκαλούν μεγάλη ανταπόκριση προς το εξελικτικό φως, την Αγάπη και τη θεία Θέληση. Το Ηλιακό μας Σύστημα είναι μια μονάδα που διατηρείται ζωντανή και ακολουθεί μια Κοσμική εξέλιξη με τη μεσολάβηση ενεργειών. Είναι σαν ένας οργανισμός, που δέχεται διαφορετικά είδη ενέργειας, τις μετατρέπει, τις αφομοιώνει και μετά τις εκφράζει. Αυτή ακριβώς η διαδικασία κρατάει το Ηλιακό μας Σύστημα ζωντανό και προάγει την Ηλιακή εξέλιξη.

Οι ενέργειες στις οποίες αναφερόμαστε προέρχονται κυρίως από τον αστέρα Σείριο, από τη Μεγάλη Άρκτο, από τον αστερισμό του Ταύρου και από το μεγάλο αστέρι τον Αλντεμπαράν, που λάμπει σαν το Μάτι του Ταύρου. Είναι κανάλια για τις ενέργειες της φώτισης, της αγάπης, της ευσπλαχίας και της δύναμης-θέλησης. Εσωτερικές πηγές αναφέρουν πως εστιάζουν τις ενέργειές Τους πάνω στο δικό μας Πλανητικό Λόγο, στο Σανάτ Κουμαρά, στη Σαμπάλλα και στην Ιεραρχία και πως καλύπτουν ακτινοβόλα όλη την ανθρωπότητα και τα βασίλεια του πλανήτη.

Κατά τις Πανσελήνους, αν προετοιμαστούμε κατάλληλα ανυψώνοντας τους φορείς μας, θα διευρύνουμε τη συνείδησή αλλά και την επίγνωσή μας. Η επίγνωση είναι θέμα άμεσης εμπειρίας, γνώση μέσω ταύτισης, ανοίγματος προς στο φως του Ήλιου και ενότητας με ό,τι πνευματικό. Είναι μια αφύπνιση προς την Ουσιαστική Ζωή και τη λειτουργία της. Είναι η εμπειρία τόσο της μορφικής όσο και της άμορφης όψης της ζωής, της εκδηλωμένης αλλά και της ανεκδήλωτης. Χτίζουμε πραγματικά μια γέφυρα ανάμεσα στον αντικειμενικό και στον υποκειμενικό κόσμο, ανάμεσα στον κόσμο της αιτίας και στον κόσμο του αποτελέσματος. Με αυτό τον τρόπο αρχικά, η Επίγνωση οδηγεί στην Κατανόηση και με τη σειρά της στη Διεύρυνση της Συνείδησης.

Η Νέα Σελήνη και η Πανσέληνος είναι πάντα περίοδοι με αυξημένη την επικοινωνία με άλλες διαστάσεις, γιʼ αυτό και οι διαλογισμοί που γίνονται αυτές τις ημέρες είναι πιο δυνατοί και πιο γόνιμοι. Όταν όμως η Σελήνη είναι στο ζώδιο του Ταύρου οι ενεργειακές δυνάμεις είναι εξαιρετικά ισχυρές. Πηγάζουν από το Κέντρο του Θεού και μεταδίδουν Σοφία και Αγάπη, τις πιο ουσιαστικές ποιότητες του Βούδα και του Χριστού, που οδηγούν στη Θεϊκή Γνώση και ενδυναμώνουν όσους υπηρετούν την ανθρωπότητα. Είναι γνωστή ως η Γιορτή του Βεσάκ. Είναι γιορτή του δικού μας πλανήτη, είναι ο ετήσιος κύκλος που κάνει η Γη γύρω από τον Ήλιο.

Η Γη αντιπροσωπεύει την ανθρώπινη προσωπικότητα, που τις περισσότερες φορές λειτουργεί κάτω από την επίδραση του Ασυνείδητου, δηλαδή της Σελήνης. Ενώ ο Ήλιος εκφράζει την πνευματική όψη του ανθρώπου για το επίπεδο στο οποίο βρίσκεται. Αντιστοιχεί στην πηγή της Εσωτερικής Έμπνευσης και των Ανώτερων Αρχών και ιδανικών, τα οποία είναι οδοδείκτες για την εξέλιξη της ανθρώπινης ύπαρξης.

Συνοψίζοντας θα μπορούσαμε να πούμε πως, με το Διαλογισμό, κατά την ώρα της Πανσελήνου του Βεσάκ δημιουργούμε μια θεία ισορροπία μέσα στη φύση μας, αναζητώντας την ατραπό μας, το μυστικό πέρασμα που οδηγεί στο Μάτι του Ταύρου, στο σπίτι μέσα μας, στον Οίκο του Θεού.


Η Γιορτή του Βεσάκ μέσα στο Χρόνο

Η κοιλάδα των Ιμαλαϊων όπου λαμβάνει χώρα η γιορτή του Βεσάκ.

Λέγεται ότι πρόκειται για μια από τις πιο παλιές γιορτές. Ήταν γνωστή ακόμη στην εποχή της Ατλαντίδας και γιορταζόταν με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια. Μόνο που είχε άλλο όνομα, το οποίο σήμερα είναι γνωστό μόνο στους Μύστες των Εσωτερικών Πεδίων.

Μέσα στην καρδιά της Άνοιξης, όταν τα πάντα ήταν ανθισμένα τελείτο η γιορτή, η οποία θεωρείτο σαν το ξεκίνημα όλης της χρονιάς.

Λέγεται πως οι Ατλάντιοι ιερείς γιόρταζαν μυστικά το Βεσάκ με πολύ δυναμικές τελετές, παρόλο που ο λαός είχε τις δικές του εξωτερικές εορτές και γιόρταζε χωρίς να γνωρίζει το τι ακριβώς κάνει. Μετά την καταστροφή της Ατλαντίδας χάθηκε και η γιορτή και οι εσωτερικές λειτουργίες της. Από τα διάφορα ιερατεία αναπτύχθηκαν άλλες γιορτές, συνήθως μέσα στο μήνα Μάη, που είχαν να κάνουν κύρια με τη Φύση. Μόνο λίγοι μυημένοι γιόρταζαν υποσυνείδητα την αναγέννηση, γιατί το Βεσάκ είναι αναγέννηση. Είναι Θάνατος και Αναγέννηση.

Όταν αναπτύχθηκε η Αίγυπτος, γεννήθηκαν ορισμένες εξελιγμένες οντότητες που θέλησαν να αναβιώσουν το Βεσάκ, χωρίς τελικά να το επιτύχουν, μια που συνάντησαν την αρτηριοσκληρωτική αντίδραση του ιερατείου. Οι Αιγύπτιοι κατείχαν μεγάλο μέρος της αλήθειας, αλλά δεν μπόρεσαν να το ανακαλύψουν σε όλη του την έκταση.

Οι όποιες προσπάθειες σταμάτησαν και η ιδέα πέρασε στην Ελλάδα μέσω της Κρήτης, ενώ μέσω της Μεσογείου θαλάσσης μεταφέρθηκε στα δυτικά κράτη, όπου και βρήκε μεγάλη απήχηση. Ιστορικά, για την περίοδο της Μεγάλης Ελλάδας, δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτε για αυτές τις περιοχές, παρόλο που υπήρχαν λατρείες εξίσου βαθιές με εκείνες των Αρχαίων Ελλήνων. Γιόρταζαν με την ίδια πίστη τον ερχομό του νέου έτους. Είχαν μια εσωτερική γλώσσα επικοινωνίας για τα πουλιά, τα ζώα και τα φυτά κάθε μεγέθους και κάθε είδους. Ήταν πιο πρωτόγονοι σε εμφάνιση και σε καλλιέργεια, αλλά τα αισθήματά τους ήταν αγνά και διοχετεύονταν με όλη τους την παρόρμηση στα εσωτερικά πεδία.

Υπήρχαν τρεις κύριες περιοχές που αυτός ο γιορτασμός είχε ιδιαίτερο τελετουργικό χαρακτήρα. Η μία ήταν στα βόρεια της σημερινής Αγγλίας, στα σύνορα της με τη Σκωτία. Η άλλη βρισκόταν χαμηλά στο Νότο, στο μέρος εκείνο της Ισπανίας και της Γαλλίας που βρέχεται από θάλασσα. Και η τρίτη περιοχή βρισκόταν βόρεια, σχεδόν στις παγωμένες ζώνες, όπου η Άνοιξη ερχόταν αργά, αλλά όταν ερχόταν ήταν ένα κάλεσμα ζωής και χαράς για όλους.

Λέγεται πως τα μυστήρια του Βεσάκ τα γιόρταζαν πάντα μέσα στα δάση, ποτέ στους συνοικισμούς τους, πάντα μέσα στη φύση. Άναβαν φωτιές για να ελκύσουν τη θεϊκή ενέργεια, και αρέσκονταν να πλένονται σε ποτάμια και σε μικρούς καταρράκτες μέσα στα δάση, για να εξαγνίζουν το σώμα τους και να το αφήσουν καθαρό κάτω από τις ηλιακές ακτίνες, σύμβολο ενέργειας και δύναμης. Σε αυτές τις γιορτές ποτέ δεν θυσίαζαν ζώα, αφιέρωναν μόνο καρπούς. Τους άρεσαν να μοιράζονται την τροφή τους με τη δίκαιη πηγή δύναμης, η οποία θα τους την επέστρεφε μετουσιωμένη σε άλλη μορφή ενέργειας.

Τον ίδιο καιρό, λοιπόν, στη Μεγάλη Ελλάδα, οι γιορτές δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν τον ίδιο χαρακτήρα όπως στην υπόλοιπη πρωτόγονη Ευρώπη. Πάντα σε αυτό το χώρο υπήρχαν πιο ανεπτυγμένα μυαλά, πιο οργανωμένη σκέψη, αλλά ταυτόχρονα, οι άνθρωποι ήταν πιο ξεπολωμένοι από τη μοναδική πηγή δύναμης. Ωστόσο σε αυτό το χώρο ξαναγεννήθηκε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό μυημένων υπάρξεων. Όλοι οι μυημένοι του αρχαιότερου κόσμου πέρασαν από αυτό το κομμάτι της γης και άφησαν τα ίχνη τους. Αυτοί έδωσαν και την πρώτη ώθηση για το γιορτασμό του Βεσάκ. Ήταν γιορτασμός της φύσης και της δύναμης που περικλείει μέσα της. Ήταν ο γιορτασμός της ενέργειας που διαχεόταν πάνω σε όλα τα ζωντανά δημιουργήματα, ήταν ο Ήλιος σε όλο του το μεγαλείο, που έλουζε τη Γη σε μια περίοδο χωρίς βροχές. Πολλές από τις αρχαίες γιορτές δεν γιορτάζονταν τυχαία την Άνοιξη όπως και τα δικά μας Ελευσίνια.

Γιορταζόταν ακόμη και από τους Ινδιάνους, οι οποίοι κατάφερναν να εφελκύσουν ένα μέρος της ενέργειας που πλανιόταν γύρω από τον πλανήτη κατά την ημέρα του Βεσάκ. Και μπορούσαν να τη χρησιμοποιούν με διάφορους τρόπους. Δεν είναι ψέματα πως μπορούσαν να προκαλέσουν βροχή ή άλλα φυσικά φαινόμενα. Είχαν αυτή τη δύναμη, η οποία αναπτύχθηκε στα βάθη των αιώνων, και πήγαζε από την εφέλκυση αυτής της ιδιαίτερης ενέργειας. Πολλοί από τους Ινδιάνους ήταν μάγοι, και ένα ποσοστό μυημένων βρισκόταν ανάμεσά τους για πολλές ενσαρκώσεις, σαν ένα απαραίτητο στάδιο εκπαίδευσης.

Αλλά όμως, οι άνθρωποι καταστρέφουν ό,τι θείο τους έχει δοθεί. Μαζί με τους πολιτισμούς τους κατέστρεψαν και την εσωτερική τους υπόσταση καθώς και όση εσωτερική διδασκαλία είχαν λάβει. Μόνο κάπου μέσα στο Μεσαίωνα φάνηκαν πάλι κάποια ίχνη αυτού του γιορτασμού που δυστυχώς πνίγηκαν στο αίμα και τη φωτιά. Υπήρξαν και παλαιότερα κάποια σημάδια για αυτό το γιορτασμό στους Εβραίους, που εμείς σήμερα το ονομάζουμε Πάσχα. Αλλά και αυτά σιγά-σιγά με τον καιρό έφτασαν σε εμάς τελείως διαφοροποιημένα και παραμορφωμένα από την πραγματικότητα.

Όσο για την Ανατολή, το Βεσάκ γιορταζόταν αρκετές χιλιετηρίδες π.Χ., κάπου με μεγάλη πίστη και ευλάβεια από όλους τους ανθρώπους και αλλού από μικρές μειονότητες. Οι Κινέζοι, οι Ινδοί και οι Ιάπωνες καθώς και μια φυλή στη έρημο της Σαχάρα γιόρταζαν με μεγάλη ιδιαιτερότητα το Βεσάκ. Ήταν μια λατρεία πραγματικά πρωτόγονη, αλλά και γεμάτη δύναμη. Η Ανατολή ήταν εκείνη που κατόρθωσε να σώσει μέσα στους αιώνες την ύπαρξη αυτής της γιορτής, που ήδη έχει αρχίσει να αναβιώνει και σε άλλες περιοχές του κόσμου. Δεν είναι γιορτή, είναι μεγαλείο, είναι κατανόηση αυτού που απλόχερα μας δίνεται, κατανόηση του πώς πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε ώστε να το πάρουμε πίσω μετουσιωμένο σε μια άλλη μορφή. Είναι σαν μια Πνευματική Πρωτοχρονιά.

Κατά το Βεσάκ, αυτόν το φυσικό κύκλο κάθε χρόνο, υπάρχει μια νέα εισροή δυνάμεων. Οι δυνάμεις αυτές έχουν την τάση να συμπιέζονται όλο και περισσότερο προς τον πλανήτη και να εισχωρούν στους ανθρώπους. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τις δεχτούμε και να τις χρησιμοποιήσουμε κατάλληλα για το διάστημα μιας ολόκληρης χρονιάς. Εάν δεν είμαστε δεκτικοί, η δύναμη αυτή θα προκαλέσει φοβερές ζημιές διότι, μια ενέργεια που δε βρίσκει δίοδο να διοχετευθεί γίνεται καταστροφική ενώ παραμένει ανεξάντλητη μέχρι το επόμενο Βεσάκ. Και το πιο σημαντικό είναι πως, όλη αυτή την ενεργοποίηση πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε και να την αποδώσουμε δημιουργικά. Το δημιουργικό έργο και η υπηρεσία προς την ανθρωπότητα και τον πλανήτη θα είναι η γείωση και η επισφράγιση αυτής της σημαντικής γιορτής.


Η Μεγάλη Γιορτή του Βεσάκ

Είναι μία από τα τρείς μεγαλύτερες πνευματικές πλανητικές γιορτές της Άνοιξης, η πρώτη είναι του Χριστού ή της Ανάστασης, η δεύτερη του Βούδα ή του Wesak/Vesak και η τρίτη της Ανθρωπότητας ή της Καλής Θέλησης. Το Βεσάκ είναι ο εορτασμός της απελευθέρωσης, της αφύπνισης, της μεταμόρφωσης, το ταξίδι προς τον Οίκο του Θεού. Θεωρείται η μεγαλύτερη αποκρυφιστική γιορτή του χρόνου, είναι η πιο ιερή χρονική περίοδος για τους Βουδιστές αλλά και για όλους τους πνευματικούς ανθρώπους. Γιορτάζεται την ημέρα της Πανσελήνου του δεύτερου μήνα των Ινδουϊστών Vaisakha ο οποίος στην Κεϋλάνη λέγεται Wesak που αντιστοιχεί κάθε χρόνο το μήνα Απρίλιο ή Μάιο και συμπίπτει με την πρώτη Πανσέληνο του Ταύρου.

Οι αρχαίοι μύθοι λένε πως τη μέρα αυτή γεννήθηκε ο Βούδας και πως αυτή τη μέρα εγκατέλειψε το φυσικό του σώμα, γιορτάζεται κυρίως η γέννηση αλλά και ο θάνατος και η ανάληψη του Βούδα στη Νιρβάνα. Κάθε Βεσάκ λοιπόν, όλα τα μέλη της Λευκής Αδελφότητας συγκεντρώνονται σε μία απόκρυφη κοιλάδα, στους λόφους των βορείων Ιμαλαΐων κοντά στο Νεπάλ, δυτικά της Λάσα. Εκεί, κατά την ώρα της Πανσελήνου εκτελούν ένα τυπικό, και με τη δύναμη της παρουσίας του Βούδα, που επισκέπτεται την κοιλάδα σε αστρική κατάσταση, διαχέουν στη Γη τις πιο ισχυρές πλανητικές ενέργειες της χρονιάς. Πρόκειται για μια ευλογία που διαπερνά και αφήνει τα σημάδια της σε κάθε ύπαρξη, διευρύνοντας τη συνείδηση σε επίπεδα ανέφικτα σε άλλες περιόδους. Την ίδια περίοδο λέγεται, πως ανοίγει και μια μακροκοσμική ενεργειακή πύλη στο διάστημα από την οποία τα όντα της Πνευματικής Ιεραρχίας του Πλανήτη έρχονται σε επαφή με όντα και ενέργειες που το επίπεδό τους είναι αντίστοιχα υψηλό, όπως είναι η σχέση της ανθρωπότητας με την Ιεραρχία.

Όπως αναφέρει ο μύθος, ο Βούδας επιστρέφει μια φορά το χρόνο για να ευλογήσει τον κόσμο, διαβιβάζοντας μέσω του Χριστού Πνευματική Ενέργεια. Κατόπιν ο Βούδας αποσύρεται ώσπου γίνεται αμυδρή κουκίδα στον ουρανό και χάνεται. Η όλη τελετουργία της ευλογίας, από τη στιγμή της πρώτης μακρινής εμφάνισης μέχρι τη στιγμή που ο Βούδας εξαφανίζεται από τη θέα, διαρκεί ακριβώς οκτώ λεπτά. Η ετήσια θυσία του Βούδα για χάρη της ανθρωπότητας, διότι επιστρέφει στα χαμηλότερα επίπεδα με μεγάλο τίμημα, έχει τελειώσει και Εκείνος επιστρέφει και πάλι στον υψηλό τόπο, όπου εργάζεται. Κάθε χρόνο επανέρχεται για την ευλογία, και κάθε χρόνο επαναλαμβάνεται η ίδια τελετή. Κάθε χρόνο Αυτός και ο μεγάλος Αδελφός του ο Χριστός, συνεργάζονται στενότατα για να ωφεληθεί πνευματικά η ανθρωπότητα. Σε αυτούς τους δύο μεγάλους Υιούς του Θεού έχουν εστιαστεί δύο όψεις της Θείας Ζωής και αυτοί δρουν από κοινού ως θεματοφύλακες του ύψιστου τύπου δύναμης, στην οποία μπορεί να ανταποκριθεί η ανθρωπότητα. Μέσω του Βούδα διαχύνεται η Σοφία του Θεού, μέσω του Χριστού εκδηλώνεται η Αγάπη του Θεού στην ανθρωπότητα.

Ο Βούδας ως προσωποποίηση του Φωτός και ο Χριστός ως Ενσάρκωση της Αγάπης, συναντιούνται αυτή τη συγκεκριμένη ημέρα και αυξάνουν τις ενεργειακές δονήσεις της ανθρωπότητας, προκειμένου να βοηθήσουν αυτήν και τον πλανήτη εξελικτικά. Το Βεσάκ σηματοδοτεί μία έντονη περίοδο Πνευματικής αξιολόγησης σε όλες τις διαστάσεις. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης αυτής θέτουν τη μοίρα της ενεργειακής δόνησης της ανθρωπότητας για τον επόμενο κύκλο των δώδεκα μηνών. Όταν ο Βούδας που είναι η έκφραση της Σοφίας του Θεού κατακλύζει την Γη με ευλογίες, ο Χριστός που αντιπροσωπεύει την Ανθρωπότητα εκφωνεί ένα ειδικό μάντρα που ψάλλεται μόνο αυτήν την περίοδο. Αυτό το μάντρα, δημιουργεί ιδιαίτερα υψηλές και δυνατές δονήσεις που ξεκινούν από την Γη και φτάνουν κατευθείαν στο Πνεύμα συνδέοντας όλες τις Φωτισμένες Υπάρξεις της Γης με το Θείο.

Πιό κοντινή άποψη της κοιλάδας όπου γίνεται η γιορτή. Μπορεί να διακριθεί αμυδρά ο βωμός

Αυτήν την τελετή την παρακολουθεί πλήθος προσκυνητών, οι οποίοι όμως δεν είναι βέβαιο εάν μπορούν πραγματικά να δουν την ακτινοβόλο μορφή του Βούδα, καθώς και πολλά από τα μέλη της Λευκής Αδερφότητας. Λέγεται, πως η παρακολούθηση της γιορτής είναι ελεύθερη, αλλά πολλοί που προσπάθησαν να φτάσουν στην κοιλάδα δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους. Ίσως αυτό να οφείλεται και στον έντονο ενεργειακό κραδασμό που εκπέμπεται την ώρα της τελετής. Σαν κάποιο αόρατο χέρι να κρατά μακριά τις κακές και ανεπιθύμητες επιδράσεις. Εκεί όπως λέει ο μύθος, συγκεντρώνονται τα μεγάλα ΄Οντα, που αποτελούν τους φύλακες του Σχέδιου του Θεού πάνω στη Γη για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα και ανάμεσά τους βρίσκεται και ο Χριστός.

Καθώς πλησιάζει λοιπόν η ώρα της Πανσελήνου, αρχίζει να επικρατεί σιγή ανάμεσα στο πλήθος. Εκτελούνται ορισμένες τελετουργικές κινήσεις με τις οποίες οι συναθροισμένοι Διδάσκαλοι και οι μαθητές τους παίρνουν κάποιες συμβολικές θέσεις και σχηματίζουν επάνω στο έδαφος της κοιλάδας διάφορα σημαντικά σύμβολα, όπως ο πεντάκτινος αστέρας, με τον Χριστό να στέκει στο ψηλότερο σημείο του, ή ένα τρίγωνο, με τον Χριστό στην κορυφή, ή έναν σταυρό. Μπορούμε ενδεικτικά να πούμε ότι έλκονται και εκφράζονται διαφορετικές ενέργειες από τον κάθε σχηματισμό που δρουν σαν μαγνήτες και μεταβιβαστές. Για παράδειγμα το τρίγωνο και η πυραμίδα, προσελκύουν διαφορετική ενέργεια από το πεντάκτινο αστέρι, και το καθένα απελευθερώνει την ενέργεια που λαμβάνει σε διαφορετικά επίπεδα ή πεδία. Αυτοί οι σχηματισμοί λειτουργούν α) προσελκύοντας ενέργειες, β) συγχωνεύοντάς τις και γ) ακτινοβολώντας τις σε κατάλληλα κανάλια προάγοντας την εξέλιξη της ανθρωπότητας.

Και τότε αποκαλύπτονται εμπρός τους σε πλήρη δράση οι Κοσμικές ακτίνες αλλά και η όλη διαδικασία μεταμόρφωσης, που λαμβάνει χώρα μέσα στο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο που έχουν δημιουργήσει οι Διδάσκαλοι στην κοιλάδα. Ο κύριος σκοπός των τελετουργιών είναι να ενισχύσουν τα κανάλια της θείας ροής σε όλα τα βασίλεια οδηγώντας την πρόοδο κάθε ατόμου, κάθε κυττάρου και κάθε ζώσας μορφής στην ατραπό της απελευθέρωσης, της διεύρυνσης και της εξέλιξης, όχι μόνο σε ανθρώπινο επίπεδο αλλά και στα κοσμικά πεδία. Σπάζουν τα φράγματα του περιορισμού και της χωριστικότητας, φράγματα στο φυσικό, στο συναισθηματικό και στο νοητικό πεδίο, αφήνοντας την ενέργεια να εισρεύσει για εξάγνιση, πρόοδο και ελευθερία, για επικοινωνία και περισσότερη φώτιση για αγάπη με σκοπό τη διεύρυνση της συνείδησής μας.

Κατά την Πανσέληνο του Βεσάκ, έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία να εξαγνίσουμε τους φορείς μας, να καθαρίσουμε τις σκοτεινές και τυφλές παρορμήσεις μας, τις θυμαπάτες ή τα αρνητικά συναισθήματα, τις καταθλίψεις, τις συγχυσμένες σκέψεις και να σταθούμε στο φως της πνευματικής μας επίγνωσης. Αν επιτύχουμε έστω και για μια στιγμή την αναγκαία ευθυγράμμιση, εναρμόνιση και ενοποίηση, τότε η απειροσύνη μας κατακλύζει ολοκληρωτικά. Αισθανόμαστε να δημιουργείτε μια χρυσή γέφυρα ενότητας με το Θείο, είμαστε μέρος του Συμπαντικού Κόσμου, είμαστε ένα με τον Κόσμο και όλη η απόγνωση και η χωριστικότητα που είναι αιτία δυστυχίας της ανθρωπότητας, μπορούν να εξαλειφθούν. Πράγματι, η τελετή του Βεσάκ είναι η δημιουργία μιας γραμμής επικοινωνίας μεταξύ της ύλης και του πνεύματος, ή μεταξύ των εφτά πεδίων της ύπαρξης ή ανάμεσα στην αφυπνισμένη συνείδηση και την υπερσυνείδηση.

Όμως υπάρχει κάτι σχετικά με αυτή την Εορτή, που τη διαφοροποιεί και την ξεχωρίζει από τις άλλες γιορτές. Οι ημερομηνίες των Χριστιανικών Εορτών καθορίστηκαν από γεγονότα του παρελθόντος ή από συμβάντα που έγιναν πολλούς αιώνες πριν, ή επίσης μνημονεύουν κάποιο μεγάλο Μαθητή του Χριστού που υπηρέτησε στο παρελθόν τη φυλή, όπως κι Εκείνος. Η Εορτή του Βεσάκ συνιστά αναγνώριση ενός τωρινού και ζωντανού γεγονότος. Τελείται ενόσω λαμβάνει χώρα ένα μεγάλο ουράνιο γεγονός, και έχει τη φύση της συμμετοχής σε μια τελετουργία.

Η εορτή του Βεσάκ συνδέει το παρελθόν με το παρόν, κάτι που καμία άλλη γιορτή δεν κατάφερε. Αντιπροσωπεύει μια τρέχουσα ευκαιρία όπου Ανατολή και Δύση συνενώνονται μέσω του Βούδα και του Χριστού εξαφανίζοντας τους θρησκευτικούς διαχωρισμούς. Ενώ ταυτόχρονα τη στιγμή της γιορτής υπάρχει μια ύψιστη Πνευματική Ευλογία σε ολόκληρο τον κόσμο. Πρόκειται για την ασυνήθιστη εισροή ζωής και πνευματικής διέγερσης που εξυπηρετεί στη ζωογόνηση της έφεσης του ανθρώπινου γένους. Και σε αυτό ακριβώς το γεγονός, στην εκροή των πνευματικών δυνάμεων, έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν εξελιγμένες υπάρξεις που θα οδηγήσουν την ανθρωπότητα σε μεγάλες συνειδησιακές διευρύνσεις.

Αξιοποιώντας αυτή την ενέργεια θα μπορούσαμε σταδιακά να ανοίξουμε το δρόμο για μια καινούργια Θρησκεία στον Κόσμο. Το σημαντικότερο βήμα προς αυτήν θα ήταν να διαλυθούν όλα τα χωριστικά τείχη ανάμεσα στις υπάρχουσες θρησκείες και να γίνει ορατός ο κοινός παρανομαστής ή το χρυσό νήμα που τις διατρέχει όλες. Όταν γίνει αυτό, θα αντιληφθούμε πως όλες οι θρησκείες είναι εκφρασμένες όψεις της ίδιας Ύψιστης πηγής. Θα αντιληφθούμε πως αυτή η Θρησκεία δεν είναι μόνο μια αληθινά πνευματική ή μια συναισθηματική έκκληση προς το Θείο αλλά και μια επιστημονική έλξη προς την ίδια Πηγή της Ζωής.

Σε χρονικές περιόδους όπως αυτή του Βεσάκ συμβαίνει να ανοίξει ξαφνικά ένα παράθυρο στη συνείδησή μας και για μια στιγμή μια αστραπιαία λάμψη αποκάλυψης χτυπάει την Ψυχή μας. Για μια σύντομη στιγμή, βλέπουμε το λόγο της εδώ ύπαρξής μας και τις δικές μας ευθύνες προς τη ζωή, σαν σύνολο. Οι σχέσεις με ανώτερες σφαίρες και ενέργειες διευρύνουν τη συνείδησή μας, διευρύνουν την επίγνωσή μας και βαθαίνουν την αίσθηση της υπευθυνότητας που έχουμε, γιατί σε αυτές τις εισερχόμενες ενέργειες έχουν εντυπωθεί το Σχέδιο, ο Σκοπός και τα οράματα των μεγάλων Όντων. Ο βαθμός της δικής μας δεκτικότητας και αφομοίωσης εξαρτάται από το βαθμό ευθυγράμμισης της τριπλής προσωπικότητας με την εσωτερική Παρουσία και από τη νοητική εστίαση κατά την ώρα του διαλογισμού της Πανσελήνου.

πηγήhttp://www.e-zine.gr/index.php

ΤΟ ΞΥΛΙΝΟ ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ..

Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

ΚΑΙ ΤΟ ΞΥΛΙΝΟ ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ*

ΘΡΥΛΟΥΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΣΤΕΦ. Ο. ΗΜΕΛΛΟΥ

ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣ ΔΙΑΣΟΣΙΝ ΩΦΕΛΙΜΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ – ΑΘΗΝΑΙ 1991

     Ο Κωνσταντίνος ο ΙΑ' ο Παλαιολόγος υπήρξε, όπως είναι γνω­στό, ο τελευταίος αυτοκράτωρ του Βυζαντίου (1449-1453) και ο με­γάλος πρωταγωνιστής κατά την τελευταία πολιορκία της Κωνσταντι­νουπόλεως, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την εκπολιόρκησή της από τους Τούρκους (29 Μαΐου 1453) και την εν συνεχεία κατάλυση ολο­κλήρου του βυζαντινού κράτους με τις τραγικές για τον Ελληνισμό συνέπειές της.

Ο αυτοκράτωρ αυτός διατηρήθηκε ζωηρότατα στη μνήμη του Ελληνικού λαού και αυτό οφείλεται κυρίως στον ηρωισμό και την τραγική του θυσία κατά την ημέρα της αλώσεως της Κωνσταντινου­πόλεως και όχι σε τυχόν εξαίρετες και άξιες να παραδοθούν στην ιστορική μνήμη πράξεις του κατά τη σύντομη, έστω, διάρκεια της αυ­τοκρατορικής του εξουσίας, που λόγω των δυσμενών γι' αυτόν και το έθνος των Ελλήνων ιστορικών και άλλων συγκυριών δεν ήταν εύκο­λο να υπάρξουν και δεν υπήρξαν πράγματι.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο Κωνσταντίνος δεν διέθετε μεγάλες στρατιωτικές, πολιτικές, οργανωτικές, ηθικές και άλλες αρετές, όπως φαίνεται από τις σχετικές δραστηριότητες του κατά την περίο­δο από το 1443-1449 που υπήρξε δεσπότης του Μορέως με πρωτεύου­σα τον Μυστρά, δεσπότης ουσιαστικά ολοκλήρου της Πελοποννή­σου, αλλά για τα σπουδαία έργα του δεν έχει διασωθή σχεδόν τίποτα στη λαϊκή μνήμη, δεν υπάρχουν παραδόσεις. Φέρονται μόνο χρη­σμοί, κείμενα δηλ. με δημώδη χαρακτήρα ή μάλλον με λαϊκή απή­χηση.

Οπωσδήποτε στις παραδόσεις που σχετίζονται με τα τραγικά γε­γονότα λίγο πριν και μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως ανα­φέρεται συχνά το όνομα τού Κωνσταντίνου και μάλιστα ως του μεγά­λου, όπως ελέχθη, πρωταγωνιστή των γεγονότων αυτών.

Αποκορύφωμα των παραδόσεων αυτών είναι η γνωστή σε κάθε γωνιά της Ελληνικής γης παράδοση για τον μαρμαρωμένο βασιλιά, δηλ. τον Κωνσταντίνο, σύμφωνα με την οποία:

«Όταν ήρθε η ώρα να τουρκέψη η Πόλη και μπήκαν μέσα οι Τούρκοι, έτρεξε ο βασιλιάς μας καβάλλα στ' άλογο του να τους εμποδίση. Ήταν πλήθος αρίφνητο η Τουρκιά, χιλιάδες τον έβαλαν στη μέση κ' εκείνος χτυπούσε κ' έκοβε αδιάκοπα με το σπαθί του. Τότε σκοτώθη τ' άλογό του κ' έπεσε κι αυτός. Κ' εκεί που ένας Αράπης σήκωσε το σπαθί του να χτυπήση το βασιλιά, ήρθε άγγελος Κυρίου και τον άρπαξε και τον πήγε σε μια σπηλιά βαθιά στη γη κάτω, κοντά στη Χρυσόπορτα.

Εκεί μένει μαρμαρωμένος ο βασιλιάς και καρτερεί την ώρα να 'ρθη ο άγγελος να τον σηκώση. Οι Τούρκοι το ξεύρουν αυτό, μα δεν μπορούν να βρουν τη σπηλιά που είναι ο βασιλιάς γι’ αυτό έχτισαν την πόρτα που ξεύρουν πως απ' αυτή θα έμπη ο βασιλιάς για να τους πάρη πίσω την Πόλη. Μα όταν είναι το θέλημα τού Θεού, θα κατεβή ο άγγελος στη σπηλιά και θα τον ξεμαρμαρώση και θα του δώση στο χέρι πάλι το σπαθί, που είχε στη μάχη. Και θα σηκωθή ο βασιλιάς και θα μπη στην Πόλη από τη Χρυσόπορτα και κυνηγώντας με τα φουσσάτα του τους Τούρκους θα τους διώξη ως την Κόκκινη Μηλιά. Και θα γίνη μεγάλος σκοτωμός, που θα κολυμπήση το μουσκάρι στο αίμα»¹.

Δεν θα με απασχόληση εδώ το θέμα του μαρμαρωμένου βασιλιά και της αναστάσεώς του, που υπό παραλλαγές αναφέρεται, όπως εί­ναι γνωστό, και σε άλλους ηγεμόνες του ευρύτερου ευρωπαϊκού χώ­ρου². Περιορίζομαι μόνο στο επί μέρους θέμα της παραδόσεως στον Κωνσταντίνο από τον Άγγελο Κυρίου του σπαθιού, που είχε χρησι­μοποιήσει κατά την κρίσιμη μάχη, προκειμένου να εκδιώξη τους εχθρούς από την Κωνσταντινούπολη, που συμπίπτει με σχετικές ανα­φορές σε άλλα δημώδους χαρακτήρα κείμενα, όπως θα φανή παρα­κάτω.

Αυτό που με ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι ότι υπάρχει μία δέσμη πα­ραδόσεων, μερικές από τις οποίες και εγώ ο ίδιος σε παλαιότερες έρευνές μου στην ύπαιθρο έτυχε να καταγράψω, σύμφωνα με τις οποίες το σπαθί του αυτοκράτορος δεν ήταν συνηθισμένο αλλά από ξύλο. Το περίεργο μάλιστα αυτό ξύλινο σπαθί έπαιξε και θα παίξη, σύμφωνα πάντοτε με τις παραδόσεις, σημαντικό ρόλο τόσο για την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως όσο και για την ανάκτησή της.

 Οι παραδόσεις αυτές, ουσιαστικά παραλλαγές μιας παραδόσεως, είναι λίγες κατά τον αριθμό, είναι δε διαδεδομένες άφ' ενός στον βόρειο ελληνικό χώρο, και ιδίως στη Θράκη, και άφ' ετέρου στα νησιά του Αιγαίου με τις ακόλουθες λεπτομέρειες:

1. Ο Κωνσταντίνος από λάθος δεν παρέλαβε το ξύλινο σπαθί που του έδινε η μητέρα του αλλά το σιδερένιο και το γεγονός αυτό υπήρξε η αιτία της καταστροφής, διότι ο Τούρκος παρέλαβε το ξύλινο και αναδείχθηκε νικητής³.

2. Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως Άγγελος Κυρίου ενεφανίσθη στον Κωνσταντίνο και του έδωσε ξύλινο σπαθί, διατάσ­σοντας τον να απόκρουση με αυτό την έφοδο των Τούρκων. Ο Κων­σταντίνος απέρριψε με αγανάκτηση και περιφρόνηση την προσφορά, με την προσθήκη ότι δεν κατώρθωσε τίποτα με το χρυσό σπαθί του, επομένως τίποτα δεν θα κατώρθωνε και με το ξύλινο. Ο Άγγελος όμως έδωσε το ξύλινο σπαθί στον Μωάμεθ, ο οποίος το παρέλαβε και κατετρόπωσε με αυτό τους αμυνόμενους⁴.

3. Ο Άγγελος έδωσε το ξύλινο σπαθί στον Κωνσταντίνο στην Κερκόπορτα που πολεμούσε. «Το σιδερένιο δεν έκαμε δουλειά και το ξύλινο θα κάμη;», ήταν η απάντηση του αυτοκράτορος. Ο Άγγελος θύμωσε, το έδωσε στον Τούρκο, που έσπασε την Κερκόπορτα, μπήκε μέσα και πήρε την Πόλη⁵.

4. Ο Αρχάγγελος έδωσε το σπαθί στον βασιλέα των Ρωμαίων με την συμβουλή: με αυτό να χτυπάς τον Τούρκο. Ο βασιλιάς του λέει: Το δικό μου το σιδερένιο δεν έκαμε τίποτα, αυτό τι να κάμη; Και έδωσε ο Αρχάγγελος το σπαθί στον Τούρκο βασιλέα, που κατέλαβε την Πόλη. Εμείς οι Ρωμαίοι πάντοτε λόγω της περηφάνειας μας χάνομε τον αγώνα μας⁶.

5. «Τον καιρό που πάρτηκεν η Πόλη ο Κωνσταντίνος ητη(γ)άνιζε ψάρ'ζια κ' ηπήαν κ' είπαν του πως ηπάρτηκεν η Πόλη, ζωντάνεψαν τα ψαρ'ζια κ'ι' ημπέσαν στη χαβούζα. Κ' ύστερις ήρηξεν το ξύλενο σπαθί που 'καμεν θρήνος στους οχτρούς, κ' ηπήραν το οι Τούρκοι. Μα πάλι τα παιδιά τού Κωνσταντίνου, που κοιμήθηκεν τώρα κείνος, ηκαλόψ'αν τους με πεσ'σέσια κ' ηστρέψαν το πίσω το σπαθί και τώ­ρα κρατούν το οι Ελλήνοι και τ' αγγόνια του Κωνσταντή. Και μέλλε τώρα να (γ)ενή πόλεμος κ'ι' η ώρα που θα παρθή η Πόλη, θα βοηθήση μιάλου πράμα το ξύλενο σπαθί και θα παίξη θρήνος στους οχτρούς»⁷.

6. θεϊκή δύναμη προσφέρει ξύλινο σπαθί στον Κωνσταντίνο. Ο αυτοκράτωρ το περιφρονεί, ο Τούρκος το παίρνει ευχαρίστως και κατακτά όλον τον κόσμο, όπως τον είχε διδάξει η θεϊκή δύναμη⁸.

7. Ο αναφερόμενος στην τελευταία παράδοση Τούρκος είναι εκείνος που ανήγγειλε την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως σε μια καλόγρια. Η τελευταία πείσθηκε στην αλήθεια της φοβερής ειδήσεως κατόπιν θαύματος, κατά το οποίο τα ψάρια που τηγάνιζε πήδη­σαν αιφνιδίως σε παρακείμενη λίμνη και ζωντάνεψαν⁹.

8. «Ο Κωνσταντίνος είχε μαλαματένιο σπαθί. Με το άλογο έμπαι­νε στην Αγιά Σοφιά κ' έπαιρνε το αντίδερο με το σπαθί από περηφά-νεια. Από περηφάνεια έχασε την Πόλη. Η Παναγία τού 'δινε το σπαθί το ξύλινο, που 'τανε θεϊκό. Αυτός δεν το πήρε. Η Παναγία τι να κάμη;»¹⁰.

Από την παράθεση των 8 παραλλαγών της παραδόσεως καθίσταται πρόδηλο ότι όχι μόνο το βασικό των θέμα αλλά και τα επί μέρους στοιχεία των ανήκουν αναμφίβολα στον κύκλο των παραδόσεων για την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και την τύχη του τελευταίου αυτοκράτορος τού Βυζαντίου.

Έτσι και το ότι ο Άγγελος έδωσε στον Κωνσταντίνο το ξύλινο σπαθί συγκεκριμένα στην Κερκόπορτα και το ότι ο Τούρκος με το σπαθί αυτό έσπασε την Κερκόπορτα και μπήκε από αυτήν στην Πόλη (3) σχετίζονται με όσα αναφέρει ήδη ο σύγχρονος με την Άλωση ιστορικός Δούκας.

Συγκεκριμένα Κερκόπορτα ονομάζει ο Δούκας την μικρή, ανοι­κτή εγκαταλειφθείσα, πύλη των εσωτερικών τειχών, από την οποία κατ΄ αυτόν εισήλθαν στην αρχή οι Τούρκοι στην Κωνσταντινούπο­λη¹¹, από το γεγονός δε αυτό το όνομά της έγινε πασίγνωστο.

Τα περί αναβιώσεως των τηγανισμένων ψαριών προκειμένου με το θαυμαστό αυτό συμβάν να γίνη πιστευτό το γεγονός της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως (5, 7) προέρχονται προφανώς από την ευ­ρύτατα στις ελληνικές περιοχές διαδεδομένη σχετική παράδοση¹².

Τέλος το στοιχείο της παραδόσεως άρ. 5 ότι τα παιδιά τού Κων­σταντίνου πήραν το σπαθί και τώρα το κρατούν οι Έλληνες και τα εγγόνια του και ότι θα βοηθήση πολύ το ξύλινο σπαθί για να ανακτηθή η Κωνσταντινούπολη, εκτός του ότι εκφράζει τους πόθους των Ελλήνων για την εθνική των αποκατάσταση, όπως διαμορφώθηκαν αμέσως μετά την Άλωση στις παραδόσεις και τα τραγούδια του με κύρια παράδοση την παραπάνω παρατεθείσα για τον μαρμαρωμένο βασιλιά, σχετίζεται πιθανώτατα με την επικρατήσασα κατά καιρούς μεταξύ των λογίων και του λαού ιδέα ότι ο Κωνσταντίνος κατά την εποχή της Αλώσεως ήταν νυμφευμένος και είχε και τέκνα. Η άποψη αυτή πάντως, την οποία υπεστήριξαν συγγραφείς της Δύσεως και της Ανατολής, μερικοί από τους οποίους μάλιστα έγραψαν ευθύς μετά την Άλωση και η οποία έχει εισέλθει και σε άλλες νεώτερες δημώδεις παραδόσεις, δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται προς τα πράγματα, αφού ο Κωνσταντίνος μετά από δύο ατυχείς γάμους έπεσε κατά την Άλωση άτεκνος και άνυμφος¹³.

Το βασικό όμως στοιχείο των παραδόσεων παραμένει το ξύλινο σπαθί, από την μη χρησιμοποίηση του οποίου εκ μέρους του Κωνσταν­τίνου εξαρτήθηκε τελικά η καταστροφή της πρωτεύουσας του Βυζαν­τινού κράτους και το κράτος ολόκληρο. Η λεπτομέρεια ότι ο Κων­σταντίνος δεν το παρέλαβε από λάθος (1) οφείλεται προφανώς στη διάθεση του λαϊκού δημιουργού να μη θεωρήση τον κατ' εξοχήν ήρωα της πολιορκίας της Κωνσταντινουπόλεως ως υπεύθυνο για την άλωση της. Αντιθέτως η περιφρόνηση του τελευταίου στην ως ευτε­λή θεωρούμενη προσφορά, του Αγγέλου όμως του Κυρίου, κατ' αντίθεση με τον Μωάμεθ (2, 3, 4, 6, 8) και η έπαρσή του, σε σημείο που να παίρνη το αντίδωρο με το χρυσό σπαθί του (4, 8) οφείλεται πάλι σε διάθεση του δημιουργού της παραδόσεως να διδάξη ηθικο­λογώντας τι επιφυλάσσεται σε εκείνον που περιφρονεί τη θεία βού­ληση, όπως και αν αυτή εκδηλώνεται.

Αλλά οι λεπτομέρειες αυτές παραμένουν μάλλον διακοσμητικές και επουσιώδεις. Το βέβαιο είναι ότι τόσο οι ιστορικές πηγές, όσο και οι λοιπές, λογιώτερες ή δημωδέστερες, παλαιότερες, δηλ. των χρόνων της Αλώσεως, η νεώτερες μέχρι και σημέρα, κάνουν πολύ συχνά λόγο για τον αυτοκράτορα και το όπλο του, που είναι πάντοτε το σπαθί του¹⁴, με το οποίο υπερασπίζεται την τιμή και την αξιοπρέ­πεια του κράτους του και του λαού του σε σημείο που, αν δεν γινόταν λόγος στις παραδόσεις ειδικά για σπαθί ξύλινο, οι παραδόσεις αυτές μαζί με εκείνη για τον μαρμαρωμένο βασιλιά θα ήταν απολύτως σύμ­φωνες με τις ιστορικές και τις άλλες μαρτυρίες.

Και είναι μεν αλήθεια ότι από την εποχή ήδη της Αλώσεως δη­μιουργήθηκαν αμφισβητήσεις και υπήρξαν διχογνωμίες αναφορικά με την τύχη του Παλαιολόγου κατά την ημέρα της 29^ης Μαίου που έπεσε η Κωνσταντινούπολη¹⁵, οι περισσότερες όμως και αξιοπιστότερες ιστορικές και άλλες μαρτυρίες, με τις οποίες βρίσκονται σε συμ­φωνία και οι λαϊκές παραδόσεις, συμφωνούν στο ότι ο τελευταίος ηγέτης τού βυζαντινού Ελληνισμού έπεσε στο πεδίο της μάχης μαχό­μενος ηρωικά με το σπαθί του εναντίον των εχθρών. Εξ άλλου στον ελληνικό λαό εδημιουργήθη η πεποίθηση και πάντως παρέμεινε ακλόνητη η πίστη, ότι ό,τι με το σπαθί του έχασε ο Κωνσταντίνος θα το επανάκτηση πάλι με το σπαθί του¹⁶.

Και είναι βέβαια δικαιολογημένο να γίνεται λόγος για σπαθί χρυ­σό ή τέλος πάντων σιδερένιο, όπως στις παρατιθέμενες παραδόσεις (1, 2, 3, 4, 8), προκειμένου για το σπαθί ενός λαμπρού και ένδοξου αυτοκράτορος, για το οποίο άλλη παράδοση αναφέρει ότι ήταν «ψη­λό, ολόισιο, με θηκάρι μαλαματένιο με χίλια δυο κεντίδια»¹⁷. Το κατ' εξοχήν όπλο του αυτοκράτορος είναι λογικό να είναι ανάλογο προς την αίγλη που αποδίδει σ' αυτόν ο λαϊκός δημιουργός. Αλλά χρήση ξύλινου, πρωτόγονου, ευτελούς και εύθραυστου σπαθιού με το οποίο ο κάτοχός του διεξάγει ηρωικό αγώνα εναντίον των έχθρων του, πρέ­πει να θεωρήται παράλογη και αδιανόητη για τα κοινά μέτρα της λο­γικής.

Πως προέκυψε η ιδέα αυτή του ξύλινου σπαθιού, είναι δύσκολο να προσδιορισθή. Το πρότυπο της συγκεκριμένης παραδόσεως πιθανώς να βρίσκεται σε κάποιο δημώδες κείμενο, το οποίο εγώ τουλάχι­στον αγνοώ. Πράγματι δεν αναφέρεται ούτε στις ιστορικές πηγές, που θα ήταν και πολύ δύσκολο, αλλά ούτε σε θρήνους, μονωδίες, χρησμολόγια, ιστορημένα ή όχι, σε παραδόσεις, ελληνικές ή τουρκι­κές, σε δημοτικά τραγούδια και σε οποίες άλλες πηγές σχετίζονται με την Άλωση και μου είναι βέβαια προσιτές. Ξύλινο σπαθί αναφέρεται καμιά φορά σε κείμενα με σκωπτικό μάλλον χαρακτήρα, πράγμα που δεν μας ενδιαφέρει¹⁸.

Πιο συχνά σχετικώς αναφέρεται χρήση του ξύλινου σπαθιού στα παραμύθια. Σύμφωνα με ένα από την Αστυπάλαια της Δωδεκανή­σου ο ήρωας τού παραμυθιού παίρνει «ένα ξυλίτικο σπαθάκι» και με αυτό αντιμετωπίζει αποτελεσματικά μυθολογικά τέρατα με τρία μά­τια, τους Τριμάτηδες¹⁹. Σε ένα άλλο παραμύθι από την Πελοπόννησο ο ήρωας χτυπώντας με τη συμβουλή της Πεντάμορφης μια μόνο φορά τη δράκαινα με ένα ξύλινο σπαθί τη φονεύει²⁰. «Ξυλοσπάθιν» εναν­τίον δράκου χρησιμοποιεί και ο ήρωας του μεσαιωνικού ερωτικού διηγήματος «Τα κατά Καλλίμαχον και Χρυσορρόην», - που έχει μεν παραδοθή σε ένα χειρόγραφο του ις' αι. αλλά έχει συντεθή πιθανώτατα τον ιγ' αι. η στις αρχές του ιδ' αι. - αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Εί­ναι η μοναδική μαρτυρία που γνωρίζω σε παλαιό μάλιστα κείμενο (ποίημα), αλλά, όπως έχει αποδειχθή, το ερωτικό αυτό διήγημα είναι στην πραγματικότητα ένα παραμύθι και επομένως και το στοιχείο της χρήσεως του ξύλινου σπαθιού είναι καθαρά παραμυθιακό²¹.

Όπως έχει ήδη παρατηρηθή, το γεγονός της αναφοράς στα παρα­μύθια του ξύλινου σπαθιού έχει την αρχή του στο ότι πολλές φορές αντικείμενα από άλλη ύλη παρά από τη συνηθισμένη, είτε ευγενέστε­ρη είτε ευτελέστερη, έχουν υπερφυσική δύναμη²².

Γενικά τίποτα δεν αποκλείει την δυνατότητα στοιχεία παραμυθιακά να εισχωρήσουν στις παραδόσεις, όπως συμβαίνει σε πολλές περι­πτώσεις. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση, χωρίς να το αποκλείω, νομίζω ότι το πράγμα είναι μάλλον δύσκολο, επειδή οι παραδόσεις αυτές έχουν αυτόν τον έντονο εθνικό χαρακτήρα. Ένα τέτοιο στοι­χείο, όπως του ξύλινου σπαθιού, μάλλον αταίριαστο στο όλο κλίμα, μέσα στο οποίο κινούνται, για το μεγαλείο του Παλαιολόγου θα ήταν ενδεχόμενο να αποβληθή από τη λαϊκή ευαισθησία κατά την πορεία του χρόνου.

Υπάρχει τώρα και ένα άλλο ζήτημα, που σχετίζεται με το πρόσω­πο και τον ρόλο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, η διαφορά μεταξύ παραδόσεων και χρησμών. Και ναι μεν οι πολυάριθμοι χρησμοί και προρρήσεις έχουν λόγια προέλευση, από το άλλο μέρος όμως έχουν τύχει ευρείας διαδόσεως στα λαϊκά στρώματα και έτσι, επειδή επί πλέον αποβλέπουν στους ίδιους σκοπούς, συμπίπτουν πολλές φορές με τις παραδόσεις στα κύρια τουλάχιστον σημεία.

Οπωσδήποτε, σύμφωνα με τις παραδόσεις, ο Κωνσταντίνος Πα­λαιολόγος είναι ο τελευταίος ηρωικός πρόμαχος του βυζαντινού Ελ­ληνισμού, ο οποίος μπορεί να έπεσε στο πεδίο της μάχης αλλά ο προορισμός του δεν έχει εκπληρωθή με τη θυσία του αυτή. Αντίθετα εξακολουθεί να υπάρχη ως μαρμαρωμένος βασιλιάς, μέχρι που να αναστηθή ως τιμωρός, για να εκδικηθή τους Τούρκους για τα παθή­ματα των Ελλήνων εκδιώκοντας τους κατά τρόπο ανελέητο από τα ελληνικά εδάφη. Αντίθετα, στους χρησμούς και τις προρρήσεις, που συνδυάζονται με τις προφητείες για την έλευση τού Αντίχριστου, γί­νεται λόγος για νομιζόμενο απλώς και όχι μαρμαρωμένο άνδρα-σωτήρα, ο οποίος όμως είναι φτωχός, ρακένδυτος, απέριττος και γε­νικά άσημος²³. Σε ηγήτορα με αυτές τις ιδιότητες θα μπορούσε κανείς να υποθέση ότι αρμόζει ένα ξύλινο, δηλ. ευτελές σπαθί, ανάλογο με την ευτέλεια του κατόχου και χρήστη του.

Στους χρησμούς βέβαια γίνεται λόγος για ρομφαία απλώς, την οποία θα παραδώση Άγγελος Κυρίου στον μέλλοντα να επαναφέρη την ελευθερία στην Επτάλοφο φτωχό και άσημο βασιλέα²⁴ και ποτέ, όσο γνωρίζω, για ξύλινη ρομφαία ειδικώτερα. Αλλά για τα λαϊκά στρώματα ένας τέτοιος ελευθερωτής δεν θα μπορούσε να διαθέτη και να χρησιμοποιή ένα σπαθί από χρυσό ή από οποιαδήποτε άλλη οπωσδήποτε ευγενή ύλη. Ένα ξύλινο σπαθί, που όμως θα είχε θαυ­ματουργικές ιδιότητες λόγω προελεύσεως του από τον θεό μέσω του Αγγέλου του, θα μπορούσε να είναι άκρως αποτελεσματικό, όπως είναι η απαίτηση των περιστάσεων. Η μεταφύτευση του στοιχείου αυτού, που, αν και δεν αναφέρεται, υποθετικά θα μπορούσε να ισχύη, στις δημώδεις παραδόσεις για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο θα ήταν εύκολη υπόθεση, αφού ο συμφυρμός των θρύλων για τον μαρμαρωμένο βασιλιά προς τους χρησμούς για τον φτωχό και απέ­ριττο βασιλέα είναι δεδομένος²⁵. Στα ευρύτερα στρώματα του λαού δεν θα υπήρχε δυσκολία, και αυτό είναι βέβαιο ότι έγινε, για τη διά­πλαση παλαιοτέρων χρησμών στο θρύλο του μαρμαρωμένου βασιλιά, αφού, όπως είναι γνωστό, ο λαός δημιουργεί συνήθως τις καινούρ­γιες παραδόσεις του, τα τραγούδια του κλπ. χρησιμοποιώντας έτοιμα υλικά από την παλαιότερη παράδοση και δημιουργία του.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν, εννοείται, υπόθεση, μέχρι που να πρόκυψη ενδεχομένως κάποια ερμηνεία πιο συγκεκριμένη.

Ας σημειωθή συμπληρωματικά ότι, σύμφωνα με δημοτικό τρα­γούδι από την Δυτ. Κρήτη, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και ως επαίτης φέρει βασιλικό σπαθί, το οποίο όμως προσπαθεί να αποκρύ­ψη και από το οποίο τέλος αποκαλύπτεται η βασιλική του κατα­γωγή²⁶.

---

* Πρώτη δημοσίευση: Πρακτικά τού Έκτακτου Πνευματικού Συμποσίου (Σπάρτη -Μυστράς 27-29 Μαΐου 1988), Από την φωτεινή κληρονομιά τού Μυστρά στην Τουρ­κοκρατία, Αθήναι 1990, σ. 263-272 (Πελοποννησιακά, Παράρτημα 16) (= στα γερμα­νικά με ασήμαντες διαφορές: Dona Folcloristica, Festgabe fur Lutz Rohrich zu seiner Emeritierung 3, 1990.o. 77-85 [Beitrage zur Europaischen Ethnologie und Folklore, Rei-ne B: Tagungsberichte und Materialien]).

1. Ν. Γ. Πολίτου, Παραδόσεις 1, σ. 22, άρ. 33 και 2, ο. 658-674, όπου εκτενή σχόλια για την παράδοση.

2. Βλ. πρόχειρα Ν. Γ. Πολίτου, ο.π, σ. 662.

3. Θράκη, Γκριτζάν-Ασάρ της περιοχής Κομοτηνής. Βλ. Στίλπ. Π. Κυριακίδου , θρακικαί παραδόσεις, Ημερολ. Μεγάλ. Ελλάδος 1922, σ. 251.

4. Θράκη, Μάδυτος, Αρχ. θρακ. Λαογρ. Γλωσσ. θησαυροί 3 (1936-37), σ. 117-118. Βλ. και Andre Mazon , Contes Slaves de la Macedoine sud-occidentale, Paris 1923, σ. 87, 17 και σ. 182 (Μακεδονία, περιοχή Φλώρινας). Κατά την παραλλαγή αυτή ειδικώτερα ο Άγγελος Κυρίου παρακαλεί τρεις φορές τον Κωνσταντίνον να πάρη το ξύλινο σπαθί, αν ήθελε να κράτηση το βασίλειό του. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος προτρέ­πει τον Άγγελο να δώση το σπαθί στον Τούρκο. Πρβλ. σχετικά και Στίλπωνα Κυριακίδη , Λαογραφία 8 (1921-25), σ. 604.

5. Θράκη, Καστανιές, θρακικά 7 (1936), σ. 235.

6. Πόντος (πρόσφυγες της περιοχής Κάρς). Σάββα Π. Παπαδοπούλου, Παραδόοεις-θρύλοι περιοχής Κάρς, Αρχείον Πόντου 42 (1988-89), σ. 114, άρ. 14. Όπως αναφέρει ο συγγρ., οι παραδόσεις που δημοσιεύει έχουν καταγραφή κατά τη χρονική περίοδο 1963-88, η δε παράδοση που μας απασχολεί, που την επιγράφει «Το σπαθίν», είναι σύνθεση δύο διηγήσεων.

7. Δωδεκάνησος, Κάλυμνος. Γιάννη Ζερβού, Παραδόσεις - Ιστορικά χαραμυθολογήματα [κλπ.], Δωδεκ. Αρχείον 3 (1958), σ. 240.

8. Σάμος, Παλαιόκαστρον. Στεφ.Ημέλλου, Έκθεση λαογραφικής απο­στολής εις Σάμον (13 Ιουλ. - 14 Αύγ. 1964), Επετ. Λαογρ. Αρχείου 17 (1965), σ. 194-195. Εδώ αναφέρονται και μερικές ακόμη από τις παραδόσεις για το ξύλινο σπαθί που εξετάζονται.

9. Ο.π.,σ. 195.

10. Σέριφος. ΚΛ, χφ. 3190, σ. 38 (1967, Συλλ. Στεφ.Ημέλλου), πρβλ. Στέφ. Ήμελλον, Παρατηρήσεις εξ επιτόπιου ερεύνης εις τον λαϊκόν πολιτισμόν των Νοτίων Κυκλάδων, Αθήναι 1974, σ. 41.

11. «Παραπόρτιον εν... το δέ όνομα της κουφής εκείνης πύλης εκαλείτο ποτε Κερ­κόπορτα» Δούκας 39, 4 (Pertusi, σ. 168-170. 6λ. σχετικά και σ. 454, σημ. 12). Πρβλ. Γουσταύου Σλουμβερζέ, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και η πολιορκία και άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων τω 1453 (μετάφρ. Σπυρ. Π. Λάμπρου, εν Αθήναις 1914), σ. 336, Ξ. Α. Σιδερίδου, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου θάνα­τος, τάφος και σπάθη, περιοδ. Μελέτη 2. 1908, ο. 65-66 κ.α.

12. Για την οποία βλ: Η αναβίωση των τηγανισμένων ψαριών κατά την άλωση της Πόλης, ανωτέρω άρ. 2. σ. 29 κέξ., όπου και η προηγούμενη βιβλιογραφία.

13. Βλ. σχετικά Σπυρ. Π. Λάμπρου, Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ως σύζυγος εν τη ιστορία και τοις θρύλοις, Νέος Ελληνομνήμων 4 (1907). σσ. 417-466 και ιδίως σ. 429 κέξ., όπου και η παλαιότερη βιβλιογραφία, πρόσθ. και Νίκου Α. Βέη, Περί του ιστορημένου χρησμολογίου, σ. 32ιδ' - 32ιζ', Γεωργίου θ. Ζώρα, Η άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως και η βασιλεία Μωάμεθ Β' τού κατακτητού κατά τον ανέκδοτον ελληνικόν Βαρβερινόν κώδικα 111 της Βατικανής βιβλιοθήκης 1952, σ. 29-30 (ανατύπωσις εκ του KB' τόμου της Επετηρίδος της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών) (= τού ίδιου , Αι τελευταίοι στιγμαί του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και του Μωά­μεθ του κατακτητού (κατά τον Βαρβερινόν ελληνικόν κώδικα 111], Περί την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως, Αθήναι 1959, σ.130-131).

14. Βλ. π.χ.: Δούκας 39, 13 (Pertusi 2, σ. 176) που αναφέρει ότι κατά την τελευ­ταία του στιγμή ο Κωνσταντίνος πολεμούσε «ιστάμενος βαστάζων σπάθην και ασπί­δα». Βλ. και Σιδερίδη , ο.π., σ. 66 κ.α. passim, Νίκου Α. Βέη, Περί του ιστορη­μένου χρησμολογίου, σ. 32 κβ' κέξ.

15. Βλ. Σιδερίδη, ο.π., σ. 70 κέξ., Βέη,ο.π., Ν. Γ. Πολίτου, Παραδόσεις 2, ο.π., σ. 660-661, όπου και βιβλιογραφία.

16. Σύμφωνα με χρησμό που αναφέρει ο Δούκας(39, 18, Pertusi, σ. 180) μετά την εκπολιόρχηση της Κωνσταντινουπόλεως και την παράδοση της στους Τούρκους «καταβάς άγγελος φέρων ρομφαίαν παραδώσει την βασιλείαν συν τη ρομφαία ανωνύμω τινί ανδρί ευρεθέντι τότε εν τω χίονι ισταμένω, λίαν απερίττω και πενιχρώ, και έρει αυτώ» «Λαβέ την ρομφαίαν ταύτην και εκδίκησον τον λαόν τού Κυρίου». Τότε τροπήν ίξονται οι Τούρκοι και οι Ρωμαίοι καταδιώξουσιν αυτούς κόπτοντες και εξελάσουσιν και εκ της Πόλεως...», πρβλ. Χαλκοκονδύλης 8, 275-280 (Pertusi 2, σ. 216) και Nicolo Barbaro (Pertusi 1, σ. 357, σημ. 89). Βλ. και Ν. Γ. Πολίτου , Δημώδεις δοξασίαι περί αποκαταστάσεως του ελληνικού έθνους. Λαογραφικά Σύμμεικτα I, 1920, σ. 16, του ίδιου , Παραδόσεις, 2, σ. 659. Πρβλ. ανάλογα από την χριστιανική γραμματεία που σχετίζονται όμως με το ξύλο τού Σταυρού (= σταυρό τού Χριστού): «ώσπερ δια ξύλου (ένν. της γνώσεως, του δένδρου της ζωής του Παραδείσου) η παράδοσις (ένν. των Πρωτοπλάστων) ούτω δια ξύλου (ένν. τού Σταυρού) η σωτηρία»˙ «ο Αδάμ δια τού ξύλου της βρώσεως κατεκρίθη και ο νέος Αδάμ ο Χριστός ο θεός δια τού ξύλου τού σταυρού ημάς ενίσχυσεν» κ.α. (βλ. πρόχειρα Ν. Β. Τωμαδάκη, Αποθησαυρίσματα, 10, Το ξύλον, Αθηνά 70 (1968), σ. 4, πρβλ. και σ. 7).

17. Βλ. Ν. Γ. Πολίτου , Παραδόσεις 2, σ. 683. Εννοείται ότι το σπαθί είναι το κύριο όπλο με το οποίο επιδεικνύει κανείς την ανδρεία του, στο οποίο ορκίζεται κτλ. (βλ. πρόχειρα Ζω ρα, ο.π., σ. 25 (247-348), 27 (394), 29 (566-567). Εξ άλλου ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος σε διάφορες γνωστές μέχρι σήμερα εικόνες του, που όμως δεν είναι γνήσιες, παριστάνεται με ξίφος (βλ. Σπυρ. Π. Λάμπρου, Αι εικόνες Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου, Νέος Ελληνομνήμων 3 (1906), σ. 229 κέξ., 239).

18. Πρβλ. το σατιρικό τραγούδι για τον Κεφαλλονίτη, που φορούσε βρακί από τσουβάλι, γελέκο από στουπί και ψάθινο καπέλο και ξύλινο σπαθί (ΚΛ, κφ. 475, σ. 9, Σπέτσες 1922) η... βούρλινο σπαθί (ο.π., χφ. 1460, Αθήναι).

19. Jean Ρίο, Νεοελληνικά παραμύθια, Copenhague 1879, σ. 131-132.

20. Γεωργ. Α. Μέγα, Καλλιμάχου και Χρυσορρόης υπόθεσις, Λαογραφία 25 (1967), σ. 241.

21. Ο.π., πρβλ. και Τωμαδάκη, ο.π., σ. 25. Η χρησιμοποίηση τού όρου ξύλον επί ξύλινου όπλου, δηλ. ροπάλου από ξύλο, είναι μόνο ποιητική (Ο. Σολωμός, βλ. Τωμαδάκη , ο.π., σ. 15-16).

22. Στίλπωνος Π. Κυριακίδου, ο.π., βλ. και Κυριακίδη, στη Λαογρα­φία 8 (1921-25), σ. 604.

23. Πρβλ. τον χρησμό που μνημονεύει ο ιστορικός Δούκας (άνωτ., σ. 56, σημ. 16). Βλ. περισσότερα με σχετικές παραπομπές στα κείμενα: Ν. Γ. Πολίτου, Παραδό­σεις 2, σ. 664 κέξ., Νίκου Α . Βέη, Περί του ιστορημένου χρησμολογίου, σ. 32 κθ' κέξ.

24. Ο.π.

25. Νίκου Α. Β έη , Περί τού ιστορημένου χρησμολογίου. σ. 32 λς'. Εξ άλλου η επιβίωση των χρησμών για τον τελευταίο Παλαιολόγο υπήρξε μέχρι σήμερα ισχυρή (ο.π., σ. 3).

26. Βλ. Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια (εκλογή), εν Αθήναις 1962, σ. 123-124 (Ακαδημία Αθηνών, Δημοσιεύματα του Λαογραφικού Αρχείου, αριθμ. 7) και ανω­τέρω, σ. 18, όπου εκτενέστερος λόγος για το θέμα.πηγή egolpion.com

Αφιερωμένη η εγγραφή στόν Αντώνη Αηδονίδη